Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 151 - 166 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri

Öz:
Bu çalışmanın amacı gelişimsel yetersizlik gösteren öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkilerinin incelenmesidir. Araştırmanın katılımcıları 8-10 yaşlarında üç erkek öğrencidir. Araştırmada, kendini yönetme stratejilerinin etkililiğini değerlendirmek üzere denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Bulgular, dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanmanın öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkili olduğunu, deneklerin kendini yönetme stratejilerini kullanmayı öğrendiklerini, kendini yönetme stratejilerini güvenilir olarak kullanabildiklerini ve dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma ve kendini yönetme stratejilerini kullanmanın öğretim sona erdikten sonra da devam ettiğini göstermektedir. Aynı zamanda denekler ve anneleri çalışmaya ilişkin olumlu görüşler bildirmişlerdir. Araştırma bulgularına dayalı olarak uygulama ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

The effectiveness of self-management strategies in teaching getting ready for going outside to students with developmental disabilities

Öz:
The purpose of this study is to examine the effectiveness of self-management strategies on teaching how to get ready for going outside to students with developmental disabilities. Participants of this study are three male students, whose ages between 8 and 10, with developmental disabilities. Multiple probe design with probe conditions across subjects was used to assess the effects of self-management strategies. The findings showed that self management strategies were effective in teaching getting ready for going outside; participants acquired using self management strategies, can use the self-management strategies reliably, and maintained the acquired skills over time.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Agran, M., King-Sears, M.E., Wehmeyer M.L., & Copeland S.R. (2003). Teachers’ Guide to Inclusive Practices: Student-Directed Learning. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
  • Alberto, P.A. & Troutman, A.C. (2008). Applied Behavior Analysis for Teachers. (3rd edition) New York: Macmillian Publishing Company.
  • Ardıç, A. (2008). Uyarlanmış yoğun tuvalet eğitimi yönteminin otistik özellikler gösteren çocuklara tuvalet becerilerinin öğretiminde etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Azrin, N.H. & Fox, R.M. (1971). A rapid method of toilet training the institutionalized retarded. Journal of Applied Behavior Analysis, 2, 89-99.
  • Azrin, N.N., Schaeffer, R.M., & Wesolowski, M.D. (1976). A rapid method of teaching profoundly retarded persons to dress by a reinforcement-guidance method. Mental Retardation, 14, 29-33.
  • Bambara, L.M. & Gomez, O.N. (2001). Using a selfinstructional training package to teach complex problem solving skills to adults with moderate and severe disabilities. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 34, 386-400.
  • Brooks, A., Tood, A.W., Tofflemoyer, S., & Horner, R.H. (2003). Use of functional assessment and a self-management system to increase academic engagement and work completion. Journal of Positive Behavior Interventions, 5, 144-152.
  • Browder, D.M., & Shapiro, E.S. (1985). Applications of self-management to individuals with severe handicaps: A review. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 10, 200-208.
  • Cavkaytar, A. (2000). Zihin engellilerin eğitim amaçları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 115-121.
  • Cicero, F.R. & Pfadt, A. (2002). Investigation of a reinforcement based toilet training procedure for children with autism. Research in Developmental Disabilities, 23, 319-331.
  • Copeland, S.R., Hughes, C., Agran, M., Wehmeyer, M.L., & Fowler, S.E. (2002). An intervention package to support high school students with mental retardation in general education classrooms. American Journal on Mental Retardation, 107, 32-45
  • Day, H.M. & Horner, R.H. (1986). Response variation and generalization of a dressing skill: Comparison of single instance and general case instruction. Applied Research in Mental Retardation, 7, 189-202.
  • Denny, M., Marchand-Martella, N., Martella, R.C., Reilly, J.R., Reilly, J.F., & Cleanthous, C. (2000). Using parent delivered graduated guidance to teach functional living skills to a child with cri du chat syndrome. Education and Treatment of Children, 23, 430-441.
  • Devren-Çuhadar, S. (2002). Zihinsel Engelli Öğrencilere Yemek Yeme Becerilerinin Kazandırılmasında ve Sürekliliğinde Tüm Beceri ve İleri Zincirleme Yaklaşımlarına Göre Amaç Düzenlemenin Etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
  • Diken, İ.H. (2006). Turkish mothers’ interpretations of the disability of their children with mental retardation. International Journal of Special Education, 21, 8-18.
  • Diorio, M.S. & Konarski, E.A. (1984). Evaluation of a method for teaching dressing skills to profoundly mentally retarded persons. American Journal of Mental Deficiency, 89, 307-309.
  • Embregts P.J.C.M. (2000). Effectiveness of video feedback and self-management on inappropriate social behavior of youth with mild mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 21, 409- 423.
  • Farlow, L.J. & Snell, M.E. (2003). Teaching basic self-care skills. M. Snell & F. Brown (Ed.) Instruction of Students with Severe Disabilities. (331-377). Ohio: Merill Prentice Hall, Colombus.
  • Gumpel, T.P. & Golan, H. (2000). Teaching game playing social skills using a self-monitoring treatment package. Psychology in the Schools, 37, 253- 261.
  • Harris, K.R., Friedlander, B.D., Saddler, B., Frizzelle, R., & Graham, S. (2005). Self-monitoring of attention versus self-monitoring of academic performance: Effects among students with ADHD in the general education classroom. The Journal of Special Education, 39, 145-156.
  • Hughes, C., Copeland, S.R., Agran, M., Wehmeyer, M. ., Rodi, M.S., & Presley, J.A. (2002). Using self-monitoring to improve performance in general education high school classes. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 37, 262-272.
  • Hughes, C., Rung, L.L., Wehmeyer, M.L., Agran, M., & Hwang, B. (2000). Self-prompted communication book use to increase social interaction among high school students. The Association for Person with Severe Handicaps, 3, 153-166.
  • Hughes, M.W., Schuster, J.W., & Nelson, M. (1993). The acquisition of independent dressing skills by students with multiple disabilities. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 5, 233-252.
  • Keen, D., Brannigan, K., & Cuskelly, M. (2007). Toilet training for children with autism: The effectiveness of video modeling. Journal of Developmental Disabilities, 19, 291-303.
  • Kerr, M.M. & Nelson, C.M. (1998). Strategies for Managing Behavior Problems in the Classroom. New Jersey: Merrill Publishing.
  • Kırcaali-İftar, G. & Tekin, E. (1997). Tek Denekli Araştırma Yöntemleri. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Koegel, L. K., Harrower, J. K., & Koegel, R. L. (1999). Support for children with developmental disabilities in full inclusion classrooms through self-management. Journal of Positive Behavior Interventions, 1, 26-34.
  • Koegel, R.K., Schrebman, L., Loos, L.M., Dirlich- Wilhelm, H., Dunlap, G., Robbins, F.R., & Plienis, A.J. (1992). Consistent stress profiles in mothers of children with autism. Journal of Autism and Developmental Disabilities, 22, 205-216.
  • LeBlanc, L.A., Carr, J.E., Crossett, S.E., Bennett, C.M., & Detweiler, D.D. (2005). Intensive outpatient behavioral treatment of primary urinary incontinence of children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 20, 98-105.
  • Lee, S.H., Simpson, R.L., & Shogren, K.A. (2007). Effects and implications of self-management for students with autism: A meta-analysis. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 22, 2-13.
  • Luiselli, E. (1996). A case study evaluation of a transfer-of-stimulus control toilet training procedure for a child with pervasive developmental disorder. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 11, 158-163.
  • Mancia, C., Tankersley, M., Kamps, D., Kravits, T., & Parrett, J. (2000). Brief report: Reduction of inappropriate vocalizations for a child with autism using a self-management treatment program. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30,599-606.
  • Matson, J., Toras, M.E., Sevin, J., Love, S., & Fridly, D. (1990). Teaching self help skills to autistic and mentally retarded children. Research in Developmental Disabilities, 11, 361-378.
  • McKelvey, J.L., Sisson, L.A., Van Hasselt, V.B., & Hersen, M. (1992). An approach to teaching selfdressing to a child with dual sensory impairment. Teaching Exceptional Children, 25, 12-15.
  • McLaughlin, T.F. (1984). A comparison of selfrecording and self-recording plus consequences for on-task and assignment completion. Contemporary Educational Psychology, 9, 185-192.
  • Minge, M.R. & Ball, T.S. (1967). Teaching of selfhelp skills to profoundly retarded patients. Journal of Mental Deficiency, 71, 864-868.
  • Özen, A., Acar, Ç., Tavlar, Ö., & Çetin, Ö. (2002). Özbakım becerilerinin öğretiminde ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretim yönteminin etkililiği. Sosyal Bilimler Dergisi, 2002-2003, 147-168.
  • Pierce, K.L. & Schreibman, L. (1994). Teaching daily living skills to children with autism in unsupervised settings through pictorial self management. Journal of Applied Behavior Analysis, 27, 471–481.
  • Post, A.R. & Kirkpatrick, M.A. (2004). Toilet training for a young boy with pervasive developmental disorders. Behavioral Interventions, 19, 45-50.
  • Reese, G.M. & Snell, M.E. (1991). Putting on and removing coats and jackets: The acquisition and maintenance of skills by children with severe multiple disabilities. Education and Training in Mental Retardation, 26, 398-410.
  • Reid, R., & Lienemann, T.O. (2006). Self-regulated strategy development for written expression with students with attention deficit hyperactivity disorder. Exceptional Children, 73, 53-68.
  • Ricciardi, J.N. & Luiselli, E. (2003). Behavioral intervention to eliminate socially mediated urinary incontinence in a child with autism. Child and Family Therapy, 25, 53-63.
  • Rock, M.L. (2005). Use of strategic self-monitoring to enhance academic engagement, productivity, and accuracy of students with and without exceptionalities. Journal of Positive Behavior Interventions, 7, 3-17.
  • Schloss, P.J., & Smith, M.A. (1994). Applied Behavior Analysis in the Classroom. Boston: Allyn and Bacon.
  • Sewell, T.J., Collins, B.C., Hemmeter, M.L., & Schuster, J.W. (1998). Using simultaneous prompting within an activity-based format to teach dressing skills to preschoolers with developmental delays. Journal of Early Intervention, 21, 132-145.
  • Sisson, L., & Dixon, J.M. (1986). A behavioral approach to the training and assessment of feeding skills in multi-handicapped children. Applied Research in Mental Retardation, 7, 149-163.
  • Sisson, L.A., Kilvein, M.L., & Van Hasselt, V.B. (1986). A graduated guidance procedure for teaching self-dressing skills to multi-handicapped children. Research in Developmental Disabilities, 9, 419-432.
  • Shimabukuro, S.M., Prater, M.A., Jenkins, A., & Edelen-Smith, P. (1999). The effects of self-monitoring of academic performance on students with learning disabilities and ADD/ADHD. Education and Treatment of Children, 22, 397-414.
  • Shipley-Benamou, R., Lutzker, J.R., & Toubman, M. (2002). Teaching daily living skills to children with autism through instructional video modeling. Journal of Positive Behavior Interventions, 4, 165-178.
  • Soloviita, T. J. & Tuulkari, M. (2000). Cognitive behavioral treatment package for teaching grooming skills to a man with an intellectual disability. Cognitive Behavior Therapy, 29, 140-147.
  • Sönmez, M. & Yücesoy-Özkan, Ş. (2009, Ekim). Zihin Yetersizliği Olan Bir Öğrencinin Kendini Yönetme Stratejilerini Kullanarak Ev Ödevini Tamamlaması (Örnek Uygulama). 19. Ulusal Özel Eğitim Kongresinde sunulan poster, Marmaris.
  • Taber, T.A., Seltzer, A., Heflin, L.J., & Alberto, P.A. (1999). Use of self operated auditory prompts to decrease off-task behavior for a student with autism and moderate mental retardation. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 14, 159-190.
  • Tekin-İftar, E. & Kırcaali-İftar, G. (2006). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Varol, N. (2004). Özbakım Becerilerinin Öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
  • Vuran, S. (1989). Zihinsel engelli çocukların giyinme becerilerinin öğretiminde yapabildiklerine dayalı olarak hazırlanan öğretim materyalinin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Wehmeyer, M.L., Agran, M., & Hughes, C. (2003). Teaching Self-Determination to Students with Disabilities: Basic Skills for Successful Transition. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
  • Westling, D. L. & Fox, L. (2004). Teaching Students with Severe Disabilities. (3. Baskı) New Jersey: Pearsn Merrill Prentice Hall.
  • Wolfe, L.H., Heron, T.E., & Goddard, Y.L. (2000). Effects of self monitoring on the on task behavior and written language performance of elementary students with learning disabilities. Journal of Behavioral Education, 10, 49-73.
  • Yücesoy Özkan, Ş. (2007). Yetersizlik gösteren bireylere giyinme becerilerinin öğretimiyle ilgili alanyazın taraması. Özel Eğitim Dergisi, 8, 61-77.
  • Yücesoy Özkan, Ş. (2009). Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilere Yönelik Hazırlanan Kendini Yönetme Stratejileri Öğretim Paketinin Etkililiği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1984.
APA SÖNMEZ KARTAL M, YÜCESOY ÖZKAN Ş (2012). Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. , 151 - 166.
Chicago SÖNMEZ KARTAL MİNE,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. (2012): 151 - 166.
MLA SÖNMEZ KARTAL MİNE,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. , 2012, ss.151 - 166.
AMA SÖNMEZ KARTAL M,YÜCESOY ÖZKAN Ş Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. . 2012; 151 - 166.
Vancouver SÖNMEZ KARTAL M,YÜCESOY ÖZKAN Ş Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. . 2012; 151 - 166.
IEEE SÖNMEZ KARTAL M,YÜCESOY ÖZKAN Ş "Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri." , ss.151 - 166, 2012.
ISNAD SÖNMEZ KARTAL, MİNE - YÜCESOY ÖZKAN, Şerife. "Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri". (2012), 151-166.
APA SÖNMEZ KARTAL M, YÜCESOY ÖZKAN Ş (2012). Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 151 - 166.
Chicago SÖNMEZ KARTAL MİNE,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12, no.1 (2012): 151 - 166.
MLA SÖNMEZ KARTAL MİNE,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.12, no.1, 2012, ss.151 - 166.
AMA SÖNMEZ KARTAL M,YÜCESOY ÖZKAN Ş Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012; 12(1): 151 - 166.
Vancouver SÖNMEZ KARTAL M,YÜCESOY ÖZKAN Ş Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012; 12(1): 151 - 166.
IEEE SÖNMEZ KARTAL M,YÜCESOY ÖZKAN Ş "Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, ss.151 - 166, 2012.
ISNAD SÖNMEZ KARTAL, MİNE - YÜCESOY ÖZKAN, Şerife. "Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere dışarı çıkmak üzere uygun şekilde hazırlanma becerisinin öğretiminde kendini yönetme stratejilerinin etkileri". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/1 (2012), 151-166.