Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’
Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 165 - 206 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’
Öz: Garîb-nâme müellifi Âşık Paşa, bu ünlü eserinin yanı sıra, çeşitli şiir mecmuaları ve cönklerde rastlanan bazı gazel ve ilâhilerle hemen hepsi mesnevi tarzında olmak üzere küçük bazı risaleler de kaleme almıştır. Bunlar arasında mensur olanlar, kendisine ait olması tartışmalı bir eser olan Tasavvuf Risalesi ile Semâ’ Risalesi’dir. Semâ’ Risalesi, eser hakkında ilk bilgileri veren Bursalı Mehmed Tahir’den bu yana adı, nüshaları, Âşık Paşa’ya aidiyeti, hatta varlığı tartışılan bir risale olarak dikkat çekmektedir. Bu makalede, eser hakkında bugüne kadar yapılan çalışma ve tespitler değerlendirilecek, A. Sırrı Levend’in eserin Âşık Paşa’ya ait olamayacağı noktasındaki görüşü ele alınacak ve eser kısaca tanıtılacaktır. Makalenin sonunda eserin tespit edilebilen üç nüshasının tenkitli metni sunulacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
Ashiq Pasha’s Sema treatise: Risalah fî beyân al-Semâ’
Öz: Apart from his well-known book Garîb-nâme, Ashiq Pasha wrote some ghazals that can be met in small poetry majmuahs and jonks (folk poetry collections). He also has some treatises almost all written in mathnawi form. Among his all works, the prose ones, namely Tasavvuf Treatise and Sema’ Treatise are doubtful in belonging to him. Since Bursalı Mehmet Tahir, the first source has information on it, Sema Treatise’s name, its copies, its belonging to Ashiq Pasha and even also its presence have been suspicious. In this article, literature and the discussions on Sema’ Treatise will be criticized; the view of Âgah Sırrı Levend on its belonging to Ashiq Pasha will be evaluated and the work will shortly be presented. Finally, three copies of the Treatise with critical editions will be given.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Mütercim Âsım (1305), Okyânûsü’l-Basît fî tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît, Matbaa-i Osmaniye, İstanbul.
- Ahterî Mustafa bin Şemseddin (1322), Ahterî-i Kebîr, Ârif Efendi Matbaası, İstanbul.
- Alî Nazîmâ - Reşâd (1317), Mükemmel Osmanlı Lûgati, Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul.
- Bursalı Mehmed Tâhir (1333), Osmanlı Müellifleri, C. 1, Matbaa-i Âmire, İstanbul.
- CEYHAN, Semih (2009), “Semâ”, slâm Ansiklopedisi, TDV Yay., C. 36, s. 455-457.
- DEMİREL, Mustafa (2005), Alî bin Ahmed bin Emîr Alî Mecmû’a-i Latîfe ve Dili, Çağrı Yay., stanbul 2005, s. 8-42.
- ERGUN, Sadettin Nüzhet (1936?), Türk Şairleri, C.1, s. 129-144. Faik Reşâd (1333), Târîh-i Edebiyât-ı Osmaniye, İstanbul.
- Gülşehrî (1957), Mantıku’t-tayr, (Tıpkıbasım) Ön Sözü hazırlayan: A. Sırrı Levend, TDK Yay., Ankara.
- GÖLPINARLI, Abdülbaki (1935), “Âşık Paşa’nın Şiirleri”, Türkiyat Mecmuası, C.5, s. 87-105.
- GÖLPINARLI, Abdülbaki (1961),Yunus Emre ve Tasavvuf, nkılâp Kitabevi, İstanbul, s. 335-338.
- HAQ, Sirajul (2006), “Dervişlerin Semâ’ ve Raksı”, Çev.: Hüseyin Akpınar, Tasavvuf: lmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl: 7, S. 16, s. 373-393.
- KARTAL, Ahmet, (2011), “Gülşehrî’nin Ahi Evran Mesnevisi Üzerine Notlar”, I. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu, 15-17 Ekim 2008, Kırşehir Bildiriler, 2. Cilt, Ankara, s. 655-674.
- Hüseyin Remzî (1291), Müntehabât-ı Lugât-i Osmaniye, C.1, Müzellefzade Merhum Rızâ Matbaası, İstanbul.
- KAYMAZ, Zeki (2001), “Âşık Paşa’nın Yayımlanmamış Bir Şiiri Üzerine”, II. Âşık Paşa Sempozyumu 7-9 Haziran 2001 Kırşehir - Bildiriler, Haz. Erol Ülgen - Aygün Ülgen, Beşir Matbaası, stanbul.
- KAYMAZ, Zeki (1996), “Âşık Paşa’nın Elifnâmesi”, nönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.2, s. 302-332.
- KEM KL , Bilal (1994), “Türk Tasavvuf Edebiyatında Risale-i Devran ve Semâ’ Türü ve Gaybî’nin Konuya lişkin Görüşleri”, A.Ü. lahiyat Fakültesi Dergisi, S. 37, 443-460.
- KÖKSAL, M. Fatih (2005), “Âşık Paşa’nın Şiirleri ve Yayımlanmamış ki Gazeli”, II. Kırşehir Kültür Araştırmaları Bilgi Şöleni, 13-14 Ekim 2005, Kırşehir.
- KÖKSAL, M. Fatih (2011), Ahi Evran ve Ahilik, Kırşehir Valiliği Yay., 3. baskı, Ankara.
- KÖPRÜLÜ, Fuat (1966), “Türk Edebiyat Tarihinde Usul”, Edebiyat Tarihi Araştırmaları, TTK Yay., Ankara, s. 3-47
- KÖPRÜLÜ, M. Fuat (1997), “Âşık Paşa”, slâm Ansiklopedisi (tıpkıbasım), C.1, MEB Yay., Eskişehir, s. 701-706.
- KUT, Günay (1991), “Âşık Paşa”, slâm Ansiklopedisi, TDV Yay., C. 4, s. 1-3.
- LEVEND, Agâh Sırrı (1954), “Aşık Paşa’nın Bilinmeyen ki Mesnevisi: Fakr- nâme ve Vasf-ı Hâl”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1953, s. 205- 255.
- LEVEND, Agâh Sırrı (1955), “Âşık Paşa’nın Bilinmeyen ki Mesnevisi Daha: Hikâye ve Kimya Risalesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1954, s. 265-276.
- LEVEND, Agâh Sırrı (1956), “Âşık Paşa’ya Atfedilen ki Risale”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1955, s. 153-163+tıpkıbasım. Mehmed Salâhuddin (1322), Kamûs-ı Osmanî, Kısm-ı Râbi’, Mahmud Bey Matbaası, stanbul.
- OKUYUCU, Cihan (1998), “Âşık Paşa’nın Tasavvuf Risalesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 2, s. 197-213.
- PAKALIN, Mehmet Zeki (1999), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3. Cilt, MEB Yay., Ankara.
- PEKOLCAY, Necla (1977), “Âşık Paşa”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yay., C.1, s. 196-197.
- PEKOLCAY, Necla (2002), “Âşık Paşa”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, AKM Yay., C.1, s. 497-500.
- [REDHOUSE, Sir James W] (1281), lâveli Müntehabât-ı Lugât-i Osmaniye, el- Hâcc Ali Efendinin Matbaası, İstanbul.
- REDHOUSE, Sir James W (1921), Türkçeden ngilizceye Lûgat Kitabı - A Turkish and English Lexicon, New mpression, Printed fort he American Noard Mission, İstanbul.
- ROSS , Ettore (1953), “Studi su manoscritti del áarìb-nÀme di èÁşıà Paşa nelle Biblioteche d’ talia”, Rivista degli Studi Oriantali, C. 24 (Roma 1949), s. 108-119.
- Şemseddim Samî (1317), Kamûs-ı Türkî, kdam Matbaası, İstanbul.
- TAVUKÇU, O. Kemal (1995), “Âşık Paşa’nın Bilinmeyen Bazı Gazelleri ve Bir Mesnevisi”, Yedi klim, S. 62, s. 51-55.
- TECER, Ahmet Kutsi (1958a), “XV. Yüzyıla Ait Oyun-Rakıs Hakkında Mühim Bir Eser I”, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Yıl: 9, C. 5, S. 106, s. 1695-1696.
- TECER, Ahmet Kutsi (1958b), “XV. Yüzyıla Ait Oyun - Rakıs Hakkında Mühim Bir Eser II”, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Yıl: 9, C. 5, S. 107, s. 1709-1711.
- TECER, Ahmet Kutsi (1958c), “XV. Yüzyıla Ait Oyun - Rakıs Hakkında Mühim Bir Eser III”, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Yıl: 9, C. 5, S. 108, s. 1723-1725
- TECER, Ahmet Kutsi (1958d), “XV. Yüzyıla Ait Oyun - Rakıs Hakkında Mühim Bir Eser IV”, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Yıl: 10, C. 5, S. 110, s. 1754-1755.
- TECER, Ahmet Kutsi (1958e), “XV. Yüzyıla Ait Oyun - Rakıs Hakkında Mühim Bir Eser V” , Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Yıl: 10, C. 5, S. 113, s. 1805-1808.
- TECER, Ahmet Kutsi (1959), “XV. Yüzyıla Ait Oyun - Rakıs Hakkında Mühim Bir Eser VI”, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Yıl: 10, C. 6, S. 118, s. 1901-1903.
- ULUDAĞ, Süleyman (2005), slâm Açısından Müzik ve Sema, Kabalcı Yay., İstanbul.
- YAVUZ; Kemal (2000), Âşık Paşa - Garîb-nâme, 4 cilt, TDK Yayını, Ankara.
- YAVUZ; Kemal (2003), “Âşık Paşa”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 13, s. 29-39.
- YAZICI, Tahsin (1964), “Mevlânâ Devrinde Semâ’”, Şarkiyat Mecmuası, S. V, s. 135-150.
| APA | KÖKSAL M, KIRLI Ş (2013). Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. , 165 - 206. |
| Chicago | KÖKSAL MEHMET FATİH,KIRLI Şaban Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. (2013): 165 - 206. |
| MLA | KÖKSAL MEHMET FATİH,KIRLI Şaban Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. , 2013, ss.165 - 206. |
| AMA | KÖKSAL M,KIRLI Ş Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. . 2013; 165 - 206. |
| Vancouver | KÖKSAL M,KIRLI Ş Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. . 2013; 165 - 206. |
| IEEE | KÖKSAL M,KIRLI Ş "Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’." , ss.165 - 206, 2013. |
| ISNAD | KÖKSAL, MEHMET FATİH - KIRLI, Şaban. "Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’". (2013), 165-206. |
| APA | KÖKSAL M, KIRLI Ş (2013). Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. Türklük Bilimi Araştırmaları, 0(33), 165 - 206. |
| Chicago | KÖKSAL MEHMET FATİH,KIRLI Şaban Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. Türklük Bilimi Araştırmaları 0, no.33 (2013): 165 - 206. |
| MLA | KÖKSAL MEHMET FATİH,KIRLI Şaban Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. Türklük Bilimi Araştırmaları, vol.0, no.33, 2013, ss.165 - 206. |
| AMA | KÖKSAL M,KIRLI Ş Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2013; 0(33): 165 - 206. |
| Vancouver | KÖKSAL M,KIRLI Ş Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2013; 0(33): 165 - 206. |
| IEEE | KÖKSAL M,KIRLI Ş "Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’." Türklük Bilimi Araştırmaları, 0, ss.165 - 206, 2013. |
| ISNAD | KÖKSAL, MEHMET FATİH - KIRLI, Şaban. "Âşık Paşa’nın sema r sales : risâle fî beyân ’s-Semâ’". Türklük Bilimi Araştırmaları 33 (2013), 165-206. |
