Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi

UÇAR, İbrahim Halil; ERDEM, MUSTAFA

Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi

Mustafa ERDEM, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Van, Türkiye)

İbrahim Halil UÇAR (Diyarbakır İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Eğitim Denetimleri Başkanlığı, Diyarbakır, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

5 0

Yıl: 2013 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1515 - 1534 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi

Öz:

Bu araştırmada ilköğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre öğrenen örgütün örgütsel bağlılığı yordama düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Betimsel tarama modelindeki araştırmada, 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Van Belediyesi sınırları içinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan 2387 öğretmen içinden 429 öğretmen örnekleme alınmıştır. Araştırmanın veri analizinde regresyon analizi uygulanmıştır. Modelde otokorelasyon olup olmadığını belirlemek için Durbin-Watson testi kullanılmıştır. Örgütsel bağlılığın boyutlarıyla öğrenen örgüt algı ölçeğinin boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Modele öğrenen örgüt algı ölçeğinin en fazla üç boyutu girmiştir. Bunlar paylaşılan vizyon, takım hâlinde öğrenme ve kişisel hakimiyet boyutlarıdır. Paylaşılan vizyon ve takım hâlinde öğrenme uyum boyutunun birer yordayıcısı iken uyum bağlılığının %18ini açıklamaktadır. Paylaşılan vizyon, takım hâlinde öğrenme ve kişisel hakimiyet özdeşleşme boyutunun birer yordayıcısı iken özdeşleşme bağlılığının %36sını açıklamaktadır. Takım hâlinde öğrenme ve paylaşılan vizyon içselleştirme boyutunun birer yordayıcısı iken içselleştirme bağlılığının %25ini açıklamaktadır. Öğrenen örgütün boyutları ile örgütsel bağlılığın uyum boyutu arasında negatif düşük, özdeşleşme ve içselleştirme boyutları ile pozitif fakat düşük bir ilişki görülmüştür.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Learning organization perceptions in elementary education in terms of teachers and the effect of learning organization on organizational commitment

Öz:

In this study, it was tried to determine to what degree the learning organization predicted organizational commitment according to primary school teachers perceptions. Descriptive survey model was used in this study and 429 teachers were chosen among 2387 teachers who worked in primary schools in Van in 2010-2011 education years and were included in the sample. Regression analysis was applied in the data analysis of the study. Durbin-Watson test was used to determine whether there is autocorrelation in the model. It was found that there was a significant relationship between organizational commitment dimensions and the dimensions of learning organization perception scale. Maximum three dimensions of the learning organization scale were included in the model. These were shared vision, team learning, and personal mastery. When shared vision and team learning are the predictors of compliance dimension, they explain 18% of compliance commitment. When shared vision, team learning and personal mastery are predictors of identification dimension, they explain 36% of identification commitment. When team learning and shared vision were the predictors of internalization dimension, they explain 25% of internalization commitment. It was seen that there was a low negative relationship between the dimensions of the learning organization and compliance dimension of organizational commitment; however, there was a positive but low relationship between identification and internalization dimensions.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Ada, N., Alver, İ. ve Atlı, F. (2008). Örgütsel iletişimin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Manisa organize sanayi bölgesinde yer alan imalat sektörü çalışanları üzerinde yapılan bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 8(2), 487-518.
Akın, U. ve Oğuz, E. (2010). Öğretmenlerin işkoliklik ve tükenmişlik düzeylerinin ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(3), 309-327.
Akpınar, A. T. (2007). Örgütsel öğrenme ile örgüte bağlılık arasındaki ilişki: Türkiye otomotiv lastik üretimi sektöründe bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
Alp, A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin öğrenen örgüt kültürüne ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisan tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Aslan, Ş. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındaki ilişkilerin araştırılması. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 163-178.
Atak, M. (2009). Öğrenen örgüt ve örgütsel bağlılık ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Bal, Ö. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan okul yöneticisi ve öğretmenlerin öğrenen örgüt olarak okullarına ilişkin algıları (Başakşehir örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul). http://tez2. yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Balay, R. (2000a). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı (Ankara İli örneği) (Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara). http:// tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Balay, R. (2000b). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Balcı, A. (2000). İkibinli yıllarda Türk Milli Eğitim Sisteminin örgütlenmesi ve yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 495-508.
Banoğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen örgüt algısı (Kağıthane İlçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok. gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Bardakçı, S. ve Baloğlu, M. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin işkoliklik eğilimleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 45-56.
Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(57), 5-34.
Celep, C. (2004). Dönüşümsel liderlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çakır, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ve okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok. gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Çakır, R. ve Yükseltürk, E. (2010). Bilgi toplumu olma yolunda öğrenen organizasyonlar, bilgi yönetimi ve e-öğrenme üzerine teorik bir çözümleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 501-512.
Çekmecelioğlu, H. G. (2011). Algılanan örgüt ikliminin çalışanların iş tatmini, duygusal bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkileri. Yönetim, 22(68), 29-47.
Çelik, V. (1996). Örgütsel değişme ve geleceğin okulu. Yeni Türkiye, 7, 29-38.
Çöl, G. ve Ardıç, K. (2008). Sosyal yapısal özelliklerin örgüte bağlılık üzerine etkileri. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 157-174.
Demir, C. ve Öztürk, U. C. (2011). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerine etkisi ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 17-41.
Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37-61.
Erdem, M. (2008). Öğretmenlere göre kamu ve özel liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara). http:// tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Erdem, M. (2010). Öğretmen algılarına göre liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 511-536.
Erdoğmuş, H. (2006). Resmi-özel ilköğretim okullarında çalışan yöneticilerin kişisel özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Güçlü, N. ve Türkoğlu, H. (2003). İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen organizasyona ilişkin algıları. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 137-161.
Güleş, H. (2007). İstanbul ili Bayrampaşa İlçesindeki resmi ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin öğrenen organizasyona ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
Kalaycı, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Katz, D. ve Kahn, R. L. (1977). Örgütlerin toplumsal psikolojisi (Çev. H. Can ve Y. Bayar). Ankara: TODAİ Yayınları.
Kılıç, F. (2009). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen örgüte ilişkin algı düzeyleri (Bolu İli örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu). http://tez2.yok.gov. tr/ adresinden edinilmiştir.
Kılıçoğlu, G. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
Köse, S. ve Gönüllüoğlu, S. (2010). Örgütsel desteğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 85-94.
Mahmutoğlu, A. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde iş doyumu ve örgütsel bağlılık (Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu). http:// tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı. (1999). Eğitim Bölgeleri ve Eğitim Kurulları Yönergesi. Tebliğler Dergisi, 1999/2506, http:// mevzuat.meb.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor (Çev. G. Bulut), İstanbul: MESS Yayınları.
Mowday, R. T., Koberg, C. S., & McArthur, A. W. (1984). The psychology of the withdrawal process: A cross-validational test of mobleys intermediate linkages model of turnover in two samples. Academy of Management Journal, 27(1), 79-94.
OReilly III, C., & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification, and internalization an prosocial behavior. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492-499.
Özalp, İ. Uzun, Ö. ve Yelkikalan, N. (1998). Öğrenen organizasyonlar ve işletmeler açısından öğrenen organizasyon olmanın önemi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1-2), 17-28.
Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(2), 113-130.
Sabuncuoğlu, E. T. (2007). Eğitim, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ege Akademik Bakış, 7(2), 613-638.
Sarıkaya, E. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ve performansları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Senge, P. M. (1993). Beşinci disiplin (Çev. A. İldeniz ve A. Doğukan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Sezer, F. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin sergiledikleri liderlik stillerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159.
Subaş, A. (2010). İlköğretim okullarında çalışan sınıf ve branş öğretmenlerinin öğrenen örgütü (okulu) algılamaları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Şama, E. ve Kolamaz, C. (2011). Destekleyici ve geliştirici liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 313-342.
Şengül, C. M. (2008). Örgüt çalışanlarının kişilik, iş tatmini ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Töremen, F. (2001). Öğrenen okul. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turan, S., Karadağ, E. ve Bektaş, F. (2011). Üniversite yapısı içerisinde öğrenen örgüt ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 627-638.
Tüzel, E. (2010). İlköğretim okullarının bürokratikleşme düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Ankara İli örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya). http://tez2.yok.gov. tr/ adresinden edinilmiştir.
Uygur, M. ve Yıldırım, A. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin kültürel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 27, 72-81.
Ünal, U. (2011). Örgütsel iletişim ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkisellik-bir yükseköğretim kurumu olarak KTMÜ uygulama örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Bişkek). http:// tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Yalçın, B. ve Ay, C. (2011). Bilgi toplumunda öğrenen örgütler ve liderlik süreci bağlamında bir örnek olay çalışması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 15-36.
Yavuz, E. ve Tokmak, C. (2009). İşgörenlerin etkileşimci liderlik ve örgütsel bağlılık ile ilgili tutumlarına yönelik bir araştırma. International Journal of Economic and Administrative Studies, 1(2), 17-35.
Yücel, İ. (2007). Öğrenen örgütler ve örgüt kültürü-bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 446-458

APA	ERDEM M, UÇAR İ (2013). Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. , 1515 - 1534.
Chicago	ERDEM MUSTAFA,UÇAR İbrahim Halil Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. (2013): 1515 - 1534.
MLA	ERDEM MUSTAFA,UÇAR İbrahim Halil Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. , 2013, ss.1515 - 1534.
AMA	ERDEM M,UÇAR İ Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. . 2013; 1515 - 1534.
Vancouver	ERDEM M,UÇAR İ Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. . 2013; 1515 - 1534.
IEEE	ERDEM M,UÇAR İ "Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi." , ss.1515 - 1534, 2013.
ISNAD	ERDEM, MUSTAFA - UÇAR, İbrahim Halil. "Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi". (2013), 1515-1534.

APA	ERDEM M, UÇAR İ (2013). Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1515 - 1534.
Chicago	ERDEM MUSTAFA,UÇAR İbrahim Halil Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13, no.3 (2013): 1515 - 1534.
MLA	ERDEM MUSTAFA,UÇAR İbrahim Halil Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.13, no.3, 2013, ss.1515 - 1534.
AMA	ERDEM M,UÇAR İ Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2013; 13(3): 1515 - 1534.
Vancouver	ERDEM M,UÇAR İ Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2013; 13(3): 1515 - 1534.
IEEE	ERDEM M,UÇAR İ "Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13, ss.1515 - 1534, 2013.
ISNAD	ERDEM, MUSTAFA - UÇAR, İbrahim Halil. "Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13/3 (2013), 1515-1534.