Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi

ZEYREK YILDIZ, Fadile; BASANK, Mikail; Aydin, Mehmet Fatih; ÖNTÜRK, Hatice; Şahin, İbrahim Halil

Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi

İbrahim Halil ŞAHİN, (Bitlis Eren Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Bitlis, Türkiye)

Fadile ZEYREK YILDIZ, (Harran Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Şanlıurfa, Türkiye)

Mehmet Fatih AYDIN, (Bitlis Eren Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Bitlis, Türkiye)

Hatice ÖNTÜRK, (Bitlis Eren Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Bitlis, Türkiye)

Mikail BASANK (İl Sağlık Müdürlüğü, Sıtma Savaş Birimi, Bitlis, Türkiye)

Türkiye Parazitoloji Dergisi

7 0

Yıl: 2012 Cilt: 36 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 3 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi

Öz:

Amaç: Sıtma günümüzde, dünyada olduğu gibi Türkiyede de bir halk sağlığı sorunu olarak önemini korumaktadır. Bu çalışma, Bitlis İl Sağlık Müdürlüğü Sıtma Savaş Birimince 1998-2008 yılları arasında, saptanan sıtma olgularının incelenerek, ilimizdeki sıtma epidemiyolojisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Yöntemler: Çalışma retrospektif olup, İl Sağlık Müdürlüğü verileri incelenerek yapılmıştır. On bir yıllık periyot içerisinde toplam 86951 kişiden aktif ve pasif sürveyans yöntemiyle periferik kan örneği alınmıştır. Alınan kan örneklerinden ince yayma ve kalın damla kan yaymaları yapılarak Giemsa ile boyanmış ve immersion objektifi ile mikroskopta incelenmiştir. Bulgular: İncelenen toplam 86951 kan yaymasından 659unda (%0.75) sıtma paraziti saptanmıştır. Pozitif olguların 368inin (%55.84) erkek, 291inin (%44.16) kadın olduğu görülmüştür. Pozitif vakaların en fazla 1998-2000 yılları arasında, Mayıs-Eylül ayları aralığında yoğunlaştığı ve 2001 yılından itibaren önemli bir düşüş gösterdiği gözlemlenmiştir. Olguların 599unun (%90.9) yerli, 60ının (%9.1) importe olduğu ve tamamında etkenin Plasmodium vivax olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma ile ilimizde sıtma epidemiyolojisiyle ilgili verilerin ortaya konularak, hastalığın kontrol altına alınmasına katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Halk ve Çevre Sağlığı Temel Sağlık Hizmetleri Enfeksiyon Hastalıkları Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Malaria epidemiology in Bitlis from 1998 to 2008

Öz:

Objective: Malaria is still an important public health problem both in Turkey and the world. In this investigation, the records of patients with malaria that had been detected by the Health Directorship of Bitlis between 1998 and 2008 were examined. Methods: The retrospective study was performed on data from the Provincial Health Directory. During this 11-year period, a total of 86,951 blood samples were taken by active and pasive surveillance. Thin and thick blood smears stained with Giemsa were examined by immersion objective under microscope. Results: A total of 659 (0.75%) malaria cases were detected. Of these cases, 368 (55.84%) were male and 291 (44.16%) female. It was also observed that the positive cases were found mostly between 1998-2000 and showed an increase between May-September and an important decrease from 2001. Out of the 659 cases of malaria, 599 (90.9%) cases were indigenous, 60 (9.1%) cases were imported and in all cases the determinant was Plasmodium vivax . Conclusion: It is hoped that, with this study, the data will contribute to the epidemiology of malaria and its prevention in Bitlis.

Anahtar Kelime:

Konular: Halk ve Çevre Sağlığı Temel Sağlık Hizmetleri Enfeksiyon Hastalıkları Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1.Alver O, Atıcı E, Töre O. Bursa ilinde 2006-2008 yılları arasında görü -len sıtma olgularının değerlendirilmesi. Turkiye Parazitol Derg 2009; 33: 131-5.
2.Alkan MZ, Sönmez TG. Plasmodium türleri. Topçu AW, Söyletir G, Doğanay ME (ed.), İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyolojisi. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2007; 2486-502.
3.Garcia LS. Diagnostic Medical Parasitology. Fourth Edition. Washington DC: ASM Press. 2001; 159.
4.Unat EK, Yücel A, Altaş K, Samastı M. Unatın Tıp Parazitolojisi. Cerrahpaşa Tıp Fak Yayını. İstanbul, 1995.
5.Zeyrek FY, Tachibana S, Yuksel F, Doni N, Palacpac N, Arisue N, et al. Limited polymorphism of the Plasmodium vivax merozoite surface protein 1 gene in isolates from Turkey. Am J Trop Med Hyg 2010; 83: 1230-7. [CrossRef]
6.Donald JK. Plasmodium Species (Malaria). In: Mandell GL, Bennet JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. th ed. Philadelphia: Churchill Livingstone, 2000; 2817-31.
7.Saygı G. Temel Tıbbi Parazitoloji. Es- Form Ofset Ltd Şti Sivas, 2002; 71-86.
8.Akkafa F, Şimşek Z, Dilmeç F, Baytak Ş. Şanlıurfa ilinde sıtma epide - miyolojisi. Turkiye Parazitol Derg 2002; 26: 143-6.
9.Çetinkaya Z, Özçelik R. Afyonda sıtma epidemiyolojisi. Turkiye Parazitol Derg 2004; 28: 77-9.
10.Ertuğ S, Gürel M, Eyigör M, Doyuran ES. Aydın yöresinde sıtma olguları. ADÜ Tıp Fak Derg 2002; 3: 5-8.
11.Saka G, Ertem M, İlçin E. Diyarbakırda sıtma. Turkiye Parazitol Derg 2000; 24: 115-9.
12.Temiz H, Gül K. 1999-2004 Yıllarında Diyarbakırda saptanan sıtma olgularının değerlendirilmesi. Turkiye Parazitol Derg 2006; 30: 261-4.
13.Zeyrek FY, Kurcer MA, Zeyrek D, Simsek Z. Parasite density and serum cytokine levels in Plasmodium vivax malaria in Turkey. Parasite Immunol 2006; 28: 201-7. [CrossRef]
14.Zeyrek FY, Babaoglu A, Demirel S, Erdogan DD, Ak M, Korkmaz M, et al. Analysis of naturally acquired antibody responses to the 19-kd C-terminal region of merozoite surface protein-1 of Plasmodium vivax from individuals in Sanliurfa, Turkey. Am J Trop Med Hyg 2008; 78: 729-32.
15.Canda MŞ. Sıtmanın ekopatolojisi ve ülkemiz için önemi. Turkiye Parazitol Derg 1991; 15: 1-12.
16.Rogers WO. Plasmodium and Babesia. Murray PR, Baron EJ, Pfaller MA, Jorgenson JH, Yolen RH. eds. Manual of Clinical Microbiology. 8th Ed. Washington DC: ASM Pres; 2003;1944-59.
17.Altaş K, Polat E, Aksın NE, Özcan N, Sevimli AA. 1992-1997 yılları arasında İstanbul ilinde sıtma birimince belirlenen sıtma olguları. Turkiye Parazitol Derg 1998; 22: 44-8.
18.Kuk S, Özden M, Kaplan M. Elazığda 1996-2004 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. Turkiye Parazitol Derg 2006; 30: 265-7.
19.Türkiye Cumhuriyeti, Sağlık Bakanlığı, Sıtma Savaşı Dairesi Başkanlığı verileri, 2005.
20.Akdur R. Sıtmanın epidemiyolojisi. Özcel MA. (Ed.), Sıtma, Malaria. Türkiye Parazitoloji Derneği yayın No:16, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1999: s.51-74.
21.Tamer GS. Kocaelide sıtma epidemiyolojisi. Turkiye Parazitol Derg 2008; 32: 313-6.
22.Göz Y, Kurtoğlu MG, Gürsoy M, Aydın A. Van ilinde sıtma: Epidemiyolojik bir çalışma. Türkiye Parazitol Derg 2004; 28: 175-7.
23.Sarı C, Sakarya S, Ertabaklar H, Öncü S, Ertuğ S. Aydın İlinde 2001- 2003 yılları arasında saptanan sıtma olgularının değerlendirilmesi. Türkiye Parazitol Derg 2004; 28: 119-22.

APA	Şahin İ, ZEYREK YILDIZ F, Aydin M, ÖNTÜRK H, BASANK M (2012). Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. , 1 - 3.
Chicago	Şahin İbrahim Halil,ZEYREK YILDIZ Fadile,Aydin Mehmet Fatih,ÖNTÜRK Hatice,BASANK Mikail Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. (2012): 1 - 3.
MLA	Şahin İbrahim Halil,ZEYREK YILDIZ Fadile,Aydin Mehmet Fatih,ÖNTÜRK Hatice,BASANK Mikail Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. , 2012, ss.1 - 3.
AMA	Şahin İ,ZEYREK YILDIZ F,Aydin M,ÖNTÜRK H,BASANK M Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. . 2012; 1 - 3.
Vancouver	Şahin İ,ZEYREK YILDIZ F,Aydin M,ÖNTÜRK H,BASANK M Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. . 2012; 1 - 3.
IEEE	Şahin İ,ZEYREK YILDIZ F,Aydin M,ÖNTÜRK H,BASANK M "Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi." , ss.1 - 3, 2012.
ISNAD	Şahin, İbrahim Halil vd. "Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi". (2012), 1-3.

APA	Şahin İ, ZEYREK YILDIZ F, Aydin M, ÖNTÜRK H, BASANK M (2012). Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 36(1), 1 - 3.
Chicago	Şahin İbrahim Halil,ZEYREK YILDIZ Fadile,Aydin Mehmet Fatih,ÖNTÜRK Hatice,BASANK Mikail Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 36, no.1 (2012): 1 - 3.
MLA	Şahin İbrahim Halil,ZEYREK YILDIZ Fadile,Aydin Mehmet Fatih,ÖNTÜRK Hatice,BASANK Mikail Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, vol.36, no.1, 2012, ss.1 - 3.
AMA	Şahin İ,ZEYREK YILDIZ F,Aydin M,ÖNTÜRK H,BASANK M Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2012; 36(1): 1 - 3.
Vancouver	Şahin İ,ZEYREK YILDIZ F,Aydin M,ÖNTÜRK H,BASANK M Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2012; 36(1): 1 - 3.
IEEE	Şahin İ,ZEYREK YILDIZ F,Aydin M,ÖNTÜRK H,BASANK M "Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi." Türkiye Parazitoloji Dergisi, 36, ss.1 - 3, 2012.
ISNAD	Şahin, İbrahim Halil vd. "Bitlis ili'nde 1998-2008 yılları arasında sıtma epidemiyolojisi". Türkiye Parazitoloji Dergisi 36/1 (2012), 1-3.