Yıl: 2014 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 61 - 80 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!

Öz:
İnsanoğlu, bugüne kadar yaşamış kuşaklardan daha avantajlı bir noktaya ulaşmayı başarmıştır. Binlerce yıldır çözülmeyen sorunlara bilimsel yöntemler geliştirmiştir. Kendine güvenli şehirler yaratmış ve hastalıklardan korunmasını ya da tedavisini sağlayacak yöntemler bulmuştur. Ancak, halen kendi eliyle yarattığı eşitsizlikler için akılcı ve bilimsel bir yöntem bulamamıştır ve geliştirememiştir. Geride bırakılan çeyrek yüzyıl boyunca, küresel rüzgârların etkisi ile sağlık sistemleri dönüştürülmektedir. Reform olarak sunulan bu dönüşümde ulus devletler sağlık hizmeti finansmanı ve sunumundan çekilmekte olup piyasa yeni hizmet sunucularına (tedarikçilere) devredilmektedir. Yaşanan dönüşümün gerekçelerinden birisi de eşitsizliklerin giderilmesidir. Ancak bugüne kadar kazandığımız tecrübeler, göstergelerin küresel olarak iyileşmesi illüzyonuna rağmen, dönüşümün eşitsizlikleri azaltmada başarılı olamayacağını bize düşündürmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Sağlık Politikaları ve Hizmetleri

Utopia in the twentieth century: Reform for everyone! (in)equality for everyone!

Öz:
Human being has succeeded accessing more advantageous position than past generations. They have also developed scientific methods for insoluble problems for thousands of years. They have established safe cities for themselves and discovered methods to provide protection from diseases or treatment for themselves. However, they couldn’t find and improve a rationalistic and scientific method for the inequalities created by their own hand. The health care systems have been transformed into an obscurity with the impact of the global winds for the past quarter century. During this transformation presented as a reform, nation-states have been take off the market of health care financing and delivering and the market has been transferred into new suppliers. In addition, one of the reasons for this transformation is to eliminate inequalities. However, our experiences that we have achieved so far have made us think that this transformation can not be successful in reducing inequalities, despite the illusion of global recovery of health indicators.
Anahtar Kelime:

Konular: Sağlık Politikaları ve Hizmetleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdağ, R.(Editör) (2012) TC Sağlık Bakanlığı. Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu(2003-2011). Herkes İçin Sağlık. Ankara.
  • Akdur, R. (1998) “Türkiye’de Sağlık Politika ve Hizmetleri”, Yeni Türkiye Cumhuriyet III, (23-24):1984–1995.
  • Aksakoglu, G. (2014) Health-care reform in Turkey: far from perfect. The Lancet, 383(9911):26-27.
  • Aktan, A.O., Pala, K., Ilhan, B. (2014) Health-care reform in Turkey: far from perfect. The Lancet, 383(9911):25-26.
  • Atun, R., Aydın, S., Charkraborty, S., Sümer, S., Aran, M., Gürol, İ., Nazlıoğlu, S., Özgülcü, Ş., Aydoğan, Ü., Ayar, B., Dilmen, U., Akdağ, R. (2013) Universal health coverage in Turkey: enhancement of equity. The Lancet, 382(9886):65-99.
  • Aygün, R. (1998) “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri”, Yeni Türkiye Cumhuriyet III, (23-24):1976–1983.
  • Bahçetepe, S. (2014) Yurttaşların ödediği katkı payı AKP döneminde yüzde 12’den yüzde 45’e çıktı, Sağlıkta katılım payı isyanı. Cumhuriyet Gazetesi, 19 Ocak 2014 Pazar:11.
  • Bakar, C., Akgün, S. (2005) Türkiye’de Sağlık Reformları: Sonu Gelmeyen Hikâye. Toplum ve Hekim. 20(5):339-352.
  • Başara, B.B, Güler, C., Eryılmaz, Z., Yentir, G.K., Pulgat, E. (2012) TC Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011. Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
  • Başara, B.B., Güler, C. (2013) Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012, Haber Bülteni. Sağlık Bakanlığı, Ankara.
  • Barış, E., Mollahaliloğlu, S., Aydın, S. (2011) Healthcare in Turkey: from laggard to leader, BMJ, 342(12 March 2011):579- 582
  • Belek, İ. (2001) “Sağlık Reformları Kriz ve Sağlık Paradigmasında Liberal ve Yeniden Yapılanma”, Toplum ve Hekim, TTB Yayını, 16(6):430–437.
  • Belek, İ. (2012) Sağlıkta Dönüşüm, Halkın Sağlığına Emperyalist Saldırı. Yazılama Yayınları. İstanbul.
  • Büyükbaş, O., Öngel, İ. (2014) Soyguna yasal zemin. Cumhuriyet Gazetesi, 19 Ocak 2014 Pazar:11.
  • Civaner, M.M. (2011) Turkish healtcare reforms. “Transfor- ming” our health by privatisation(Our solid grounds to resist metamorphosis), BMJ, 29:342.
  • Civaner, M.M. (2014) Health-care reform in Turkey: far from perfect, The Lancet, 383(9911):26.
  • Coburn, D. (2009) Eşitsizlik ve Sağlık. Panitch L, Leys C. Socialist Register 2010, Kapitalizmde Sağlık Sağlıksızlık Semptomları, (Çeviri: Haskan U). Yordam Kitap, 2011. İstanbul:54-74.
  • Cornia, G.A., Rosignoli, S., Tiberti, L. (2009) Küreselleşme ve Sağlık Üzerine Ampirik Bir İnceleme, Labonde R, Schrecker T, Packer C, Runnels V. Küreselleşme ve Sağlık. Süreç, Kanıtlar ve Politika (Çeviri editörleri: Kayı İ, Yasin Y), İnsev Yayınları, İstanbul, 2011:46-77.
  • Cueto, M. (2004) “The Origins of Primary Health Care and Se- lective Primary Health Care”, American Journal of Public He- alth, (94):1864–1873.
  • Demir, M. (2006) Ayaktan Hastalara Yönelik Vaka Başı (Başvuru Başı) Ödeme Modeli, Medimagazin, 2 Ekim 2006, Erişim Tarihi 10.11.2013,
  • http://www.medimagazin.com.tr/authors/mehmet-demir/tr- ayaktan-hastalara-yonelik-vaka-basina-basvuru-basi-odeme- modeli-72-63-901.html
  • Hacettepe Institute of Population Studies. (1978) Turkish Fertility Survey 1978. First Report, Ankara.
  • Hacettepe Institute of Population Studies. (1983) 1983 Turkish Population and Health Survey, Ankara.
  • Hacettepe Institute of Population Studies. (1988) 1988 Turkish Population and Health Survey, Ankara.
  • Hacettepe Institute of Population Studies. (1994) Turkish Demographic and Health Survey 1993, Ankara.
  • Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü. (1999) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998, Ankara.
  • Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2004) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003, Ankara.
  • Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2009) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008, Ankara.
  • Hamzaoglu, O.(2014) Health-care reform in Turkey: far from perfect, The Lancet, 383(9911):27
  • Gürsoy, M. (2009) Ekonomik ve Finansal Krizler Dünü ve Bugünü. MG Yayınları. İstanbul
  • Kazgan, G. (2008) Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929- 2001) “Ekonomi Politik” Açısından Bir İrdeleme. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
  • Kılıç, B. (2013) Sağlıkta Dönüşüm Programının evrensel kapsayıcılık ve eşitlik iddiaları üzerine bir eleştiri. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, Erişim Tarihi:10.11.2013. http://www.sdplatform.com/Dergi/729/Saglikta-Donusum- Programinin-evrensel-kapsayicilik-ve-esitlik-iddialari- uzerine-bir-elestiri.aspx
  • Kılıc, B. (2014) Health-care reform in Turkey: far from per- fect, The Lancet, 383(9911):28-29.
  • Knaul, F.M., González-Pier, E., Gómez-Dantés, O., García- Junco, D., Arreola-Ornelas, H., Barraza-Lloréns, M., Sandoval, R., Caballero, F., Hernández-Ávila, M., Juan, M., Kershenobich, D., Nigenda, G., Ruelas, E., Sepúlveda, J., Tapia, R., Soberón, G., Chertorivski, S., Frenk, J.(2012) The quest for universal health coverage: achieving social protection for all in Mexico, Lancet, 380(6):1259-1279.
  • Krugman, P. (2009) Bir Liberalin Vicdanı. (Çeviren: Neşenur Domaniç). Literatür Yayınları, İstanbul.
  • Lamber, R. (2011) Küba’nın yeni sosyalizmi. Le Monde Dip- lomatique, 14 Mayıs 2011, (Çeviri: Ayşen Baylak), Dünya Gündemi, 22-29 Mayıs 2011.
  • Labonde, R., Schrecker, T. (2009) Küreselleşmenin Halkların Sağlığına Tehditleri, Labonde R, Schrecker T , Packer C, Runnels V. Küreselleşme ve Sağlık. Süreç, Kanıtlar ve Politika (Çeviri editörleri: Kayı İ, Yasin Y), İnsev Yayınları, İstanbul, 2011:11-46.
  • Lister J. (2005). Umutsuz bir reform ihtiyacı: eşitsizlikler ve sağlık sistemleri üzerindeki baskılar (Bölüm 1). Sağlık Politikası Reformu Yanlış yolda mı gidiyoruz? Küresel “Sağlık Reformu” Endüstrisinin Eleştirel Kılavuzu. (Çeviri: İnan M, Kılıçaslan A, Erten N, İlhan D, Kurban HC) İnsev Yayınları. İstanbul. 2008:5-18.
  • Milliyet Gazetesi Arşivi. Erişim Tarihi:09.11.2013, http:// gazetearsivi.milliyet.com.tr/
  • Mollahaliloğlu, S., Kosdak, M., Eryılmaz, Z. (2010) Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2008. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ankara.
  • Mollahaliloğlu, S., Başara, B.B., Eryılmaz, Z. (2011) Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2009. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ankara.
  • Mollahaliloğlu, S., Başara, B.B., Eryılmaz, Z. (2011) Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ankara.
  • OECD, The World Bank. (2008) OECD Sağlık İncelemeleri Türkiye.
  • Ortak Sağlık Güvenlik Birimi. Erişim Tarihi: 09.10.2013. http:// www.osgb.com.tr/
  • Öztek, Z. (1992) Temel Sağlık Hizmetleri, Hacettepe Halk Sağ- lığı Vakfı, Ankara.
  • Pala, K.(2014) Health-care reform in Turkey: far from perfect, The Lancet, 383(9911):28.
  • Pekçan, H., Uğurluoğlu, Ö. (2001) “Birinci Basamak Tedavi Hizmetleri, Aile Hekimliği”, Yeni Türkiye, Sağlık 1,(39):817– 844.
  • Resmi Gazete. (2011) Kanun Hükmünde Kararname(KHK). Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Tarih:02.11.2011. Sayı:28103 Mükerrer.
  • Soyer, A. (2004a) Darbe Liberalizasyon ve Sağlık Türkiye Fotoğrafı(1980-1995). Sanayi Devriminden Küreselleşmeye Darbeden AK Partiye Sağlığın Öyküsü. Sorun Yayınları. İstanbul:137-167.
  • Soyer, A. (2004b) 1980 Sonrası Sağlıkta Neler Oldu?. Sanayi Devriminden Küreselleşmeye Darbeden AK Partiye Sağlığın Öyküsü. Sorun Yayınları. İstanbul: 167-183.
  • Stiglitz, J.E. (2002) Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı. (Türkçesi: Arzu Taşçıoğlu-Deniz Vural). Plan B İletişim, İstanbul.
  • Sülkü, S.N. (2011) Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı Öncesinde ve Sonrasında Sağlık Hizmetlerinin Sunumu, Finansmanı ve Sağlık Harcamaları. TC Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. Yayın No:2011/414. Ankara.
  • Şavran, T.G. (2013) Toplumsal Eşitsizlikler ve Sağlık, Elbek O. (Yayına Hazırlayan) Kapitalizm Sağlığa Zararıdır, Hayykitap, 2013, İstanbul:57:71.
  • Yardım, M.S., Cilingiroğlu, N., Yardım, N. (2010) Catastrophic health expenditure and impoverishment in Turkey, Health Policy, 94:26-33.
  • Yardım, M.S., Cilingiroğlu, N., Yardım, N. (2013) Financial Protection in Health in Turkey: the effects of the Health Transformation Programme, Health Policy and Planning, 1-16.
  • Yasar, G.Y.(2011) ‘Health Transformation Programme’in Turkey: an assessment, International Journal of Health Planning and Management, 26:110-133.
  • Yavuz, C., Eskiocak, M.(2014) Health-care reform in Turkey: far from perfect, The Lancet, 383(9911):27-28.
  • Yıldızoğlu, E.(2013) Uzun Durgunluk ve Küreselleş-me. Cumhuriyet Gazetesi. Ekonomi. 14 Ekim 2013 Erişim tarihi: 09.11.2013. http://www.sendika.org/2013/10/uzun-durgunluk- ve-kureselles-me-ergin-yildizoglu-cumhuriyet/
  • Tanık, F.A. (2014) Health-care reform in Turkey: far from per- fect, The Lancet, 383(9911):28.
  • TC Sağlık Bakanlığı. (2004) Sağlıkta Dönüşüm, 2003.
  • TC Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü. (1998) “Avrupa Sağlık Reformu Mevcut Stratejilerin Analizi”, Ankara.
  • TC Sağlık Bakanlığı. (2012) Türkiye sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi 2011. Ankara.
  • TC Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2011) Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. Ankara.
  • Terzi, C.(2011) Turkish healthcare reforms. Article was a gift to minister of health just before general election(Can autors or editors publish an article as gift to a minister of health just before the general election?). BMJ. 29:342.
  • The World Bank. (1987) A World Bank Policy Study. PUB- 6563. Financing Health Services in Developing Countries. An Agenda for Reform. Washington, D.C.
  • The World Bank. (2103) World Development Indicators. Table 1.1. Erişim Tarihi 10.11.2013.http://wdi.worldbank.org/table/1.1#
  • The World Bank. (2013) World Development Indicators: Mortality. Tables 2.21. Erişim Tarihi 10.11.2013.http://wdi.worl- dbank.org/table/2.21
  • Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği (2013). Türkiye Kent Sağlık Göstergeleri(Tanımlama, Sınıflama, Değerlendirme, Öneriler), Bursa, 2013.
  • Türkiye Bilimler Akademisi Çevre Komitesi. (2010) Türkiye’nin Sağlık Tarihi Bağlamı İçinde 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve Cumhuriyetin Sağlık Sorununa Yaklaşımı. Ankara.
  • TUİK. (2012) Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2012. Erişim Tarihi 10.11.2013 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13594
  • TUİK. (2013) Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2009-2012. Erişim Tarihi 10.11.2013 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15871.
  • TUİK. (2013) Seçim Sonuçları. Erişim tarihi: 10.11.2013, Erişim Tarihi 10.11.2013 http://tuikapp.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/secim.zul
  • UNDP. (2013) Human Development Report 2013. The Rise of South: Human Progress in a Diverse World. New York, 2013.
  • Whitehead, M.(1992) Eşitlik ve Sağlık:Kavram ve İlkeler. Türk Tabipleri Birliği.2001.Ankara.
  • World Health Organization. (1998) “The Changing World”, The World Health Report 1998 Life in The 21st Century A Visi- on for All, 1998.
  • World Health Organization. (2000) “Why do Health Sytems Matter? (Chapter One)”, The World Health Report Healt Systems: Improving Performance, 2000.
  • World Health Organization. (2011) World Conference on Social Determinants of Health. Fact file on health inequities. Erişim Tarihi:09.11.2013. http://www.who.int/sdhconference/backgro- und/news/facts/en/
  • World Health Organization. (2013) Life expectancy: Life ex- pectancy by World Bank income group.http://apps.who.int/gho/ data/view.main.700?lang=en. Erişim Tarihi:19.01.2014.
  • World Health Organization. (2013) World Health Statistics: Mortality and global health estimates.http://apps.who.int/gho/ data/view.main.172WB?lang=en. Erişim Tarihi:19.01.2014.
APA BAKAR C (2014). Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. , 61 - 80.
Chicago BAKAR Coşkun Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. (2014): 61 - 80.
MLA BAKAR Coşkun Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. , 2014, ss.61 - 80.
AMA BAKAR C Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. . 2014; 61 - 80.
Vancouver BAKAR C Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. . 2014; 61 - 80.
IEEE BAKAR C "Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!." , ss.61 - 80, 2014.
ISNAD BAKAR, Coşkun. "Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!". (2014), 61-80.
APA BAKAR C (2014). Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. Toplum ve Hekim, 29(1), 61 - 80.
Chicago BAKAR Coşkun Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. Toplum ve Hekim 29, no.1 (2014): 61 - 80.
MLA BAKAR Coşkun Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. Toplum ve Hekim, vol.29, no.1, 2014, ss.61 - 80.
AMA BAKAR C Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. Toplum ve Hekim. 2014; 29(1): 61 - 80.
Vancouver BAKAR C Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!. Toplum ve Hekim. 2014; 29(1): 61 - 80.
IEEE BAKAR C "Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!." Toplum ve Hekim, 29, ss.61 - 80, 2014.
ISNAD BAKAR, Coşkun. "Yirminci Yüzyılın Ütopyası: Herkes için reform! herkes için eşit(siz)lik!". Toplum ve Hekim 29/1 (2014), 61-80.