The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction

Cevat ELMA (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Samsun, Türkiye)
Eurasian Journal of Educational Research
7 0
Yıl: 2013 Cilt: 13 Sayı: 51 Sayfa Aralığı: 157 - 176 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction

Öz:
Problem Durumu Günümüzde çalışanın işine karşı tutumu ve işinden doyum sağlaması hem bireysel açıdan hem de örgütsel açıdan önem verilen konular arasında yer almaktadır. Örgütsel adalet kavramı ise son yıllarda başta çalışanların işe yönelik tutumları olmak üzere örgütsel yaşamın neredeyse tüm boyutlarıyla ilişkili bir kavram haline gelmiştir, örgütsel adalet ve iş doyumu arasındaki ilişkiye yönelik pek çok çalışma yapılmış olmasına rağmen uzun yıllardır bu çalışmaların eğitim alanında göz ardı edildiği görülmektedir. Bu çalışmanın eğitim alanındaki bu eksikliği gidermesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Araştırmanın AmacıBu çalışmanın amacı ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının iş doyumlarına etkisini belirlemektir. YöntemÖrgütsel adaletin öğretmenlerin iş doyumlarına etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu araştırma, tarama modeli niteliğindedir. Bu çalışmada ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının iş doyumlarına etkisi araştırmacının geliştirdiği iki ölçek aracılığıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Bu araştırmanın evreni Türkiye'nin Samsun ilinin resmi ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Örneklem seçiminde resmi ilköğretim okul sayıları ile öğretmen sayıları göz önünde bulundurulmuştur, örneklem seçiminde "tabakalı örnekleme" tekniği kullanılmıştır. Buna göre araştırma evreni ilk olarak ilçe düzeyinde 4 alt tabakaya ve öğretmenler branş ve sınıf öğretmeni olmak üzere iki alt tabakaya ayrılmıştır, örneklem belirlenme sürecinde sözü edilen 4 ilçenin tamamından ilköğretim okullarının seçilmesine dikkat edilmiştir. 3427 olan öğretmen sayısının yaklaşık %20'sine ulaşılması hedeflenmiş ve toplam 686 sınıf ve branş öğretmenine ölçekler ulaştırılmıştır. Araştırmacı tarafından öğretmenlere ulaştırılan 686 ölçekten 514'ü geri dönmüş ve dönüş oranı yaklaşık % 75 olmuştur, örgütsel adalet ve iş doyumu ile ilgili yapılan kapsamlı bir yazın taramasından sonra öğretmenlere yönelik "örgütsel Adalet" ve "İş Doyum" ölçekleri geliştirilmiştir. Verilerin analizinde bivariate korelasyon katsayısı ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır.BulgularYapılan korelasyon analizi sonucunda örgütsel adalet türleriyle iş doyum boyutları arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Örgütsel adalet türlerinin toplam iş doyumu boyutu üzerindeki göreli önem sırasının; etkileşim, prosedür ve dağıtım adaleti olduğu görülmektedir. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde ise hem etkileşim adaletinin hem de prosedür adaletinin toplam iş doyumu boyutu üzerinde önemli yordayıcılan olduğu görülmektedir. Dağıtım adaletinin ise bu anlamda önemli bir etkiye sahip olmadığı belirlenmiştir. Bu çalışma sonuçları, yöneticiyle ilişkiler ve toplam iş doyumunun diğer boyutlara (meslektaşlarla ilişkiler ve işin kendisi) göre her üç örgütsel adalet türüyle daha yüksek bir ilişki içinde olduğunu ortaya koymuştur. En düşük ilişkinin ise işin kendisinden elde edilen doyum ile örgütsel adalet türleri arasında olduğu saptanmıştır.Tartışma ve SonuçBir örgütte çalışanların adalet algısı hem örgütsel hem de bireysel açıdan oldukça önemlidir. Çalışanların örgütteki adalet algılamasını, kaynakların paylaşımı, ödül ve cezanın dağıtımı, kişiler arası etkileşim, kuralların uygulanması, yapılan iş karşılığı alınan ücret gibi pek çok faktör etkilemektedir. Bireyler, eğer örgütlerinde adaletsizlikler yapıldığını algılarlarsa, bu onların işe yönelik tutumlarını ve davranışlarını da etkileyecektir. Bu bağlamda etkilenen tutumlardan biri de iş doyumudur. Şüphesiz iş doyumunu etkileyen tek neden çalışanların algıladıkları adalet değildir, ancak önemli bir faktör olduğu bu araştırma ile ortaya koyulmuştur. Okul gibi etkileşimin önemli olduğu örgütlerde yöneticiler adalet algısını olumsuz etkileyebilecek sorunlara daha duyarlı olmalıdırlar. Bu nedenle yöneticiler okuldaki her türlü adaletsizlik algılamalarının önüne geçmelidir. Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarını artırmak için yöneticilerin etik davranması, eğitim sistemi ve okulla ilgili kurallara sadık kalarak keyfi uygulamalardan kaçınmaları gerekir. Okuldaki tüm işlerde adaletin gözetilmesi, okuldaki süreçlerin daha sağlıklı işlemesine yol açacaktır. Okul yöneticileri ek ders, şube, nöbet, ödül ve ceza gibi işlerin dağıtılmasında öğretmenler arasında ayrım yapmadan eşit ve adil davranmalıdırlar. Ayrıca öğretmenlerin okulda saygı görme, sevilme, güvenilme, kendini değerli hissetme ve taktir edilme ihtiyaçları vardır. Okul yöneticileri çalışanlarıyla etkileşimlerinde de adil olmalı; birileri kendisine yakın olduğu için özel imkânlara kavuşmamalıdır. Okul yöneticisi, öğretmenlerin sorunlarına duyarlı olmalı, onları dinlemeli ve görüşlerini rahatça ifade etmelerine olanak sağlamalıdır. Katılımcı bir yönetim anlayışını uygulamak suretiyle öğretmenleri okulun işleyişi ile ilgili konularda bilgilendirmeli ve özellikle öğretmenleri doğrudan ilgilendiren kararlara onların katılımlarını sağlamalıdır. Okul yöneticisi kararlarında ön yargıdan uzak, okuldaki herkesi dikkate alan ve etik kurallara uygun bir yöntem benimsemelidir. Bu çalışmada da ortaya konulduğu gibi özellikle prosedür ve etkileşim adaletinin öğretmenlerin iş doyumu üzerinde önemli bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda yöneticiye düşen görev, okuldaki işlemler ve öğretmenlerle kurulan ilişkiler açısından daha özenli davranmaktır, öğretmenler arasında güvene dayalı ilişkilerin kurulması, dayanışma ve işbirliğinin arzu edilen düzeye ulaştırılması büyük ölçüde olumlu ve açık bir okul ikliminin oluşturulmasına bağlıdır. Bu anlamda okul yöneticisi olumlu bir okul iklimi yaratabilirse öğretmenlerin hem adalet algısını hem de iş doyumunu pozitif yönde etkileyecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Öğretmenlerin iş doyumlarının yordayıcısı olarak örgütsel adalet algısı

Öz:
Problem Statement: For individuals and organizations alike there has been a recent upsurge in significance of employees' perceptions toward their work and their job satisfaction. The concept of organizational justice has evolved to include almost all aspects of organizational life, particularly employees' attitudes toward work. While a significant amount of research has been performed on the relationship between organizational justice and job satisfaction, few studies have been conducted in the field of education. In this regard, this study may provide support to close this gap in the education area. Purpose of the Study: This study aims to determine the organizational justice perceptions of primary school teachers and the predictive value of those perceptions on the teachers' job satisfaction. Method: This study uses correlational survey to investigate the predictive value of organizational justice on teachers' job satisfaction. The predictive value of primary school teachers' perceptions of organizational justice on their job satisfaction is evaluated by means of two scales designed by the researcher. The population of this study consists of teachers working in public primary schools in the city of Samsun. The number of public primary schools and teachers was taken into account, and the technique of stratified sampling was used in the selection of the sample. "Organizational Justice" and "Job Satisfaction" scales were designed for teachers by the researcher. Bivariate correlation and multiple regression analyses were used in the data analysis. Findings: The correlation analyses suggest a positive and significant relationship between the organizational justice types and job satisfaction dimensions. In overall job satisfaction, the relative order of significance for the organizational justice types was interactional, procedural, and distributive. Interactional justice and procedural justice have significant predictive values on overall job satisfaction whereas distributive justice does not have a significant predictive value. Discussion and Results: In organizations such as schools, where interaction plays an important role, the principals should be even more sensitive to problems that may have a negative predictive value on the perceptions of justice and, for this reason they should take necessary steps to prevent any such perceptions. As this study concludes, procedural and interactional justice types have a significant predictive value on teachers' job satisfaction. In this context, it is up to the managers to be more careful in the work relations. Forming relations and promoting cooperation and collaboration depend to a large extent on a positive and open school climate. In this sense, the establishment of such climate by the principals will have a positive predictive value on both the teachers' perception of justice and their job satisfaction.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adams, J. S. (1963). Towards an understanding of inequity. Journal of Abnorynal and Social Psychology, 67,422-436.
  • Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. In L. Berkowitz (Ed.) Advances in experimental social psychology: 267-299. New York: Academic Press.
  • Alexander, S., & Ruderman M. (1987). The role of procedural and distributive justice in organizational behavior. Social Justice Research, 1,177-198.
  • Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2012). Ortaöğretim okullarında değerlerle yönetim, örgütsel adalet ve iş doyumu arasındaki ilişki [The relationship between management by values, organizational justice and job satisfaction in secondary schools). Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakilltesi Dergisi, 2(2), 65-78.
  • Al-Zu'bi, H. A. (2010). A study of relationship between organizational justice and job satisfaction. International Journal of Business and Management, 5(6), 102-109.
  • Ambrose, M. L. (2002). Contemporary justice research: A new look at familiar questions. Organizational Behavior and Human, 89,803-812.
  • Anderson, G. (1998). Fundamentals of educational research (2nd Edition). London: The Falmer Press.
  • Aydın, İ. & Kepenekçi, Y. K. (2008). Principals' opinions of organisational justice in elementary schools in Turkey. Journal of Educational Administration, 46(4), 497-513.
  • Balcı, A. (1985). Eğitim yöneticisinin iş doyumu (Educational administrators' job satisfactionJ. (Unpublished doctoral dissertation), Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Beugre, C. D. (2002). Understanding organizational justice and its impact on managing employees: An African perspective. International Journal of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
  • Bies, R. J., & Moag J. F. (1986). International justice: Communication criteria of fairness. In R. J. Lewicki, B. H. Sheppard, & M. H. Bazerman (Eds.). Research on negotiations in organizations, vol. I: 43-55. Qreenwich, CT: JAI Press.
  • Clay-Warner, J., Reynolds J., & Roman P. (2005). Organizational justice and job satisfaction: A test of three competing models. Social Justice Research, 18(4), 391-409.
  • Cohen, Y. C., & Spector P. E. (2001). The role of justice in organizations: A metaanalysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), 278-321.
  • Colquitt, J. A., Conlon, D. O., Wesson M. J., Porter, C. O. L. H., & Ng. K.Y. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425-445.
  • Cremer, D. D. (2005). Procedurel and distributive justice effects moderateed by organizational indentification. Journal of Managerial Psychology, 20(1), 4-13.
  • Cropanzano, R., & Folger, R. (1991). Procedural justice and worker motivation. In R. Steers and L. Porter (Eds.), Motivation and work behavior:3>l-43. New York: McGraw-Hill.
  • Cropanzano, R., & Ambrose, M. L. (2001). Procedural and distributive justice are more similar than you think: A monistic perspective and a research agenda. In J. Greenberg & R. Cropanzano (Eds.), Advances in organizational justice: 119-151. Stanford, CA: Stanford University Press.
  • Çokluk, ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve Lisrel uygulamaları I Multivariate statistics in the social sciences: SPSS and Lisrel applications J. Ankara: Pegem Akademi.
  • Dailey, R. C., & Kirk, D. J. (1992). Distributive and procedural justice as antecedents of job satisfaction and intent to turnover, Human Relations, 45,305 - 317.
  • Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. Thousand Oaks: Sage Publications.
  • Folger, R., & Konovsky, M. (1989). Effects of procedural and distributive justice on reactions to pay raise decision. Academy of Management journal, 32(2), 115-130.
  • Folger, R., & Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. Thousand Oaks: Sage Publications.
  • Greenberg, J. (1987). A taxonomy of organizational justice theories. Academy of Management Review, 12(1), 9-22.
  • Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16, 399-432.
  • Hartman, S. J., Yrle, A. C. & Galle, W. P. (1999). Procedural and distributive justice: Examining equity in a university setting. Journal of Business Ethics, 20(4), 337-351.
  • Hoy, W. K. & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 18,250-259.
  • İşcan, ö. F. & Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki [The relationship between organizational justice, trust and job satisfaction). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 195-216.
  • Jawahar, I. M. (2002). A model of organizational justice and workplace aggression. Journal of Management, 28(6), 811-834.
  • Karademir, K. (2010). Beden eğitimi öğretmenlerinin örgütsel adalet algılan ve iş doyum düzeylerinin değerlendirilmesi [The evaluation of job satisfaction levels and organizational justice perceptions of physical education teachers]. E-Journal of Neiu World Sciences Academy, 5(2), 88-103.
  • Kim, H. S. (2005). Organizational structure and internal communication as antecedents of employee organization relationships in the context of organizational justice: A multilevel analysis. (Unpublished doctoral thesis), University of Maryland.
  • Konovsky, M. A., & Cropanzano, R. (1991). Perceived fairness of employee drug testing as a predictor of employee attitudes and job performance. Jourrxal of Applied Psychology, 76, 698-707.
  • Kwak, A. (2006). The relationships of organizational injustice with employee burnout and counterproductive work behaviors: Equity sensitivity as a moderator. (Unpublished doctoral thesis), Central Michigan University.
  • Lambert, E., Hogan, N., & Griffin, M. (2007). The impact of distributive and procedural justice on correctional staff job stress, job satisfaction, and organizational commitment. Journal of Criminal Justice, 35,644-656.
  • Lee, H. R. (2000). An empirical study of organizational justice as a mediator of the relationships among leader-member exchange and job satisfaction, organizational commitment, and turnover intentions in the lodging industry. (Unpublished doctoral thesis), Virginia Polytechnic Institute and State University.
  • Leventhal, G. S. (1980). What should be done in equity theory. In K. J. Gergen, M. S. Greenberg & R. H. Willis, (Eds.), Social exchange: Advances in theory and research: 27-55. New York: Plenum.
  • özgan, H., & Bozbayındır, F. (2011). Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri [Unfair applications and their effects in schools], Dicle Üniversitesi Ziya Cökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 66(16), 66-85.
  • Polat, S.ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları [Perceptions of secondary school teachers on organizational justice, organizational trust, organizational citizenship behaviors]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54,307-331.
  • Reed, S. A., Stanley, H. K., & H. S. Robert. (1994). Job satisfaction, organizational commitment, and turnover intentions of United States accountants: The impact of locus of control and gender. Accounting, Auditing and Accountability journal, 7,31-58.
  • Rifai, H. A. (2005). A test of the relationships among perceptions of justice, job satisfaction, affective commitment and organizational citizenship behavior. Gadjah Mada International Journal of Business, 7(2), 131-154.
  • Schappe, S. (1998). The influence of job satisfaction, organizational commitment and fairness perceptions on organizational citizenship behaviour. Journal of Psychology, 132(3), 227-290.
  • Shapiro, D. L., Buttner, E. H., & Barry, B. (1994). Explanations: What factors enhance their perceived adequacy? Organizational Beluivior Hunwn Decision Processes, 58, 346-368.
  • Skarlicki, D. P., &c Folger, R. (1997). Retaliation in the workplace: The roles of distributive, procedural, and interactional justice. Journal of Applied Psychology, 82,434-443.
  • Smith, A. K., Bolton, R. N., & Wagner, J. (1999). A model of customer satisfaction with service encounters involving failure and recovery. Journal of Marketing Research, 36, 356-373.
  • Sweeney P., & McFarlin, D. (1993). Workers' evaluations of the 'ends' and the 'means': an examination of four models of distributive and procedural justice. Organizational Behavior and Huttuin Decision Processes, 55, 23-40.
  • Tang, T. L. P., & Sarsfield-Baldwin, L. J. (1996). Distributive and procedural justice as related to satisfaction and commitment. Advanced Management Journal, 61(3), 25-32.
  • Tansky, J. W. (1993). Justice and organizational citizenship: What is the relationship? Employee Responsibilities and Rights Journal, 6,195-207.
  • Taylor, D. M., Moghaddam, F. M., Gamble, I., & Zellerer, E. (1987). Disadvantaged group responses to perceived inequality: From passive acceptance to collective action. Journal of Social Psychology, 127,259-272.
  • Thibaut, J., & Walker, L. (1975). Procedural justice: A psychological analysis. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Tyler, T. R., & Bies, R. J. (1990). Beyond formal procedures: The interpersonal context of procedural justice. In J. Carroll (Ed.), Advances in applied social psychology: Business settings: 77-98. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Tyler. T. R. (1989). The psychology of procedural justice: A test of the group-value model. Journal of Personality and Social Psychology, 57,830-838.
  • Umphress, E. E., Labianca, G. J., Brass, D.J., Kass, E.E., & Scholten, L. (2003). The role of instrumental and expressive social ties in employees' perceptions of organizational justice. Organization Science, 14(6), 738-753.
  • Yelboğa, A (2012). örgütsel adalet ile iş doyumu ilişkisi: Ampirik bir çalışma [The relationship between organizational justice and job satisfaction: An empirical study]. Ege Akademik Bakış, 12(2), 171-182.
  • Yıldırım, F. (2007). İş doyumu ile örgütsel adalet ilişkisi [The relationship between organizational justice and job satisfaction]. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(1), 354-279.
  • Yılmaz, K. (2010). Devlet ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları [Secondary public school teachers' perceptions about organizational justice]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 579-616.
APA Elma C (2013). The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. , 157 - 176.
Chicago Elma Cevat The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. (2013): 157 - 176.
MLA Elma Cevat The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. , 2013, ss.157 - 176.
AMA Elma C The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. . 2013; 157 - 176.
Vancouver Elma C The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. . 2013; 157 - 176.
IEEE Elma C "The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction." , ss.157 - 176, 2013.
ISNAD Elma, Cevat. "The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction". (2013), 157-176.
APA Elma C (2013). The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research, 13(51), 157 - 176.
Chicago Elma Cevat The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research 13, no.51 (2013): 157 - 176.
MLA Elma Cevat The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research, vol.13, no.51, 2013, ss.157 - 176.
AMA Elma C The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research. 2013; 13(51): 157 - 176.
Vancouver Elma C The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research. 2013; 13(51): 157 - 176.
IEEE Elma C "The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction." Eurasian Journal of Educational Research, 13, ss.157 - 176, 2013.
ISNAD Elma, Cevat. "The predictive value of teachers' perception of organizational justice on job satisfaction". Eurasian Journal of Educational Research 13/51 (2013), 157-176.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 19:0

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları