Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi

AKGÜN, İLKNUR; ALTINDAL, Demet; KARA, Burhan

Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi

İlknur AKGÜN, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Isparta, Türkiye)

Demet ALTINDAL, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Isparta, Türkiye)

Burhan KARA (Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Isparta, Türkiye)

Tarım Bilimleri Dergisi

6 0

Yıl: 2011 Cilt: 17 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 300 - 309 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi

Öz:

Bu çalışma Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanını belirlemek amacıyla 2004-2006 yıllarında yürütülmüştür. Bu çalışmada materyal olarak ekmeklik buğday (Altay- 2000 ve Gün-91) ve makarnalık buğday (Kunduru-1149, Kızıltan-91) çeşitleri kullanılmış, 5 farklı zamanda (1 Ekim, 15 Ekim, 1 Kasım, 15 Kasım ve 1 Aralık) ekim yapılmıştır. İlk ekim tarihinde (1 Ekim) toprakta yeterince nem bulunmadığından, tohum çimlenmemiştir. Bu nedenle birinci ekim tarihi araştırmada değerlendirmeye alınmamış ve incelenen özelliklerle ilgili karşılaştırmalar 4 ekim tarihi (15 Ekim, 1 Kasım, 15 Kasım ve 1 Aralık) üzerinden yapılmıştır. Çalışmada, farklı buğday çeşitlerinin başak uzunluğu, başakta tane sayısı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, m2’deki başak sayısı ve tane verimine çeşitlerin ve ekim zamanlarının tepkileri farklı olmuştur. İki yıllık ortalamalara göre, en uzun başak boyu 1 Kasım tarihinde (9.43 cm), başakta tane sayısı (36.87 adet), 1000 tane ağırlığı (40.98 g), hektolitre ağırlığı (79.04 kg), m2’de başak sayısı (505.32 adet) ve tane verimi (3500.60 kg ha-1) ise 15 Ekim tarihinde elde edilmiştir. Söz konusu özelliklerin en düşük değerleri son ekim zamanında belirlenmiştir. Ekim zamanının gecikmesi verimi önemli düzeyde azaltmıştır. Çeşitler arasında ise Altay-2000 ekmeklik buğday çeşidi ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelime: ürün verimi başaklar Triticum aestivum ekim ekim zamanı Triticum durum Isparta tohum ağırlığı Türkiye kültür çeşitleri buğday sert buğday

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Ziraat Mühendisliği

Determination of suitable sowing dates for some bread and durum wheat cultivars under Isparta ecological conditions

Öz:

This study was carried out during 2004-2006 vegetation periods to determine the most suitable sowing dates for bread and durum wheat under Isparta ecological conditions. Bread wheat (Altay-2000 and Gün-91) and durum wheat (Kunduru-1149 and Kızıltan-91) cultivars were used as experimental materials and were sowed at 5 different time (1 October, 15 October, 1 November, 15 November and 1 December) with 15-day periods. The seeds sowed in October 1 had no germination due to insufficient moisture in soil. Therefore, the first sowing date was not evaluated, and sowing dates were used as 15 October, 1 November, 15 November and 1 December with 15-day periods. Wheat cultivars and sowing dates had significant effects on ear length, number of grains per ear, thousand grains weight, hectoliter weight, head number in a square meter and grain yield. Average of two-year data showed that sowing at 1 November had the longest ear length (9.43 cm) whereas sowing at 15 October had the highest number of grains per ear (36.87 number), thousand grains weight (40.98 g), hectoliter weight (79.04 kg), ear number in a square meter (505.32 number) and grain yield (3500.60 kg ha-1). Seeds sowed at 1 December had the lowest values for measured traits. Delayed sowing date significantly decreased grain yield. Among the cultivars, Altay-2000, bread wheat, was the best performing cultivars.

Anahtar Kelime: seed weight Turkey cultivars wheat hard wheat crop yield spikes Triticum aestivum sowing sowing date Triticum durum Isparta

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Ziraat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgül M & Başayiğit L (2005). Süleyman Demirel Üniversitesi çiftlik arazisinin detaylı toprak etüdü ve haritalanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 9(3): 54-63
Akkaya A (1994). Buğday Yetiştiriciliği. K.S.Ü. Genel Yayın No:1, Zir. Fak. Genel Yayın No:1, Ders Kitapları Yayın No:1. Kahramanmaraş
Akaya A & Akten Ş (1988). Erzurum kıraç koşullarında farklı ekim zamanlarının kışlık buğdayın verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 13(36): 913-923
Budak H (1996). Kahramanmaraş koşullarında bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin fiziksel ve kimyasal yöntemlerle kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Kahramanmaraş
Çalışkan M (2007). Horasan buğdayının (Triticum turanicum) farklı ekim zamanlarına ve ekim sıklıklarına tepkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Kahramanmaraş
Çoruh İ & Bulut S (2008). Farklı zamanlarda ekilen buğday çeşitlerinin yabancı otların kuru ağırlık, yoğunluk ve rastlama sıklıkları üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 14(3) 276-283
Dahlke B J, Opllnoer E S, Gaska J M & Martınka M J (1993). Influence of planting date and seeding rate on winter wheat grain yield and yield components. Journal of Production Agriculture 6(3): 408-414
Gauer L E, Grant C A, Gehl D T & Bailey L D (1992). Effects of nitrogen fertilization on grain protein content, nitrogen uptake, and nitrogen use efficiency of six spring wheat (Triticum aestivum L.) cultivars, in relation to estimated moisture supply. Canadian Journal Plant Sciences 72(1): 235-241
Genç İ, Kırtok Y, Ülger A C & Yağbasanlar T (1987). Çukurova koşullarında ekmeklik ve makarnalık buğday hatlarının başlıca tarımsal karakterleri üzerine araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bildiriler: 71-82. 6-9 Ekim 1987, Bursa
Gençtan T & Sağlam N (1987). Ekim zamanı ve ekim sıklığının üç ekmeklik buğday çeşidinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bildiriler: 83-90. 6-9 Ekim 1987, Bursa
Hısır Y (2002). Kahramanmaraş koşullarında ekmeklik (Triticum aestivum L.) ve makarnalık (Triticum durum L.) buğdaylarda farklı ekim yöntemi ve ekim sıklığının verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Kahramanmaraş
Kazan T & Doğan R (2005). Pehlivan ekmeklik buğday (Triticum aestivum) çeşidinde ekim zamanı ve ekim sıklığı üzerine araştırma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19(1): 63-76
Takahashi T & Nakaseko K (1992). Varietal differences in yield response to delayed sowing of spring wheat in Hokkaido. Japanese Journal of Crop Sciences 61(1): 22-27
Tanner G A, Gorfu A & Zewde K (1991). Wheat agronomy research in ethiopia, in: wheat research in ethiopia, a historical perspective. Haila ciebre- Mariam, Tanner, G.A. and Mengistu Hulluka (eds.). 73-94. Addis Ababa, LAR/CIMMYT
TUİK (2008). T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No: 1579, Ankara
Yiğitoğlu D (1999). Kahramanmaraş koşullarında farklı ekim zamanlarının buğdayın gelişme dönemleri, verim ve verim unsurları üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Kahramanmaraş

APA	AKGÜN İ, ALTINDAL D, KARA B (2011). Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. , 300 - 309.
Chicago	AKGÜN İLKNUR,ALTINDAL Demet,KARA Burhan Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. (2011): 300 - 309.
MLA	AKGÜN İLKNUR,ALTINDAL Demet,KARA Burhan Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. , 2011, ss.300 - 309.
AMA	AKGÜN İ,ALTINDAL D,KARA B Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. . 2011; 300 - 309.
Vancouver	AKGÜN İ,ALTINDAL D,KARA B Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. . 2011; 300 - 309.
IEEE	AKGÜN İ,ALTINDAL D,KARA B "Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi." , ss.300 - 309, 2011.
ISNAD	AKGÜN, İLKNUR vd. "Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi". (2011), 300-309.

APA	AKGÜN İ, ALTINDAL D, KARA B (2011). Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 17(4), 300 - 309.
Chicago	AKGÜN İLKNUR,ALTINDAL Demet,KARA Burhan Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 17, no.4 (2011): 300 - 309.
MLA	AKGÜN İLKNUR,ALTINDAL Demet,KARA Burhan Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, vol.17, no.4, 2011, ss.300 - 309.
AMA	AKGÜN İ,ALTINDAL D,KARA B Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2011; 17(4): 300 - 309.
Vancouver	AKGÜN İ,ALTINDAL D,KARA B Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2011; 17(4): 300 - 309.
IEEE	AKGÜN İ,ALTINDAL D,KARA B "Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi." Tarım Bilimleri Dergisi, 17, ss.300 - 309, 2011.
ISNAD	AKGÜN, İLKNUR vd. "Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi". Tarım Bilimleri Dergisi 17/4 (2011), 300-309.