“Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi

Yıl: 2012 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 821 - 838 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

“Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi

Öz:
Bu çalışmanın amacı, görev başındaki sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerini metafor analizi yoluyla incelemektir. Araştırma verileri 63 sosyal bilgiler öğretmeninden toplanmıştır. Katılımcılardan “Sosyal bilgiler öğretmeni …… gibidir. Çünkü…..” ifadesini metafor kullanarak doldurmaları istenmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler cinsiyet, kıdem, mezun olunan fakülte türü ve mezun olunan program değişkenleri açısından değerlendirilmiştir. Veriler nitel (içerik ve betimsel analiz) veri çözümleme teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin, öncelikle sosyal bilgiler öğretmenine yönelik 23 geçerli metafor geliştirdikleri belirlenmiştir. Bu metaforlardan 6 ana metafor geliştirilmiştir. Bunlar “rehber olarak sosyal bilgiler öğretmeni”, “besleyen/yetiştiren kişi olarak sosyal bilgiler öğretmeni”, “şekillendirici olarak sosyal bilgiler öğretmeni” “değişmez bilgileri aktaran kişi olarak sosyal bilgiler öğretmeni”,“ araç-gereç sağlayan kişi olarak sosyal bilgiler öğretmeni” ve “toplumu ve toplum içinde kendini geliştiren kişi olarak sosyal bilgiler öğretmeni”dir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin kendi mesleklerine ilişkin metaforlar geliştirirken genel olarak öğretmenliğe ilişkin genel metaforların dışına çıkamadıkları anlaşılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenlerin geliştirdikleri metaforlarda mesleki kıdem, cinsiyet, mezun olunan fakülte ve bölüm değişkenlerine göre farklılıklar olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

“As a social studies teacher who am I?” analyzing in service social studies teachers’ perception of social studies teacher via metaphors

Öz:
The aim of this study was to explore in-service social studies teachers’ perception of their professional identity through analysis of metaphors. Data were gathered from 63 in-service social studies teachers. Participants were asked to complete the sentences in writing such as “The social studies teacher like… Because…” with metaphors they choose. Data were analyzed using qualitative (content and descriptive analysis) techniques. According to the results, 23 valid metaphors used by teachers were defined. These metaphors were grouped under 6 main categories. Namely; “social studies teacher as a guider”, “social studies teacher as a nurturer”, “social studies teacher as a transporter of unchangeable information”, “social studies teachers as a molder”, “social studies teacher as tools provider”, “social studies teacher as a community changer and an active participant of the community”. The research results showed that social studies teachers in this study used common teachers’ metaphors rather than specific metaphors to describe social studies teachers. Additionally, social studies teachers’ working experiences, gender, schools and departments they graduated and were determined as effective factors in their choose of metaphors.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADLER, S. (2008). The Education of Social Studies Teachers. In: Linda S. Levstik and Cynthia A. Tyson (Eds.), Handbook of Research in Social Studies Education, (pp. 329-351), New York: Routledge,
  • ARMENTO, B. J. (1996). Research on Social Studies Teacher Education. In: John Sikula (Eds.), Handbook of Research on Teacher Education, New York: Macmillan Publishing Company.
  • ASLAN, M. ve BAYRAKÇI, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının EğitimÖğretim Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim, 171, 100-108.
  • ATA, B. (2007). Yeni Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programının İlköğretim 2005 Sosyal Bilgiler Dersi (6., 7. Sınıflar) Öğretim Programı Açısından Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Bilim Çalıştayı (Prof. Dr. Suzan ERBAŞ Anısına), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, 08-09 Mart 2007, Çanakkale.
  • AYDIN İ. S., PEHLİVAN, A. (2010). Türkçe Öğretmen Adaylarının Öğretmen ve Öğrenci Kavramlarına İlişkin Kullandıkları Metaforlar. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5 (3), 818-842.
  • BALCI, A. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Akademi.
  • CERİT, Y.(2008).“Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, S:6/4. 693-712.
  • CHRISTIANNA, L. A. (2009). Secondary Teachers’ Conceptual Metaphors of Teaching and Learning: Changes over the Career Span. Teaching and Teacher Education, S:25. 743- 751.
  • COLLINS E. C., GREEN J. L. (1990). Metaphors: The Construction of a Perspective. Theory into Practice.29/2 2.71–77.
  • ÇELİKTEN, M. (2006). Kültür ve Öğretmen Metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S: 21/2. 269-283.
  • DEMİRCİOĞLU, İ. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilimler Hakkındaki Görüşleri. Bilig, S:36.113-124.
  • DOĞANAY, A. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Eds:Cemil Öztürk ve Dursun Dilek. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi. 15-46.
  • ESEN, Y. (2005). Öğretmenlerin Toplumsal/Mesleki Kimliklerine ve Rollerine İlişkin Değerlendirmeleri: Sosyal Bilgiler Öğretmenleri Üzerine Yapılmış Bir Araştırma. Eğitim Bilim Toplum, 3(11). 18-53.
  • FLORES, M. A., DAY, C. (2006). Contexts which Shape and Reshape New Teachers’ Idendities: a Multi-Perspective Study. Teacher and Teacher Education. 22(2). 219-232.
  • KABAPINAR, F. (2003). Kavram Yanılgılarının Ölçülmesinde Kullanılabilecek Bir Ölçeğin Bilgi- Kavrama Düzeyini Ölçmeyi Amaçlayan Ölçekten Farklılıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 230.40-47.
  • LAKOFF, G., JOHNSON, M. (1980). Metaphors We Live by. Chicago, London: University of Chicago Press.
  • LIPKA, R. P., BRINTHAUPT, T. M. (1999). Introduction: Balancing a Personal and Professional Development of Teachers. In: Richard P. Lipka, Thomas M. Brinthaupt (Eds). The Role of Self in Teacher Development Albany, NY: State University of New York Press. 1-8 .
  • McGRATH, I. (2006).Using Insights from Teachers’ Metaphors, Education for Teaching, 32/3. 303–17.
  • ÖZTÜRK, C. (2001). 21. Yüzyılın Eşiğinde Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme.O. Oğuz, A. Oktay ve H. Ayhan (Eds). 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi, İstanbul: SEDER Eğitim Araştırmaları Yayıncılık. 223-280.
  • PONTA, J. P., CHAPMAN, O (2008). Preservice Mathematic Teachers’ Knowledge and Development. In: Lyn D. English (Eds). Handbook of International Research in Mathematic Education (pp:223-261). London: Routledge..
  • SABAN, A.(2004).Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2/2. 131-155.
  • SABAN, A., KOÇBEKAR B. N., SABAN, A. (2006). An Investigation of the Concept of Teacher Among Prospective Teachers through Metaphor Anaysis . Educational Sciences: Theory & Practice, 6/ 2. 506-522.
  • SACHS, J. (1999). Using Teacher Research as a Basis for Professional Renewal. Journal of Inservice Education, 25(1).39- 53.
  • SEFEROĞLU, G., KORKMAZGİL S., ÖLÇÜ, Z. (2009). Gaining Insights into Teachers’ Ways of Thinking via Metaphors. Educational Studies, 3.323-335.
  • SENEMOĞLU, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gönül Yayıncılık
  • SÖNMEZ, V. (2005). Hayat ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Öğretmen Kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • SÖNMEZ, V. (1993). Program Geliştirme Öğretmen El Kitabı. Ankara: Adım Yayıncılık.
  • SZUKALA, A.(2008).Metaphors as a Tool for Diagnosing Beliefs about Teaching and Learning in Social Studies Teacher Education. Journal of Social Science Education, S: 10/3. 53-73.
  • THOMAS, L., BEAUCHAMP, C.(2011). Understanding New Teachers’ Professional Identities through Metaphors. Teacher and Teacher Education. S:27.762-769.
  • THORNTON, S. (2005). Teaching Social Studies That Matters.New York: Teachers College Press.
  • TÜRNÜKLÜ, A. (2001). Eğitimbilim Alanında Aynı Araştırma Sorusunu Yanıtlamak için Farklı Araştırma Tekniklerinin Birlikte Kullanılması. Eğitim ve Bilim, 26/120. 8-13.
  • YALMAN, N.(2009). Kimlik ve Bilinç. Kimlikler Lütfen, Gönül PULTAR (Eds). Ankara: ODTÜ Yayıncılık. 31-39.
  • YILDIRIM, A., ŞİMŞEK, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • ZHAO, H., COOMBS, S., ZHAO, X. (2010). Developing Professional Knowledge about Teachers through Metaphor Research: Facilating a Process af Change. Teacher Development, S:14 .381-395.
APA ÇULHA ÖZBAŞ B (2012). “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. , 821 - 838.
Chicago ÇULHA ÖZBAŞ BANU “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. (2012): 821 - 838.
MLA ÇULHA ÖZBAŞ BANU “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. , 2012, ss.821 - 838.
AMA ÇULHA ÖZBAŞ B “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. . 2012; 821 - 838.
Vancouver ÇULHA ÖZBAŞ B “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. . 2012; 821 - 838.
IEEE ÇULHA ÖZBAŞ B "“Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi." , ss.821 - 838, 2012.
ISNAD ÇULHA ÖZBAŞ, BANU. "“Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi". (2012), 821-838.
APA ÇULHA ÖZBAŞ B (2012). “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 7(2), 821 - 838.
Chicago ÇULHA ÖZBAŞ BANU “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik) 7, no.2 (2012): 821 - 838.
MLA ÇULHA ÖZBAŞ BANU “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), vol.7, no.2, 2012, ss.821 - 838.
AMA ÇULHA ÖZBAŞ B “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik). 2012; 7(2): 821 - 838.
Vancouver ÇULHA ÖZBAŞ B “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik). 2012; 7(2): 821 - 838.
IEEE ÇULHA ÖZBAŞ B "“Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi." Turkish Studies (Elektronik), 7, ss.821 - 838, 2012.
ISNAD ÇULHA ÖZBAŞ, BANU. "“Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi". Turkish Studies (Elektronik) 7/2 (2012), 821-838.