Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi

Özge CENGİZ, (Nevşehir Üniversitesi, Nevşehir, Türkiye)
Hamide ÇAKIR (Nevşehir Üniversitesi, Nevşehir, Türkiye)
Dilbilim Araştırmaları Dergisi
12 0
Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 21 - 39 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi

Öz:
Dilsel gelişim ev içindeki iletişimle başlar. Ailesinin kullandığı dil, çocuğun okul yaşamına başlamadan önceki dilsel gelişim sürecini önemli ölçüde etkiler. Okulda başarılı olması için çocuğun bilgiyi, dilbilgisel eğretileme adı verilen yapıların kullanımı da dahil olmak üzere belli biçimlerde düzenlemesi beklenmektedir. Kuramsal çerçevesini Dizgeci-İşlevsel Dilbilgisi modelinin oluşturduğu bu çalışmanın amacı, farklı sosyo-ekonomik düzeylerden gelen annelerin, bir dilbilgisel eğretileme türü olan adlaştırma yapılarını kullanıp kullanmadıklarını ve eğer kullanıyorlarsa hangi annelerin, ne türden yapıları, ne sıklıkla ürettiklerini ortaya koymaktır. Kesitsel olarak planlanan bu çalışmada, sosyo-ekonomik düzeyi düşük ve yüksek olarak kodlanan annelerin ve okulöncesi çocuklarının birlikte kitap okuma bağlamındaki karşılıklı konuşma kayıtları incelenmiş ve araştırmanın bulguları, annelerin adlaştırma yapılarını kullanım oranlarının, sosyo-ekonomik düzeylerine ve çocuklarının yaşlarına göre farklılaştığını ortaya koymuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Aile Çalışmaları

The effects of mothers in the emergence of grammatical metaphor use in preschoolers

Öz:
Language development starts with the communication at home. The language use at home plays an important role in the preschooler s language development. In order to be successful at school, the child is expected to organize knowledge in certain ways including the use of grammatical metaphor. Within the framework of Systemic Functional Linguistics, this study attempts to explore whether mothers differing in socioeconomic status (SES) use nominalization, which is a type of grammatical metaphor. In particular, we try to explore the distribution of nominalization use in motherchild dyads. To this end, in this cross-sectional study, we examine the recordings of mothers and their preschool children in the context of shared book reading. The fi ndings reveal that the deployment and distribution of nominalization differentiate depending on mothersSES and their child s age.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Bernstein, B. (1971). Class, Codes and Control. Vol. 1. Theoretical Studies Towards a Sociology of Language. London: Routledge & Keagan Paul.
  • Bloor, T. ve Bloor, M. (2004). The Functional Analysis of English: A Hallidayan Approach (2. Basım). London: Arnold.
  • Cengiz, Ö. (2010a). Türk Annelerin Çocuklarına Kitap Okurken Kullandıkları Dilsel Kodlar ve Etkileşim Biçemi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Cengiz, Ö. (2010b). Turkish Mothers’ Interaction Styles in the context of Shared Book Reading. 15. Uluslararası Türk Dilbilim Kurultayı’nda sunulmuş bildiri. 20-22 Ağustos 2010. Macaristan: Szeged Üniversitesi.
  • Çakır, H. (2011). Türkçe ve İngilizce Bilimsel Makale Özetlerinde Bilgiyi Kurgulama ve Yazar Kimliğini Kodlama Biçimleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Derewianka, B. (2003). Grammatical metaphor in the transition to adolescence. A. M.Simon- Vandenbergen, M.Taverniers ve L. Ravelli (Haz.), Grammatical metaphor: Views from systemic–functional linguistics (s. 185–219). Amsterdam : John Benjamins.
  • Dickinson, D. K., ve Snow, C. E. (1987). Interrelationships among prereading and oral language skills in kindergartners from two social classes. Early Childhood Research Quarterly, 2, 1-25.
  • Du Bois, J. W., Schuetze-Coburn, S., Cumming, S., ve Paolino, D. (1993). Outline of Discourse Transcription. Edwards, J. A. ve Lampert, M. D. (Haz.) Talking Data: Transcription and Coding in Discourse Research (s. 45-89). Hillsdale, N. J.: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
  • Ekmekçi, Ö. ve Keşli, Y. (2001). Türk Çocuklarının Anadil Edinimindeki Edimbilimsel Gelişmeleri. 15. Dilbilim Kurultayı Bildirileri (s. 251-256). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yay.
  • Goffman, E. (1974). Frame analysis: An essay on the organization of experience. New York: Harper & Row.
  • Goffman, E. (1981). Forms of talk. Philadelphia: University Penn. Press.
  • Gökmen, S. (2007). 4;0-6;0 yaş (48-72 aylar) arasındaki çocukların ad-eylem kullanımları. TÖMER Dil Dergisi, 137, 18-33.
  • Göksel, A. ve Kerslake, C. (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. London & New York: Routledge.
  • Graddol, D., Cheshire, J., ve Swann, J. (1995). Describing language. Milton Keynes: Open University Press.
  • Haden, C. A., Reese, E., ve Fivush, R. (1996). Mothers’ extratextual comments during storybook reading: stylistic differences over time and across texts. Discourse Processes, 21, 135-169.
  • Halliday, M.A.K. (1994). An Introduction to Functional Grammar. (2. Basım). Londra: Arnold.
  • Halliday, M.A.K. (1998). Things and Relations: Regrammaticising Experience as Technical Knowledge. J.R. Martin ve R. Veel (Haz.), Reading Science: Critical and Functional Perspectives on Discourses of Science (s.185-236). London: Routledge.
  • Halliday, M. A. K. (2003). The language of early childhood. London: Continuum.
  • Halliday, M. A. K., ve Martin, J. R. (1993). Writing Science: Literacy and Discursive Power. Pennsylvania: University of Pittsburg Press.
  • Halliday, M.A.K. ve Matthiessen, C.M.I.M. (1999). Construing Experience Through Meaning: A Language-Based Approach to Cognition. London: Cassell.
  • Halliday, M.A.K. ve Matthiessen, C.M.I.M. (2004). An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Arnold.
  • Heath, S. B. (1982). What no bedtime story means: Narrative skills at home and school. Language in Society, 11, 49-76.
  • Hoff, E. (2003). The specifi city of environmental infl uence: Socioeconomic status affects early vocabulary development via maternal speech. Child Development, 74, 1368-78.
  • Hymes, D. (1972). On Communicative Competence. Sociolinguistics (s. 269-93). Harmondsworth: Penguin.
  • Hymes, D. (1974). Toward ethnographies of communication. Sociolinguistics: An Ethnographic Approach (s. 145-78). Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
  • Ketrez, F. N. (2003). Variation in Turkish mothers’ style. S. Özsoy, D. Akar, M. Nakipoğlu- Demiralp, E. E. Erguvanlı-Taylan, & A. Aksu-Koç (Haz.), Studies in Turkish Linguistics Proceedings of the Tenth International Conference in Turkish Linguistics (s. 447-452). İstanbul: Boğaziçi University Press.
  • Ketrez, F. N. ve Aksu-Koç, A. (2003). Acquisition of noun and verb categories in Turkish. S.
  • Özsoy, D. Akar, M. Nakipoğlu-Demiralp, E. E. Erguvanlı-Taylan ve A. Aksu-Koç (Haz.), Studies in Turkish Linguistics Proceedings of the Tenth International Conference in Turkish Linguistics (s. 239-245). İstanbul: Boğaziçi University Press.
  • Küntay, A.C. ve Ahtam, B. (2004). Annelerin çocuklarıyla geçmiş hakkındaki konuşmalarının anne eğitim düzeyiyle ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 19 (54), 19-31.
  • Martin, J. R. (1991). Nominalisation in science and humanities: Distilling knowledge and scaffolding text. E. Ventola, (Haz.), Functional and Systemic inguistics: aproaches and uses (s. 307-337). Berlin, New York: Mouton de Gruyter.
  • Martin J.R., Matthiessen, C.M.I.M., ve Painter, C. (1997). Working with Functional Grammar. London & New York: Arnold.
  • Nakipoğlu, M., Sarıgül, Ö. ve Yumrutaş, N. (2010). Edinim ve –(I)yor Ekinin Düşündürdükleri. 24. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri (s. 210-220). Ankara: ODTÜ Yay.
  • Painter, C. (1999). Learning through language in early childhood. London: Continuum.
  • Painter, C. (2003). The use of metaphorical mode of meaning in early language development. A. M. Simon-Vandenbergen, M. Taverniers & L. Ravelli (Haz.), Grammatical metaphor: Views from systemic functional linguistics (s. 151–167). Amsterdam: John Benjamins.
  • Purcell-Gates, V. (2001). Emergent literacy is emerging knowledge of written, not oral, language. New Directions for Child and Adolescent Development, 92, 7-22.
  • Rowe, M. L. (2008). Child-directed speech: Relation to socioeconomic status, knowledge of child development and child vocabulary skill. Child Language 35, 185-205.
  • Sadovnik, A. (2001). Basil Bernstein. Prospects: The quarterly review of comparative education, 31 (4), 687-703.
  • Schiffrin, D. (1994). Approaches to Discourse. Oxford: Blackwell.
  • Schleppegrell, M. J. (2001). Linguistic features of the language of schooling. Linguistics and Education,12 (4), 431-459.
  • Schleppegrell, M. J. (2004). The Language of Schooling: A functional linguistics perspective. Mahwah, NJ: Erlbaum.
  • Sluyzer, B. & Oud, P. (2003). Tijn op de fi ets (Berk bisikletin üzerinde). Kimio Uitgeverij.
  • Snow, C., Burns, M. S. ve Griffi n, P. (1998). (Eds.) Preventing reading diffi culties in young children. Washington DC: National Academy Press.
  • Sofu, H. (2003). Metalinguistic development in preschool children. S. Özsoy, D. Akar, M. Nakipoğlu-Demiralp, E. E. Erguvanlı-Taylan, ve A. Aksu-Koç (Haz.), Studies in Turkish Linguistics Proceedings of the Tenth International Conference in Turkish Linguistics (s. 271-279). İstanbul: Boğaziçi University Press.
  • Sofu, H., Kandırmaz Uçar, E. ve Uçar, L. (2010). Content and Language in Children’s Private Speech: Findings from a Case Study. 15. Uluslararası Türk Dilbilim Kurultayı’nda sunulmuş bildiri. 20-22 Ağustos 2010. Macaristan: Szeged Üniversitesi.
  • Tabors, P. O. ve De Temple, J. M. (1996). But ain’t no nasty word: Mothers’ use of recitation style in Picture book reading. Perspectives on Language Acquisition. Seventh International Congress for the Study of Child Language. (s. 325-336). İstanbul: Boğaziçi University Library Cataloguing.
  • Torr, J. ve Simpson, A. (2003). The emergence of grammatical metaphor: Literacy-oriented expressions in the everyday speech of young children. A. M.Simon-Vandenbergen, M.Taverniers ve L. Ravelli (Eds.), Grammatical metaphor: Views from systemic– functional linguistics (s. 169-183). Amsterdam: John Benjamins.
  • Türkay, F. (2007). Türk annelerinin ad/eylem kullanımlarının bağlam etmeni ile lişkisi. 21.
  • Dilbilim Kurultayı Bildirileri. (s. 373-376). Mersin: Mersin Üniversitesi Yay.
  • Türkay, F., Sofu, H. ve Uçar, E. (2010). Soru Adıllarının Edimi. 24. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri (s. 280-288). Ankara: ODTÜ Yay.
  • Türkay, F. ve Akyol, Ö. (2010). Does Turkish child-directed speech predict the acquisition order of wh- questions?. 15. Uluslararası Türk Dilbilim Kurultayı’nda sunulmuş bildiri. 20- 22 Ağustos 2010. Macaristan: Szeged Üniversitesi.
  • Türkay, F ve Sofu, H. (2010). The role of child-directed speech on the acquisition of semantically general verbs in Turkish. 15. Uluslararası Türk Dilbilim Kurultayı’nda sunulmuş bildiri. 20-22 Ağustos 2010. Macaristan: Szeged Üniversitesi.
  • Türkay, F. A. ve Kern, S. (2007). Türk ve Fransız anneler tarafından çocuğa yönlendirilmiş konuşmadaki farklılıklar: Ad/eylem kullanımına karşılaştırmalı bir bakış açısı. 21.
  • Dilbilim Kurultayı Bildirileri. (s. 373-376). Mersin: Mersin Üniversitesi Yay. Veldkamp, T. ve de Boer, K. (2004). Tim op de tegels (Can kaldırım taşlarının üzerinde).
  • Whitehurst, G. J., ve Longian, C. J. (2002). Emergent literacy: Development from rereaders to readers. S. B. Neuman & D. K. Dickinson (Haz.). Handbook of Early Literacy Research (s. 11-29). New York: Guildford.
  • Zevenbergen, A. ve Wilson, G. (1996). Effects of an interactive reading program on the narrative skills of children in Head Start. Paper presented at the Head Start’s Third National Research Conference, Washington, D. C.
APA CENGİZ Ö, ÇAKIR H (2012). Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. , 21 - 39.
Chicago CENGİZ Özge,ÇAKIR HAMİDE Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. (2012): 21 - 39.
MLA CENGİZ Özge,ÇAKIR HAMİDE Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. , 2012, ss.21 - 39.
AMA CENGİZ Ö,ÇAKIR H Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. . 2012; 21 - 39.
Vancouver CENGİZ Ö,ÇAKIR H Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. . 2012; 21 - 39.
IEEE CENGİZ Ö,ÇAKIR H "Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi." , ss.21 - 39, 2012.
ISNAD CENGİZ, Özge - ÇAKIR, HAMİDE. "Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi". (2012), 21-39.
APA CENGİZ Ö, ÇAKIR H (2012). Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 0(2), 21 - 39.
Chicago CENGİZ Özge,ÇAKIR HAMİDE Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi 0, no.2 (2012): 21 - 39.
MLA CENGİZ Özge,ÇAKIR HAMİDE Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.2, 2012, ss.21 - 39.
AMA CENGİZ Ö,ÇAKIR H Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi. 2012; 0(2): 21 - 39.
Vancouver CENGİZ Ö,ÇAKIR H Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi. 2012; 0(2): 21 - 39.
IEEE CENGİZ Ö,ÇAKIR H "Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi." Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 0, ss.21 - 39, 2012.
ISNAD CENGİZ, Özge - ÇAKIR, HAMİDE. "Okulöncesi çocuklarda dilbilgisel eğretileme kullanımının ortaya çıkış sürecinde annelerinin etkisi". Dilbilim Araştırmaları Dergisi 2 (2012), 21-39.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 0:53

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları