Vize sancağı dirlikleri (1530-1568)

Volkan ERTÜRK (Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ, Türkiye)
History Studies
20 2
Yıl: 2013 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 171 - 198 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Vize sancağı dirlikleri (1530-1568)

Öz:
Bu makale Osmanlı Devleti’nde Vize sancağının ilk çağlardan Osmanlı dönemine kadar olan tarihçesini özetleyerek, 1530 ve 1568 tarihli defterlerin imkân verdiği ölçüde Vize sancağındaki dirlikleri sistematik bir şekilde incelenmektedir. Buna ilaveten bu dirliklerin kimler tarafından tasarruf edildiği, dirlik gelirlerinin cinsi, miktarı ve dirliği tasarruf eden kişilerin tasarrufunda olan köylerin isimleri, tablolarda ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Bu çalışma göstermektedir ki, Vize sancağının İstanbul’a yakın olması ve üst düzey devlet yöneticilerinin bölgede bulunan has gelirlerini kolayca kontrol edebilmesi nedeniyle padişah ve üst düzey devlet yöneticilerinin hasları sancağın toplam hâsılatı içinde önemli bir yekûn teşkil etmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Fiefs in the sandjak of vize (1530-1568)

Öz:
This paper summarizes the history of Vize from the ancient times to the Ottoman Empire, and systematically examines the fiefs in Vize within the bounds of possibility provided by the tax registers of 1530 and 1568. Furthermore, the tables in this paper detail those who benefited from these fiefs, the types and amounts of fief incomes, and the names of the villages that were at the disposal of the beneficier of the fiefs. This study shows that because of its close proximity to Istanbul that made it easier for the upper level Ottoman bureaucrats to control their revenues, the revenues of sultan, and upper level Ottoman bureaucrats made up a large portion of revenue in Vize.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ACUN, Fatma. “Klasik Dönem Eyalet İdare Tarzı Olarak Timar Sistemi ve Uygulaması”, Türkler, IX, Ankara 2002, s. 899-908.
  • AFYONCU, Erhan. “XVII. Yüzyıl Osmanlı Bürokrasisinde İki Yeni Defter: Cebe ve Derdest Defterleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XV, İzmir 2000, s. 221-229.
  • AFYONCU, Erhan. “Defterhane”, DİA, İstanbul 1994, s. 100-104.
  • AFYONCU, Erhan. “Osmanlı Müverrihlerine Dair Tevcihat Kayıtları II”, Belgeler, XXVI/30, Ankara 2005, s. 85-193.
  • AKDAĞ, Mustafa. Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, II, İstanbul 1995.
  • AKDAĞ, Mustafa. “Timar Rejiminin Bozuluşu”, AÜDTCFD, III/IV, Ankara 1945, s. 419-431.
  • AKTEPE, M. Münir. “Osmanlıların Rumeli’de ilk fethettikleri Çimbi Kal’ası”, Tarih Dergisi, I/II, İstanbul 1950, s. 283-307.
  • AKTEPE, M. Münir. “XV. ve XVI. Yüzyıllarda Rumeli’nin Türkler Tarafından İskânına Dair”, TM, X, İstanbul 1953, s. 299-312.
  • AŞIKPAŞAOĞLU AHMED ÂŞIKİ, Tevârih-i Âl-i Osman, Haz. Çiftçioğlu N. Atsız, İstanbul 1949.
  • AYN ÂLİ EFENDİ. Kavânin-i Âl-i Osman der-Hulâsa-i Mezâmin-i Defter-i Divân, İstanbul 1280.
  • BARKAN, Ömer Lütfi.“Timar”, Türkiye’de Toprak Meselesi Toplu Eserler I, İstanbul 1980, s. 805-872.
  • BARKAN, Ömer Lütfi.“H. 933-934 (M. 1527-1528) Mali Yılına Ait Bir Bütçe Örneği” İFM, XV/1-4, İstanbul 1953, s. 251-329.
  • BARKAN, Ömer Lütfi.“Feodal Düzen ve Osmanlı Timarı”, Türkiye’de Toprak Meselesi Toplu Eserler I, İstanbul 1980, s. 873-895.
  • BAİTAV, Şerif. Bizans İmparatorluğu Tarihi Son Devir (1261-1461), Osmanlı Türk-Bizans Münasebetleri, Ankara 1989.
  • BELDİCEANU, Nicoara. XIV. Yüzyıldan XVI. Yüzyıla Osmanlı Devletinde Timar, Çev. M. Ali Kılıçbay, Ankara 1985.
  • BOSTAN, M. Hanefi, XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Ankara 2002.
  • BULDUK, Üçler, “16. Yüzyılda Çorum Sancağı-II (Dirlikler)”, OTAM, VI, Ankara 1995, s.39-50.
  • CEYLAN, Mehmet Akif.“Vize’de (Kırklareli) Yerleşmenin Gelişimi”, Marmara Coğrafya Dergisi, 23, İstanbul 2011, s. 53-92.
  • CİN, Halil. Osmanlı Toprak Düzeni ve Bu Düzenin Bozulması, Ankara 1978.
  • ÇAKAR, Enver. “H. 931 (M. 1524-1525) Tarihli ve 125 Numaralı Halep İcmal Defterinin Tanıtımı ve Tahlili”, Türk Dünyası Araştırmaları, 90, İstanbul 1994, s. 115-130.
  • ÇAKAR, Enver. “313 Numaralı Timar Ruznamçe Defteri ve Bu defterde Halep Vilayeti ile İlgili Bazı Tespitler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XI/1, Elazığ 2001, s. 235- 246.
  • DAVİD, Geza. “Maliye Tarihi Kaynağı Olarak Timar Defterleri”, TDA, S. 87, İstanbul 1993, s. 223-236.
  • DAVİD, Geza. 16. Yüzyılda Simontornya Sancağı, İstanbul 1999.
  • ERDOĞRU, Mehmet Akif. “Rodos Adasında 1711 Yılında Timarlar ve Timarlılar”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XIII, İzmir 1998, s. 25-35.
  • ERGENÇ, Özer. XVI. Yüzyılın Sonlarında Bursa, Ankara 2006.
  • ERTÜRK, Volkan. XVI. Yüzyılda Akşehir Sancağı, İstanbul 2011.
  • GÖKBİLGİN, M. Tayyib. XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası, İstanbul 1952.
  • GÖKBİLGİN, M. Tayyib. “Kanuni Sultan Süleyman’ın Timar ve Zeamet Tevcihi ile İlgili Fermanları”, Tarih Dergisi, XVII/XXII, İstanbul 1967, s. 35-48.
  • GÖKBİLGİN, M. Tayyib. Rumeli’de Yörükler ve Tatarlar ve Evlâd-ı Fatihan, İstanbul 1957.
  • GÖKÇE, Turan. XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Lazıkıyye (Denizli) Kazası, Ankara 2000.
  • GÖYÜNÇ, Nejat. “Timar Ruznamçe Defterlerinin Biyografik Kaynak Olarak Önemi”, Belleten, LX/227, Ankara 1996, s. 127-138.
  • HALAÇOĞLU, Yusuf. “Osmanlı İmparatorluğu’nda Menzil Teşkilatı Hakkında Bazı Mülâhazalar”, Osmanlı Araştırmaları, II, İstanbul 1981, s. 123-132.
  • HOCA SADETTİN EFENDİ. Tacü’t Tevarih, Haz. İsmet Parmaksızoğlu, Ankara 1999.
  • HOWARD, Douglas. The Ottoman Timar System and İts Transformation (1563-1656), İndiana University 1987.
  • İNALCIK, Halil. “Polunya (Apollunia)- Tanrı-Yıkdığı Osmanlı Rumeli Fetihleri Kronolojisinde Düzeltmeler”, Prof. Dr. Mübahat S. Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul 2006, s. 27-57.
  • İNALCIK, Halil. “1431 Tarihli Timar Defterine Göre Fatih Devrinden Önce Timar Sistemi”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1993, s. 109-114.
  • İNALCIK, Halil.“Rumeli”, İA, IX, s. 766-773.
  • İNALCIK, Halil. Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi,(1300-1600) I, İstanbul 2000.
  • İNALCIK, Halil. “Osmanlı Tarihinde Dönemler”, (Haz. Mustafa Armağan), Osmanlı Geriledi mi? İstanbul 2006, s. 81-100.
  • İNALCIK, Halil. “Köy, Köylü ve İmparatorluk”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1993, s. 1-14.
  • İNALCIK, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), çev. Ruşen Sezer, İstanbul 2003.
  • İNALCIK, Halil. “İslam Arazi ve Vergi Sisteminin Teşekkülü ve Osmanlı Devrindeki İekillerle Mukayesesi”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1993, s. 15-30.
  • KARACA, Behset. XV. ve XVI. Yüzyıllarda Manavgat Kazası, Isparta 2009.
  • KILIÇ, Orhan. “Muş Sancağı Dirlikleri (1604-1605), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, IX/I, Elazığ 1999, s. 155-177.
  • KUNT, Metin. Sancaktan Eyalete (1550-1650 Arasında Osmanlı Ümerası ve İl İdaresi), İstanbul 1978.
  • KÜTÜKOĞLU, Mübahat S. XVI. Asırda Çeşme Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı, Ankara 2010.
  • LEWIS, Bernard, “Osmanlı İmparatorluğunun İnhitatı Üzerine Bazı Düşünceler”, (Haz. Mustafa Armağan), Osmanlı Geriledi mi? İstanbul 2006, s. 59-80.
  • MEHMED ARİF. Kanunnâme-i Âl-i Osman, TOEM İlavesi, İstanbul 1329.
  • OFLAZ, Mustafa. “Osmanlı Dirlik Sistemi”, X, Türkler, Ankara 2002, s. 695-708.
  • OSTROGORSKY, Georg. Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Ankara 1986.
  • ÖZ, Mehmet Öz XV ve XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı, Ankara 1999.
  • ÖZTÜRK, Kadir. Bütünüyle Vize Tarihi, Coğrafyası ve Turistik Önemi, İstanbul 1959.
  • SAHİLLİOĞLU, Halil. “Ze’amet”, İA, XIII, İstanbul 1986, s. 477-479.
  • SAYAR, Mustafa H. “Eski ve Ortaçağlarda Vize (Bizye) Tarihi ve Anıtları”, Vize II. Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Kitabı, İstanbul 2005, s. 41-44.
  • SOFYALI ALİ ÇAVUŞ., Sofyalı Ali Çavuş Kanunnâmesi, (nşr. Midhat Sertoğlu), İstanbul, 1992.
  • SOLAK, İbrahim. XVI. Asırda Maraş Kazası (1526-1563), Ankara 2004.
  • SOLAK, İbrahim. XVI. Yüzyılda Zamantu Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı, Konya 2007.
  • İAHİN, İlhan. “Timar Sistemi Hakkında Bir Risale”, Tarih Dergisi, XXXII, İstanbul 1979, s. 905-935.
  • TURAN, Ahmet Nezihi. XVI. Yüzyılda Ruha (Urfa) Sancağı, Ankara 2012.
  • UZUNÇARİILI, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi, II, Ankara 1994.
  • ÜNAL, Mehmet Ali. XVI. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı, Ankara 1999.
  • ÜNAL, Mehmet Ali. “XVII. Yüzyıl Başlarında Harput Mukataatına Ait Bir İcmal Muhasebe Defteri”, OÜEFD, III, Samsun 1988, s. 93-107.
  • ÜNAL, Mehmet Ali. Osmanlı Devrinde Sinop (XV. Yüzyıldan XVIII. Yüzyıla Sinop Kazası), Isparta 2008.
  • ÜNAL, Mehmet Ali. “XVI. Yüzyıl Sonlarında Bir İltizam Sözleşmesi”, Tarih İncelemeleri Dergisi, VI, İzmir 1991, s. 59-77.
  • YÖRÜK, Doğan. XVI. Yüzyılda Aksaray Sancağı (1500-1584), Konya 2005.
  • YÖRÜK, Doğan. XVI. Yüzyılda Ereğli Kazası, Konya 2009
  • YÜCEL, Yaşar. “Osmanlı İmparatorluğunda Desantralizasyona Dair Genel Gözlemler”, Belleten, XXXVIII/152, Ankara 1974, s. 657-708.
  • ARŞİV BELGELERİ
  • BOA. Tapu Tahrir Defteri (Muhasebe-i İcmal Defter), Defter No: 370, 1530 (M).
  • BOA. Tapu Tahrir Defteri (Mufassal Defter), Defter No: 194, 1539 (M).
  • TK. KKA. Tapu Tahrir Defteri (Timar İcmal), Defter No: 310, 1568 (M).
APA ERTÜRK V (2013). Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). , 171 - 198.
Chicago ERTÜRK Volkan Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). (2013): 171 - 198.
MLA ERTÜRK Volkan Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). , 2013, ss.171 - 198.
AMA ERTÜRK V Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). . 2013; 171 - 198.
Vancouver ERTÜRK V Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). . 2013; 171 - 198.
IEEE ERTÜRK V "Vize sancağı dirlikleri (1530-1568)." , ss.171 - 198, 2013.
ISNAD ERTÜRK, Volkan. "Vize sancağı dirlikleri (1530-1568)". (2013), 171-198.
APA ERTÜRK V (2013). Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). History Studies, 5(2), 171 - 198.
Chicago ERTÜRK Volkan Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). History Studies 5, no.2 (2013): 171 - 198.
MLA ERTÜRK Volkan Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). History Studies, vol.5, no.2, 2013, ss.171 - 198.
AMA ERTÜRK V Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). History Studies. 2013; 5(2): 171 - 198.
Vancouver ERTÜRK V Vize sancağı dirlikleri (1530-1568). History Studies. 2013; 5(2): 171 - 198.
IEEE ERTÜRK V "Vize sancağı dirlikleri (1530-1568)." History Studies, 5, ss.171 - 198, 2013.
ISNAD ERTÜRK, Volkan. "Vize sancağı dirlikleri (1530-1568)". History Studies 5/2 (2013), 171-198.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 7:35

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları