İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler
Yıl: 2012 Cilt: 7 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 193 - 224 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler
Öz: Müstehcenlik kavramı, ifade ve basın özgürlüklerine yapılan sınırlamaların gerekçesi olarak karşımıza çıkmakta olup müstehcen niteliğe haiz materyallerin denetimindeki usuller esas olarak devletlerin kendi suç politikalarına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Yine bu kavramın genel ahlakın ve çocukların korunması unsurları ile bağlantılı olması, üzerine yapılan tartışmaları daha da önemli hale getirmektedir. Müstehcenliğin kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi hususunda ise yargı organlarının işlevi ayrıca önem arz etmektedir. Bu hususta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi esas olarak müstehcen materyallerin denetlenmesi bakımından taraf devletlere geniş bir takdir marjı bırakırken Akdaş/Türkiye Kararı ile Avrupa Edebi Mirası kavramını oluşturarak üye devletlerin müdahalede bulunmamasını öngördüğü bir alan meydana getirmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Freedom of expression and obscenity: Several observations and considerations relating to decisions of the European court of human rights and crime of obscenity stated in Turkish criminal code
Öz: The concept of obscenity appears to be the justification for restrictions on freedom of expression and the press and principles of controlling obscene materials may show changes depending upon the crime polices of states. Nevertheless, connection of this concept with protecting public morality and children increase the importance of discussions on the concept itself. The functions of judicial bodies in regard to determine the scope and limits of obscenity also have importance. In this respect principally giving a broad margin of appreciation to the member states in point of controlling of obscene materials, in the case Akdas v. Turkey the European Court of Human Rights has generated an area which the member states cannot interfere by creating a notion of European Literary Heritage.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akarsu Bedia, Mutluluk Ahlakı (Ahlak Öğretileri – I), İnkılâp Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1998. Akıllıoğlu Tekin, İnsan Hakları Kavram - Kaynaklar ve Koruma Sistemleri, İkinci Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2010. Arslan Zühtü, Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması: Anayasa’nın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler, AY – 19, Ankara, 2002. Bakircioglu Onder, The Application of the Margin of Appreciation Doctrine in Freedom of Expression and Public Morality Cases, German Law Journal, s. 716 – 717, http:// www.germanlawjournal.org/pdfs/Vol08No07/PDF_Vol_08_No_07_711-734_Articles_ Bakircioglu.pdf, (Erişim Tarihi: 12.08.2011) Bozkurt, Enver / Dost, Süleyman, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü ve Türkiye, SDÜİİBFD, C. 7, S. 1, 2002 Bozkurt Tamer, Haklarında Özel Bir Sınırlama Nedeni Öngörülmemiş Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Sorunsalı: Özellikle Sözleşme Hürriyeti Açısından Durum, ABD, Y. 66, S. 1, 2008. Bulut, Nihat, Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırma Nedeni Olarak Genel Ahlak, AÜ- EHFD, C: IV, S: 1 – 2, 2000.
- Burbergs Maris, What is European Literary Heritage?, Blog Commenting on Developments in the Case Law of the European Court of Human Rights, 13.04.2010, http:// strasbourgobservers.com/2010/04/13/what-is-the-european-literary-heritage-2/, (Erişim Tarihi: 12.08.2011) Buyse Antoine, Literary Heritage Judgement – A Novel by Appolinaire, ECHR Blog, http://echrblog.blogspot.com/2010/02/literary-heritage-judgment-novel-by.html, (Erişim Tarihi: 12.08.2011). Cambridge Dictionaries Online, http://dictionary.cambridge.org/, (Erişim Tarihi: 29.07.2011). Can Osman, Anayasa Değişiklikleri ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü, AY – 19, Ankara, 2002. Çeçen Anıl, İnsan Hakları, İkinci Basım, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1995. Dönmezer Sulhi, Genel Adap ve Aile Düzenine Karşı Cürümler, İÜHF Yayınları, 4. Bası, İstanbul, 1975. Dülger Murat Volkan, Bilişim Suçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004. Dülger, Murat Volkan, İnternet İletişiminin Engellenmesinin Hukuksal Açıdan Değerlendirilmesi ve 5651 Sayılı Yasayla Getirilen Düzenleme, İBD, C: 81, S: 4, 2007. Erbaşı, Ayşe Aslıhan, Çocuk Pornografisi, İBD, C. 87, S. 4, 2007.
- Erdoğan, Mustafa, Demokratik Toplumda İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Dergisi, Y. 6, S. 24, Ankara, 2001, s. 8 – 13, http://www.liberal.org.tr/incele. php?kategori=MTg=&id=MzU2, (Erişim Tarihi: 03.02.2012) Erem Faruk, Türk Ceza Kanunu Şerhi Özel Hükümler, C. 2, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1993.
- First Amendment and Obscenity and Public Nudity – Regulation of Obscenity, http://law2. umkc.edu/faculty/projects/ftrials/conlaw/obscenity.htm, (Erişim Tarihi: 08.02.2012). First Amendment and Obscenity and Public Nudity – Regulation of Child Pornography, http://law2.umkc.edu/faculty/projects/ftrials/conlaw/minorsobscenity.html, (Erişim Tarihi: 11.02.2012) Freedom of Expression, Pornography and the Literary Heritage, http://inforrm.wordpress. com/2010/02/27/freedom-of-expression-pornography-and-the-literary-heritage/, (Erişim Tarihi: 12.08.2011) Gezek Nur, Cinsel Sapkınlıklar (Parafililer), http://www.cozumpsikoloji.com/cinsel-sapkinliklar- parafililer-1.html, (Erişim Tarihi: 15.03.2012). Gören Zafer, Anayasa Hukukuna Giriş, 2. Baskı, DEÜ Yayını, İzmir, 1999. Gözler Kemal, Anayasa Değişikliğinin Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Bakımından Getirdikleri ve Götürdükleri (Anayasanın 13’üncü Maddesinin Yeni Şekli Hakkında Bir İnceleme, ABD, S. 4, 2001. Gözler Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi Yayınları, Ankara, 2000. Gözübüyük, Şeref / Gölcüklü, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 8. Bası, Turhan Yayınevi, Ankara, 2009.
- Harris David/O’Boyle Micheal/Warbick Chris, Law of The European Convention on Human Rights, Butterworths, London, Dublin, Edinburgh, 1995. Is Appollinaire obscene? The ECHR says: no!, http://www.cearta.ie/2010/07/isapollinaire- obscene-the-echr-says-no/, (Erişim Tarihi: 12.08.2011). Jacobs Francis G/White Robin C.A, The European Convention on Human Rights, 2. Bası, Clarendon Press, Oxford, New York, 1996. Kaboğlu İbrahim, Özgürlükler Hukuku, 6. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2002. Köprülü Timuçin, Müstehcenlik, Güncel Hukuk Dergisi, Aralık 2008. Macovci, Monica, İfade Özgürlüğü, İnsan Hakları El Kitapları No: 2 http://www.humanrights. coe.int/aware/GB/publi/materials/1004.pdf, (Erişim Tarihi: 12.08.2011). Mcdonald R. St. J./Matscher F./Petzold H., The European System for the Protection of Human Rights, Martinus Nijhoff Publishers, Dordrecht, Boston, London, 1993. Merriam – Webster’s Dictionary, http://www.merriam-webster.com, (Erişim Tarihi: 29.07.2011). Moon Jaewan, Obscenity Laws in Paternalistic Country: The Korean Experience, http:// law.wustl.edu/wugslr/issues/Volume2_2/p353Moon.pdf, (Erişim Tarihi: 01.08.2011). Mourgeon, Jocques, İnsan Hakları, (Çev. Ayşen Ekmekçi – Alev Türker), 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991.
- Nişanyan Sözlük - Sözlerin Soyağacı Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, http://www. nisanyansozluk.com, (Erişim Tarihi: 28.07.2011). Osmanlıca – Türkçe Sözlük, http://www.osmanlicaturkce.com, (Erişim Tarihi: 28.07.2011) Oxford Dictionaries, http://oxforddictionaries.com, (Erişim Tarihi: 29.07.2011). Önder Ayhan, Türk Ceza Kanunu Özel Hükümler, 4. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994.
- Özbek Veli Özer, Müstehcenlik Suçu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008. Özdek Yasemin, Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye, TODAİE Yayınları, Ankara, 2004. Özel Cevat, Müstehcenlik Kavramı, http://www.hukukcu.com/bilimsel/kitaplar/mustehcenlik. htm, (Erişim Tarihi: 28.07.2011) Özek Çetin, Türk Basın Hukuku, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1978. Richards A.J. David, Free Speech and Obscenity Law: Toward a Moral Theory of the First Amendment, s. 48, http://www.jstor.org/stable/pdfplus/3311577.pdf?acceptTC=true (Erişim Tarihi: 01.08.2011). Richards, Jef I, Obscentiy and Film: An Empirical Dilemma, http://heinonline.org/HOL/ LandingPage?collection=journals&handle=hein.journals/laent6&div=5&id=&page= ((Erişim Tarihi: 01.08.2011). Sağlam Fazıl, 2001 Anayasa Değişikliğinin Yaratabileceği Bazı Sorunlar ve Bunların Çözüm Olanakları (Anayasa Değişikliği), AY – 19, Ankara, 2002. Sağlam Fazıl, Temel Hakların, Sınırlanması ve Özü (Temel Haklar), AÜSBF Yayınları, Ankara, 1982.
- Sağlam Mehmet, Ekim 2001 Tarihinde Yapılan Anayasa Değişiklikleri Sonrasında Düzenledikleri Maddede Hiçbir Sınırlama Nedenine Yer Verilmemiş Olan Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırı Sorunu, AY – 19, Ankara, 2002. Salihpaşaoğlu, Yaşar, Türkiye’de Basın Özgürlüğü, Seçkin Yayıncılık Ankara, 2007. Schauer Frederick, İfade Özgürlüğü: Felsefi Bir İnceleme, Çev. Bahattin Seçilmişoğlu, Liberal Düşünce Toplululuğu, 2002. Shurtleff Mark, Obscenity / Pornography Laws, http://attorneygeneral.utah.gov/pornlaws. html#13, (Erişim Tarihi: 03.02.2012.) Simpson A.W.B, Obscenity and the Law, Law and Philosophy, 1982, Vol. 1, No. 2, www. jstore.org/stable/3504612 (Erişim Tarihi: 01.08.2011). Soyaslan Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005. Taşkın, Şaban Cankat, Bilişim Suçları, Beta Yayınevi, Bursa, 2008. Tezcan Durmuş/Erdem Mustafa Ruhan/Sancakdar Oğuz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 2. Bası, Seçkin Yayıncılık Ankara, 2004. Tezcan Durmuş/Erdem Mustafa Ruhan/Sancakdar Oğuz/ Önok Rıfat Murat, İnsan Hakları El Kitabı, 2. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009. TDK Büyük Türkçe Sözlük, http://tdkterim.gov.tr/bts/, (Erişim Tarihi: 01.02.2012). Uygun Oktay, Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de İfade Özgürlüğü, Bülent Tanör Armağanı, İstanbul, 2004.
- Uygur Gülriz, Genel Ahlakın Vazgeçilmezliği mi? Güncel Hukuk, Aralık 2008. Van Dijk Peter/Van Hoof Freid/Van Rijn Arjen/Zwaak Leo, Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, 4. Bası, Intersentia, Antrepen/Oxford, 2006. Yarsuvat Duygun, Müstehcenliğin Neresindeyiz?, Güncel Hukuk Dergisi, S. 9, İstanbul, 2004. Yayla Atilla, İfade Hürriyeti Nedir ve Niçin Gereklidir? Liberal Düşünce Dergisi, Y. 13, S. 50, 2008, Ankara, 2008.
| APA | ERTAŞ T (2012). İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. , 193 - 224. |
| Chicago | ERTAŞ Türker İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. (2012): 193 - 224. |
| MLA | ERTAŞ Türker İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. , 2012, ss.193 - 224. |
| AMA | ERTAŞ T İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. . 2012; 193 - 224. |
| Vancouver | ERTAŞ T İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. . 2012; 193 - 224. |
| IEEE | ERTAŞ T "İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler." , ss.193 - 224, 2012. |
| ISNAD | ERTAŞ, Türker. "İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler". (2012), 193-224. |
| APA | ERTAŞ T (2012). İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. Ceza Hukuku Dergisi, 7(18), 193 - 224. |
| Chicago | ERTAŞ Türker İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. Ceza Hukuku Dergisi 7, no.18 (2012): 193 - 224. |
| MLA | ERTAŞ Türker İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. Ceza Hukuku Dergisi, vol.7, no.18, 2012, ss.193 - 224. |
| AMA | ERTAŞ T İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. Ceza Hukuku Dergisi. 2012; 7(18): 193 - 224. |
| Vancouver | ERTAŞ T İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler. Ceza Hukuku Dergisi. 2012; 7(18): 193 - 224. |
| IEEE | ERTAŞ T "İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler." Ceza Hukuku Dergisi, 7, ss.193 - 224, 2012. |
| ISNAD | ERTAŞ, Türker. "İfade özgürlüğü ve müstehcenlik: Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarına ve Türk ceza kanunun'da düzenlenen müstehcenlik suçuna ilişkin bazı gözlem ve değerlendirmeler". Ceza Hukuku Dergisi 7/18 (2012), 193-224. |
