İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler

Mollaoğlu, Mukadder; ÖZKAN TUNCAY, FATMA; KARS FERTELLİ, TÜLAY

İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler

Mukadder MOLLAOĞLU, (Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Sivas, Türkiye)

FATMA ÖZKAN TUNCAY, (Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Sivas, Türkiye)

TÜLAY KARS FERTELLİ (Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Sivas, Türkiye)

Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi

33 6

Yıl: 2011 Cilt: 4 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 125 - 130 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler

Öz:

Giriş: İnmeli hastaların yaşadığı sorunlar sadece hastayı değil, bakım veren aile üyelerini ve yakınlarını da etkilemektedir. Amaç: Çalışma, inmeli hastaya bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Kliniği’nde yapılan çalışmanın örneklemini inme tanısı ile yatan 130 hasta bakım vericisi oluşturmuştur. Veriler, Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Özer ve arkadaşları (2006) tarafından yapılan Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği ve Küçükdeveci ve arkadaşları (2000) tarafından yapılan Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi ile toplanmış ve ki-kare, Student t, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis testleri ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada inmeli hastaların bakım vericilerinin bakım yükü orta derecede bulunmuştur. Okur-yazar olmayan, günlük yaşam aktivitelerinde bağımlı hastaya bakım veren, sağlık sorunu olan bakım vericilerin bakım yüklerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, hastaların bağımlılık düzeyi ile bakım vericilerin bakım yükü arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki (p < .05) elde edilmiştir. Sonuç: İnmeli hastaya bakım vermek bakım vericilerin yükünü arttırmaktadır. Hemşirelerin bakım vericilerde bakım yükünü etkileyen faktörleri göz önünde bulundurarak sürekli eğitim programları ve etkili danışmanlık ile klinikten evde bakıma kadar olan hemşirelik hizmetlerini planlaması ve uygulaması önemlidir. Yükün bilinmesi ve etkileyen faktörlerin ortaya çıkarılması hem bakım vericilerin hem de alıcıların yaşam kalitesini artırmaya katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Acil Tıp Yoğun Bakım, Tıp Hemşirelik

Care burden of care givers of stroke patients and related factors

Öz:

Background: Problems experienced by patients with stroke not only the patient, it also affects family members. Objectives: This study was conducted for the determine the related factors and burden of caregivers of stroke patients. Methods: Sampling group of the study included 130 primary caregiver of stroke patients hospitalized the Neurology Clinic of Cumhuriyet University’s Hospital. The data collected by The Zarit Caregiver Burden Scale and the Barthel Activities of Daily Living Index. The validity and reliability study for this tools in Turkey were conducted by Özer et al. (2006) and Küçükdeveci et al. (2000), respectively. Chi-square, student-t, Mann–Whitney U-test and Kruskal– Wallis test were used in the data analysis. Results: In this study, care burden in care givers of stroke patients were found to moderate level. According to this study, It was higher burden of care of caregivers who illiterate, suffer health problems, providing patients care that depend on maintaining activities of daily living and meet all the needs of the patient. There is a close relationship between the level of dependency of patients and burden perceived of caregivers (p < .05). Conclusions: Provide care to patients with stroke increase to the care burden of care givers. According to these results, nurses must consider the factors affecting the burden of care in caregivers. It is important to regulation effective consulting and continuing education programs, to maintenance the implementation and planning of nursing services from clinic to home care. To know and to reveal the factors affecting the care burden will contribute to improving the quality of life of patients and their caregivers.

Anahtar Kelime:

Konular: Acil Tıp Yoğun Bakım, Tıp Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akpınar, B. (2009). Alzheimer hastalığı olan bireye bakım verenlerin cinsiyetinin bakım veren yükü üzerine etkisi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye.
Aktaş, A. (2010). İnmeli hasta yakınlarına verilen eğitimin, hasta ve yakınının yaşam kalitesi, anksiyete ve depresif belirti düzeyi üzerine etkisi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
Almborg, A. H., Ulander, K., Thulin, A., & Berg, S. (2009). Understanding the needs of families discharge planning of stroke patients: the relatives perceptions of participation. Journal of Clinical Nursing, 18, 857–858.
Gayomali, C., Sutherland, S., & Finkelstein, F. O. (2008). The challenge for the caregiver of the patient with chronic kidney disease. Nephrology Dialysis Transplant, 23, 3749–3751.
Gitlin, L. N., Belle, S. H., Burgio, L. D., Czaja, S. J., Mahoney, D., & Gallagher-Thompson, D. (2003). Effect of multicomponent ınterventions on caregiver burden and depression: the reach multisite ınitiative at 6-month follow-up. Psychology & Aging, 18(3), 361–374.
Greenwood, N., Mackenzıe, A., Cloud, G. C., & Wılson, N. (2008). Informal carers of stroke survivors–factors influencing carers: A systematic review of quantitative studies. Disability and Rehabilitation, 30(18), 1329 – 1349.
Hinojosa, M. S., Rittman, M., Hinojosa, R., & Rodriguez, W. (2009). Racial/ethnic variation in recovery of motor function in stroke survivors: Role of informal caregivers. Journal of Rehabilitation Research & Developmen, 46(2), 223-232.
Ilse, I. B., Feys, H., De Wıt, L., Putman, K., & Weerdt, W. D. (2008). Stroke caregivers’ strain: prevalence and determinants in the first six months after stroke. Disability and Rehabilitation, 30(7), 523 – 530.
Kasuya, R. T., & Polgar, B. P. (2000). Caregiver burden and burnout a guide for primary care physicians. Postgraduate Medicine, 108 (7), 119-123.
Küçükdeveci, A. A., Yavuzer, G., Tennant, A., Süldür, N., Sonel, B., & Arasıl, T. (2000). Adaptation of modified Barthel Index for use in physical medicine and rehabilitation in Turkey. Scand Journal of Rehabilitation Medicine, 32(29), 87–92.
Küçükgüçlü, Ö., Esen, A., & Yener, G. (2009). Bakım verenlerin yükü envanterinin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Journal of Neurological Sciences (Turkish), 26(1), 60-73.
Langhammer, B., & Stanghelle, J. K. (2000). Boboth or motor relearning programme? A comparison of two different approaches of physiotherapy in stroke rehabilitation: A randomized controlled study. Clinical Rehabilitation, 14(4), 361-370.
Lundström, E., Terent, A., & Borg, J. (2008). Prevalence of disabling spasticity 1 year after first-ever stroke. European Journal of Neurology, 15(6), 533-539.
McCullagh, M., Brigstocke, G., Donaldson, N., & Kalra L (2005). Determinants of caregiving burden and quality of life in caregivers of stroke patients. Stroke 36, 2181–2186.
Montgomer, R., & Kwak, J. (2008). TCARE: Tailored Caregiver Assessment and Referral: An evidence-Based Model to Target Services for Caregivers. American Journal of Nursing, 108 ( 9 Suppl), 54-57.
Morımoto, T., Schreiner, A. S., & Asona, H. (2003). Caregiver burden and health-related quality of life among Japanese stroke caregivers. Age and Ageing, 32, 218–223.
Özer, N., Yurttaş, A., & Hacıalioğlu, N. (2006). Bakım Yükü Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Klinik Alanda Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Ulusal Cerrahi Kongresi (Kongre Kitabı). Antalya. 24-28 Mayıs, 132-133.
Özdemir, F. K., Şahin, A. Z., & Küçük, D. (2009). Kanserli çocuğu olan annelerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 26, 153-158.
Park, Y. H. (2008). Day healthcare services for family caregivers of older people with stroke: needs and satisfaction. Journal of Advanced Nursing, 61(6), 619–630.
Qıu, Y., & Lı, S. (2008). Stroke: coping strategies and depression among Chinese caregivers of survivors during hospitalisation. Journal of Clinical Nursing, 17, 1563–1573.
Schreıner, A. S., Morımoto, T., Araı, Y., & Zarıt, S. (2006). Assessing family caregiver’s mental health using a statistically derived cut-off score for the Zarit Burden Interview. Aging & Mental Health, 10(2), 107–111.
Soyuer, F., Ünalan, P., & Öztürk, A. (2007). İnme hastalarında yaş ve cinsiyetin fonksiyonel yetersizlik üzerine olan etkisi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 91-94.
Şahin, Z. A., Polat, E., & Ergüney, S. (2009). Kemoterapi alan hastalara bakım verenlerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 1-9.
Toseland, R. W., Smith, G., & Mccallion, P. (2001). Familiy caregivers of the frail elderly. In A. Gutterman (Ed.), Handbook of Social Work Practice with Vulnerable and Resilient Population. (pp. 548-581). New York: Columbia University.
Tuncay, F., & Mollaoglu, M. (2006). The effects of a self–care education program on cerebrovascular disease patients’ activities of daily living. Neurology Psychiatry&Brain
Research, 13, 83-88. Yüksel, G., Varlıbaş, F., Karlıkaya, G., Şıpka, Y., & Tireli, H. (2007). Parkinson Hastalığında Bakıcı Yükü. Parkinson Hastalıkları Hareket Bozukluğu Dergisi, 10(1-2), 26-34.
Zarit, S. H., & Zarit, J. M. (1990). The memory an behavior problems checklist and the Burden Interview. (pp.260-264). University Park, PA: Pennsylvania State University Gerontology Center.

APA	Mollaoğlu M, ÖZKAN TUNCAY F, KARS FERTELLİ T (2011). İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. , 125 - 130.
Chicago	Mollaoğlu Mukadder,ÖZKAN TUNCAY FATMA,KARS FERTELLİ TÜLAY İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. (2011): 125 - 130.
MLA	Mollaoğlu Mukadder,ÖZKAN TUNCAY FATMA,KARS FERTELLİ TÜLAY İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. , 2011, ss.125 - 130.
AMA	Mollaoğlu M,ÖZKAN TUNCAY F,KARS FERTELLİ T İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. . 2011; 125 - 130.
Vancouver	Mollaoğlu M,ÖZKAN TUNCAY F,KARS FERTELLİ T İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. . 2011; 125 - 130.
IEEE	Mollaoğlu M,ÖZKAN TUNCAY F,KARS FERTELLİ T "İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler." , ss.125 - 130, 2011.
ISNAD	Mollaoğlu, Mukadder vd. "İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler". (2011), 125-130.

APA	Mollaoğlu M, ÖZKAN TUNCAY F, KARS FERTELLİ T (2011). İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4(3), 125 - 130.
Chicago	Mollaoğlu Mukadder,ÖZKAN TUNCAY FATMA,KARS FERTELLİ TÜLAY İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 4, no.3 (2011): 125 - 130.
MLA	Mollaoğlu Mukadder,ÖZKAN TUNCAY FATMA,KARS FERTELLİ TÜLAY İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, vol.4, no.3, 2011, ss.125 - 130.
AMA	Mollaoğlu M,ÖZKAN TUNCAY F,KARS FERTELLİ T İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2011; 4(3): 125 - 130.
Vancouver	Mollaoğlu M,ÖZKAN TUNCAY F,KARS FERTELLİ T İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2011; 4(3): 125 - 130.
IEEE	Mollaoğlu M,ÖZKAN TUNCAY F,KARS FERTELLİ T "İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler." Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4, ss.125 - 130, 2011.
ISNAD	Mollaoğlu, Mukadder vd. "İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler". Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 4/3 (2011), 125-130.