Yıl: 2012 Cilt: 5 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 129 - 136 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928)

Öz:
Türkiye Cumhuriyeti’nin siyasi sınırları, Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanması sonrasında tam olarak netleşmiştir. Osmanlı zamanında Anadolu’da yaşayan birçok insan, Osmanlı-Rus savaşları, Balkan savaşları, I. Dünya Savaşı ve akabinde yaşanan Türk Kurtuluş Savaşı esnasında hayatını kaybetmiştir. Bu durum Anadolu’da gerek siyasi gerek sosyal ve gerekse ekonomik yapının tamamen bozulmasına da neden olmuştur. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti ilk olarak bozulan bu yapıyı düzeltme çalışmalarına öncelik vermiştir. Askeri başarının ardından bozulan sosyo-ekonomik yapının düzenlenmesine çalışılmıştır. Aynı zamanda Türkiye ekonomisinin büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayalı olması iş gücüne duyulan ihtiyacı da ortaya çıkarmıştır. Bu amaçla Türkiye sınırları içinde nüfus artışına yönelik çeşitli politikalar geliştirildiği gibi Türkiye sınırları dışında kalan Türk ve Müslüman dünyasından gelenlere de kucak açılmıştır. Bu dönemde Balkanlar, Kafkaslar, Afganistan, Hindistan ve Arap coğrafyasından önemli ölçüde nüfus Türkiye Cumhuriyeti’ne gelmişti. Bu gelen nüfus Türkiye Cumhuriyet’inin değişik bölgelerine iskân edilmişlerdir. Bu çerçevede Konya ve yakın çevresine de Türk ve Müslüman coğrafyasından gelenler iskân edilmiştir. Bu dönemde iklim özellikleri, ulaşım durumu (tren yolunun olması), ekilebilir tarım arazilerinin geniş olması, uzun yıllar süren savaşlardan çok etkilenmemesi gibi sosyo-ekonomik şartlarının elverişli olması göçmenlerin Konya’yı tercih etmelerine neden olmuştur. Arap coğrafyasından 1923-1928 yılları arasında, başta Şam olmak üzere, Haleb, Bingazi, Medine, Trablusgarp, Beyrut, Hama gibi şehirlerden Türkiye’ye gelen göçmenler Konya İl Merkezi’nin değişik mahallelerine (Çifte Merdiven, Şems ve Tarla mahalleleri gibi) iskân edilmişlerdir. Bu çalışmada öncelikli olarak bu bölgelerden gelen göçmenleri tespit etmek için Ankara Başbakanlık Cumhuriyet Arşiv kayıtlarına başvurulmuştur. Cumhuriyet Arşivi’nde yer alan eski yazılı 16, 18, 24, 33 ve 39 numaralı muhacir kayıt defterleri ile muhacirlere verilen taşınmaz mal kayıtlarını içeren defterler incelenmiştir. Bu incelemeler sonucu Konya il merkezine Arap coğrafyasından gelen göçmenlerin geldikleri yerler, geliş tarihleri, sayıları, yerleştirildikleri yerler, göçmenlere verilen taşınmaz kayıtları gibi unsurlar ortaya konmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Nüfus İstatistikleri Bilimi Tarih Siyasi Bilimler Coğrafya Kültürel Çalışmalar

Settlement of the arab refugees to Konya (1920-1928)

Öz:
The political borders of the Turkish Republic have been determined with the Lausanne Peace Treaty. Many people living in Anatolia during the Ottoman Period have lost their life during the Ottoman-Russian War, Balkan Wars, First World War, and the Turkish War of Independence. This fact caused the deterioration of the political, social and economical structure. The newly founded Turkish Republic gave prime importance to the reestablishment of these structures. Hence, first the socio-economical system was reestablished after the military victory. As the Turkish economy was based in those years heavily on agriculture and livestock farming, the need for a working force emerged. Thus, different policies to increase the population in Turkey have been developed and immigrants from the Turkish and Moslem world were received with open arms. During this period a significant number of people migrated from the Balkans, Caucasus, Afghanistan, India and Arabic geography to the Republic of Turkey. This population had been settled in various areas of Turkey. Within this framework, population coming from the Turkish and Moslem world was settled in Konya. Factors such as the climate conditions, transportation (railway), extensive farmlands, and the small impact of the long lasting wars led to the preference of the immigrants to settle in Konya during that period. Hence immigrants coming from the Arab geography such as Damascus, Aleppo, Benghazi, Medina, Tripoli, .Beirut, between the years of 1923-1928 have been settled into different settlement areas within the city district of Konya City such as Çifte Merdiven, Şems and Tarla. In order to determine the immigrant from these regions, the Ankara Republic Archives have been consulted. Thus the archive logs with the numbers 16, 18, 33, and 39 written in Ottoman language have been analyzed together with the logs concerning the real estate’s given to the immigrants. The analysis of these records reveals data about the immigrants from Arab world, their place of immigration, immigration dates, numbers, places they were settled in, and the real estate’s they were allocated.
Anahtar Kelime:

Konular: Nüfus İstatistikleri Bilimi Tarih Siyasi Bilimler Coğrafya Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arşiv Belgeleri BCA.,272.12.40.41.7;272.12.41.44.28;272.12.44.68.10;272.12.63.190.2;272.14.76.32.10; 272.65.6.3.5.
  • BCA., Kod:271, Defter No: 16, Muhacir Esas Kayıt ve Sevk Defteri, İKl:onya, İlçe: Merkez, Tarih: 1920.
  • BCA., Kod:271, Defter No: 18, Muhacir Kayıt Defteri, İl: Konya, İlçe: Akşehir, Tarih: 1921–1922.
  • BCA., 24 numaralı tasnif edilmemiş, Muhacirinin Borçlandırıldıklarına Dair Tasdîkât Zabıt Defteri.
  • BCA., 33 numaralı tasnif edilmemiş, Sevk Defteri.
  • BCA., 39 numaralı tasnif edilmemiş, Muhacirine Verilen Ev ve Vesair Emvali Gösterir Defter.
  • Başvuru Eserleri
  • CLEVELAND, William L., Modern Ortadoğu Tarihi, (Çev: Mehmet HARMANCI), Agora Kitaplığı, İstanbul 2008.
  • DEĞERLİ, Esra S., “Lozan Konferansı Sürecinde Türkiye’nin İzlediği Dış Politika Ve Lozan’dan Kalan Dış Politika Meseleleri”, Türk Dış Politikası Cumhuriyet Dönemi, 2. Cilt, (Ed. Mustafa BIYIKLI), Gökkubbe Yayınları, İstanbul 2008, s.133-192.
  • GÖNLÜBOL, Mehmet, KÜRKÇÜOĞLU, Ömer, “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikasına Genel Bir Bakış”, Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası, (Yay. Haz. Berna
  • TÜRKDOĞAN), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2000, s. 3-27.
  • İPEK, Nedim, Mübadele ve Samsun, TTK Basımevi, Ankara 2000.
  • İPEK, Nedim, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander Yayınları, Trabzon, 2006.
  • JAESCHKE, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi Mondros’tan Mudanya’ya Kadar (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), TTK Basımevi, Ankara 1970.
  • MACFIE, A.L., Osmanlı’nın Son Yılları 1908-1923, (Çev. Damla ACAR; Funda SOYSAL), Kitap Yayınevi, İstanbul 2003.
  • SEVİNÇ, Necdet, Osmanlıdan Günümüze Misyoner Faaliyetler,i Milenyum Yayınları, İstanbul 2002.
  • Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 2.cilt, İletişim Yayınları, İstanbul 1985.
  • TÜRKDOĞAN, Orhan, Türkiye’de Köy Sosyolojisi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2006.
APA KURTULGAN K (2012). Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). , 129 - 136.
Chicago KURTULGAN KÜRŞAT Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). (2012): 129 - 136.
MLA KURTULGAN KÜRŞAT Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). , 2012, ss.129 - 136.
AMA KURTULGAN K Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). . 2012; 129 - 136.
Vancouver KURTULGAN K Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). . 2012; 129 - 136.
IEEE KURTULGAN K "Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928)." , ss.129 - 136, 2012.
ISNAD KURTULGAN, KÜRŞAT. "Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928)". (2012), 129-136.
APA KURTULGAN K (2012). Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). Gazi Akademik Bakış, 5(10), 129 - 136.
Chicago KURTULGAN KÜRŞAT Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). Gazi Akademik Bakış 5, no.10 (2012): 129 - 136.
MLA KURTULGAN KÜRŞAT Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). Gazi Akademik Bakış, vol.5, no.10, 2012, ss.129 - 136.
AMA KURTULGAN K Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). Gazi Akademik Bakış. 2012; 5(10): 129 - 136.
Vancouver KURTULGAN K Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928). Gazi Akademik Bakış. 2012; 5(10): 129 - 136.
IEEE KURTULGAN K "Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928)." Gazi Akademik Bakış, 5, ss.129 - 136, 2012.
ISNAD KURTULGAN, KÜRŞAT. "Konya’ya iskân edilen arap mülteciler (1920–1928)". Gazi Akademik Bakış 5/10 (2012), 129-136.