Yıl: 2011 Cilt: 17 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 581 - 603 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki

Öz:
Bu araştırmanın amacı ilköğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre okul yöneticilerinin kullandıkları güç stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişkileri belirlemektir. Araştırma, tarama modelinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Çalışmanın örneklemini Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan resmi ilköğretim okullarında görevli 424 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin analizi için Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı ve Çoklu Doğrusal Regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları okul yöneticilerinin kişilik gücü ile ödül gücü arasında pozitif ilişki olduğunu göstermiştir.Destek kültürü, başarı kültürü, görev kültürü kişilik gücü ve ödül gücü ile pozitif ilişkili bulunurken, zorlayıcı güç ile negatif ilişkili bulunmuştur. Bununla birlikte bürokratik kültür ise yasal güç ve zorlayıcı güç ile pozitif ilişkilidir. Okul yöneticilerinin güç stillerinden yasal güç sadece bürokratik kültür ile pozitif yönde ve anlamlı ilişki göstermiştir. Araştırmanın sonuçları kişilik gücü ve ödül gücünün okul kültürünü destekleyen önemli güç tipleri olduğunu göstermekle birlikte zorlayıcı gücünde önemli görüldüğünü ortaya koymuştur. Okul yöneticilerinin örgüt kültürünün destek ve başarı boyutlarını geliştirmek adına daha çok kişilik ve ödül güçlerini kullanmaları önerilebilir.
Anahtar Kelime: örgütsel kültür okul yönetimi güç stilleri güç okul yöneticileri

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Relationship Between Primary School Administrators’ Styles of Using Power in Management and Organizational Culture

Öz:
Background. Organization and administration theorists have started to take more attention to power in terms of organization and administration (Morgan, 2006; Pfeffer, 1992; Schermerhorn, Hunt and Osborn, 2000).The assessment of power style choices regarding job satisfaction, education, age and sex (Karaman, 1999), the research of which power source is effective in the specific levels, the determination of which power sources are used by the administrators and also the detection of the employees’ reactions to these power sources (Kırel, 1998), the assessment of division and department chairs both themselves and the instructors according to the power styles they choose in the administration process (Özaslan, 2006), the researches on the determination of the employees’ behaviours according to the power styles in the various service sectors (Munduate and Dorado, 1998) can be regarded as sample researches in this field. In this respect, power can be regarded as a significant factor on the relationship between the administrators and employees (Ward, 1998).Although there are some studies such as leadership and organizational culture (Balekoğlu, 1992; Benda, 2000; Miller, 2001; Reeves, 2006), the effect of organizational culture on organizational structure (Neumann, 1997; Uğuz, 1999), organizational culture in private and state secondary schools (Terzi, 1999), the determination of cultural structure in primary schools (Terzi, 2005), the importance of organizational culture in the development of organization (Özsoy, 2005), the relationship between organizational culture and organizational performance (Lim, 1995), it can be said that there are not adequate researches on the relationship between organizational culture and school administrators’ power styles. In this context, it is thought that this study can offer significant contributions to literature by revealing out the explanatory and predictive relationships between power styles used by primary school administrators and organizational culture dimensions.Purpose. The aim of this study is to determine the relationship between the power styles used by primary school administrators and the school culture according to the primary school teachers’ perceptions. Method.This study is a descriptive research with a survey model. The sample of this study is 424 teachers who work in state primary schools in the central districts of Ankara. The “Power Style Scale”, developed by Koşar (2008) and “Organizational Culture Scale” developed by Terzi (2005) were used to gather data in this study. In the analysis of data, Pearson Product Moment Correlation Coefficient and Multiple Linear Regression analyses were used. The predictor variables of this research are the power styles (personality power, reward power, legitimate power, coercive power), whereas criterion variable is organizational culture (support culture, success culture, bureaucratic culture, task culture).Findings and Conclusion. Results demonstrated that there is a significant positive correlation between the personality power style of the school administrators and reward power. In the light of this result, it can be said that school administrators should have personality power style. It can also be said that using the desirable power sources on teachers cause a positive effect on their accordance to school. In other words, at schools in which personality and reward power styles are dominant, more positive atmosphere is found and at schools in which legitimate and coercive power styles are dominant, less positive atmosphere is found.There is a positive correlation between support culture, success culture, task culture and personality and reward power styles whereas there is a negative correlation with coercive power style.Moreover, bureaucratic culture is positively correlated with legitimate and coercive power styles. It is determined that both legitimate and coercive power styles are significant predictors on bureaucratic culture.The school administrators that aim their schools to focus on success should use personality and reward power styles effectively. If the school administrators choose their schools to focus on task, they should use personality, reward and legitimate power styles. However, when contingency approach is taken into consideration, it is not right to present a power formula that is acceptable in every situation.Instead of presenting a power formula that is acceptable in every situation, it is necessary to synthesize power styles that are suitable to different situations. This crosssectional research is handled in descriptive survey method. For this reason, longitudinal researches should be done in a long period of time. In this study quantitative results were found. Similar studies should be done using qualitative method such as interview, observation, discussion in different institutions and private schools.
Anahtar Kelime: power styles power school administrators organizational culture school administration

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Açıkalın, Ş. Ş. (1993). Öğretmenlerin okul müdürlerini etkileme güçleri. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, (9), 183-192.
  • Adair, J. (2005). Kışkırtıcı liderlik (Çev. Pelin Ozaner). Bursa: ALTEO.
  • Alamur, B. (2005). Örgüt kültürü ve örgüte bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Balekoğlu, F. (1992). Yönetim teorilerindeki gelişmeler ve organizasyon kültürü ile ilişkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Benda, S. M. (2000). The effect of leadership styles on the disciplinary climate and culture of elementary schools (Unpublished doctoral dissertation). The Widener University, Chester.
  • Boonstra, J. J., & Gravenhorst, K. M. B. (1998). Power Dynamics and organizational change: A corparison of perspectives. European Journal of Work and Organizational Psychology, 7(2), 97-120.
  • Buchanan, D., & Huczynski, A. (2004). Organizational behaviour (5th ed.). London: Prentice Hall. Buluç, B. (1998). Bilgi çağı ve örgütsel liderlik. Yeni Türkiye Dergisi, 4(20), 1205-1213.
  • Clegg, S. R., Courpasson, D., & Phillips, N. (2006). Power and organizations. London: A SAGE Publications Series.
  • Çelik, M. (2007). Örgüt kültürü ve örgütsel vatandaşlık davranışı (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Çelik, V. (2005). Liderlik. İçinde Y. Özden (Ed.). Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı (ss. 187-215) (2. Baskı). Ankara: Pegem A.
  • Decker, S. R. (1989). The relationship among principal power tactic usage, leadership style and school climate in selected Iowa elementary schools (Unpublished doctoral dissertation). University of Northern Iowa, Iowa.
  • Durğun, S. (2006). Örgüt kültürü ve örgütsel iletişim. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 112-132.
  • Elliott, S. T. (2000). Power, principals, and promotion (Unpublished doctoral dissertation). University of Colorado, Colorado.
  • Eraslan, L. (2004). Liderlik olgusunun tarihsel evrimi, temel kavramlar ve yeni liderlik paradigmasının analizi. Millî Eğitim Dergisi, (162). İnternetten 05 Şubat 2008’de elde edilmiştir. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/162/eraslan.htm
  • Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (8. Baskı). Kırklareli: Beta Basım Yayım.
  • French, J. P., Jr., & Raven, B. (1959). The bases of social power. In Dorwin Cartwright (Ed.), Studies in social power. Michigan-Ann Arbor: Institute for Social Research.
  • Griffin, R. W. (2002). Management (7th ed.). Boston: Houghton Mifflin Company.
  • Griffin, R. W. (2006). Fundamentals of management (4th ed.). USA: Houghton Mifflin Company.
  • Gümüşsuyu, Ç. (2005). Yaratıcı örgüt kültürü. Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
  • Hampden-Turner, C. (1992). Creating corporate culture (1st ed.). USA: Addison-Wesley Publishing Company, Inc.
  • Handy, C. (1995). Süper yönetim (Çev. Seden Hatay). İstanbul: İlgi.
  • Handy, C. B. (1981). Understanding organizations (2nd ed.). London: Hazell Watson & Viney Ltd, Aylesbury, Bucks Set in Monotype Times.
  • Harrison, R. (1972). Understanding your organization’s character. Harvard Business Review, 50(23), 119-128.
  • Hassenboehler, D. (2004). The exercise of power by high school principals (Unpublished doctoral dissertation). University of New Orleans, USA.
  • Hellriegel, D., Jackson, S. E., & Slocum, J. W., Jr. (2002). Management: A competency-based approach (9th ed.). Canada: Pre-Press Company, Inc.
  • Helvacı, M. A. (2005). Eğitim örgütlerinde değişim yönetimi. Ankara: Nobel.
  • Hitt, M. A., Black, J. S., & Porter, L. W. (2005). Management (International ed.). USA: Pearson Prentice Hall.
  • Hodge, B. J., Anthony, W. P., & Gales, L. M. (1996). Organization theory: A strategic approach (5th ed.). USA: Prentice Hall, Inc.
  • Hofstede, G. (1997). Cultures and organizations (2nd ed.). USA: McGraw-Hill Companies.
  • Horner, A. (1997). Güç: Güç sahibi olma isteği ve güce sahip olmaktan korkma (Çev. Semra Kunt). Ankara: HYB Yayıncılık.
  • Iacocca, L. (2007). Bütün o liderler nereye gitti? (Çev. Fezal Gülfidan). İstanbul: Optimist.
  • Jang, D. (2004). Power, influence, and conflict in Korean school councils (Unpublished doctoral dissertation). The Pennsylvania State University, Pennsylvania.
  • Kaptan, S. (1999). Bilimsel araştırma teknikleri. Ankara: Gazi.
  • Karaman, A. (1997). Orta düzey yöneticilerde güç tipi tercihleri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Karaman, A. (1999). Profesyonel yöneticilerde güç kullanımı. İstanbul: Türkmen.
  • Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
  • Kılavuz, D. P. (2002). Çalışanın liderinden memnun olması: Liderin güç tarzının ve çatışmayı yönetme tarzının etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisan tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Kırel, Ç. (1998). Örgütlerde güç kullanımı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:1031.
  • Koop, R., & Grant, R. (1993). Information systems and power: Structural versus personal views. İnternetten 05 Şubat 2008’de elde edilmiştir. http://portal.acm.org/citation.cfm?id=158011.158235
  • Koşar, (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Lim, B. (1995). Examining the organizational culture and organizational performance link. Leadership & Organization Development Journal, 16(5), 16-21.
  • McShane, S. L., & Von Glinow, M. A. (2005). Organizational behavior. New York: McGraw-Hill/Irwin.
  • Medina, F. J., Munduate, L., & Guerra, J. M. (2008). Power and conflict in cooperative and competitive context. European Journal of Work and Organizational Psychology. İnternetten 05 Şubat 2008’de elde edilmiştir. http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713684945
  • Miller, B. P. (2001). Leadership, organizational culture, and managing change: A case study of North Carolina’s Johnston Community College (Unpublished doctoral dissertation). The North Carolina State University, Raleigh.
  • Mondy, R. W., & Premeaux, S. R. (1995). Management: Concepts, practices and skills (7th ed.). New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
  • Morgan, G. (2006). Images of organization (Updated Edition of the International Bestseller). USA: SAGE Publications.
  • Munduate, L., & Dorado, M. (1998). Supervisor power bases, co-operative behaviour, and organizational commitment. European Journal of Work and Organizational Psychology, 7(2), 163-177.
  • Munduate, L., & Gravenhorst, K. M. B. (2003). Power Dynamics and organizational change: An introduction. Applied Psychology: An International Review, 52(1), 1-13.
  • Nahavandi, A., & Malekzadeh, A. R. (1999). Organizational behavior. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
  • Neumann, D. M. (1997). Determining organizational culture impacts on choice of influence tactics (Unpublished doctoral dissertation). Nova Southeastern University, Florida.
  • Özaslan, G. (2006). Eğitim yöneticilerinin güç tipi tercihlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Özkalp, E. (1999). Örgütlerde kültürel sorunlar ve örgüt kültürünün korunmasında ve geliştirilmesinde uygulanabilecek programlara ilişkin Eskişehir’de yapılan bir araştırma. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1-2), 437-472.
  • Özsoy, E. (2005). Örgüt geliştirmede örgüt kültürünün önemi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Pfeffer, J. (1992). Understanding power in organizations. California Management Review, 34(2), 29-50.
  • Rahim, M. A., Antonioni, D., & Psenicka, C. (2001). A structural equations model of leader power, subordinates’ styles of handling conflict, and job performance. The International Journal of Conflict Management, 12(3), 191-211.
  • Reeves, T. L. (2006). Principal leadership and the development of organizational culture in a new school (Unpublished doctoral dissertation). The University of North Carolina, Greensboro.
  • Robbins, S. (1990). Organization theory (3rd ed.). New Jersey: Prentice Hall.
  • Robbins, S. P., & Coulter, M. (2003). Management (7th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
  • Schein, E. H. (1985). Organizational culture and leadership (1st ed.). San Fransisco: Jossey Bass Inc.
  • Schermerhorn, J. R., Jr. (2005). Management (8th ed.). New York: John Wiley & Sons, Inc.
  • Schermerhorn, J. R., Jr., Hunt, J. G., & Osborn, R. N. (2000). Organizational behaviour (7th ed.). USA: John Wiley & Sons, Inc.
  • Schulman, J. M. (1989). Power behavior, job satisfaction and leadership effectiveness in public school principals (Unpublished doctoral dissertation). University of Bridgeport, Bridgeport.
  • Scott, J. (2001). Power (1st ed.). London: Polity Press.
  • Sergiovanni, T. (2001). The principals: A reflective practice perspective (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
  • Şimşek, M. Ş. (2005). Yönetim ve organizasyon (8. Baskı). Konya: Günay Ofset.
  • Şişman, M. (1993). İlkokullarda örgüt kültürü (Yayımlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A.
  • Terzi, A. R. (1999). Özel ve devlet liselerinde örgüt kültürü (Yayımlanmış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okullarında okul kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 11(43), 423-442.
  • Uğuz, S. S. (1999). Örgüt kültürünün yönetim ve organizasyon yapısına etkileri ve örgüt kültürü ile ilgili bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Ward, E. A. (1998). Managerial power bases and subordinates' manifest needs as influences on psychological climate. Journal of Business and Psychology, 12(3), 361-378.
  • Wilson, J. Q. (1996). Bürokrasi: Kamu kuruluşları neyi, niçin yaparlar? (Çev. Selçuk Yalçındağ, Doğan Canman, Yücel Ertekin). Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
APA KOŞAR S, ÇALIK T (2011). Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. , 581 - 603.
Chicago KOŞAR Serkan,ÇALIK TEMEL Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. (2011): 581 - 603.
MLA KOŞAR Serkan,ÇALIK TEMEL Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. , 2011, ss.581 - 603.
AMA KOŞAR S,ÇALIK T Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. . 2011; 581 - 603.
Vancouver KOŞAR S,ÇALIK T Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. . 2011; 581 - 603.
IEEE KOŞAR S,ÇALIK T "Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki." , ss.581 - 603, 2011.
ISNAD KOŞAR, Serkan - ÇALIK, TEMEL. "Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki". (2011), 581-603.
APA KOŞAR S, ÇALIK T (2011). Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 581 - 603.
Chicago KOŞAR Serkan,ÇALIK TEMEL Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 17, no.4 (2011): 581 - 603.
MLA KOŞAR Serkan,ÇALIK TEMEL Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, vol.17, no.4, 2011, ss.581 - 603.
AMA KOŞAR S,ÇALIK T Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2011; 17(4): 581 - 603.
Vancouver KOŞAR S,ÇALIK T Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2011; 17(4): 581 - 603.
IEEE KOŞAR S,ÇALIK T "Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17, ss.581 - 603, 2011.
ISNAD KOŞAR, Serkan - ÇALIK, TEMEL. "Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 17/4 (2011), 581-603.