Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi

öztürk, bilgin; ÇELİK, CEMİL; karadaş, ömer; ODABAŞI, Zeki; zincir, serkan; TOK, FATİH

Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi

Ömer KARADAŞ, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Bilgin ÖZTÜRK, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Serkan ZİNCİR, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Fatih TOK, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Ankara Türkiye)

Cemil ÇELİK, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Zeki ODABAŞI (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Klinik Psikofarmakoloji Bülteni

5 1

Yıl: 2011 Cilt: 21 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 232 - 236 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi

Öz:

Giriş: Servikojenik baş ağrısının (SBA) etiyolojisinde servikal faset eklem patolojisi, servikal üst sinir köklerinin radikülopatisi, oksipital nevralji ve miyofasiyal ağrılar yatar. Botulinum nörotoksin tip A (BoNT-A) uygulaması ile ilgili yapılan çalışmalarda ağrının sıklığı ve şiddetinin azalması ile ilgili çelişkili sonuçlar bulunmuştur. Kronik ağrısı bulunan hastalarda depresyon görülme sıklıklarının %10-100 arasında değiştiği, genellikle %50nin üstünde olduğu bildirilmektedir. BoNT-A uygulaması sonrası ağrı sıklığı ve şiddeti değişimini gösteren çalışmalar olmasına rağmen hastalardaki anksiyete ve depresyon düzeylerinin azalıp azalmadığını gösteren çalışmaya literatürde rastlanılmamıştır. Amaç: SBAlı hastalarda BoNT-A uygulamasının tedavi etkinliği, ağrı şiddeti, ağrı sıklığı, anksiyete ve depresyon düzeyleri üzerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Yöntem: Toplam 18 SBA tanılı hasta çalışmaya alındı. Her hastaya toplamda 150 ünite Dysport® (iki taraflı olmak üzere frontal kaslara 10; temporal kaslara 20; servikal bölgede semispinalis capitis, splenius capitis ve trapezius kaslarına 15er ünite) uygulandı. Uygulama öncesinde her hastanın ağrı şiddetleri VAS (Vizuel Analog Scale) ile kayıt altına alındı, anksiyete ve depresyon düzeyleri Beck anksiyete ve Beck depresyon ölçekleri ile değerlendirildi. Hastaların 6 haftalık izlemleri yapılarak tüm ölçümler tekrarlandı. Bulgular: Hastaların bir ay içindeki ağrı sıklığı ortalaması başlangıçta 19.72±5.71 iken, tedaviden 6 hafta sonra ağrı sıklığı 7.60±4.19 olarak tespit edildi. Ayrıca hastaların ağrı düzeyleri tedavi öncesinde 79.70±10.20 iken, 6 hafta sonunda 45.60±17.25 idi. Hastaların tedavi öncesi anksiyete ve depresyon puanı ortalamaları sırasıyla 31.80±10.44 ve 10.60±3.95 iken, tedaviden 6 hafta sonra sırasıyla 13.48±8.38 ve 8.70±5.01 olarak bulundu. Ağrı şiddeti, ağrı sıklığı ve anksiyete düzeylerindeki azalma istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.001): Depresyon düzeylerinde ise belirgin bir değişim olmadı (p=0.118). Yapılan korelasyon analizinde tedavi öncesi ağrı sıklığı ile tedavi öncesi anksiyete düzeyi arasında pozitif korelasyon saptandı (r=0.398, p=0,049). Sonuçlar: BoNT-A uygulaması sonrası ağrı şiddeti ve sıklığında klinik olarak belirgin düzelme saptanmıştır. Ayrıca anksiyete düzeylerinin de bu grup hastalarda azaldığı ancak depresyon düzeylerinde anlamlı bir değişme olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Endokrinoloji ve Metabolizma Genel ve Dahili Tıp Üroloji ve Nefroloji Geriatri ve Gerontoloji Pediatri Psikiyatri

Anxiety and depression levels in cervicogenic headache patients before and after botulinum toxin A treatment

Öz:

Background: The etiology of cervicogenic headaches includes cervical joint pathologies, upper cervical nerve radiculopathies, occipital neuralgias, and myofacial pain. There are contradictory results regarding the effect of Botulinum neurotoxin type A (BoNT-A) treatment on pain levels and frequencies. The prevalence of depression in patients with chronic headache is reported to be between 10-100% and generally is accepted to be more than 50%. Although there are several studies investigating the effect of BoNT-A on pain levels and frequencies in cervicogenic headaches, we were not able to find any articles in the literature that studied the effect of BoNT-A treatment on anxiety and depression in these patients. Purpose: To determine the effect of BoNT-A treatment on anxiety and depression levels in cervicogenic headache patients. Material and method: Eighteen patients with cervicogenic headache were included in this study. In each patient, a total of 150 units Dysport® was injected (10 units to frontal muscles, 20 units to temporal muscles and 15 units each to semispinalis capitis, splenius capitis and trapezius muscles bilaterally). All of the patients were asked to complete the Visual Analog Scale (VAS), Beck Anxiety Inventory, and Beck Depression Inventory prior to treatment. Headache frequencies were also recorded. All patients were followed for a 6-week period and they completed the same scales in the end of the study. Results: The mean values of monthly pain frequency pre- and post-treatment were 19.72±5.71 and 7.60±4.19, respectively. And the mean pain scores at pre- and posttreatment were 79.70±10.20 and 45.60±17.25, respectively. Monthly pain frequency and pain score improved significantly (all p<0.001) after treatment. The mean Beck Anxiety score was 31.80±10.44 before treatment and it decreased to 13.48±8.38 after treatment. The decrease in the mean Beck Anxiety score after treatment was significant (p<0.001). While the mean Beck Depression score was 10.60±3.95 prior to the treatment, it decreased to 8.70±5.01 after treatment. The change in the mean Beck Depression score was not significant (p=0,118). There was a positive correlation between monthly pain frequency and Beck anxiety scores before treatment (r=0.398, p=0,049). Discussion: Significant improvements were observed after BoNT-A treatment in terms of monthly pain frequency and pain level. Furthermore, anxiety levels were also reduced, but depression levels were not changed significantly according to the Beck Anxiety and Depression Scale scores.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Endokrinoloji ve Metabolizma Genel ve Dahili Tıp Üroloji ve Nefroloji Geriatri ve Gerontoloji Pediatri Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Sjaastad O, Saunte C, Hovdahl H, Breivik H, Gronbaek E. Cervicogenic headache. An hypothesis. Cephalalgia 1983;3(4):249-56
2. Fredriksen TA, Hovdal H, Sjaastad O. Cervicogenic headache: clinical manifestation. Cephalalgia 1987;7(2):147-60.
3. IHS, Headache Classification Committee of the International Headache Society. The international Classification of headache disorders:2nd edition. Cephalalgia 2004;24(suppl 1):S9-160
4. Sjaastad O, Fredriksen TA. Cervicogenic headache: criteria, classification and epidemiology. Clin Exp Rheumatol 2000;18(2 Suppl 19):S3-6.
5. Nilsson N. The prevalence of cervicogenic headache in a random population sample of 20-59 year olds. Spine 1995;20(17):1884-8.
6. IHS, Headache Classification Committee of the International Headache Society. Classification and diagnostic criteria for headache disorders, cranial neuralgias, and facial pain. Cephalalgia 1988;8(Suppl 7):S1-96.
7. Leone M, DAmico D, Moschiano F, Farinotti M, Filippini G, Bussone G. Possible identification of cervicogenic headache among patients with migraine: an analysis of 374 headaches. Headache. 1995;35(8):461-4.
8. Anthony M. Cervicogenic headache: prevalence and response to local steroid therapy. Clin Exp Rheumatol 2000;18(2 Suppl 19):S59-64.
9. Bono G, Antonaci F, Ghirmai S, et al. Whiplash injuries: clinical picture and diagnostic work-up. Clin Exp Rheumatol 2000;18(2 Suppl 19):S23-8.
10. Wight S, Osborne N, Breen AC. Incidence of ponticulus posterior of the atlas in migraine and cervicogenic headache. J Manipul Physiol Ther 1999;22(1):15-20.
11. Hack G. Cervicogenic headache: new anatomical discovery provides the missing link. Chiroprac Rep 1998;12(3):1-3.
12. Mitchell BS, Humphreys BK, OSullivan E. Attachments of the ligamentum nuchae to cervical posterior spinal dura and the lateral part of the occipital bone.J Manipul Physiol Ther 1998;21(3):145-8
13. Alix ME, Bates DK. A proposed etiology of cervicogenic headache: the neurophysiologic basis and anatomic relationship between the dura mater and the rectus posterior capitis minor muscle. J Manipul Physiol Ther 1999;22(8):534-9.
14. Krishnan KRR, France RD, Davidson J Depression as a psychological disorder in chronic pain. Chronic Pain, RD France, KRR Krishnan (Ed), Washington DC:American Psychiatric Press; 1988. p.195-219.
15. Kara H, Abay E. Kronik ağrıya psikiyatrik yaklaşım Anadolu Psikiyatri Dergisi 2000;1(2):89-99
16. Freund BJ, Schwartz M. Treatment of chronic cervical-associated headache with botulinum toxin A: a pilot study. Headache 2000;40(3):231-6.
17. Evers S. Baş ağrısında botulinum toksini kullanımının yeri. Turkiye Klinikler J Neur 2008;3(3):155-62.
18. Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. J Consult Clin Psychol 1988; 56(6): 893-7.
19. Ulusoy M, Sahin NH, Erkmen H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. J Cogn Psychother 1998; 12: 163-72.
20. Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J, Erbaugh J. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 1961; 4(6): 561-71.
21. Hisli N. Beck Depresyon Envanterinin Üniversite Öğrencileri İçin geçerliliği güvenilirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1989; 7(23): 3-13.
22. Fields HL, Basbaum AI. Central nervous system mechanisms of pain modulation. In: Wall PD, Melzack RD, eds. Textbook of pain, 3rd ed. Edinburgh: Churchill-Livingstone; 1994.p.243-57.
23. Brunton LL, Lazo JS, Parker KL. Goodman & Gilmans Tedavinin farmakolojik temeli. Süzer Ö, Akın D, Süzer AH, Dedeoğlu BD, Küçükhüseyin C. (Çevirenler) 1. Baskı, İstanbul: Nobel Matbaacılık, 2009, p.225-30.
24. Colhado OC, Boeing M, Ortega LB. Botulinum toxin in pain treatment.Rev Bras Anestesiol. 2009;59(3):366-81.
25. Aoki KR. Review of a proposed mechanism for the antinociceptive action of botulinum toxin type A. Neurotoxicology 2005;26(5):785- 93.
26. Phan KL, Fitzgerald DA, Cortese BM, Seraji-Bozgorzad N, Tancer ME, Moore GJ . Anterior cingulate neurochemistry in social anxiety disorder: 1H-MRS at 4 Tesla. Neuroreport 2005; 16(2):183-6.
27. Fiş N, Berkem M. Nörotransmitter sistemlerinin gelişimi ve psikopatolojiye yansımaları. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni- Bulletin of Clinical Psychopharmacology 2009; 19(3):312-21.
28. Singh GC, Hankins MC, Dulku A, Kelly MB. Psychosocial aspects of botox in aesthetic surgery. Aesthetic Plast Surg 2006;30(1):71-6.
29. Hobson DE, Gladish DF. Botulinum toxin injection for cervicogenic headache. Headache 1997;37(4):253-5.
30. Freund BJ, Schwartz M. Treatment of chronic cervical-associated headache with botulinum toxin A: a pilot study. Headache 2000;40(3):231-6.

APA	karadaş ö, öztürk b, zincir s, TOK F, ÇELİK C, ODABAŞI Z (2011). Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. , 232 - 236.
Chicago	karadaş ömer,öztürk bilgin,zincir serkan,TOK FATİH,ÇELİK CEMİL,ODABAŞI Zeki Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. (2011): 232 - 236.
MLA	karadaş ömer,öztürk bilgin,zincir serkan,TOK FATİH,ÇELİK CEMİL,ODABAŞI Zeki Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. , 2011, ss.232 - 236.
AMA	karadaş ö,öztürk b,zincir s,TOK F,ÇELİK C,ODABAŞI Z Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. . 2011; 232 - 236.
Vancouver	karadaş ö,öztürk b,zincir s,TOK F,ÇELİK C,ODABAŞI Z Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. . 2011; 232 - 236.
IEEE	karadaş ö,öztürk b,zincir s,TOK F,ÇELİK C,ODABAŞI Z "Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi." , ss.232 - 236, 2011.
ISNAD	karadaş, ömer vd. "Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi". (2011), 232-236.

APA	karadaş ö, öztürk b, zincir s, TOK F, ÇELİK C, ODABAŞI Z (2011). Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 21(3), 232 - 236.
Chicago	karadaş ömer,öztürk bilgin,zincir serkan,TOK FATİH,ÇELİK CEMİL,ODABAŞI Zeki Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 21, no.3 (2011): 232 - 236.
MLA	karadaş ömer,öztürk bilgin,zincir serkan,TOK FATİH,ÇELİK CEMİL,ODABAŞI Zeki Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, vol.21, no.3, 2011, ss.232 - 236.
AMA	karadaş ö,öztürk b,zincir s,TOK F,ÇELİK C,ODABAŞI Z Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2011; 21(3): 232 - 236.
Vancouver	karadaş ö,öztürk b,zincir s,TOK F,ÇELİK C,ODABAŞI Z Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2011; 21(3): 232 - 236.
IEEE	karadaş ö,öztürk b,zincir s,TOK F,ÇELİK C,ODABAŞI Z "Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi." Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 21, ss.232 - 236, 2011.
ISNAD	karadaş, ömer vd. "Servikojenik baş ağrılı hastalarda botulinum toksin tip A tedavisi ile anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi". Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 21/3 (2011), 232-236.