İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri

AKTÜRK, Saliha; ÇAKIR, Elif

İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri

Ahmet ÖZTÜRK, (Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Saliha AKTÜRK (Sağlık Bakanlığı Sarız Devlet Hastanesi, Kayseri, Türkiye)

TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni

43 12

Yıl: 2011 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 53 - 60 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri

Öz:

AMAÇ: Bu çalışma Kayseri il merkezindeki ilköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve bunu etkileyebilecek faktörlerin saptanması amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Nested vaka-kontrol tipi olan çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada il merkezindeki dört ilköğretim okulundaki 1226 öğrenci ile görüşülmüş, ikinci basamağında ise, fazla tartılı veya obez olduğu tespit edilen (vaka grubu) 217 öğrenci ile kontrol grubu olarak alınan 217 öğrenci şişmanlığa neden olabilecek çeşitli risk faktörleri bakımından incelenmiştir. BULGULAR: Öğrencilerde fazla tartılı prevalansı %12,4, obezite prevalansı ise %6,5 olarak saptanmıştır. Buna göre 85. persentil üzerindeki öğrencilerin oranı %18,9 olarak bulunmuştur. Fazla tartılı ve obezite prevalansı 5-8 yaş grubunda ve sosyoekonomik yönden iyi olarak sınıflandırılan okullardaki öğrencilerde anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Obez çocukların ebeveynlerinin Beden Kitle İndeksi (BKİ) ortalamaları daha yüksek bulunmuştur. Ailede şişman kardeşin bulunması, gün içerisindeki hareket azlığı, besinlerin hızlı şekilde yenilmesi ve okulda kahvaltı yapma oranları da obez grupta istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksektir. SONUÇ: Bulgularımız, ilköğretim öğrencilerinin yaklaşık beşte birinde obezite sorunu olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1 World Health Organization. Obesity: preventing and managing the global epidemic. WHO Technical Report Series 894. Geneva. 2000. p. 12-23.
2 World Health Organization. The challenge of obesity in the WHO European Region and the strategies for response: summary. Copenhagen. WHO Regional Office for Europe, 2007. p. 2-3.
3 Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye nüfus ve sağlık araştırması 2008. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi; 2009. s. 184.
4 Freedman DS, Dietz WH, Srinivasan SR, Berenson GS. The relation of overweight to cardiovascular risk factors among children and adolescents: the Bogalusa Heart Study. Pediatrics. 1999; 103: 1175-1182.
5 Whitaker RC, Wright JA, Pepe MS, Seidel KD, Dietz WH. Predicting obesity in young adulthood from childhood and parental obesity. N Engl J Med. 1997; 337: 926–927.
6 Tremblay MS, Willms JD. Secular trends in the body mass index of Canadian children. CMAJ. 2000; 163: 1429-1433.
7 Ebbeling BC, Pawlak BD, Ludwig DS. Childhood obesity: public health crisis, common sense cure. Lancet. 2002; 360: 473-482.
8 Yngve A, Wolf A, Poortvliet E, et all. Fruit and vegetable intake in a sample of 11-year-old children in 9 European countries: The pro children cross-sectional survey. Ann Nutr Metab. 2005; 49: 236-245.
9 Wang Y, Lobstein T. Worldwide trends in childhood overweight and obesity. Int J Pediatr Obes. 2006; 1: 11–25.
10 Alphan ME, Keskin Y, Tatlı F. Özel okul ve devlet okulunda öğrenim gören adölesan dönemindeki çocukların beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2002; 31: 9-17.
11 Şenol V, Çetinkaya F, Uğur Ö, Özdemir A, Öztürk Y. Ortaokul öğrencilerinin beslenme şekli, ağırlık durumlarının tespiti ve etkileyen faktörler. Sendrom Dergisi. 1999; 11: 34-39.
12 Dündar Y, Evliyaoğlu O, Hatun Ş. Okul çocuklarında boy kısalığı ve obesite: ihmal edilen bir sorun. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi. 2000; 9: 19-22.
13 Şimşek F, Ulukol B, Berberoğlu M, Gülnar SB, Adıyaman P, Öcal G. Ankara’da bir ilköğretim okulu ve lisede obezite sıklığı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2005; 58: 163-166.
14 Uskun E, Öztürk M, Kişioğlu AN, Kırbıyık S, Demirel R. İlköğretim öğrencilerinde obezite gelişimini etkileyen risk faktörleri. S.D.Ü. Tıp Fak Derg. 2005; 12: 19-25.
15 Akış N, Pala K, İrgil E, Aydın N, Aksu H. Bursa ili Orhangazi ilçesi 6 merkez ilköğretim okulunda 6-14 yaş grubu öğrencilerde kilo fazlalığı ve obezite. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2003; 29: 17-20.
16 Süzek H, Arı Z, Uyanık BS. Muğla’da yaşayan 6-15 yaş okul çocuklarında kilo fazlalığı ve obezite prevalansı. Türk Biyokimya Dergisi. 2005; 30: 290-295.
17 Ogden CL, Carroll MD, Curtin LR, Lamb MM, Flegal KM. Prevalence of High Body Mass Index in US Children and Adolescents, 2007-2008. JAMA. 2010; 303(3): 242-249.
18 Murata M. Secular trends in growth and changes in eating patterns of Japanese children. Am J Clin Nutr. 2000; 72: 1379–1383.
19 Chinn S, Rona RJ. Prevalence and trends in overweight and obesity in three cross-sectional studies of British children, 1974–1994. BMJ. 2001; 322: 24–26.
20 Magarey AM, Daniels LA, Boulton TJC. Prevalence of overweight and obesity in Australian children and adolescents: reassessment of 1985 and 1995 data against new standard international definitions. Med J Aust. 2001; 174: 561–564.
21 Wu J, Mo J, Huang CW, Peng LW, et all. Obesity and its influencing factors in primary school students from Kaifu District of Changsha City. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2008; 10: 231-235.
22 Amin TT, Al-Sultan AI, Ali A. Overweight and obesity and their relation to dietary habits and socio-demographic characteristics among male primary school children in Al-Hassa, Kingdom of Saudi Arabia. Eur J Nutr. 2008; 47: 310-318.
23 Costa RF, Cintra Ide P, Fisberg M. Prevalence of overweight and obesity in school children of Santos city, Brazil. Arq Bras Endocrinol Metabol. 2006; 50: 60-67.
24 Bener A. Prevalence of obesity, overweight, and underweight in Qatari adolescents. Food Nutr Bull. 2006; 27: 39-45.
25 Cinaz P, Bideci A. Obezite. İçinde: Günöz H, Öcal G, Yordam N, Kurtoğlu S. Pediatrik Endokrinoloji. Ankara. Kalkan Matbaacılık, 2003, s. 487-505.
26 Chakar H, Salameh PR. Adolescent obesity in Lebanese private schools. Eur J Public Health. 2006; 16: 648-651.
27 Barbiero SM, Pellanda LC, Cesa CC, Campagnolo P, Beltrami F, Abrantes CC. Overweight, obesity and other risk factors for IHD in Brazilian schoolchildren. Public Health Nutr. 2008; 23: 1-6.
28 Institute of Medicine of the National Academies. Childhood Obesity in the United States: Facts and_Figures_http://www.activelivingresources.org/assets/Childhood_obesity_fact_sheet.pdf [Erişim Tarihi: 02.07.2010].
29 De Oliveira AM, Cerqueira Ede M, de Oliveira AC. Prevalence of overweight and childhood obesity in Feira de Santana-BA: family detection vs. clinical diagnosis. J Pediatr (Rio J). 2003; 79: 325-328.
30 Bice H. Potansiyel bir sağlık sorunu: çocukluk döneminde obezite. Türkiye Klinikleri. 1989; 9: 117-123.
31 Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Hipertansiyon, obezite ve lipid metabolizması. Hekim için tanı ve tedavi rehberi. Ankara: Tuna Matbaacılık, 2009, s. 56.
32 Amigo H, Bustos P, Erazo M, Cumsille P, Silva C. Determinant factors of excess of weight in school children: a multilevel study. Rev Med Chil. 2007; 135: 1510-1518.
33 Para-Cabrera S. Association of obesity with physical activity, television programs and other forms of video viewing among children in Mexico City. Int J Obesity. 1999; 23: 845–854.
34 Wang Y, Liang H, Tussing L, Braunschweig C, Caballero B, Flay B. Obesity and related risk factors among low socio-economic status minority students in Chicago. Public Health Nutr. 2007; 10: 927-938.
35 Toksöz P, Ertem M, Saka G, Ceylan A. Diyarbakır'da sağlık ocaklarına başvuran kadınlarda şişmanlığın görülme sıklığı ve bunu etkileyen etmenlerin analizi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 1998; 27: 25-30.
36 Kardaş F, Orbak Z. Adölesanda beslenme. Sendrom Dergisi. 2002; 14: 88-96.

APA	ÇAKIR E, AKTÜRK S (2011). İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. , 53 - 60.
Chicago	ÇAKIR Elif,AKTÜRK Saliha İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. (2011): 53 - 60.
MLA	ÇAKIR Elif,AKTÜRK Saliha İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. , 2011, ss.53 - 60.
AMA	ÇAKIR E,AKTÜRK S İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. . 2011; 53 - 60.
Vancouver	ÇAKIR E,AKTÜRK S İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. . 2011; 53 - 60.
IEEE	ÇAKIR E,AKTÜRK S "İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri." , ss.53 - 60, 2011.
ISNAD	ÇAKIR, Elif - AKTÜRK, Saliha. "İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri". (2011), 53-60.

APA	ÇAKIR E, AKTÜRK S (2011). İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 10(1), 53 - 60.
Chicago	ÇAKIR Elif,AKTÜRK Saliha İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 10, no.1 (2011): 53 - 60.
MLA	ÇAKIR Elif,AKTÜRK Saliha İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.10, no.1, 2011, ss.53 - 60.
AMA	ÇAKIR E,AKTÜRK S İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2011; 10(1): 53 - 60.
Vancouver	ÇAKIR E,AKTÜRK S İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2011; 10(1): 53 - 60.
IEEE	ÇAKIR E,AKTÜRK S "İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri." TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 10, ss.53 - 60, 2011.
ISNAD	ÇAKIR, Elif - AKTÜRK, Saliha. "İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri". TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 10/1 (2011), 53-60.