İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi

ÖZSOY, Sibel

İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi

Sibel ÖZSOY (Aksaray Üniversitesi, Aksaray, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

14 0

Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1117 - 1139 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı ilköğretim öğrencilerinin çevre algılarını çizdikleri resimler yoluyla incelemektir. Çalışma 2010-2011 eğitim öğretim yılı bahar döneminde gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 68'i dördüncü sınıf, 78'i beşinci sınıf, 97'si altıncı sınıf, 85'i yedinci sınıf, 101'i sekizinci sınıf öğrencisi olmak üzere toplam 429 öğrenci katılmıştır. Betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilen çalışmanın verileri çiz-ve-anlat tekniği ile toplanmış, verilerin toplanması sırasında, çalışmaya katılan öğrencilerden çevre ile ilgili bir resim çizmeleri ve çizdikleri resimleri açıklamaları istenmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler analiz edildiğinde ilköğretim öğrencilerinin çizimlerinde genellikle insanlara, çeşitli bitki ve hayvanlara, ev ve fabrika gibi yapılara, dağ, göl, güneş gibi doğal ögelere yer verdikleri görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin %35.43'ünün kirli, %59.21'inin temiz, %5.36'sının ise hem kirli hem temiz çevre üzerinde yoğunlaştıkları görülmüştür. Çalışmanın verileri, yaş düzeyi arttıkça temiz çevre çizen öğrencilerin sayısında düşüş, kirli çevre çizen öğrencilerin sayısında da bir artış olduğunu da göstermiştir. Öğrenci çizimleri incelendiğinde öğrencilerin resimlerinde hava kirliliği, toprak kirliliği, su kirliliği, düzensiz kentleşme gibi yakın çevrelerinde gözlemleyebildikleri çevre problemlerine daha sık yer verdikleri gözlemlenmektedir. Çizimler ayrıca öğrencilerin insanı doğanın bir parçası olarak gördüklerini, insanın diğer canlılar gibi çevre problemlerinden etkilendiğini aynı zamanda insan kaynaklı etkinliklerin çevreyi kirleten bir faktör olduğunu düşündüklerini göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Adams, S. (1996). Humans have been changing the environment since prehistoric times. In University of Florida News. Retrieved March 01, 2008 from http://news.ufl.edu/1996/05/31/ exploit/
Akçay, İ. (2006). Farklı ülkelerde okul öncesi öğrencilerine yönelik çevre eğitimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Alerby, E. (2000). A way of visualizing children's and young people's thoughts about the environment: A study of drawings. Environmental Education Research, 6 (3), 205-222. Arnheim, R. (1969). Visiual thinking. Berkeley: University of California Press.
Artut, K. (2002). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Ayvaz, Z. (1998). Çevre eğitimine giriş. İzmir: Çevre Eğitimi Merkezi Yayınları:3.
Ball, M., & Smith, G. (1992). Analyzing and visualizing data. London: Sage.
Ballantyne, R., & Packer, J. (2002). Nature-based excursions: School students' perceptions of learning in natural environments. International Research in Geografical and Environmental Education, I J, 218-236.
Banks, M. (2001). Visual methods in social research. London: Sage.
Barraza, L. (1999). Children's drawings about the environment. Environmental Education Research, 5 (1), 49-66.
Belet, Ş. D. ve Türkkan, B. (2007, Nisan). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimsel ifadelerinde algı ve gözlemlerini ifade biçimleri (Avrupa birliği örneği). VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu'nda sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Brackett-Milbum, K. (1999). A critical appraisal of the draw and write technique. Health Education Research, 14 (3), 387-395.
Brown, L. (1991). The new world order. State of the world 1991: A Worldwatch Institute Report on progress toward a sustainable society (pp. 3-20). New York: W. W. Norton & Co.
Brundtland, G. (1987). Our common future: The world commission on environment and development. Oxford: Oxford University Press.
Buldu, M. (2006). Young children's perceptions of scientist: A preliminary study. Educational Research,48 (1), 121-132.
Chambers, D. W. (1983). Stereotypic images of scientist: The draw-a-scientist test. Science Education, 67 (2), 255-265.
Crain, W. (2001). How nature helps children develop. Montes-sori Life, Summer, 13 (3), 22-24.
Doğan, M. (1988, Aralık). İnsan, çevre ve çevre eğitimi. Biyoloji Eğitiminin Çevre Sorunlarına Yaklaşımı Sempozyumu'nda sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ersoy, A. ve Türkkan, B. (2009) İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde Internet algısı. İlköğretim Online 8 (1), 57-73.
Faik, J. D. (1981). Understanding children's art: Analysis of the literature. Journal of Personality Assessment, 45 (5), 465-472.
Fleer, M. (2002). Curriculum compartmentalisation? A futures perspective on environmental education. Environmental Education Research, 8 (2), 137-154.
Flogaiti, E. (2006). Education for the environment and sustaina-bility. Athens, Greece: Ellinika Grammata Editions.
Giarelli, E., & Tulman, L. (2003). Methodological issues in the use of cartoons as data. Qualitative Health Research, 13 (7), 945-956.
Goodland, R. (1995). The concept of environmental sustaina-bility. Annual Review of Ecological Systematics, 26, 1-24.
Hayes, D„ Symington, D., & Martin, M. (1994). Drawing during science activity in the primary school. International Journal of Science Education, 16,265-277.
Johnson, P. (1993). Literacy through the book arts. Chicago: Heinemann.
Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Keinath, S. D. (2004). Environmental education and perceptions in eastern nepal: Analysis of student drawings. Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science in Forestry Michigan Technological University.
Lewis, D., & Greene, J. (1983). Your child's drawings... theirhid-den meaning. London: Hutchinson.
Littledyke, M. (2004). Primary children's views on science and environmental issues: Examples of environmental cognitive and moral development. Environmental Education Research, 10 (2), 217-235.
Loughland, T., Reid, A., & Petocz, P. (2002). Young people's conceptions of environment: A phenomenographic analysis. Environmental Education Research, 8 (2), 187-197.
Louv, R. (2005). Last child in the woods: Saving our children from nature-deficit disorder. New York: Algonquin Books of Chapel Hill.
MacNeill, J., Winsemus, P., & Yakushiji, T. (1991). Beyond interdependence: The meshing of the world's economy and the Earth's ecology. New York: W.W. Norton & Co.
Malchiodi, C. A. (2005). Çocukların resimlerini anlamak (çev. T. Yurtbay). İstanbul: Epsilon Yayıncılık. Manzanal, R. E, Barreiro, R. L. M., & Jimenez, M. C. (1999). Relationship between ecology fieldwork and student attitudes toward environmental protection. Journal of Research in Scien-ce Teaching, 36,431-453.
McWhirter, J. M., Collins, M., Bryant, I., Wetton, N. M., & Bishop, J. N. (2000). Evaluating 'safe in the sun', a curriculum programme for primary schools. Health Education Research, 15 (2), 203-217.
Miles, M. B., & Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. Thousand Oaks, CA: Sage.
Miller, D. L. (2007). The seeds of learning: Young children develop important skills through their gardening activities at a midwestern early education program. Applied Environmental Education and Communication, 5(1), 49-66.
Moore, R., & Wong, H. (1997). Natural learning: Rediscovering nature's way of teaching. Berkeley, CA: MIG Communications
Oğuz. A. (2007). Sen hiç bilim adamı gördün mü? VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 43-48). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Palmer, J. (1993). Development of concern for the environment and formative experiences of educators. Journal of Environmental Education, 24, 26-30.
Redclift, M. (1984). Development and the environmental crisis: Red or gren alternatives. London: Methuen.
Rennie, L. J., & Jarvis, T. (1995). Children's choice of drawings to communicate their ideas about technology. Research in Science Education, 25,239-252.
Sadık, F., Çakan, H. ve Artut, D. (2009, Ekim). Çocuk resimlerine yansıyan çevre sorunlarının sosyo-ekonomik farklılıklara göre analizi. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı'nda sunulan bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.
Shepardson, D. P. (2005). Student's ideas: What is an environment? Journal of Environmental Education, 36 (4), 49-58.
Shepardson, D. P., Wee, B., Priddy, M., & Harbor, J. (2007). Students' mental models of the environment, Journal of Research in Science Teaching, 44, 327-348.
Sobel, D. (2008). Childhood and nature: Design for principles for educators. Portland, ME: Stenhouse Publishers.
Türkkan, B. (2004). Okulöncesi dönem çocuklarının yaptıkları resimlerin aile yaşamlarına ilişkin ipuçları bakımından değerlendirilmesi. I. Uluslararası Okulöncesi Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı içinde (s. 79-97). İstanbul: YA-PA Yayınları.
Türkmen, H. (2008). Turkish primary students' perceptions about scientist and what factors are affecting the image of the scientists. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 4 (1), 55-61.
Vygotsky, L. S. (1971). The psychology of art. Cambridge: The MIT Press.
White, R., & Gunstone, R. (1992). Probing understanding. London: Falmer Press.
Yardımcı, E. ve Kılıç, G. B. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. İlköğretim Online, 9 (3), 1122-1136.
Yavuzer, H. (1997). Resimleriyle çocuğu tanıma. İstanbul: Remzi Kitabevi.

APA	ÖZSOY S (2012). İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. , 1117 - 1139.
Chicago	ÖZSOY Sibel İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. (2012): 1117 - 1139.
MLA	ÖZSOY Sibel İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. , 2012, ss.1117 - 1139.
AMA	ÖZSOY S İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. . 2012; 1117 - 1139.
Vancouver	ÖZSOY S İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. . 2012; 1117 - 1139.
IEEE	ÖZSOY S "İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi." , ss.1117 - 1139, 2012.
ISNAD	ÖZSOY, Sibel. "İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi". (2012), 1117-1139.

APA	ÖZSOY S (2012). İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1117 - 1139.
Chicago	ÖZSOY Sibel İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12, no.2 (2012): 1117 - 1139.
MLA	ÖZSOY Sibel İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.12, no.2, 2012, ss.1117 - 1139.
AMA	ÖZSOY S İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(2): 1117 - 1139.
Vancouver	ÖZSOY S İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(2): 1117 - 1139.
IEEE	ÖZSOY S "İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, ss.1117 - 1139, 2012.
ISNAD	ÖZSOY, Sibel. "İlköğretim öğrencilerinin çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12/2 (2012), 1117-1139.