Yıl: 2011 Cilt: 0 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 77 - 87 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics

Öz:
Ebû Bekir er-Râzî (ö. 313/925), X. yüzyılda yaşamış Türk asıllı bir İslâmfilozofudur. Tıp bilimine çeşitli katkılar sağlamış ve bu alanda birçok eserleryazmış olan Râzî‟nin eserlerinin çoğu, başta Latince olmak üzere Grekçe,İngilizce, Almanca, Fransızca gibi çeşitli batı dillerine çevrilerek XVIII. yüz yıla kadar Avrupa‟daki üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Tıpsahasındaki otoritesinden dolayı tartışmasız bir şekilde İslâm dünyasının enbüyük hekimlerinden biri kabul edilen filozof, “Arapların Galen‟i” diye isim lendirilmiştir.Râzî, Platon‟dan hareketle tıp bilimini, fizikî ve fizyolojik hastalıkları konuedinen bedenî tıp (et-tıbbu‟l-cesedanî) ve ahlâki hastalıkları konu edinenruhî tıp (et-tıbbu‟r-rûhânî) olmak üzere iki kısma ayırmış, beden sağlığı ileruh sağlığı arasında ilişki kurmuştur. Ona göre bedenin mizacı, ruh ve nef sin ahlâkına bağlı olduğu için ruhun çektiği elemler, bedende ortaya çıka cak olan fizyolojik belirtilerle anlaşılıp açıklanabilir. Bu ilişkiden dolayı birtabibin, hem beden hem de ruh tabibi olması gerekir. Böylece Râzî, İslâmdüşüncesine, sonraki dönemde etkili olan, “tıbbu‟r-rûhânî” kavramını ve bi limini kazandırmıştır.Ebû Bekir er-Râzî‟nin üzerinde durulması gereken en önemli yönlerindenbiri, tıp ile ahlâk arasında kurmuş olduğu ilişkidir. Tıp sahasında ahlâkınönemli olduğu ve tıp ile ahlâkın birbirlerinden ayrılamayacakları düşünce sinde olan Râzî, tıp etiği ile ilgili görüşlerini Ahlâku‟t-tabip (HekimlikAhlâkı) isimli eserinde ele almıştır. Râzî, bu eseriyle İslâm dünyasında ilktıp etiği kitabı yazanlardan biri, belki de ilki olmuştur. Aynı zamanda o,Mihnetü‟t-tabip (Doktorun İmtihanı) isimli eserinde de tıp etiği ilkelerindenbahsetmektedir. Her iki eserde de hekim ve hastaların uymaları gereken birbirtakım prensiplerden söz etmektedir. Bu noktadaki görüşleri ile Hipokrat ve Galen‟in ortaya koyduğu tıp etiği ilkeleri arasında önemli benzerliklervardır.Bu makalede, İslâm dünyasının önemli bir tabip-filozofu olan Ebû Bekir er Râzî‟nin tıp etiği ile ilgili düşünceleri, Hipokrat ile Galen‟in görüşlerine ila veten günümüz yaklaşımlarıyla da ilişkilendirilerek ortaya konulmaya çalı şılacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Ebu Bekir er-Razi ve tıp etiği ilkeleri

Öz:
Abu Bakr al-Razi (d. 313 H./925 A.D.), who lived in 10th century, is aMuslim Turkish philosopher. He contributed to the science of physic in sev eral aspects and in this field he wrote many works, most of which weretranslated to many European languages such as Latin, Greek, English, Ger man and French, and considered as lecture study texts in the EuropeanUniversities up to the 18th century. He also was regarded as the greatestphysician of the Muslim World and called as the „Galen of Arabs‟ because ofhis authority on the medicine.Al-Razi divided the science of physic into two divisions; one as „corporealphysic‟ which deals with physical and physiological diseases and the otheras „the spiritual physic‟ dealing with the moral diseases, and he set up somestrong relations between the body health and the spirit health. According tohim, the troubles of the spirit can be understood and explained by the clearevident of the physiological symptoms in body just because of the fact thattemperament of the body belongs to both the ethical rules of the spirit andthe self. As a result of these strong relations, the physician must be a well- informed doctor of both body and spirit. Therefore, al-Razi has granted theconcept; namely al-Tibb al-Ruhani, and the consideration into the Islamicthought to be modeled the periods afterwards. One of Abu Bakr al-Razi‟s most important opinion, which must be examinedcarefully, is his setting up the relationship between the physic and the eth ics. Al-Razi was regarding of the fact that there was an interwoven correla tion between the physic and the ethics and especially in order to set out hisideas dealing with the medical ethics, about which he had written a specialbook named Ahlaq al-Tabeeb. By the help of this book, Razi perhaps be came one of the authors who had written the first medical ethics. In thesame time, he mentioned about the medical ethics in another book namedMihnat al-Tabeeb. In this book, he cited some rules that both physiciansand the patient had to take into consideration. There are very importantsimilarities between his ideas on that and those of Hippocrates and Galen.In this article, we have tried to put forward the ideas of al-Razi, the greatMuslim philosopher and physician, about the medical ethics and to relatethem with the ideas of Hippocrates and Galen as well as the contemporaryapproaches in this field.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aydın, Mehmet, ‚Ahlâk-İslâm Felsefesi‛, DİA, İstanbul 1989, c. II, s. 10.
  • Başar, Zeki, Tarihte-Tıp Tarihinde Yemin, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Ankara 1973.
  • Bayraktar, Mehmet, ‚The Spiritual Medecine of Early Muslims‛, The Islamic Quar terly, vol. 29, 1985, sayı: 1, s. 8.
  • Browne, Edward G. Arabian Medicine, Cambridge 1921.
  • De Boer, Tjitze, The History of Philosophy in Islam, Great Britain, London 1961.
  • Ebû Bekir er-Râzî, ‚‚Ahlâku’t-tabip‛, Risaletü li Ebî Bekir Muhammed İbn Zekeriya er-Râzî ila Ba’zı Telamizetihi nşr. Abdullatif Muhammed el-Abd, Sittu Resail Mine’t-türasi’l-Arabî el-İslâmî (içinde), Mektebetü’n-nahzati’l-Mısriyye, Kahire 1981.
  • Ebû Bekir er-Râzî ‚et-Tıbbu’r-rûhânî‛, Resailu felsefiyye (Opera Philosophica) içinde, nşr. Paul Kraus, Daru’l-afaki’l-cedide, Beyrut 1982.
  • Ebû Bekir er-Râzî ‚Hekimlik Ahlâkı‛, çev. Mahmut Kaya, Ünlü Hekim-Filozof Ebû Bekir er- Râzî ve Hekimlik Ahlâkı ile İlgili Risalesi (içinde), Felsefe Arkivi, sy. 26'dan ayrı basım, İÜEF Basımevi, İstanbul 1987, s. 232-246.
  • Ebû Bekir er-Râzî‚Mihnetu’t-tabîp‛, thk. Albert Z. İskender, ‚er-Râzî ve Mihnetü’t-tabîp‛ (içinde), el-Meşrık, sy. 54/4-5, Beyrut 1960, s. 494-513.
  • Hekimlik Meslek Etiği Kuralları, TTB Yayınları, Ankara 2002.
  • Hunke, Sigrid, Avrupa’nın Üzerine Doğan İslâm Güneşi, çev.: Servet Sezgin, Bedir Yayınevi, İstanbul 1972.
  • İbn Cülcül, Tabakatu'l etıbba ve'l-hukema, thk. Fuad Seyyid, Müessesetü’r-risale, Beyrut 1985.
  • İbn Ebî Useybia, Uyunu’l-enba fî Tabakati’l-etıbba, Daru Mektebetü’l-hayat, Beyrut, ts.
  • İbn Nedim, el-Fihrist, Daru'l-maarif, Beyrut 1994.
  • Kahya, Esin, ‚Hipokrat‛ md., DİA, İstanbul 1989, XVIII, 120.
  • Karaman, Hüseyin, ‚Bir Biyografi Denemesi: Ebû Bekir er-Râzî‛, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004/2, c. III, sy. 6, s. 104.
  • Mahmud Necmabâdî, Şerhu Hallü ve Makâm-ı Muhammed Zekeriya Râzî, Tahran 1318.
  • Neccar, Amir, fi Tarihi’t-tıp fi’t-devleti’l-İslamiyye, Daru’l-maarif, Kahire 1994.
  • Olguner, Fahrettin, Batı ve İslâm Dünyasında Eflatun’un Timaios’u, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1990.
  • Platon, Kharmides, çev. N. Şazi Kösemihal, MEB Yayınları, İstanbul 1998.
  • Platon, Timaios, çev.: Erol Güney ve Lütfi Ay, MEB Yayınları, İstanbul 1997.
  • Walzer, Richard, ‚Akhlak‛ md. The Encyclopedia of Islam (New Edition), E. J. Brill, Leiden 1960, c. I, s. 328.
APA KARAMAN H (2011). Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. , 77 - 87.
Chicago KARAMAN HÜSEYİN Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. (2011): 77 - 87.
MLA KARAMAN HÜSEYİN Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. , 2011, ss.77 - 87.
AMA KARAMAN H Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. . 2011; 77 - 87.
Vancouver KARAMAN H Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. . 2011; 77 - 87.
IEEE KARAMAN H "Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics." , ss.77 - 87, 2011.
ISNAD KARAMAN, HÜSEYİN. "Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics". (2011), 77-87.
APA KARAMAN H (2011). Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(30), 77 - 87.
Chicago KARAMAN HÜSEYİN Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.30 (2011): 77 - 87.
MLA KARAMAN HÜSEYİN Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.30, 2011, ss.77 - 87.
AMA KARAMAN H Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2011; 0(30): 77 - 87.
Vancouver KARAMAN H Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2011; 0(30): 77 - 87.
IEEE KARAMAN H "Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics." Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.77 - 87, 2011.
ISNAD KARAMAN, HÜSEYİN. "Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (2011), 77-87.