Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi
Yıl: 2013 Cilt: 19 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 256 - 267 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi
Öz: Topraklarda besin elementlerinin alınabilir miktarlarının belirlenmesinde kullanılan kimyasal yöntemlerin başarısı toprak özelliklerindeki değişimlerle ilişkili olduğundan her bir besin elementi için çok sayıda metot geliştirilmiştir. Bu araştırma, asit toprakların alınabilir Fe, Cu, Zn ve Mn miktarlarının belirlenmesinde kullanılabilecek en uygun ekstraksiyon yöntem ve/veya yöntemlerini seçmek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, toprak ve bitki örnekleri, üretim potansiyeli de dikkate alınarak belirlenen toplam 220 adet çay bahçesinden ikinci sürgün döneminde alınmıştır. Alınan toprak ve bitki örneklerinden Fe için 197, Cu için 207, Zn için 214 ve Mn için 196 örnek değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma topraklarının alınabilir Fe, Cu, Zn ve Mn miktarları 14 değişik ekstraksiyon yöntemiyle belirlenmiş ve sonuçlar 2 biyolojik yöntemle karşılaştırılarak en uygun yöntemler seçilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, ekstraksiyon yöntemlerin biyolojik yöntemlerle olan doğrusal korelasyonları asit topraklarda mikroelementlerin alınabilirliğinin belirlenmesinde kullanılabilecek en uygun ekstraksiyon yöntemlerinin; Fe için “0.05 N HCl + 0.025 N H2SO4”, Cu ve Zn için “0.005 M DTPA + 0.01 M CaCl2 + 0.1 M TEA (pH=7.3)” ve Mn için ise “0.01 M CaCl2” olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelime: Determination of appropriate extraction methods for available iron, copper, zinc and manganese in acid soils
Öz: Since the performance of the chemical extraction methods are largely dependent on the soil characteristics many methods have been developped towards determining the availability index of plant nutritions in soils. Thus, this research was conducted to select the most suitable chemical extraction method and/or methods for available Fe, Cu, Zn, and Mn concentrations in acid soils of Rize and Artvin regions. In the research, total of 220 both soil and plant samples were collected by considering the tea production potentials of orchards at second harvesting period. 197 samples for Fe, 207 samples for Cu, 214 samples for Zn, and 196 samples for Mn were used to test methods’ efficiency in estimating nutritional status of both soils and plants. Plant available soil Fe, Cu, Zn, and Mn concentrations were determined by using 14 different chemical and 2 biological methods. The linear correlation coefficients between available Fe, Cu, Zn, and Mn concentrations determined through the chemical methods and the biological indexes indicated that the best extraction methods for cationic microelements in acid soils are: “0.05 N HCl + 0.025 N H2SO4’’ for Fe, ‘’0.005 M DTPA+0.01M CaCl2+0.1 M TEA (pH=7.3)’’ for Cu and Zn, and ‘’0.01 M CaCl2’’ for Mn.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adams F (1965). Manganese. C.A. Black et al (Eds), Methods of Soil Analysis. Part 2. American Soceity of Agronomy, Inc., Madison, Wisconsin, Agronomy 9:1011-1018.
- Akbas F & Durak A (2006). Entisol ordosuna ait bir arazide bazı toprak özelliklerinin degisiminin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(39): 43-52
- Adiloglu A (2003). Determination of suitable chemical extraction methods for vailable ıron content of the soils from edirne province in Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences 6: 505-510
- Arriechi E & Ramirez R (1997). Soil test for available zinc in acid soils of Venezuela. Communications in Soil Science and Plant Analysis 28(17-18): 1471-1480
- Aydemir O (1982). Bitkiye yarayışlı toprak çinko durumunun belirlenmesinde değişik kimyasal yöntemlerin karşılaştırılması. Doğa Bilim Dergisi 6:103-111
- Aydemir O & Köleli N (1996). Harran Ovası topraklarının bitkiye yarayışlı çinko durumunun belirlenmesinde kullanılacak kimyasal metotlar. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 20: 91-98
- Başar H (2005). Methods for estimating soil iron availability to chlorotic peachtrees. Communications in Soil Science and Plant Analysis 36: 1187-1198
- Boer G T & Reisenauer H M (1973). DTPA as an extractant of available soil iron. Communications in Soil Science and Plant Analysis 4: 121-128
- Brown A L, Quick J & Eddings J L (1971). A comparison of analytical methods for soil zinc. Soil Science Society of America Proceedings 35: 105-107
- Coffman C B & Miller J R (1973). Response of corn in the greenhouse to soil applied zinc and a comparison of three chemical extractions for determining available zinc. Soil Science Society of America Proceedings 37: 721-724
- Çelik H & Katkat A V (2008). Kireçli topraklarda yarayışlı demir içeriğinin belirlenmesinde kullanılabilecek kimyasal ekstraksiyon yöntemlerinin karşılaştırılması. 4. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, 8-10 Ekim 2008, Konya, s. 669-678
- Follet R H & Lindsay W L (1971). Changes in DTPA- extractable Zn, Fe, Mn, and Cu in soils following fertilization. Soil Science Society of America Journal 35: 600-602
- Hammes J K & Berger K C (1960). Manganese deficiency in oats and corelation of plant manganese with various soil tests. Soil Science 90: 239-244
- Haq A U & Miller M H (1972). Prediction of available soil Mn, Zn, Cu and using chemical extractants. Agricultural Journal 64: 779-782
- Jackson M C (1962). Soil Chemical Analysis. Prentice Hall. Inc. Eng. Cliff. USA
- John M K (1972). Influence of soil properties and extractable zinc on zinc availability. Soil Science 113 (3): 222-227
- Kacar B (1972). Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri 2. Bitki Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 453, Ankara
- Kacar B (1984). Bitki Besleme Uygulama Klavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat FakültesiYayınları: 900, Ankara
- Kacar B (1991). Çay Analizleri. Çay ve Çay Topraklarının Kimyasal Analizleri. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Çaykur Yayınları No:14
- Kinez M, Çelebioğlu G, Şen G & Çapan G (1981). Çay Hasadında Sürgün Koparma Şekli. Çay Kurumu Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 1985-1977 Yılları Araştırma Projeleri, Rize
- Lindsay W L & Norvell W A (1978). Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal 42:421-428
- Mathur S P & Levesque M P (1989). Soil test for Cu, Fe, Mn and Zn in histosols; 4. Selection on the Basis of Soil Chemical Data and Uptakes by Oats, Carrots, Onions and Lettuce. Soil Science 148: 424-432
- Nelson J L, Boawn L C & Viets F G JR (1959). A method for assesing zinc status of soil using acid extractable zinc and “Titratable Alkalinity” values. Soil Science 86: 275-283
- Olson R V (1948). Iron solubility in soils as affected by pH and free iron oxide content. Soil Science Society of America Proceedings 12: 153-157
- Özyazıcı G, Özyazıcı M A, Özdemir O & Sürücü A (2010). Some physical and chemical properties of tea grown soils in Rize and Artvin provinces. Anadolu Journal of Agricultural Sciences 25(2): 94-99
- Rodríguez B & Ramírez R (2005). A soil test for determining available copper in acidic soils of Venezuela. Interciencia 30(6): 361-364
- Sims J L & Patrick Jr W H (1978). The distribution of micronutrient cations in soil under conditions of varying redox potential and pH. Soil Science Society of America Journal 42:258-262
- Stewart J A & Berger K C (1965). Estimation of available soil zinc using magnesium chloride as extraction. Soil Science 100(4): 244-250
- Trierweiller F J & Lindsay W L (1969). EDTA- Ammonnium carbonate soil test for zinc. Soil Science Society of America Proceedings 33: 49-54
- Turan C, Çelebi G, Yalçın R, Kacar B & Taban S (1989). Antalya kıyı bölgesi topraklarının mikro element durumu ve bu topraklarda Fe, Mn, Zn ve Cu belirlenmesinde uygulanan yöntemlerin karşılaştırılması. Doğa Bilim Dergisi 13: 1294-1307
- Turgut B & Öztaş T (2012). Penetrasyon direncini etkileyen bazı toprak özelliklerinin yersel değişiminin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences 18 (2):115-120
- TÜİK (2007). Türkiye İstatistik Yıllığı (2004). T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, No: 2945, Ankara.
- Wallace A & Hemaidan N (1962). Use of EDDHA as a means of testing soils for available iron, a decade of synthetic chelatig agents in plant nutrition. Arthur Wallace, Los Angeles, Calif., pp. 131-134
- Wallace A & Shannon L M (1956). Miscellaneous soil and plant chelate studies. In Symposium on the use of metal chelates in plant nutrition. (Ed: A. Wallace), The National Press. Palo Alto, CA, pp. 72-80
- Wear J I & Evans C E (1968). Relationship of zinc uptake by corn and sorghum to soil zinc measured by three extractants. Soil Science Society of America Proceedings 32:543-546
- Wilding L P, Bouma J & Gross D W (1994). Impact of spatial variability on ınterpretative modelling, In:Quantitative Modelling of Soil Forming Processes. (Ed: R.B. Bryant and R.W.Arnold), SSSA Special Publication Number 39, SSSA, Inc. Madison Wisconsin, USA
- Yıldız N (1998). Erzurum-Pasinler Ovası topraklarında bitkiye yarayışlı çinkonun belirlenmesinde kullanılan kimyasal ekstraksiyon yöntemleri. I. Ulusal Çinko Kongresi, s. 311–317
| APA | Sürücü A, Özyazıcı M, ÖZYAZICI G, UYGUR V (2013). Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. , 256 - 267. |
| Chicago | Sürücü Abdulkadir,Özyazıcı Mehmet Arif,ÖZYAZICI Gülen,UYGUR VELI Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. (2013): 256 - 267. |
| MLA | Sürücü Abdulkadir,Özyazıcı Mehmet Arif,ÖZYAZICI Gülen,UYGUR VELI Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. , 2013, ss.256 - 267. |
| AMA | Sürücü A,Özyazıcı M,ÖZYAZICI G,UYGUR V Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. . 2013; 256 - 267. |
| Vancouver | Sürücü A,Özyazıcı M,ÖZYAZICI G,UYGUR V Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. . 2013; 256 - 267. |
| IEEE | Sürücü A,Özyazıcı M,ÖZYAZICI G,UYGUR V "Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi." , ss.256 - 267, 2013. |
| ISNAD | Sürücü, Abdulkadir vd. "Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi". (2013), 256-267. |
| APA | Sürücü A, Özyazıcı M, ÖZYAZICI G, UYGUR V (2013). Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 19(4), 256 - 267. |
| Chicago | Sürücü Abdulkadir,Özyazıcı Mehmet Arif,ÖZYAZICI Gülen,UYGUR VELI Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 19, no.4 (2013): 256 - 267. |
| MLA | Sürücü Abdulkadir,Özyazıcı Mehmet Arif,ÖZYAZICI Gülen,UYGUR VELI Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, vol.19, no.4, 2013, ss.256 - 267. |
| AMA | Sürücü A,Özyazıcı M,ÖZYAZICI G,UYGUR V Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2013; 19(4): 256 - 267. |
| Vancouver | Sürücü A,Özyazıcı M,ÖZYAZICI G,UYGUR V Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2013; 19(4): 256 - 267. |
| IEEE | Sürücü A,Özyazıcı M,ÖZYAZICI G,UYGUR V "Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi." Tarım Bilimleri Dergisi, 19, ss.256 - 267, 2013. |
| ISNAD | Sürücü, Abdulkadir vd. "Asit topraklarda alınabilir demir, bakır, çinko ve mangan analizinde kullanılacak en uygun ekstraksiyon yönteminin belirlenmesi". Tarım Bilimleri Dergisi 19/4 (2013), 256-267. |
