Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi

DOĞRU, Mustafa; GENÇOSMAN, Tuna; ATAALKIN, Ayşe Nur

Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi

Mustafa DOĞRU, (Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Antalya, Türkiye)

Tuna GENÇOSMAN, (Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, Türkiye)

Ayşe Nur ATAALKIN (Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, Türkiye)

Journal of Turkish Science Education

38 6

Yıl: 2012 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 49 - 64 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi

Öz:

Bu çalışmada, Türkiye’de 1990–2009 yılları arasında çalışılan Fen Bilimleri eğitimi ile ilgili tezlerin içerik analizi yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, tezler türüne göre kodlanmış, yayınlandığı tarih, çalışılan alan, çalışma grubu, araştırma modeli, veri toplama araçları, kullanılan istatistiksel analizler ve çalışılan ünitelere göre irdelenmiş ve yedi farklı konu başlığı altında gruplandırılmıştır. Yayımlanan toplam yüksek lisans ve doktora tez sayısı Fen Bilgisi/Fen ve Teknoloji eğitiminde 621, Fizik eğitiminde 117, Kimya eğitiminde 166 ve Biyoloji eğitiminde 218’dir. Bu tezler arasında ulaşılan ve incelenen toplam tez sayısı, Fen Bilgisi/Fen ve Teknoloji eğitiminde 368, Fizik eğitiminde 66, Kimya eğitiminde 49 ve Biyoloji eğitiminde 108’dir. Tezler yıllara göre incelendiğinde 2005-2006 yıllarından itibaren tüm alanların tez sayılarında yüksek oranda bir artış gözlenmiştir. Fen Bilgisi/Fen ve Teknoloji eğitiminde “program”, fizik ve kimya eğitiminde “kavram yanılgıları”, biyoloji eğitiminde “rehber materyal geliştirme ve inceleme” en çok çalışılan alanlardır. En çok çalışılan grup, Fen Bilgisi/Fen ve Teknoloji eğitiminde “ilköğretim öğrencileri”, fizik ve biyoloji eğitiminde “ortaöğretim öğrencileri”, kimya eğitiminde ise, “lisans öğrencileri/öğretmen adayları” dır. Araştırma modeli ve veri toplama araçlarına bakıldığında, tüm alanlarda araştırmacılar deneysel yöntemi kullanmayı, testle veri toplamayı tercih etmişler; çalışmalarını genellikle tek değişkenli ve parametrik istatistiksel analizler ile sürdürmüşlerdir. En çok çalışılan üniteler Fen Bilgisi/Fen ve Teknoloji eğitiminde “Kuvvet ve Hareket”, biyoloji eğitiminde “Ekosistem ve Ekoloji”, fizik eğitiminde “Elektrik”, kimya eğitiminde ise “Atomun Yapısı” dır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ayas, A., Çepni, S., & Akdeniz, A.R. (1993). Development of Turkish secondary science curriculum. Science Education, 77(44), 433-440.
Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149-155.
Aydın, A. (2007). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programının uygulama sürecinin gerçekleştirilmesinde 1992’den beri uygulanan ortaöğretim kimya müfredat programının uygunluğu konusunda öğretmen görüşleri, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 223-233.
Bağ, H., Kara, İ., & Uşak, M. (2002). Kimya ve fizik eğitimiyle ilgili makaleler bibliyografyası. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(12), 48-59.
Bahar, M., Gündüz, S., & Doğan, S. (2006). Bilim tarihine kısa bir bakış. M. Bahar (Ed.), Fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F.(2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Bökeoğlu, Ö. Ç., & Köklü, N. (2009). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Cavitt, M. E. (2006). A content analysis of doctoral research in beginning band education, 1958-2004. Journal of Band Research, 42(1), 42-58.
Chang, P. L., & Hsieh, P. N. (1997). A qualitative review of doctoral of dissertation management in Taiwan. Higher Education, 33, 115-136.
Chang, Y., Chang, C., & Tseng, Y. (2009). Trends of science education research: An automatic content analysis. Journal Science Education Technologhy, 19, 315–331.
Çakmakçı, G. (2006). Science education in turkey: a bibliography on teaching and learning science. http://www.geocities.ws/scienceeducationinturkey/eduTurk.pdf adresinden 14.03.2011 tarihinde indirilmiştir.
Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B., & Karataş, F. Ö. (2008). Trends in Turkish Science Education. Essays in Education, Special Edition, 23-46.
Çepni, S., Akdeniz, A. R., & Ayas, A. (1995). Fen bilimleri eğitiminde laboratuarın yeri ve önemi (III). Çağdaş Eğitim Dergisi, 206, 24-28.
De Jong, O. (2007). Trends in western science curricula and science education research: A Bird’s eye view. Journal of Baltic Science Education, 6(1), 15-21.
Demirkuş, N. (2004). Fen teknoloji dersi yayınlanmamış ders notları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Van.
Erkuş, A.(2004). Bazı tıp dergilerinin son sayılarındaki makalelerin yöntemsel ve istatistiksel açıdan incelenmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 176-181.
Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci (Gözden geçirilmiş 2. baskı). Ankara: Seçkin Yayımcılık
Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H. ve Balım, A. G. (2011). Fen eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerdeki yöntemsel ve istatistiksel sorunlar, İlköğretim Online, 10(1), 206-218.
Geçer, K. (2005). Fen bilgisi dersleri laboratuar uygulamalarında karşılaşılan bazı güçlükler. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Van.
Gürdal, Bakioğlu, Öztuna, (2005). Fen bilgisi eğitimi lisansüstü tezlerinin incelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 53-58.
Güzeller, C. O. (2009). Araştırma yöntem ve teknikleri dersi yayımlanmamış ders notları. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Antalya.
Henson, K.T. (2001). Writing for professional journals: Paradoxes and promises. Phi Delta Kappan, 82, 765–768.
Holsti, O. R. (1969). Content analysis for the social sciences and humanities. Reading, MA: Addison-Wesley.
Hurd, P. D. (1997). Scientific literacy: New minds for a changing world. Issues and Trends. Stephen Norris, Section Editor.
Juodaitytė, A., & Kazlauskienė, A. (2008). Research methods applied in doctoral dissertations in education science (1995-2005): Theoretical and empirical analysis. Vocational Education: Research & Reality, 15, 36-45.
Karamustafaoğlu, O. (2009). Fen ve teknoloji eğitiminde temel yönelimler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 87-102.
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kayhan, M., & Koca, S. (2004). Matematik eğitiminde araştırma konuları: 2000-2002. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 72-81.
Kuş, E. (2009). Nicel-nitel araştırma teknikleri: Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri nicel mi nitel mi? (Gözden geçirilmiş 3. baskı). Ankara: Anı Yayımcılık.
Lee, M., Wu, T., & Tsai, C. (2009). Research trends in science education from 2003 to 2007: A content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 31(15), 1999-2020.
Shih, M., Feng, J., & Tsai, C. C. (2008). Research and trends in the field of e-learning from 2001 to 2005: A content analysis of cognitive studies in selected journals. Computers & Education, 51(2), 955-967.
Sözbilir, M., & Canpolat, N. (2006). Fen eğitiminde son otuz yıldaki uluslararası değişimler. M.
Bahar (Ed), Fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evalation, 7(17). 7 Mart 2010 tarihinde http://PAREonline.net/getvn.asp?v=7&n=17 adresinden indirilmiştir.
Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y., & Yıldırım, Y. (2007). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 439-458.
Tatar, E., & Tatar, E. (2008). Fen bilimleri ve matematik eğitimi araştırmalarının analizi-I: Anahtar kelimeler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 89–103.
Temizyürek, K. (2003). Fen öğretimi ve uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tsai, C. C., & Wen, L. M. C. (2005). Research and trends in science education from 1998 to 2002: A content analysis of publication in selected journals. International Journal of Science Education, 27, 3–14.
Turgut, M. F., Baker, D., & Cunningham, R. M. (1997). İlköğretim fen öğretimi. Ankara: Yüksek Öğretim Kurulu Yayını.
Türkdoğan, O. (2009). Bilimsel araştırma metodolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
Ünal, S., Coştu, B., & Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 183-202.
Weber, R. P. (1990). Basic content anlysis (2nd ed.). Newbury Park, CA. Yeşilyurt, S. (2005). Biyoloji eğitimi öğrencilerinin biyoloji laboratuar uygulamalarında karşılaştıkları güçlüklerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(30), 88-96.
Yılmaz, A. & Morgil, İ. (1992). Türkiye’de fen öğretiminin genel bir değerlendirilmesi, sonuçları ve öneriler, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 269-278.

APA	DOĞRU M, GENÇOSMAN T, ATAALKIN A (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. , 49 - 64.
Chicago	DOĞRU Mustafa,GENÇOSMAN Tuna,ATAALKIN Ayşe Nur Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. (2012): 49 - 64.
MLA	DOĞRU Mustafa,GENÇOSMAN Tuna,ATAALKIN Ayşe Nur Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. , 2012, ss.49 - 64.
AMA	DOĞRU M,GENÇOSMAN T,ATAALKIN A Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. . 2012; 49 - 64.
Vancouver	DOĞRU M,GENÇOSMAN T,ATAALKIN A Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. . 2012; 49 - 64.
IEEE	DOĞRU M,GENÇOSMAN T,ATAALKIN A "Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi." , ss.49 - 64, 2012.
ISNAD	DOĞRU, Mustafa vd. "Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi". (2012), 49-64.

APA	DOĞRU M, GENÇOSMAN T, ATAALKIN A (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education, 9(1), 49 - 64.
Chicago	DOĞRU Mustafa,GENÇOSMAN Tuna,ATAALKIN Ayşe Nur Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education 9, no.1 (2012): 49 - 64.
MLA	DOĞRU Mustafa,GENÇOSMAN Tuna,ATAALKIN Ayşe Nur Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education, vol.9, no.1, 2012, ss.49 - 64.
AMA	DOĞRU M,GENÇOSMAN T,ATAALKIN A Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education. 2012; 9(1): 49 - 64.
Vancouver	DOĞRU M,GENÇOSMAN T,ATAALKIN A Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education. 2012; 9(1): 49 - 64.
IEEE	DOĞRU M,GENÇOSMAN T,ATAALKIN A "Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi." Journal of Turkish Science Education, 9, ss.49 - 64, 2012.
ISNAD	DOĞRU, Mustafa vd. "Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi". Journal of Turkish Science Education 9/1 (2012), 49-64.