Yıl: 2012 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 421 - 430 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi

Öz:
Bu çalışma, hastanelerde sunulan hizmetler ile ilgili tıbbı hataların neler olduğunun hemşireler tarafından değerlendirilmesi ve bu hataların azaltılması için yapılması gerekenlere ilişkin görüşlerinin ortaya konması amacıyla yapılmış tanımlayıcı bir araştırmadır. Çalışmanın evrenini Sakarya il merkezindeki iki kamu hastanesinde görevli hemşireler oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem seçilmemiş olup tüm hemşirelere ulaşılmaya çalışılmıştır. Evreni oluşturan 441 hemşireden 324’ü anket doldurarak çalışmaya katılmıştır. Veri toplama aracı olarak yazarlar tarafından oluşturulan bir anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde Yapısal Eşitlik Modeli, doğrulayıcı faktör analizi, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, iki ortalama arasındaki farkın önemliliğinin kontrolü testi ve tek yönlü varyans analizi testi kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre tıbbi hatalar; hekimler, hemşireler, iş ortamı ve iletişim eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Buna karşılık tıbbi kayıtlar ve tetkik birimlerinden kaynaklanan hata nedenlerinin, tıbbi hataların oluşmasına anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Hemşirelere göre; yeterli sayıda sağlık personelinin olmaması, iş stresinin fazla olması, hemşire başına düşen hasta sayısının fazla olması, üstlerin tutum ve davranışları sonucu oluşan bıkkınlık hali ve kısa zamanda çok sayıda hastaya bakım verme baskısı, çalışma süresinin uzunluğu, en önemli tıbbi hata nedenleridir. Sağlık hizmetlerinin büyük kısmı hastanelerde sunulduğundan, telafisi çok güç olan tıbbi hataların önlenmesi büyük önem taşımaktadır. İnsan yaşamını doğrudan etkileyen bu hataların oluşmasını önlemede yeterli sayıda personel istihdam edilmesi, yöneticilerin çalışanlara karşı tutum ve davranışlarının onları motive edici yönde olması, çalışanlar arasında iletişimin geliştirilmesi ve hizmet içi eğitimlerle tıbbi hataların minimum düzeylere çekilmesine yönelik çalışmalar yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Çakmakçı M. Tıbbi hatalar: tanımlar ve konunun önemi. ANKEM Dergisi. 2001; 3: 247–249. Akalın HE. Klinik araştırmalar ve hasta güvenliği. İyi Klinik Uygulamalar (İKU) Dergisi. 2007; 17: 32-35.
  • 2. Aştı T, Kıvanç M. Ağız yolu ile ilaç verilmesine ilişkin hemşirelerin bilgi ve uygulamaları. Atatürk Üniversitesi H.Y.O. Dergisi. 2003; 6: 14-19.
  • 3. AORN Guidance Statement. Creating a Patient Safety Culture. AORN Journal. 2006; 83: 936-942.
  • 4. Akalın HE. Klinik araştırmalar ve hasta güvenliği. İyi Klinik Uygulamalar (İKU) Dergisi. 2007; 17: 32–35.
  • 5. Güven R. Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalarında hasta güvenliği kavramı. Bildiri sunuldu: 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi; Kumlu, Antalya. 04-08 Nisan 2007.
  • 6. National Patient Safety Foundation, (NPSF). July 2003. www.npsf.org. [Erişim Tarihi: 10.03.2010].
  • 7. Donaldson L. Medical mishaps: a managerial perspective. Eds.: Rosenthal M, Mulcahy L, Lloyd-Bostock S. In: Medical Mishaps. Pieces of the Puzzle. Buckingham; Open University Press, 1999, p. 210-220.
  • 8. JCAHO Sentinel Event Statistics. www.jointcommission.org/Library/T M_ hysicians/ mp_11_06.htm. 2006 [Erişim Tarihi: 20.01.2011].
  • 9. World Health Organization (WHO). Quality of Care: Patient Safety. World Health Organization Executive Board EB109/9, 109th Session 5 December_2001._http://apps.who.int/gb/archive/pdf_files/EB109/eeb1099.pdf. [Erişim Tarihi: 12.08.2011].
  • 10. World Health Professions Alliance (WHPA). Patient Safety World Health Professions Alliance Fact Sheet. (2002). http://www.whpa.org/factptsafety.htm [Erişim Tarihi: 12.08.2011].
  • 11. Hancı İH. Malpraktis: Tıbbi Girişimler Nedeniyle Hekimin Ceza ve Tazminat Sorumluluğu. I. Baskı. Ankara. Seçkin Yayıncılık, 2001.
  • 12. Yorulmaz C. İstanbul Tabib Odası’na Yansıyan Hekim Hatası İddiası Bulunan Olguların Adli Tıp Açısından İrdelenmesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Doktora Tezi, 2005.
  • 13. Çolak A. Noroşirujide Malpraktis. Türk Nöroşiruji Dergisi. 2002; 12: 94-98.
  • 14. Kohn LT, Corrigan JM, Donaldson MS. To err is human building a safer health system, Institute of Medicine, Washington, D.C: National Academy Press, 2000.
  • 15. Sox HC, Woloshin S. How many deaths are due to medical error? Getting the Number Right. Effective Clinical Practice. 2000; 6: 277-283.
  • 16. Hofoss D, Deilkås E. Roadmap for patient safety research: approaches and road forks. Scand J Public Health. 2008; 36: 812-817.
  • 17. Institute of Medicine (IOM). To err is human: building a safer health system. Kohn LT, Corrigan JM, Donaldson MS, ed. Committee on Quality of Health Care in America, Washington DC: The National Academy Pres, 2000.
  • 18. Yıldırım A, Aksu M, Çetin İ, Şahan AG. Tokat ili merkezinde çalışan hekimlerin tıbbi uygulama hataları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Cumhuriyet Tıp Dergisi. 2009; 31: 356-366.
  • 19. Karataş M, Yakıncı C. Tıbbi Hata Nedenleri ve Çözüm Yolları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2010; 17: 233-236.
  • 20. Reason J. Human Error: Models and Management. British Medical Journal. 2000; 320: 768-770.
  • 21. Dhillon BS. Human reliability and error in medical system. Series on industrial & system engineering. 2003; 2: 10-18.
  • 22. Birtek F. Tıbbi Müdahaleler Açısından Komplikasyon Malpraktis Ayırımı. İstanbul Barosu Dergisi 2007; 81(5): http://www.turkhukuksitesi.com/makale_779.htm [Erişim Tarihi: 12.08.2011].
  • 23. İnce H, İnce N, Özyıldırım B, Safran N. Hatalı tıbbi uygulama ve korunma yolları. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2005; 68: 123-127.
  • 24. Tümer AR. 1995-2000 yılları arasında yüksek sağlık şurasına gelen ortopedi vakalarının değerlendirilmesi. Artroplasti Artroskopik Cerrahi. 2003; 14: 182-187.
  • 25. Pronovost PJ, Thompson DA, Holzmueller CG, Lubomski LH, Morlock LL. Defining and Measuring Patient Safety. Critical Care Clinics. 2005; 21: 1-19.
  • 26. The National Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention (NCC MERP). About Medication Errors, www.nccmerp.org/aboutMedErrors.html. [Erişim Tarihi: 02.10.2011].
  • 27. Leape LL. Error in Medicine. JAMA. 1994; 272: 1851-1857.
  • 28. Sezgin B. Kalite belgesi alan hastanelerde çalışma ortamı ve hemşirelik uygulamalarının hasta ve hemşire güvenliği açısından değerlendirilmesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 2007.
  • 29. Weingart SN, Wilson RM, Gibberd RW, Harrison B. Epidemiology of Medical Error. Br Med J. 2000; 320: 774-777.
  • 30. Aslan FE. Cerrahide Hasta Güvenliği. Haydarpaşa Numune Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 1.Cerrahi Hemşireliği Sempozyum Programı, 4 Haziran 2009. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/egt/pdf/cerahi_hasta_guven.pdf. [Erişim Tarihi: 12.08.2011].
  • 31. Gawande AA, Thomas EJ, Zinner MJ, Brennan TA. The Incidence and Nature of Surgical Adverse Events in Colorado and Utah in 1992. Surgery. 1999; 126: 66-75.
  • 32. Akalın E. Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği. Yoğun Bakım Dergisi. 2005; 5: 141-146.
  • 33. World Health Organization (WHO). Improved Hand Hygiene to Prevent Health Care-Associated Infections. WHO Collaborating Centre for Patient Safety Solutions. Volume 1, Solution 9, 2 May 2007. http://www.who.int/patientsafety/solutions/patientsafety/PS-Solution9.pdf. [Erişim Tarihi: 12.08.2011].
  • 34. World Health Organization (WHO). Consulation on Hospital İnfection Prevalence Survey, Geneva, 1986.
  • 35. World Health Organization (WHO). Word alliance for patient safety. WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care (Advanced Draft): A Summary, Clean Hands are Safer Hands, Geneva, 2005.
  • 36. Ertem G, Oksel E, Akbıyık A. Hatalı Tıbbi Uygulamalar (Malpraktis) ile İlgili Retrospektif Bir İnceleme. Dirim Tıp Gazetesi. 2009; 84: 1-10.
  • 37. Aştı T, Acaroğlu R. Hemşirelikte Sık Karşılaşılan Hatalı Uygulamalar. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2000: 4: 22-27.
  • 38. Eskreis TR. Seven Common Legal Pitfalls in Nursing, American Journal of Nursing. 1998; 98: 34-40.
  • 39. Kocaman G. Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği ve liderlik. Hemşirelik Hizmetlerinde Hasta Güvenliği Paneli. İzmir. 24 Şubat 2007.
  • 40. Fişek A. TTB İşçi Sağlığı Etkinlikleri. Türk Tabipleri Birliği Haber Bülteni. 1989; 17: 12-14.
  • 41. Emiroğlu N. İş Sağlığı Hemşireliği. Türk Hemşireler Dergisi. 1994; 44: 35-38.
  • 42. İnanır İ, Serbest Ş. Hasta güvenliği kursu eğitim kitapçığı. Bildiri sunuldu: 6. Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi; Aydın. 3–6 Mayıs 2009.
  • 43. Ülgen Y. Sağlık kuruluşlarında tıbbi cihazlar ve hasta güvenliği. Sağlık Yönetimi ve Eğitimi Dergisi. 2009; 2: 30–35.
  • 44. Yılmaz A. Hemşirelerin ilaç hataları bildirimi önündeki engellere ilişkin algıları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Doktora Tezi, 2009.
  • 45. Gökdoğan F, Yorgun S. Sağlık hizmetlerinde hasta güvenliği ve hemşireler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010; 13: 53-59.
  • 46. Naveh E, Katz-Novan T, Stern Z. Treatment Errors in Healthcare: A Safety Climate Approach, Management Science. 2005; 6: 949-966.
  • 47. Olden PC, MCCaughrın WC. Designing Healthcare Organizations to Reduce Medical Errors and Enhance Patient Safety. Hospital Topics. 2007; 85: 4-9.
  • 48. Rogers AE, Hwang WT, Scott LD, Aiken, LH, Dinges DF. The working hours of hospital staff nurses and patient safety. Health Affairs. 2004; 23: 202-212.
  • 49. Özata M, Altunkan H. Hastanelerde tıbbi hata görülme sıklıkları, tıbbi hata türleri ve tıbbi hata nedenlerinin belirlenmesi: Konya örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2010; 2: 100-111.
  • 50. Meurier CE, Vincent CA, Parmar DG. Learning from errors in nursing practice. Journal of Advanced Nursing. 1997; 26: 111-119.
  • 51. Mayo AM, Duncan D. Nurse Perceptions of Medication Errors What We Need to Know for Patient Safety. Journal of Nursing Care Quality. 2004; 19: 209-217.
  • 52. Aştı T. Ağız yolu ile ilaç verilmesine ilişkin hemşirelerin bilgi ve uygulamaları. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi. 2003; 6: 1-9.
  • 53. Tombe D. Hasta güvenliğini sağlamanın karmaşıklığı: karmaşıklığın insan ve sistem boyutları. Bildiri sunuldu: 1. Hasta Güvenliği Kongresi. Antalya. 2007.
APA IŞIK O, AKBOLAT M, ÇETİN M, ÇİMEN M (2012). Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. , 421 - 430.
Chicago IŞIK Oğuz,AKBOLAT Mahmut,ÇETİN Mehmet,ÇİMEN Mesut Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. (2012): 421 - 430.
MLA IŞIK Oğuz,AKBOLAT Mahmut,ÇETİN Mehmet,ÇİMEN Mesut Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. , 2012, ss.421 - 430.
AMA IŞIK O,AKBOLAT M,ÇETİN M,ÇİMEN M Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. . 2012; 421 - 430.
Vancouver IŞIK O,AKBOLAT M,ÇETİN M,ÇİMEN M Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. . 2012; 421 - 430.
IEEE IŞIK O,AKBOLAT M,ÇETİN M,ÇİMEN M "Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi." , ss.421 - 430, 2012.
ISNAD IŞIK, Oğuz vd. "Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi". (2012), 421-430.
APA IŞIK O, AKBOLAT M, ÇETİN M, ÇİMEN M (2012). Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 11(4), 421 - 430.
Chicago IŞIK Oğuz,AKBOLAT Mahmut,ÇETİN Mehmet,ÇİMEN Mesut Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 11, no.4 (2012): 421 - 430.
MLA IŞIK Oğuz,AKBOLAT Mahmut,ÇETİN Mehmet,ÇİMEN Mesut Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.11, no.4, 2012, ss.421 - 430.
AMA IŞIK O,AKBOLAT M,ÇETİN M,ÇİMEN M Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2012; 11(4): 421 - 430.
Vancouver IŞIK O,AKBOLAT M,ÇETİN M,ÇİMEN M Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2012; 11(4): 421 - 430.
IEEE IŞIK O,AKBOLAT M,ÇETİN M,ÇİMEN M "Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi." TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 11, ss.421 - 430, 2012.
ISNAD IŞIK, Oğuz vd. "Hemşirelerin bakış açısıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi". TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 11/4 (2012), 421-430.