"Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler
Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 169 - 178 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
"Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler
Öz: Bu makalede, 14.-15. yüzyıllarda Eski Anadolu Türkçesiyle (EAT) yazılmış tıp eserlerinin dili farklı bir yönüyle mercek altına alınmıştır. EAT dönemi tıp eserlerinin hemen hemen tümünde görülen ve önemli bir işlev üstelenen "Betimleyici tıp terimleri" üzerinde bugüne kadar hiçbir çalışma yapılmamıştır. Oysa bu terimler, bugünkü modern tıpta da önemli bir yer tutmaktadır. EAT dönemi tıp eserleriyle ilgili kimi çalışmalarda söz konusu terimlerin sadece varlığından bahsedilmiş, ancak bunlar tıp terminolojisinden sayılmamıştır. Çalışmamız, tıp metinlerindeki terminoloji tiplerinden ve üslup çeşitlerinden yola çıkarak betimleyici tıp teriminin ne olduğunu, EAT metinlerinde hangi amaçla ve nasıl bir işlevle kullanıldığını ve bu terimlerin tıp dilinin Türkçeleşmesine katkısını hekim-metin-toplum ilişkisi çerçevesinde ve göstergebilimin olanaklarından faydalanarak tartışmaya açmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
The concept of "descriptive medical terms" and descriptiveterms in medicals texts written in old anatolian Turkish
Öz: In this article, language of medical texts written in Old Anatolian Turkish in 14th and 15th centuries is studied through a different aspect. Although they are used even in modern medical texts, "Descriptive Medical Terms" are present in almost all of the medical texts belonging to the Old Anatolian Turkish era, and these terms have hardly been investigated yet. Their presence was mentioned only in some of the works related to medical texts; however, they were not regarded as in the medical terminology. The aim of this work is to discuss what medical terms are through examining the terminological types and different styles of medical texts, how and why they were used in Old Anatolian Turkish texts, and contribution of these terms to the Turkishization of medical terms through the relation between physician-text-society and through semiotics.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ALTINTAŞ, Ayten (2004), Yadigâr (Tabîb İbn-i Şerff). C. II, 5. Merkez Efendi Geleneksel Tıp Günleri Anısına (14-22 Mayıs 2004), Yerküre Yayınları, İstanbul.
- BAYAT, Ali Haydar (2005), Kitâbü'l-Müntehâbfî't-Tıbb 6. Merkez Efendi Geleneksel Tıp Festivali Anısına (3-12 Haziran 2005), İstanbul.
- BAYAT, Ali Haydar ve Necdet OKUMUŞ (2004), Mürşid (Göz Hastalıkları) İnceleme-Metin-Dizin-Sözlük, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
- DEMİR, Hüseyin (2002), Zahire-i Muradiye, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- DEMİR, Remzi (2001), Osmanlılarda Bilimsel Düşüncenin Yapısı, Epos Yayınları, Ankara.
- ERTEN, Asalet (2003), Tıp Terminolojisi ve Tıp Metinleri Çevirisi, Seçkin Yayınları, Ankara.
- KAYA, Emel (2008), Muhyiddin Mehî'nin Müfid (Nazmü't-Teshîl) Adlı Eseri (İnceleme-Metin Dizin) ve Bu Eserin XV. Yüzyıl Türk Tıp Dilinin Oluşmasındaki Yeri, 3 Cilt, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayşımlanmamış Doktora Tezi), Konya.
- ÖNLER, Zafer (1990),. Müntahab-ı Şifâ / (Giriş-Metin), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- SARI, Nil (1999), "Osmanlı Hekimliği ve Tıp Bilimi", Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları, S.5, İstanbul, s. 11-68.
- TEKELİ, Sevim (1994), "Bilim Dillerinin Tarihsel Gelişimlerine Bir Bakış", Bilim, Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, s.205-232.
- TDK (1998), Türkçe Sözlük, C. 2, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- Uzel, İlter (1992), Cerrâhiyyetü'l-Haniyye (Şerefeddin Sabuncuoğlu). I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- UZEL İlter ve Kenan SÜVEREN (1999), Şerefeddin Sabuncuoğlu-Mücerrebname, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
- YAVUZ, Kemal (1983), "XIIL-XIV. Asır Dil Yadigârlarının Anadolu Sahasında Türkçe Yazılış Sebepleri ve Bu Devir Müelliflerinin Türkçe Hakkındaki Görüşleri", Türk Dünyası Araştırmaları Yıllığı Faruk Kadri Timurtaş'a Armağan, S. 27, Ankara, s. 9-57.
- Kısaltmalar
- CH Cerrâhiyyetü'l-Haniyye
- KMT Kitâbü' 1-Müntehâb fî't-Tıbb
- M Mürşid
- Mf. Müfîd (Nazmü't-Teshil)
- MŞ Müntahâb-ı Şifâ
- Müc. Mücerrebnâme
- TS Türkçe Sözlük
- Y Yadigâr
| APA | GÖZLÜ K (2012). "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. , 169 - 178. |
| Chicago | GÖZLÜ KAYA Emel "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. (2012): 169 - 178. |
| MLA | GÖZLÜ KAYA Emel "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. , 2012, ss.169 - 178. |
| AMA | GÖZLÜ K "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. . 2012; 169 - 178. |
| Vancouver | GÖZLÜ K "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. . 2012; 169 - 178. |
| IEEE | GÖZLÜ K ""Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler." , ss.169 - 178, 2012. |
| ISNAD | GÖZLÜ, KAYA Emel. ""Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler". (2012), 169-178. |
| APA | GÖZLÜ K (2012). "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 0(31), 169 - 178. |
| Chicago | GÖZLÜ KAYA Emel "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. Türklük Bilimi Araştırmaları 0, no.31 (2012): 169 - 178. |
| MLA | GÖZLÜ KAYA Emel "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. Türklük Bilimi Araştırmaları, vol.0, no.31, 2012, ss.169 - 178. |
| AMA | GÖZLÜ K "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2012; 0(31): 169 - 178. |
| Vancouver | GÖZLÜ K "Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2012; 0(31): 169 - 178. |
| IEEE | GÖZLÜ K ""Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler." Türklük Bilimi Araştırmaları, 0, ss.169 - 178, 2012. |
| ISNAD | GÖZLÜ, KAYA Emel. ""Betimleyici tıp terimi" kayramı ve eski anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki betimleyici terimler". Türklük Bilimi Araştırmaları 31 (2012), 169-178. |
