Yıl: 2012 Cilt: 37 Sayı: 166 Sayfa Aralığı: 52 - 67 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*

Öz:
Araştırmada, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin Dinamik BT Okuryazarlık Modeline göre bilgi teknolojileri (BT) okuryazarlık düzeyleri ve BTyi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımları incelenmiştir. Tarama modeli ile gerçekleştirilen bu araştırmaya Ankara İlinde 22 okulda görev yapmakta olan 459 öğretmen katılmıştır. Öğretmenlerin BT okuryazarlıkları, Dinamik BT Okuryazarlık Modelindeki 6 faktör olan problem çözme, analiz ve üretim, iletişim ve metabilişsel, temel bilgi teknolojileri, bilgi ve internet, sürdürebilme ve transfer edebilme becerilerini kapsayan bir ölçek ile belirlenmiştir. Bu ölçek geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılarak ilk defa Türkçeye uyarlanmıştır. Araştırma sonucunda ilköğretim öğretmenlerinin çoğunluğunun BTyi öğretim amaçlı 1-3 yıldır kullandıkları ve BT'den mesleki gelişim sağlama amacıyla sıklıkla yararlandıkları belirlenmiştir. Aynı zamanda BTyi öğretim amacıyla uzun süredir ve mesleki gelişim amaçlı sıklıkla kullanan öğretmenlerin, BT okuryazarlık düzeylerinin anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu da belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Examining primary school teachers' it literacy and use of it for instructional and professional development purposes

Öz:
This study examines primary school teachers' Information Technology (IT) literacy level with regard to the Dynamic IT Literacy model and the use of IT for instructional and professional development purposes. A total number of 459 teachers from 22 primary schools in Ankara were involved in this survey study. Teachers' IT literacy was defined with regard to the Dynamic IT Literacy model which has 6 factors: problem solving, analysis and production with IT, communication and metacognition, basic IT capabilities, information and the Internet-related capabilities, sustainability and transferability of IT capacities. The questionnaire was adapted to Turkish by performing validity and reliability analysis. The results of the study revealed that most of the primary school teachers have been using IT for 1-3 years and have been using IT frequently for professional development purposes. In addition, teachers who have been using IT for a long time and use IT frequently for professional development have higher IT literacy level.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50,179-211.
  • Akdur, T.E., Ünal, D.P. & Karasaraç, H. (2006). Öğretmenlerin Bilişim Teknolojilerini Öğretim Süreçlerine Entegre Edebilmelerine Yönelik Hizmet İçi Eğitim Kurs Programı Önerisi. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 07-09 Eylül. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara.
  • Akkoyunlu, B. (1995). Bilgi Teknolojilerinin Okullarda Kullanımı ve Öğretmenlerin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11,105-109.
  • Akkoyunlu, B. (1996). Bilgisayar Okur-Yazarlığı Yeterlilikleri İle Mevcut Ders Programları'nın Kaynaştırılmasmın Öğrenci Başarı ve Tutumlarına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12,127-134.
  • Albirini, A. (2006). Teachers' attitudes toward information and communication technologies: the case of Syrian EFL teachers. Computers & Education, 47(4), 373-398.
  • Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychogical Review,84(2), 191-215.
  • Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice-Hall, Englewood Cliffs NJ.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 11. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: Spss ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Pegem A.
  • Demiraslan, Y. & Usluel-Koçak, Y. (2005). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Öğrenme Öğretme Sürecine Entegrasyonunda Öğretmenlerin Durumu. TOJET:The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(3), 109-113.
  • Drent, M. & Meelissen, M. (2008). Which factors obstruct or stimulate teacher educators to use ICT innovatively? Computers and Education, 51(1), 187-199.
  • Ertmer, P.A. & Ottenbreit-Leftwich, A.T. (2010). Teacher technology change: How knowledge, confidence, beliefs, and culture intersect. Journal of Research on Technology in Education, 42(3), 255-284.
  • ETS (2002). Succeeding in the 21st century what higher education must do to address the gap in information and communication technology proficiencies. [Online]: retrieved on 10 January 2008, at URL: http://www.ets.org/Media/Tests/Information_and_Communication_Technology_ Literacy/ICTwhitepaperfinal.pdf
  • ETS (2007). A Report of the International ICT literacy panel. Digital transformation a framework for ICT literacy. [Online]: retrieved on 10 January 2008, at URL: http://www.ets.org/Media/Tests/ Information_ and_ Communication TechnologyJLiteracy/ictreport.pdf
  • Ezziane, Z. (2007). Information technology literacy: Implications on teaching and learning. Educational Technology & Society, 10(3), 175-191.
  • Flanagan, L. & Jacobsen,M. (2003). Technology leadership for the twenty-first century principal, Journal of Educational Administration, 41(2), 124-142.
  • Göktaş, Y., Yıldırım, Z. & Yıldırım, S. (2008). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Eğitim Fakültelerindeki Durumu: Dekanların Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(149), 30-50.
  • Hermans, R., Tondeur, ]., van Braak, ]., & Valcke, M. (2008). The impact of primary school teachers' educational beliefs on the classroom use of computers. Computers & Education, 51(4), 1499-1509.
  • Hew, K.F. & Brush, T. (2007). Integrating technology into K-12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational Technology Research & Development, 55, 223-252.
  • Hooper, D, Coughlan, J & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
  • ISTE (2002). ISTE (2002). National educational technology standards (NETS) and performance indicators for teachers. [Online]: retrieved on 28 August 2012, at URL: http://www.iste.org/Libraries/ PDFs/ NETS_for_Teachers_2000.sflb.ashx
  • ISTE (2008). NETS for teachers. [Online]: retrieved on 28 August 2012, at URL: http://www.iste.org/ Libraries/PDFs/NETS-T_Standards.sflb.ashx
  • ITEA (2000). Technology for all american project; standards for technological literacy: Content for the study of technology. Reston, Virginia.
  • Kim, J.H., Jung, S.Y. & Lee, W.G. (2008). Design of contents for ICT literacy in-service training of teachers in Korea. Computers & Education, 51(4), 1683-1706.
  • Lai K.W. & Pratt K. (2004). Information and communication technology (ICT) in secondary schools: the role of the computer coordinator. British Journal of Educational Technology, 35(4), 461^75.
  • Loveless, A., Burton, J. & Turvey, K. (2006). Developing conceptual frameworks for creativity, ICT and teacher education. Thinking Skills and Creativity, 1, 3-13.
  • Markauskaite, L. (2005). From a static to dynamic concept: A model of ICT literacy and an instrument for self-assessment. In P. Goodyear, D. G. Sampson, D. J-T. Yang, Kinshunk, T. Okamoto, R. Hartley, & N.-S. Chen . The 5th IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies. ICALT 2005. Los Alamitos, California, 5-8 July 2005.
  • Markauskaite, L. (2006). Gender issues in preservice teachers' training: ICT literacy and online learning. Australasian Journal of Educational Technology, 22(1), 1-20.
  • Markauskaite, L. (2007). Exploring the structure of trainee teachers' ICT literacy: The main components of, and relationships between, general cognitive and technical capabilities. Educational Technology Research and Development, 55(6), 547-572.
  • MEB (2006). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Ankara: MEB Yayını.
  • MEB (2007). Temel eğitim projesi Il.fazı: BT entegrasyonu temel araştırması. Ankara MEB: Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı.
  • Moore, C. D. (2005). Is ICT being used to its potential to improve teaching and learning across the curriculum. TeacherResearch.Net. [Online]: retrieved on 28 August 2012, at URL: http:// www.teacherresearch.net/tr_ma_4484_cdmoore.pdf.
  • Penrod, J.I. & Douglas J. V.(2002). Information technology literacy: A definition. In A. Kent (Ed.), Encyclopedia of Library and Information Science, 40, 76-107.
  • Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
  • Usluel-Koçak, Y. & Aşkar, P. (2006). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Okullarda Yayılımı. [Online]: retrieved on 20 February 2007, at URL: http://www.ebit.hacettepe.edu.tr/dersnotu/ diffusion_of_innovation.pdf.
  • Usluel-Koçak, Y., Kuşkaya Mumcu F. & Demiraslan, Y. (2007). Öğretme-Öğrenme Sürecinde Bilgi Ve İletişim Teknolojileri: Öğretmenlerin Entegrasyon Süreci Ve Engelleriyle İlgili Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32,164-178.
  • Yıldırım, Z. & Göktaş, Y. (2007). ICT Integration in primary education and teacher education programs in Turkey and in EU countries. Eğitim ve Bilim, 32(143), 55-67.
  • Ward, L. & Parr, J. M. (2010). Revisiting and reframing use: Implications for the integration of ICT. Computers & Education, 54(1), 113-122.
  • Zhang, Z. & Martinovic, D. (2008). ICT in teacher education: Examining needs, expectations and attitudes. Canadian Journal of Learning and Technology, 34(2). [Online]: retrieved on 28 August 2012, at URL: http://www.cjlt.ca/index.php/cjlt/article/view/498/229
  • Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura, (Ed.), Self-efficacy in changing socities. New York: Cambridge University Press.
APA VARIŞ Z, KARADENİZ ORAN Ş (2012). İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. , 52 - 67.
Chicago VARIŞ Zehra,KARADENİZ ORAN ŞİRİN İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. (2012): 52 - 67.
MLA VARIŞ Zehra,KARADENİZ ORAN ŞİRİN İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. , 2012, ss.52 - 67.
AMA VARIŞ Z,KARADENİZ ORAN Ş İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. . 2012; 52 - 67.
Vancouver VARIŞ Z,KARADENİZ ORAN Ş İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. . 2012; 52 - 67.
IEEE VARIŞ Z,KARADENİZ ORAN Ş "İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*." , ss.52 - 67, 2012.
ISNAD VARIŞ, Zehra - KARADENİZ ORAN, ŞİRİN. "İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*". (2012), 52-67.
APA VARIŞ Z, KARADENİZ ORAN Ş (2012). İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. Eğitim ve Bilim, 37(166), 52 - 67.
Chicago VARIŞ Zehra,KARADENİZ ORAN ŞİRİN İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. Eğitim ve Bilim 37, no.166 (2012): 52 - 67.
MLA VARIŞ Zehra,KARADENİZ ORAN ŞİRİN İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. Eğitim ve Bilim, vol.37, no.166, 2012, ss.52 - 67.
AMA VARIŞ Z,KARADENİZ ORAN Ş İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. Eğitim ve Bilim. 2012; 37(166): 52 - 67.
Vancouver VARIŞ Z,KARADENİZ ORAN Ş İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*. Eğitim ve Bilim. 2012; 37(166): 52 - 67.
IEEE VARIŞ Z,KARADENİZ ORAN Ş "İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*." Eğitim ve Bilim, 37, ss.52 - 67, 2012.
ISNAD VARIŞ, Zehra - KARADENİZ ORAN, ŞİRİN. "İlköğretim öğretmenlerinin bt okuryazarlık düzeyleri ve BT’ yi öğretim ve mesleki gelişim amaçlı kullanımlarının incelenmesi*". Eğitim ve Bilim 37/166 (2012), 52-67.