Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri

ARICIOGLU, AHU; ÇİVİTCİ, NAZMİYE

Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri

Nazmiye ÇİVİTCİ, (Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye)

Ahu ARICIOĞLU (Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye)

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

21 6

Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 78 - 96 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri

Öz:

Bu çalışmanın amacı, psikolojik danışman adaylarının beş faktör kuramına dayalı kişilik özelliklerinin (dışadönüklük, duygusal dengesizlik, yumuşak başlılık, sorumluluk ve deneyime açıklık) yardım etme stillerini yordama gücünü ortaya koymaktır. Araştırmanın katılımcıları dokuz farklı üniversitenin (Hacettepe, Ankara, Mersin, Pamukkale, Dokuz Eylül, İnönü, Marmara, Ege ve Abant İzzet Baysal üniversitesi) Psikolojik Danışma ve Rehberlik programı son sınıfına devam eden lisans öğrencileridir. Araştırma 241’i kız ve 112’si erkek olmak üzere toplam 353 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırma verilerini toplamak amacıyla Barrio, Myers ve Sweeney (2006) tarafından geliştirilen ve Arıcıoğlu ve Korkut Owen (2008) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Tercih Edilen Bilişsel Stiller Envanteri ve Bacanlı, İlhan ve Aslan (2009) tarafından beş faktör kuramına dayalı olarak geliştirilmiş olan Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi kullanılmıştır. Araştırmada, psikolojik danışman adaylarının yardım etme stillerini yordama gücünü ortaya koymak için standart çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, dışadönüklüğün duyusal-devinimsel ve somut-durumsal yardım etme stillerini; sorumluluğun somut-durumsal ve soyut yardım etme stillerini; deneyimlere açıklığın soyut ve diyalektik-sistemik yardım etme stillerini pozitif yönde yordadığını; duygusal dengesizliğin ise duyusaldevinimsel ve soyut yardım etme stillerini negatif yönde yordadığını göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Helping styles and personality traits based on the five-factor theory of counselor candidates

Öz:

The purpose of this study is to examine the predictive power of personality traits based on the five-factor theory (extroversion, emotional stability, agreeableness, conscientiousness, openness to experience) for the helping styles in counselor candidates. The participants (n= 353; 241 female and 112 male) are senior undergraduate students from the counseling and guidance programs of nine universities. The data of the study were collected through the Preference Inventory for Cognitive Styles ve Adjective Based Personality Scale. In order to determine the prediction power of the personality traits for the helping styles, standard multiple regression analysis was used. According to the results of this study, the extroversion predicts sensorimotor and concrete-situational styles; the conscientiousness predicts concrete-situational and formal styles; the openness to experience predicts formal and dialectic/systemic styles positively. In addition, emotional stability predicts sensorimotor and formal styles negatively.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arıcıoğlu, A. (2008). Psikolojik danışman adaylarının yardım etme stilleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Arıcıoğlu, A. ve Korkut Owen, F. (2008). Adaptation and psychometric properties of preference inventory for cognitive styles. Psikolojik Danışmanlıkta Küresel Talepler ve Yerel İhtiyaçlar Kongresi Özet kitabı, İstanbul.
Bacanlı, H., İlhan,T. ve Aslan S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT), Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
Barrio, C. A., Myers, J. E., & Sweeney, T. J. (2006). Development and validation of a Preference Inventory of Cognitive/Emotional Styles. Unpublished research study report.
Barrio Minton, C.A. & Myers J.E. (2008). Cognitive style and theoretical orientation: factors affecting intervention style interest and use. Journal of Mental Health Counseling, 30(4), 330-344.
Brislin, R. W., and Kevin, D. L. (2006). Culture, personality and people’s uses of time: Key interrelationships. In M. Hersen, J. C. Thomas, and D. L. Segal (Eds.). Comprehensive handbook of personality and psychopatology, (pp. 44-64). John Wiley and Sons, New Jersey.
Chamorro-Premuzic, T. (2007). Personality and Individual Differences. Oxford: Wiley- Blackwell.
Clemens, E. (2007). Developmental counseling and therapy as a model for school counselor consultation with teachers. Professional School Counseling, 10(4): 352–359.
Cormier, L. S.; Nurius, P.; Osborn, D. S., (2008), Interviewing and change strategies for helpers: Fundamental skills and cognitive-behavioral interventions, Brooks/Cole, Pacific Grove, GA.
Ekehammar, B. & Akrami, N. (2003). The Relation between personality and prejudice: A variable and a person-centred approach. European Journal of Personality, 17: 449–464.
Fernandez, M. S., Trusty, J., & Criswell, R. J. (2002). Interpersonal communication skills as a basis for multicultural counseling. In J. Trusty, E. J. Looby, & D. S. Sandhu (Eds.), Multicultural counseling: Context, theory and practice, and competence (pp. 261-281). New York: Nova Science.
Ivey, A. E. (1986). Developmental therapy. San Francisco: Jossey-Bass.
Ivey, A. E. (1991). Developmental strategies for helpers individual, family, and network intervention California: Wadsworth, Inc., Belmont.
Ivey, A. ve Bradford Ivey, M. (1990). Assesing and facilitating children’s cognitive development: Developmental counseling and therapy in a case of child abuse. Journal of Counseling & Development, 68: 299–305.
Ivey, A. E., Ivey, M. B., Myers, J. E., & Sweeney, T. J. (2005) Developmental counseling and therapy. Promoting wellness over the lifespan. Boston: Hougton Mifflin Company.
Kail, R.V. and Cavanaugh, J.C. (2008). Human development: A life-span view. (5th edition). Belmont, CA: Wadsworth/ Cengage Learning.
McCrae, R.R. ve Costa, P.T.(2006). Personalityi in adulthood, a five-factor theory perspective. Second Edition, Guilford Press, New York.
McCrae, R.R. & Costa Jr., P.T. (2008). Handbook of personality theory and research. In O.P. John, R.W. Robbins & L.A.Pervin (Eds.), The five-factor theory of personality (pp 159- 181). Newyork: The Guilford Press
Sweeney, T. J., Myers, J.E.,& Stephan, J.B. (2006). Integrating Developmental Counseling and Therapy assessment with Adlerian early recollections. The Journal of Individual Psychology, 62 (3), 251–269.
Thompson, R. L., Brossart, D. F., Carlozzi, A. F., & Miville, M. L. (2002). Five–factor model (big five) personality traits and universal-diverse orientation in counselor trainees. The Journal of Psychology, 136(5), 561-572.
Weiten W. (2010). Psychology themes & variations (8th ed.). Belmont, Wadsworth: Cengage Learning.

APA	ÇİVİTCİ N, ARICIOGLU A (2012). Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. , 78 - 96.
Chicago	ÇİVİTCİ NAZMİYE,ARICIOGLU AHU Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. (2012): 78 - 96.
MLA	ÇİVİTCİ NAZMİYE,ARICIOGLU AHU Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. , 2012, ss.78 - 96.
AMA	ÇİVİTCİ N,ARICIOGLU A Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. . 2012; 78 - 96.
Vancouver	ÇİVİTCİ N,ARICIOGLU A Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. . 2012; 78 - 96.
IEEE	ÇİVİTCİ N,ARICIOGLU A "Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri." , ss.78 - 96, 2012.
ISNAD	ÇİVİTCİ, NAZMİYE - ARICIOGLU, AHU. "Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri". (2012), 78-96.

APA	ÇİVİTCİ N, ARICIOGLU A (2012). Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(23), 78 - 96.
Chicago	ÇİVİTCİ NAZMİYE,ARICIOGLU AHU Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 0, no.23 (2012): 78 - 96.
MLA	ÇİVİTCİ NAZMİYE,ARICIOGLU AHU Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.0, no.23, 2012, ss.78 - 96.
AMA	ÇİVİTCİ N,ARICIOGLU A Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 0(23): 78 - 96.
Vancouver	ÇİVİTCİ N,ARICIOGLU A Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 0(23): 78 - 96.
IEEE	ÇİVİTCİ N,ARICIOGLU A "Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0, ss.78 - 96, 2012.
ISNAD	ÇİVİTCİ, NAZMİYE - ARICIOGLU, AHU. "Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 23 (2012), 78-96.