Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler
Yıl: 2011 Cilt: 12 Sayı: 48 Sayfa Aralığı: 839 - 867 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler
Öz: Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de ölümünden sonra İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanlığına ve CHP Genel Başkanlığına seçilmesi hem Türk siyasal yaşamı açısından hem de CHP açısından yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. İkinci Dünya Savaşı 'mn etkisi altında geçen ve Milli Şef dönemi olarak da bilinen bu dönem, Mayıs 1950 'ye kadar devam etmiştir.inönü döneminin kuşkusuz en önemli gelişmesi Türkiye 'de çok partili siyasal yaşama geçilmesidir. Bu süreçte Demokrat Parti gibi yeni siyasal partiler kurulmuş ve iktidar-muhalefet ilişkileri yeni bir çehreye bürünmüştür. Aynı dönemde CHP, kendi içinde de birtakım çatışmalara ve çekişmelere sahne olmuştur. Ağustos 1947'de Başbakan Recep Peker'e karşı Nihat Erim önderliğinde ortaya çıkdn Otuzbeşler hareketi bunun en önemli örneğidir. Söz konusu çatışmanın özü tek-parti zihniyeti ile demokratik zihniyet arasındaki mücadeleye dayanmaktadır. Bu bağlamda Otuzbeşler hareketinin, çok partili siyasal yaşama geçiş sürecinde CHP'deki değişimi tetikleyen unsurlardan birisi olduğunu söylemek mümkündür.
Anahtar Kelime: Konular:
A unique opponent group in republican people's party: Thirty fives
Öz: After the death of Atatürk on 10th November 1938, Ismet Inonu was elected as the President of Turkish Republic and the Head of the Republican People's Party.Thus a new era began not only for Turkish political scene but also for Republican People's Party. This era, which is also known as the "National Leader Era", was under the influence of the Second World War and lasted until May 1950.The most significant progress of the Inonu 's era is the transition to multi-party system in Turkey. In this period new political parties such as Democratic Party were established and power-opposition relations turned into a new aspect. In the same period, Republican People's Party witnessed various conflicts and arguments in its own right. In August 1947, the Thirtyfives movement which had emerged under the leadership of Nihat Erim against to Prime Minister Recep Peker is the most significant example of these conflicts. The conflict basically depends on the dispute between the single-party system and democratic mentality. In this context, it's possible to claim that the Thirtyfives movement is one of the accelerator factors in the variation of Republican People's Party in the transition period to the multiparty system.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Arşiv
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
- BCA 490.01/6/28/7
- BCA 490.01/5/27/17
- TİTE Arşivi
- Kitap ve Makaleler
- Ağaoğlu, Ahmet, Serbest Fırka Hatıraları, İletişim Yayınları, İstanbul, 1994.
- Ahmad, Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), (Çeviren Ahmet Fethi), Hil Yayın, İstanbul, 2007.
- Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam, Cilt II, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975.
- Bayar, Celal, Başvekilim Adnan Menderes, Tercüman Aile ve Kültür Kitaplığı Yayınları, (Derleyen İsmet Bozdağ), İstanbul, 1986.
- Bila, Hikmet, CHP Tarihi (1919-1979), Doruk Matbaacılık, Ankara, 1979.
- Burçak, Rıfkı Salim, Türkiye'de Demokrasiye Geçiş(1945-1950), Olgaç Yayınevi, 1979.
- CHP Dördüncü Büyük Kurultayı Görüşmeleri Tutulgası, Ulus Basımevi, Ankara, 1935.
- CHP Nizamnamesi (Beşinci Büyük Kurultayın 1 Haziran 1939 tarihindeki toplantısında kabul edilmiştir), Ankara, Ulus Basımevi, 1939.
- CHP Tüzüğü (26.12.1938 tarihinde Üsnomal toplanan Büyük Kurultay tarafından onaylanmıştır), Recep Ulusu Basımevi, Ankara, 1938.
- Çavdar, Tevfık, Türkiye'nin Demokrasi Tarihi(1839-1950), Cilt I, İmge Kitabevi, İstanbul, 2004.
- Derin, Haldun, Çankaya Özel Kalemini Anımsarken(1933-1951), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1995.
- Erim, Nihat, "Bay Peker ve Meselesi II", Ulus, 5 Aralık 1947.
- Erim, Nihat, "Bay Peker ve Meselesi III", Ulus, 6 Aralık 1947.
- Erim, Nihat, "Bay Peker ve Meselesi IV", Ulus, 7 Aralık 1947.
- Erim, Nihat, "Bay Peker ve Meselesi", Ulus, 04 Aralık 1947.
- Erim, Nihat , "Bay Recep Peker ve Meselesi-Cevaba Cevap-", Ulus, 21 Aralık 1947.
- Erim, Nihat, uBundan Sonrası", Ulus, 15 Temmuz 1947.
- Erim, Nihat, "İnönü'yü Dinledikten Sonra", Ulus, 19 Temmuz 1947.
- Erim, Nihat, "İstihaleler Arefesinde", Ulus, 09 Ağustos 1947.
- Erim, Nihat, Günlükler (1925-1979), Cilt I, (Hazırlayan Ahmet Demirel), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2005.
- Eroğul, Cem, "Çok Partili Düzenin Kuruluşu", Geçiş Sürecinde Türkiye, Belge Yayınları, İstanbul, 1990.
- Esen, Mekki Said, "Hükümet Halk Partisi'nde Tartışmayı Tahrik Edecek", Cumhuriyet, 23 Ağustos 1947.
- Frey, Frederich W., The Turkish Political Elite, Massachusetts M.I.T. Press, Cambridge, 1965.
- Giritlioğlu, Fahir, Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi'nin Mevkii, Cilt I, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1965.
- Goloğlu, Mahmut, Demokrasiye Geçiş(l946-1950), Kaynak Yayınları, İstanbul, 1982.
- İnönü, İsmet, Defterler(1919-1973), (Hazırlayan Ahmet Demirel), Cilt I,Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2001.
- Karpat, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi (Sosyal, Kültürel, Ekonomik Temeller), Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
- Koçak, Cemil, "Siyasal Tarih ", Yakınçağ Türkiye Tarihi, (Hazırlayan Sina Akşin-Bülent Tanör-Korkut Boratav), Cilt I, Milliyet Kitaplığı, İstanbul.
- Koçak, Cemil, Türkiye'de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950) İkinci Parti, Cilt I, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010.
- Koçak, Cemil, Türkiye'de Milli Şef Dönemi(l938-1945), Cilt II, İletişim Yayınları,İstanbul, 2003.
- Konyar, Hürriyet, CHP, Ulus ve Kemalist İlkeler, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1999.
- Nadi, Nadir, "35 'ler ve 47'ler", Cumhuriyet, 6 Eylül 1947.
- Nadi, Nadir, "Atmosfer", Cumhuriyet, 28 Ağustos 1947.
- Nadi, Nadir, "İntikal Sarsıntıları", Cumhuriyet, 5 Eylül 1947.
- Nadi, Nadir, Perde Aralığından, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1979.
- Öz, Esat, Tek Parti Yönetimi ve Siyasal Katılım(1923-1945), Gündoğan Yayınları, Ankara, 1992.
- Peker, Recep, "Bay Recep Peker Bay Nihat Erim'in Yazılarına Cevap Veriyor", Ulus, 20 Aralık 1947.
- Sertel, M. Zekeriya, Hatırladıklarım(1905-1950), Yaylacık Matbaası, İstanbul, 1968.
- TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 7, Cilt 20.
- TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 8, Cilt 3.
- Timur, Taner, Çok Partili Hayata Geçiş, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991.
- Toker, Metin, Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (1944-1973), Tek Partiden Çok Partiye (1944-1950), Bilgi Yayınevi, Ankara, 1998.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Milletvekili Genel Seçimleri (1923-2007), TÜİK Matbaası, Ankara, 2008, s.7
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasi Partiler, Doğan Kardeş Yayınları, İstanbul, 1952.
- Tunçay, Mete, Türkiye Cumhuriyeti' nde Tek Parti Yönetimi'nin Kurulması (1923-1931), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2005.
- Uran, Hilmi, Meşrutiyet, Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım(1908-1950), Türkiye îş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
- Us, Asım, Atatürk, İnönü, İkinci Dünya Harbi ve Demokrasi Rejimine Giriş Devri Hatıraları (1930-1950), Vakit Matbaası, İstanbul, 1966.
- Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerindi922-1971), Cilt II, (Hazırlayan Erol Şadi Erdinç), Pera Turizm ve Ticaret A.Ş., İstanbul, 1997.
- Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, (Çeviren Yasemin Saner Gönen), İletişim Yayınları, İstanbul, 2010.
- Süreli Yayınlar
- Ayın Tarihi
- Cumhuriyet
- Tanin
- Ulus
- Vatan
| APA | Unat K (2011). Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. , 839 - 867. |
| Chicago | Unat Kadri Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. (2011): 839 - 867. |
| MLA | Unat Kadri Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. , 2011, ss.839 - 867. |
| AMA | Unat K Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. . 2011; 839 - 867. |
| Vancouver | Unat K Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. . 2011; 839 - 867. |
| IEEE | Unat K "Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler." , ss.839 - 867, 2011. |
| ISNAD | Unat, Kadri. "Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler". (2011), 839-867. |
| APA | Unat K (2011). Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 12(48), 839 - 867. |
| Chicago | Unat Kadri Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. ATATÜRK YOLU DERGİSİ 12, no.48 (2011): 839 - 867. |
| MLA | Unat Kadri Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.12, no.48, 2011, ss.839 - 867. |
| AMA | Unat K Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2011; 12(48): 839 - 867. |
| Vancouver | Unat K Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2011; 12(48): 839 - 867. |
| IEEE | Unat K "Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 12, ss.839 - 867, 2011. |
| ISNAD | Unat, Kadri. "Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 12/48 (2011), 839-867. |
