Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı

H. Andaç MADRAN DEMİRTAŞ (Başkent Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, Ankara, Türkiye)
Türk Psikoloji Yazıları
7 2
Yıl: 2012 Cilt: 15 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 1 - 12 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı

Öz:
Bu çalışmanın amacı, cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı arasındaki ilişkilerin ele alınmasıdır. Bu amaçla, Ankara Üniversitesi ve Başkent Üniversitesi'nde öğrenim gören 250 öğrenciye, Düşünme İhtiyacı Ölçeği'nin kısa formu (Cacioppo, Petty ve Kao, 1984) ve Bem Cinsiyet Rolü Envanteri (Bem, 1974) uygulanmıştır. Yapılan var-yans analizi sonucunda ulaşılan bulgular şu şekilde özetlenebilir; (a) kadınların düşünme ihtiyacı puanlan erkeklerden daha yüksektir; (b) erkeksi ve androjen bireyler ayrışmamış bireylerden daha yüksek düşünme ihtiyacı puanları elde etmişlerdir; (c) düşünme ihtiyacı puanları üzerinde, cinsiyet ve cinsiyet rolü ortak etkisine rastlanmamıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Sex, gender role orientation and need for cognition

Öz:
The purpose of the present study was to investigate the relationship between sex, gender role orientation, and need for cognition scores. Two hundred and fifty students from Ankara University and Başkent University were administered the Bem Sex Role Inventory and The 18-item short NFC Scale. A two-way ANOVA (sex X gender) conducted to analyze the data. Results revealed the following: (a) females have significantly more need for cognition scores than males; (b) masculine and androgynous people have higher need for cognition scores than undifferentiated people; (c) there was no interaction effect between sex and gender role orientation.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bem, S. (1974). The measurement of psychological androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 155-162.
  • Bernard, M. E., Boyle,. G. J. ve Jackling, I. (1990). Sex-role identity and mental ability. Personality and Individual Differences, 11, 213-217.
  • Berzonsky, M. D. ve Sullivan, C. (1992). Social-cognitive aspects of identity style: Need for cognition, experiential openness, and introspection. Journal of Adolescent Research, 7, 140-155.
  • Brinol, P., Becerra, A., Dıaz, D., Horcajo, J., Valle, C. ve Gal-lardo, I., (2005). El efecto de la necesidad de cogniciön sobre la influencia interpersonal. Psicothema, 17, 666-671.
  • Brinol, P., Horcajo, J., Diaz, D., Valle, C., Becerra, A. ve De Miguel, J. (2007). El efecto de la formation sobre la influencia interpersonal. Psicothema, 19, 401-405.
  • Broverman, I. K., Vogel, S. R., Broverman, D. M., Clarkson, F. E. ve Rosenkrantz, P. S. (1972). Sexrole stereotypes: A current appraisal. Journal of Social Issues, 28, 59-78.
  • Cacioppo, J. T.ve Petty, R. E. (1982). The need for cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 42, 116-131.
  • Cacioppo, J. T., Petty, R. E., Feinstein, J, A. ve Jarvis, W. B. G. (1996). Dispositional differences in cognitive motivation: The life and times of individuals varying in need for cognition. Psychological Bulletin, 119,197-253.
  • Cacioppo, J. T., Petty, R. E.ve Kao, C. F. (1984). The efficient assessment of need for cognition. Journal of Personality Assessment, 48, 306-307.
  • Cacioppo, T. J., Petty, E. R., Kao, F. G. ve Rodriguez, R. (1986). Central and peripheral routes to persuasion: An individual differences perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 51(5), 1032-1043.
  • Cavasoz, J. T. ve Campbell, N. J. (2008). Cognitive style revisited: The structure X cognition interaction. Personality and Individual Differences, 45, 498-502.
  • Cenkseven, F. ve Akar Vural R. (2006). Ergenlerin düşünme gereksinimi ve cinsiyetlerine göre algılanan problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(25), 45-53.
  • Cheng, C. (2005). Processes underlying gender-role flexibility: Do androgynous individuals know more or know how to cope? Journal of Personality, 73, 645-674.
  • Cohen, A. R., Stotland, E. ve Wolfe, D. M. (1955). An experimental investigation of need for cognition. Journal of Abnormal and Social Psychology, 51, 291-294.
  • Coutinho, S. A.ve Woolery, L. M. (2004). The need for cognition and life satisfaction among college students. College Student Journal, 38(2), 203-206.
  • Cross, S. E.ve Marcus, H. R. (1993). Gender in thought, belief and action: A cognitive approach. A. E. Beall ve R. J. Sternberg, (Ed.), The psychology of gender içinde (5598). NY: Guilford.
  • Culhane, S. E., Morera, O. F. ve Hosch, H. M. (2004). The factor structure of the need for cognition short form in a his-panic sample. The Journal of Psychology, 138(1), 77-88.
  • Day, E. A., Espejo, J., Kowollik, V., Boatman, P. R. ve McEn-tire, L. E. (2007). Modeling the link between need for cognition and the acquisition of a complex skill. Personality and Individual Differences, 42, 201-212.
  • DeLucia, J. L. (1987). Gender role identity and dating behavior: What is the relationship? Sex Roles, 17, 153-161.
  • Demirci, S. (1998). Düşünme ihtiyacı ölçeği psikometrik özellikleri: Düşünme ihtiyacı, kontrol odağı inancı ve öğrenilmiş güçlülük ilişkilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Demirtaş, H. A. (2002). Cinsiyet rolü kalıpyargılan, androj enlik ve diğer cinsiyet rolü yönelimleri. Kadin/Woman 2000,3(2), 83-103
  • Dökmen, Z. (1991). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri'nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55(1), 81-89.
  • Dökmen, Z. Y. (1997). Çalışma, cinsiyet ve cinsiyet rolleri ile ev işleri ve depresyon ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39), 39-56.
  • Dökmen, Z. Y. (1999). BEM Cinsiyet Rolü Envanteri kadmsılık ve erkeksilik ölçekleri Türkçe formunun psikometrik özellikleri. Kriz Dergisi, 7, 27-40.
  • Erber, R. ve Fiske, S. T. (1984). Outcome dependency and attention to inconsistent information. Journal of Personality and Social Psychology, 47, 709-726.
  • Flaherty, J. F. ve Dusek, J. B. (1980). An investigation of the relationship between psychological androgyny and components of self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, 38, 984-992
  • Fletcher, G. J. O., Danilovics, E, Fernandez, G., Peterson, D.ve Reeder, G. D. (1986). Attributional complexity: An individual differences measure. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 875-884.
  • Franzoi, S. L. (1996). Social psychology. Madison, WI: Brown and Benchmark.
  • Fullagar, C., Sümer, H. C., Sverke, M.ve Slick, R. (2003). Managerial sex-role stereotyping: A cross cultural analysis. International Journal of Cross Cultural Management, 3, 93-107.
  • Gençdoğan, B. (2001). Üniversite öğrencilerinin düşünme ihtiyaçlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 227-234.
  • Ghorbani, N., Watson, R J., Krauss, S. W., Davison, H. K. ve Bing, M. N. (2004). Private self-consciousness factors: relationships with need for cognition, locus of control, and obsessive thinking in Iran and the United States. Journal of Social Psychology, 144(4),359-372.
  • Gianakos, I. (2000). Gender roles and coping with work stress. Sex Roles, 42, 1059-1079.
  • Green, B. ve Kendrick, D. (1994). The attractiveness of gender type traits at different relationship levels: Androgynous characteristics may be desirable after all. Journal of Personality and Social Psychology, 20, 244-253.
  • Gülgöz, S. (2001). Need for cognition and cognitive performance from a cross-cultural perspective: Examples of academic success and solving anagrams. The Journal of Psychology, 135, 100-112.
  • Gülgöz, S. ve Sadowski, J. (1995). Düşünme ihtiyacı ölçeğinin Türkçe uyarlaması ve öğrenci başarısı göstergeleri ile korelasyonu. Türk Psikoloji Dergisi, 10(35), 15-24.
  • Hamilton, C. J. (1995). Beyond sex differences in visuo-spatial processing: The impact of gender trait possession. British Journal of Psychology, 55(1), 1-20.
  • Henning, B. ve Vorderer, P. (2001). Psychological escapism: Predicting the amount of television viewing by need for cognition. Journal of Communication, 51, 100-120.
  • Henningsen, D. D. ve Henningsen, M. L. M. (2004). The effect of individual difference variables on information sharing in decision making groups. Human Communication Research, 30, 540-555.
  • İmamoğlu, E. O. (2000). Changing gender roles and marital satisfaction in Turkey. R Acar ve A. Güneş-Ayata, (Ed.), Gender and identity construction: Women of Central Asia, the Caucasus and Turkey içinde (101-116). Leiden: Brill.
  • İmamoğlu, E. O. ve Karakitapoğlu-Aygün, Z. (2004). Self-con-struals and values in different cultures and socioeconomic contexts. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 130, 277-306.
  • İmamoğlu, E. O. ve Karakitapoğlu-Aygün, Z. (2006). Actual ideal and expected relatedness with parents across and within cultures. European Journal of Social Psychology, 36, 721-745.
  • Kabasakal, H., Ayçan, Z. ve Karakas, F. (2004). Women in management in Turkey. M. J. Davidson ve R. Burke, (Ed.), Women in management worldwide: Progress and prospects içinde. Ashgate.
  • Kavuncu, A. N. (1987). Bern Cinsiyet Rolü Envanteri'nin Türk toplumuna uyarlama çalışmaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Koca, C., Aşçı, R H. ve Kirazcı S. (2005). Gender role orientations of athletes and non-athletes in patriarchal society. Sex Roles, 52,2X1-225.
  • Koch C. ve Hayworth E. (2003). Examining the relationship between need for cognition and the Muller-Lyer Illusion. North American Journal of Psychology, 5(2), 249-256.
  • Lakkis, J. ve Ricciardelli, L. A. (1999). Role of sexual orientation anf gender- related traits in disordered eating. Sex Roles, 41(1/2), 1-16.
  • Lassiter, G. D., Briggs, M. A. ve Bowman, R. E. (1991). Need for cognition and the perception of ongoing behavior. Personality and Social Psychology Bulletin, 17,156-160.
  • Leone, C. ve Dalton, C. (1988). Some effects of the need for cognition on course grades. Perceptual and Motor Skills, 67, 175-178.
  • Levin, I. P., Huneke, M. E. ve Jasper, J. D. (2000). Information processing at successive stages of decision making: Need for cognition and inclusion-exclusion effects. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 82, 171-193.
  • Lundy, A. ve Rosenberg, J. A. (1987). Androgyny, masculinity, and self-esteem. Social Behavior and Personality, 15, 91-95.
  • McCabe, A. ve Brannon, L. (2004). Application of conversational norms to the interpretation of survey results as a function of participants' need for cognition. The Journal of Psychology, 138, 91-94.
  • McConahay, J. B. (1986). Modern racism, ambivalence, and the modern racism scale. J. R Dovidio ve S. L. Gaertner, (Der.), Prejudice, discrimination, and racism içinde (91-125). Orlando, FL: Academic Press.
  • Mussell, P. (2010). Epistemic curiosity and related constructs: Lacking evidence of discriminant validity. Personality and Individual Differences, 49, 506-510.
  • Nash, S. C. (1979). Sex role as a mediator of intellectual functioning. M. A. Wittig ve A. C. Petersen, (Der.), Sex-re-lated differences in cognitive functioning: Developmental issues içinde (263-302). New York: Academic Press.
  • Newcombe, N.ve Dubas, J. S. (1992). A longitudinal study of predictors of spatial ability in adolescent females. Child Development, 63, 37-46.
  • O'Heron, C. ve Orlofsky, J. (1990) Stereotypic and non-ste-reotypic sex role trait and behaviour orientations, gender identity and psychological adjustment, Journal of Personality and Social Psychology, 58, 134-143.
  • Orlofsky, J. (1977). Sex-role orientation, identity formation, and self-esteem in college men and women. Sex Roles, 3, 561-575.
  • Osberg, T. (1987). The convergent and discriminant validity of the need for cognition scale. Journal of Personality Assessment, 51, 441-450
  • Özkan T. ve Lajunen, T. (2005). Masculinity, femininity and Bern Sex Role Inventory in Turkey. Sex Roles, 52, 103-110.
  • Perlini, A. H. ve Hansen S. D. (2001). Moderating effects of need for cognition, on attractiveness and stereotyping. Social Behavior and Personality, 29(4), 313-322.
  • Petty, R. E., Brinol, P., Loersch, C. ve McCaslin, M. J. (2009). The need for cognition. M. R. Leary ve R. H. Hoyle, (Der.), Handbook of individual differences in social behavior içinde (318-329). New York: Guilford Press.
  • Petty, R. E. ve Cacioppo, J. T. (1986). Communication and persuasion: Central and peripheral routes to attitude change. New York: Springer-Verlag.
  • Reinhard, M. ve Dickhauser, O. (2009). Need for cognition, task difficulty, and the formation of performance expectancies. Journal of Personality and Social Psychology, 96,1062-1076.
  • Ritter, D. (2004). Gender role orientation and performance on stereotypically feminine and masculine cognitive tasks. Sex Roles, 50, 583-589.
  • Ruys, K. I. ve Stapel, D. A. (1998). How to heat up from the cold: Examining the preconditions for (unconscious) mood effects. Journal of Personality and Social Psychology, 94(5), 777-791.
  • Sadowski, C. J. (1993). An examination of the Short Need for Cognition Scale. The Journal of Psychology, 127, 451-454.
  • Sadowski, C. J. ve Gülgöz, S. (1992). Internal consistency and test-retest reliability of the Need for Cognition Scale. Perceptual and Motor Skills, 74, 610.
  • Sadowski, C. J. ve Cogburn, H. E. (1997). Need for cognition in the big five factor structure. Journal of Psychology, 131(3), 307-312.
  • Sadowski, C. J. ve Gülgöz, S. (1996). Elaborative processing mediates the relationship between need for cognition and academic performance. The Journal of Psychology, 130, 303-307.
  • Sakallı-Uğurlu, N. ve Beydoğan, B. (2002). Turkish college students' attitudes toward women managers: The effect of patriachy, sexism, and gender differences. Journal of Psychology, 136, 1-11.
  • Sevim, A. S. (2005). Religous tendency and gender roles: Predictors of the attitudes toward women's work roles? Social Behavior and Personality, 34(1), 77-86.
  • Shestowsky, D. ve Horowitz, L. M. (2004). How the need for cognition scale predicts behavior in mock jury deliberations. Law and Human Behavior, 28, 305-337.
  • Singelis, T. M., Triandis, H. C., Bhawuk, D. ve Gelfand, M. J. (1995) Horizontal and vertical dimensions of individualism and collectivism: A theoretical and measurement refinement: Cross-cultural research. The Journal of Comparative Social Science, 29(3), 240-275.
  • Smith, B. N., Kerr, N. A., Markus, M. J. ve Stasson, M. F. (2001). Individual differences in social loafing: Need for cognition as a motivator in collective performance. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 5, 150-158.
  • Sorrentino, R. M., Bobocel, D. R., Gitta, M. Z., Olson, J. M.ve Hewitt, E. C. (1988). Uncertainty orientation and persuasion: Individual differences in the effects of personal relevance on social judgments. Journal of Personality and Social Psychology, 55, 357-371.
  • Sunar, D. (1999). Culture and gender influences on self-concept and the bases of self-esteem: Four Turkish studies. W. J. Lonner, D. L. Dinnel, K. K. Forgays ve S. A. Hayes, (Der.), Merging past, present, andfuture in cross-cultural psychology: Selectedproceedings of the 14th International Congress of the International Association for Cross-Cultural Psychology içinde (387-395). Lisse: Swets & Zeitlinger.
  • Tanaka, J. S., Panter, A. Y. ve Winborne, W. C. (1988). Dimensions of the need for cognition: Subscales and gender differences. Multivariate Behavioral Research, 23, 35-50.
  • Tidwell, P. S., Sadowski, C. J.ve Pate, L. M. (2000). Relationships between need for cognition knowledge and verbal ability. Journal of Psychology, 134(6), 634-644.
  • Tok, E. (2010). Okul öncesi 1. sınıf öğretmen adaylarının düşünme ihtiyaçları ve düşünme ihtiyacına yönelik görüşleri (Pamukkale Üniversitesi örneği). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 45-62.
  • Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. San Francisco, CA: Westview Press.
  • Tüten, T. L. ve Bosnjak, M. (2001). Understanding differences in Web usage - The role of need for cognition and the five factor model of personality. Social Behavior and Personality, 29(4), 391-398.
  • Venkatraman, M. P., Marlino, D., Kardeş, F. R. ve Sklar, K. B. (1990). Effects of individual difference variables on response to factual and evaluative ads. Advances in Consumer Research, 17, 761-765.
  • Waller, J. (1993). Correlation of need for cognition and modern racism. Psychological Reports, 73, 542.
  • Waters, L. K. ve Zakrajsek T. (1990). Correlates of Need for Cognition Total and Subscale Scores. Educational and Psychological Measurement, 50, 213-217.
  • Woodhill, B. M. ve Samuels, C. A. (2004). Desirable and undesirable androgyny: A prescription for the Twenty-first century. Journal of Gender Studies, 75(1), 15-28.
  • Woodhill, B. M. ve Samuels, C. A. (2003). Positive and negative androgyny and their relationship with psychological health and well-being. Sex Roles, 48( 11/12), 555-565.
  • Yang, Y. ve Lee, H. J. (1998). The effect of response mode, prior knowledge, and need for cognition on consumers' information acquisition process. Korean Journal of Industrial and Organizational Psychology, 11, 85-103.
  • Yıldırım, İ. (1999). Some values of Turkish university students from varying degrees of religiosity. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16/17, 113-123.
APA MADRAN DEMİRTAŞ H (2012). Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. , 1 - 12.
Chicago MADRAN DEMİRTAŞ H. Andaç Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. (2012): 1 - 12.
MLA MADRAN DEMİRTAŞ H. Andaç Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. , 2012, ss.1 - 12.
AMA MADRAN DEMİRTAŞ H Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. . 2012; 1 - 12.
Vancouver MADRAN DEMİRTAŞ H Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. . 2012; 1 - 12.
IEEE MADRAN DEMİRTAŞ H "Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı." , ss.1 - 12, 2012.
ISNAD MADRAN DEMİRTAŞ, H. Andaç. "Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı". (2012), 1-12.
APA MADRAN DEMİRTAŞ H (2012). Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları, 15(29), 1 - 12.
Chicago MADRAN DEMİRTAŞ H. Andaç Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları 15, no.29 (2012): 1 - 12.
MLA MADRAN DEMİRTAŞ H. Andaç Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları, vol.15, no.29, 2012, ss.1 - 12.
AMA MADRAN DEMİRTAŞ H Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları. 2012; 15(29): 1 - 12.
Vancouver MADRAN DEMİRTAŞ H Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları. 2012; 15(29): 1 - 12.
IEEE MADRAN DEMİRTAŞ H "Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı." Türk Psikoloji Yazıları, 15, ss.1 - 12, 2012.
ISNAD MADRAN DEMİRTAŞ, H. Andaç. "Cinsiyet, cinsiyet rolü yönelimi ve düşünme ihtiyacı". Türk Psikoloji Yazıları 15/29 (2012), 1-12.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 0:11

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları