Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi

DEMİRBAŞ, Elif; ÜRE, Ömer; BALTACI, ÖNDER; HAMARTA, Erdal

Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi

Erdal HAMARTA, (Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Konya, Türkiye)

Önder BALTACI, (Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Kırşehir, Türkiye)

Ömer ÜRE, (Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Elif DEMİRBAŞ (Ankara Gölbaşı Rehberlik ve Araştırma Merkezi, Ankara, Türkiye)

Aile ve Toplum

4 1

Yıl: 2010 Cilt: 6 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 73 - 82 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerininutangaçlıklarının algılanan anne baba tutumlarınagöre farklılaşıp farklılaşmadığının ve utangaçlık ileproblem çözme yaklaşımları arasında anlamlı düzey- de ilişki olup olmadığının belirlenmesidir.Yöntem: Araştırma genel tarama modeline uygunolarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi tesadüfi kümeörnekleme yöntemi ile seçilen 377’si kız 275’i erkekolmak üzere toplam 652 öğrenciden oluşmaktadır.Örneklemi oluşturan öğrencilerin %24.7’si 9. sınıf,%44.5’i 10 sınıf %30’.8’i 11. sınıf öğrencilerinden oluş- maktadır. Öğrencilerin utangaçlıklarının belirlenmesindeCheek tarafından 1990 yılında geliştirilen ve Güngörtarafından 2001 yılında Türkçe’ye uyarlaması yapılan‘Utangaçlık Ölçeği’ kullanılmıştır. Öğrencilerin problemçözme yaklaşımlarının belirlenmesinde Heppner vePetersen (1982) tarafından geliştirilen Türkçe’ye uyarla- ması Şahin, Şahin ve Heppner (1993) tarafından yapılan“Problem Çözme Envanteri” kullanılmıştır. Anne babatutumlarının belirlenmesi amacıyla ayrıca bir ölçek uygu- lanmamıştır. Kişisel bilgi formunda anne baba tutumla- rından kendilerine uygun olarak düşündüklerini işaretle- meleri istenmiştir. Verilerin analizinde varyans analizi,tukey testi, pearson momentler çarpım korelasyon kat- sayısı ve regresyon analizi kullanılmıştır.Bulgular: Araştırma soncunda lise öğrencilerininutangaçlıklarının algılanan anne baba tutumuna göreanlamlı düzeyde farklılaştığı, algılanan anne baba tutum- larını otoriter olarak belirten öğrencilerin utangaçlık puanortalamaları algılanan anne baba tutumlarını demokratikolarak belirten öğrencilerden anlamlı düzeyde yüksekbulunmuştur. Araştırmanın diğer bir bulgusunda da prob- lem çözme yaklaşımlarından düşünen, kaçıngan, değer- lendirici, kendine güvenli ve planlı yaklaşımların utan- gaçlık ile anlamlı düzeyde ilişkili olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelime: lise öğrencileri problem çözme envanteri yetkeci tarz küme örneklemesi ergenler psikolojik gelişim algılanan ebeveyn tutumları problem çözme yaklaşımları ebeveyn tutumları utangaçlık ebeveyn-ergen ilişkisi

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

An Investigation of High Schools Students' Syhness Respect to Their Perceived Parents' Attitudes, Problem-Solving Approaches.

Öz:

Purpose: The purpose of this study is to deter- mine whether high school students’ syhness differen- tiate according to perceived parents’ attitudes andthere is meaningful difference between shyness andproblem-solving approach. Research has been donein accordance with the general scanning model. Methods: The sample of this study consists oftotal of 652 students,377 of them female and 275 ofthem male selected through random cluster samplingmethod. Sample group consists of students;%24.7 ofthem 9th grade,% 44.5 10thgrade,and %30’.8 of them11th grade. For determining students’ shyness, ‘shy- ness Scale’ developed in 1990 by Cheek and adaptedto Turkish by Güngör in 2001 was used.In determiningStudents’ problem-solving approach,”Problem SolvingInventory” developed by Heppner and Petersen(1982) and adopted to Turkish by Şahin, Şahin andHeppner (1993) was used. No other scale was appliedto determine attitudes of parents. In the PersonalInformation Form parents were asked to mark paren- tal attitudes which they think appropriate for them- selves. In the analysis of data, variance analysis,Tukey test, Pearson product moment correlation coef- ficient and regression analysis was used.Results: As a result of research, it has beenobserved that high school students’ shyness differen- tiate in meaningful level according to perceived parentattitudes and it has been found that score averages ofstudents who define perceived parent attitudes asauthoritarian are significantly higher than the oneswho define as democratic. Another finding of researchshows that there is a relationship in significant levelbetween shyness and thinking, avoidant, assessor,self-confident and planned approaches by problem- solving approaches

Anahtar Kelime: psychological development perceived parental attitudes problem solving approaches parental attitudes shyness parent-adolescent relationship high school students problem solving inventory authoritarian style cluster sampling adolescents

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adalbjarnardottir, S., “How Schoolchildren Propose To Negotiate: The Role Of Social Withdrawal, Social Anxiety, And Locus Of Control”, Child Develop- ment, N. 66, p. 1739-1751, 1995.
Alden, L.E. VE Taylor C.T., “Interpersonal Processes In Social Phobia”, Clinical Psychology Review, V. 24, p. 857-882, 2004.
Bacanlı, H., Sosyal Beceri Eğitimi, Nobel Yayın Dağı- tım, Ankara 1999.
Beidel D.C, Turner, S. M. VE Morris T. L., “Psychopatho- logy Of Childhood Social Phobia”, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, V.38, N.6, p. 643-650, 1999.
Burgess, K.B., Wojslawowicz, J. C., Rubin, K. H., Ro- se-Krasnor, L. VE Booth-Laforce, C., “Social In- formation Processing And Coping Strategies Of Shy/Withdrawn And Aggressive Children: Does Friendship Matter?”, Child Development, V.77, N.2, p. 371 – 383, 2006.
Carduccı, J.B., “Shyness:The New Solution”, Psycho- logy Today, V.33, N.1, p. 38-46, 2000.
Carduccı,J.B., ZİMBARDO G.P., “Are You Shy?”, Psyc- hology Today, V.28, N.6, p. 34-46, 1995.
Cüceloğlu, D., Psikolojiye Giriş, Remzi Kitabevi, An- kara 1993.
Demirbaş, E., “Lise Öğrencilerinin Utangaçlık Ve Ben- lik Saygılarının Fonksiyonel Olmayan Tutum- lar Açısından İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya 2009.
Dodge, C. S., Heimberg, R. G., Nyman, D. VE O’brian, G. T., “Daily Interactions Of High And Low Socially Anxious College Students: A Diary Study”, Behavi- or Therapy, V.18, p. 90–96, 1987.
Eastburg, M. ve Johnson, B.W., “Shyness And Percep- tions Of Parental Behavior”, Psychological Re- ports, V.66, p. 915-921, 1990.
Eisenberg, N., Shepard, S.A., Fabes, R.A., Murphy, B.C. ve Guthrie, I.K., “Shyness And Children’s Emotionality, Regulation, And Coping: Contem- poraneous, Longitudinal, And Across-Context Relations”, Child Development, V.69, p. 767– 790, 1998.
Enç, M., “Ruh Bilim Terimleri Sözlüğü”, Türk Dil Kuru- mu Yayınları, Ankara 1980.
Eng, W., Coles, M. E., Heimberg, R. G. Ve Safren, S. A., “Domains Of Life Satisfaction In Social Anxi- ety Disorder: Relation To Symptoms And Res- ponse To Cognitive-Behavioral Therapy”, Anxi- ety Disorders, V.19, p. 143–156, 2005.
Erkan, Z., “Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeyleri, Ana- Baba Tutumları ve Ailede Görülen Risk Fak- törleri Üzerine Bir Çalışma”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Adana 2002.
Fordham, K. ve Stevenson-Hide, J., “Shyness,Friendship Quality,And Adjustment During Middle Childhood”, Journal of Child Psychology and Psychiatry, V.40, N.5, p. 757-768, 1999.
Findlay, L.G., Coplan, R. J. ve Bowker A., “Keeping It All Inside: Shyness, Internalizing Coping Strategiies And Socio-Emotional Adjustment In Middle Child- hood”, International Journal of Behavioral Deve- lopment, V.33, N.1, p. 47-54, 2009.
Gökçe, S., “Lise öğrencilerinin utangaçlık düzeyleri- nin yordanması”, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2002.
Gökçedağ, S., “Lise Öğrencilerinin Okul Başarısı Ve Kaygı Düzeyi Üzerinde Anne-Baba Tutumla- rının Etkilerinin Belirlenip Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2001.
Güngör, A., “Üniversite Öğrencilerinin Utangaçlık Dü- zeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi (Araştırma Raporu), Ankara 2000.
Güngör, A., “Utangaçlık Ölçeğinin Geliştirilmesi Geçer- lik Ve Güvenirlik Çalışmaları”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, Yıl:15, Cilt:2, S:17–22, 2001.
Hamarta, E., “Ergenlerin Sosyal Kaygılarının Kişilerara- sı Problem Çözme Ve Mükemmeliyetçilik Açısın- dan İncelenmesi”, İlköğretim Online, C.8, S.3, s. 729-740, [Online]: http://ilkogretim-online.org. tr, 2009.
Hart, T. A., Turk, C. L., Heimberg, R. G. ve Liebowitz, M. R., “Relation Of Marital Status To Social Pho- bia Severity”, Depression and Anxiety, V.10, p. 28–32, 1999.
Henderson, L. ve Zimbardo P., Shyness. Encyclope- dia of Mental Health, Academic Pres CA, San Diego 1998.
Heppner, P. P. ve Baker, C. E., “Applications of the Prob- lem Solving Inventory”, Measurement & Evalu- ation in Counseling & Development, V.29, N.4, p. 229-241, 1997.
Heppner, P. P., Witty, T. E. ve Dixon, W. A., “Problem-Sol- ving Appraisal And Human Adjustment: A Review Of 20 Years Of Research Using The Problem Solving Inventory”, The Counseling Psycholo- gist, V.32, N.3, p. 344-428, 1997.
Heppner, P.P. ve Krauskoph, C. J., “The Integration Of Personal Problem Solving Processes Within Counselling” The Counselling Psychologist” N.15, p 371-447. 1987.
Horsch, L.M., “Parental Attitudes Toward Socially In- hibited Children”, Virginia Polytechnic Institute and State University, Master of Science in Psy- chology, 2004.
Hortaçsu, N., Çocuklukta İlişkiler- Ana Baba, Kardeş ve Arkadaşlar, İmge kitabevi, İstanbul 2003
Karacan, E., Şenol, S. ve Şener, Ş., “Çocukluk Ve Er- genlik Çağında Sosyal Fobi”, 3P Dergisi Sosyal Fobi Ek Sayısı, C.4, S.1, p.28-33, 1996.
Kılıçcı, Y., Okulda Ruh Sağlığı, Anı Yayıncılık, Ankara 2006.
Korkut, F., Okul Temelli Önleyici Rehberlik Ve Psiko- lojik Danışma, Anı yayıncılık, Ankara 2004.
Liebowrtz, M. R., Gorman, J. M., Fyer, A. J. ve Klern, D. F., “Social Phobia: Review of A Neglected Anxi- ety Disorder”, Archives of General Psychiatry, V.42, p. 729–736, 1985.
Öz, İ., Çocukta Uyum Ve Davranış Bozuklukları, Kök Yayıncılık, Ankara 2002.
Palancı, M., “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı So- runlarını Açıklamaya Yönelik Bir Model Çalışma- sı”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulan Bildiri, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fa- kültesi, Malatya 2004.
Rapee, R.M., “Potential Role Of Childrearing Practices İn The Development Of Anxiety And Depressi- on”, Clinical Psychology Review, N.17, p. 47- 67, 1997.
Rubin, K. H. VE MİLLS, R. S. L., “The Many Faces Of Social İsolation İn Childhood”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, N.56, p. 916-924, 1998.
Savaşır, I. ve Şahin, N. H., Bilişsel- Davranışçı Terapi- lerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara 1997.
Schmidt, A., Polak, C.P., Spooner, A.L., “Biological And Environmental Contributions To Childhood Shy- ness: A Diathesis-Stress Model”, W.R. Crozier ve L. E. Alden (ed.) The Essential Handbook of Social Anxiety For Clinicians, West Sussex : John Wiley, 2005.
Spence, S. H., Donovan, C. ve Brechman-Toussaint, M., “Social Skills, Social Outcomes, And Cognitive Fe- atures Of Childhood Social Phobia”, Journal of Abnormal Psychology, N.108, p. 211–221, 1999.
Stevens, A.J., Utangaçlığınızı Yenin, Çev:G.Tümer, HYB Yayıncılık, Ankara 1997.
Stewart, S.L. ve Rubin, K.H., “The Social Problem- Solving Skills Of Anxious-Withdrawn Children”, Development and Psychopathology, N.7, p. 323–336, 1995.
Şahin, N., Şahin, N.H., ve Heppner, P.P., “Psychometric Properties Of The Problem Solving Inventory İn A Group Of Turkish University Students”, Cogni- tive Therapy and Research, V.17, N. 4, p. 379- 396, 1993.
Taylan, S., “Heppner’in Problem Çözme Envanterinin Uyarlama, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışmala- rı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1990.
Turner, S. M., Beidel, D. C., Dancu, D. V. ve Keys, D. J., “Psychopathology Of Social Phobia And Comparison To Avoidant Personality Disorder”, Journal of Abnormal Psychology, N.95, p. 389–394, 1986.
Yavuzer, H., Çocuğu Tanımak ve Anlamak, Remzi Ki- tabeci, İstanbul 2003.
Zolten, K. ve N. Long., Shyness, Department of Pedi- atrics, University of Arkansas for Medical Scien- ces, Arkansas 1997

APA	HAMARTA E, BALTACI Ö, ÜRE Ö, DEMİRBAŞ E (2010). Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. , 73 - 82.
Chicago	HAMARTA Erdal,BALTACI ÖNDER,ÜRE Ömer,DEMİRBAŞ Elif Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. (2010): 73 - 82.
MLA	HAMARTA Erdal,BALTACI ÖNDER,ÜRE Ömer,DEMİRBAŞ Elif Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. , 2010, ss.73 - 82.
AMA	HAMARTA E,BALTACI Ö,ÜRE Ö,DEMİRBAŞ E Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. . 2010; 73 - 82.
Vancouver	HAMARTA E,BALTACI Ö,ÜRE Ö,DEMİRBAŞ E Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. . 2010; 73 - 82.
IEEE	HAMARTA E,BALTACI Ö,ÜRE Ö,DEMİRBAŞ E "Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi." , ss.73 - 82, 2010.
ISNAD	HAMARTA, Erdal vd. "Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi". (2010), 73-82.

APA	HAMARTA E, BALTACI Ö, ÜRE Ö, DEMİRBAŞ E (2010). Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Aile ve Toplum, 6(21), 73 - 82.
Chicago	HAMARTA Erdal,BALTACI ÖNDER,ÜRE Ömer,DEMİRBAŞ Elif Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Aile ve Toplum 6, no.21 (2010): 73 - 82.
MLA	HAMARTA Erdal,BALTACI ÖNDER,ÜRE Ömer,DEMİRBAŞ Elif Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Aile ve Toplum, vol.6, no.21, 2010, ss.73 - 82.
AMA	HAMARTA E,BALTACI Ö,ÜRE Ö,DEMİRBAŞ E Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Aile ve Toplum. 2010; 6(21): 73 - 82.
Vancouver	HAMARTA E,BALTACI Ö,ÜRE Ö,DEMİRBAŞ E Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Aile ve Toplum. 2010; 6(21): 73 - 82.
IEEE	HAMARTA E,BALTACI Ö,ÜRE Ö,DEMİRBAŞ E "Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi." Aile ve Toplum, 6, ss.73 - 82, 2010.
ISNAD	HAMARTA, Erdal vd. "Lise Öğrencilerinin Utangaçlıklarının Algılanan Anne Baba Tutumları ve Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi". Aile ve Toplum 6/21 (2010), 73-82.