Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler

ŞENOL, Vesile; ARGÜN, Mahmut; AKÇA PEKŞEN, Raziye; Soyuer, Ferhan

Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler

Vesile ŞENOL, (Erciyes Üniversitesi, Halil Bayraktar Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Laboratuvar, Kayseri, Türkiye)

Ferhan SOYUER, (Erciyes Üniversitesi, Halil Bayraktar Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Laboratuvar, Kayseri, Türkiye)

Raziye AKÇA PEKŞEN, (Erciyes Üniversitesi, Halil Bayraktar Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Laboratuvar, Kayseri, Türkiye)

Mahmut ARGÜN (Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji, Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi

38 0

Yıl: 2012 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 93 - 102 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler

Öz:

Amaç: Bu çalışma, adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, 300 adolesana yüzyüze anket uygulanarak yapılmıştır. Araştırmada, tanımlayıcı Anket Formu ile Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ve Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ) kullanılmıştır. Bulgular: Yaş ortalaması 17.02±1.04 (14-20 yıl). Toplam PUKİ ortalaması 6.28±3.05 olup, puan aralığı 1-17dir.Uyku kalitesi kötü olanların oranı %54.7dir. Epworth uykululuk skalası puan ortalaması 4.61±3.87 olup, adölesanların %9u gün içinde aşırı uykululuk problemi yaşamaktadırlar. Geçi- rilmiş bedensel rahatsızlığı (%79.4) ve geçirilmiş uyku bo- zukluğu (%74.3) olanlarda, ders çalışırken uyku problemi yaşayanlarda (%66.3), aşırı çay-kahve tüketenlerde (%66) sigara içenlerde (%73.1), sosyal-ailevi (%71.4), fiziksel ve ruhsal problemleri olanlarda (% 76.6), GİS rahatsızlığı (%77.8) ve iştah değişikliği problemi yaşayanlarda (%73.8), akut enfeksiyonu olanlarda (%70), uyku kalitesi anlamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur. Lojistik regresyon analizinde sosyal ve ailevi problemler daha önce geçirilmiş uyku bozukluğu ve iştah değişikliği uyku kalitesindeki azal- manın %28inden sorumlu, belirleyici faktörlerdir. Sonuç: Adolesanların yarıdan fazlasının uyku kalitesi düşük- tür. Adolesanlarda uyku kalitesinin, büyüme-gelişme ve akademik başarı üzerine etkisi konusunda bilinçlenme ve farkındalık yaratılması, kontrol edilebilir faktörlerin elimi- nasyonuyla, oldukça önemlidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp

The sleep quality in adolescents and the factors that affect it

Öz:

Purpose: This study was done to determine the sleep quality in adolescents and the factors that affect it. Material and method: The study was done by surveying the 300 adolescents. In the research, defining Questionnaire Form, Pittsburg Sleep Quality Index (PUKI) and Epworth Sleepiness Scale (EUÖ) were used. Results: The average age were 17,02±1,04 (14-20 years). The average total PUKI is 6,28±3,05 and the score interval is 1-17. The rate of the ones whose sleep quality is bad is 54,7 %. The average point of the Epworth sleepiness scale is 4,61±3,87, and the 9 % of the adolescents have suffered from sleepiness during the day. The sleep quality was found to be 79,4 % in those with a body disease, 74.35 in those with sleep disorder, 66,3 % in those who have sleep prob- lem while studying, 66% in those who drink too much coffee and tea, 73,1 in the smokers, 71,4% in those having social-familial problems, 76,6% in those having physical and psychological problems, 77,8% in the ones with GIS disorder, 73,8% in those who have the problem of appetite change, and 70% in those with cute infections. In the analysis of logistic regression, social and familial problems the formerly experienced sleep disorders and the change of appetite are the determining factors responsible for the decrease in the sleep quality. Conclusions: The sleep quality of adolescents is low. It is considerably important to raise awareness of the effects of sleep quality in adolescents on the growth-development and academic success by eliminating the controllable factors.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Karadağ M. Uyku bozuklukları sınıflaması (ICSD-2). T Klin Akciğer Arşivi 2007; 8: 88-91.
2.Bingöl N. Hemşirelerin Uyku Kalitesi, İş Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi 2006.
3.Fadıloğlu Ç, İlkbay Y, Yıldırım Y. Huzurevinde Kalan Yaşlılarda Uyku Kalitesi. Turkish Journal of Geriatrics 2006; 9 (3): 165-9.
4.Koulouglioti C, Cole R, Kitzman H. Inadequate Sleep and Unintentional Injuries in Young Children. Public Health Nursing 2008; 25( 2): 10614.
5.Vardar S, Öztürk L, Vardar E, Kurt C. Ergen Sporcu Kızlarda Egzersiz Yoğunluğu Ve Öznel Uyku Kalitesi İlişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6: 154-62.
6.Wolfson AR, Carskadon MA. Sleep Schedules and Daytime Functioning in Adolescents. Child Development 1998; 69( 4): 875-87.
7.Bootzin RR, Stevens SJ. Adolescents, substance abuse, and the treatment of insomnia and daytime sleepiness. Clinical Psychology Review 2005; 25: 62944.
8.Engin E. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Yoğun Bakım Hemşirelerinin Uyku Düzen Özellikleri İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. E.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İz- mir,1999.
9.Kaynak D. Adolesanda Uyku ve Bozuklukları. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikle- ri, Adolesan Sağlığı Sempozyum Dizisi 2005; 43: 135-46.
10.Bülbül S, Kurt G, Ünlü E, Kırlı E. Adolesanlarda uyku sorunları ve etkileyen faktörler. Çocuk Sağlığı ve Has- talıkları Dergisi 2010; 53: 204-10.
11.Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989;28:193- 213.
12.Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksinin Geçerliği ve Güvenirliği. Turk Psiki- yatri Derg 1996;7:107-11.
13. İzci B,Ardıç S,Fırat H,Şahin A,Altınörs M,Karacan I.Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale.Sleep Breath.2008 May;12(2):161-8.
14. Abdulkadiroğlu Z, Bayramoğlu F, İlhan N. Uyku ve uyku bozuklukları. Genel Tıp Derg 1997;7: 161-6.
15.Xu Z, Su H, Zou Y, Chen J ve ark. Sleep quality of Chinese adolescents: Distribution and its associated factors.jJournal of Paediatrics and Child Health 2011; 5:1-8.
16.Tekeli S. Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Uyku Kalitele- rinin ve Sınav Kaygılarının Değerlendirilmesi. Marma- ra Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009.
17.Bharti B, Malhi P, Kashyap S. Patterns and Problems of Sleep in School Going Children. Indian Pediatrics, January 2006; 43(17): 35-8.
18. Bahammam A, Al_Faris E, Shaikh S, Bin Saeed A. Prevalence of Sleep Problems and Habits in a Sample of Saudi Primary School Children. Ann saudi Med. Jan- Feb. 2006b; 26(1): 7-13.
19. Mohammadi M, Ghalebaghi B, Bandi FG, Amintehrani E, Khodaie S, Shoaee S, Ashrafi MR. Sleep Patterns and Sleep Problems among Preschool and School-aged Group Children in a Primary Care Setting. Iran J Ped. Sep, 2007; 17(3): 213-21.
20. Shin C, Kim J, Lee S et al. Sleep habits, excessive daytime sleepiness and school performance in high school students. Psychiatry Clin Neurosci 2003; 57:4513.
21.Soonjae J, Shin C, Jinkwan K, Hyeryeon Y, Yongkyu A et al. Prevalence and Correlates of Excessive Daytime Sleepiness in High School Student in Korea. Psychiatry and Clinical Neurosciences 2005; 59: 433- 40.
22. Chung KF, Cheung MM. Sleep-wake patterns and sleep disturbance among Hong Kong Chinese adolescents. Sleep. 2008 ;31(2):185-94.
23. Epstein R, Chillag N, Lavie P. Starting times of school: effects on daytime functioning of fifth-grade children in Israel. Sleep. 1998; 21(3):250-6. 24. Gupta R, Bhatia M, Chhabra V, Sharma S, Dahiya D et al. Sleep Patterns of Urban School-going Adolescent. Indian Pediatrics 2008;17:183-8.
25. Johnson EO, Roth T, Schultz L, Breslau N. Epidemiology of DSM-IV insomnia in adolescence: lifetime prevalence, chronicity, and an emergent gender difference. Pediatrics 2006; 117: 24756.
26. Liu X, Zhao Z, Jia C, Buysse DJ. Sleep patterns and problems among Chinese adolescents. Pediatrics 2008; 121: 116573.
27. Aneshensel CS, Frerichs RR, Clark VA. Family roles and sex differences in depression. J. Health Soc. Behav. 1981; 22: 37993.
28. Huntley DK, Phelps RE, Rehm LP. Depression in children from single-parent families. J Divorce 1987; 10: 15361.
29. Burghes L. What happens to the children of single parent families? BMJ 1994; 308: 11145.
30. Ali NJ, Pitson DJ, Stradling JR. Snoring, sleep disturbance, and behaviour in 4-5 year olds. Arch Dis Child. 1993 ; 68(3):360-6.
31. Dawson P. Sleep and Adolescents. Principal Leadership 2005; 5:11-5.

APA	ŞENOL V, Soyuer F, AKÇA PEKŞEN R, ARGÜN M (2012). Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. , 93 - 102.
Chicago	ŞENOL Vesile,Soyuer Ferhan,AKÇA PEKŞEN Raziye,ARGÜN Mahmut Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. (2012): 93 - 102.
MLA	ŞENOL Vesile,Soyuer Ferhan,AKÇA PEKŞEN Raziye,ARGÜN Mahmut Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. , 2012, ss.93 - 102.
AMA	ŞENOL V,Soyuer F,AKÇA PEKŞEN R,ARGÜN M Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. . 2012; 93 - 102.
Vancouver	ŞENOL V,Soyuer F,AKÇA PEKŞEN R,ARGÜN M Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. . 2012; 93 - 102.
IEEE	ŞENOL V,Soyuer F,AKÇA PEKŞEN R,ARGÜN M "Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler." , ss.93 - 102, 2012.
ISNAD	ŞENOL, Vesile vd. "Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler". (2012), 93-102.

APA	ŞENOL V, Soyuer F, AKÇA PEKŞEN R, ARGÜN M (2012). Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi, 13(2), 93 - 102.
Chicago	ŞENOL Vesile,Soyuer Ferhan,AKÇA PEKŞEN Raziye,ARGÜN Mahmut Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi 13, no.2 (2012): 93 - 102.
MLA	ŞENOL Vesile,Soyuer Ferhan,AKÇA PEKŞEN Raziye,ARGÜN Mahmut Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi, vol.13, no.2, 2012, ss.93 - 102.
AMA	ŞENOL V,Soyuer F,AKÇA PEKŞEN R,ARGÜN M Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi. 2012; 13(2): 93 - 102.
Vancouver	ŞENOL V,Soyuer F,AKÇA PEKŞEN R,ARGÜN M Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi. 2012; 13(2): 93 - 102.
IEEE	ŞENOL V,Soyuer F,AKÇA PEKŞEN R,ARGÜN M "Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler." Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi, 13, ss.93 - 102, 2012.
ISNAD	ŞENOL, Vesile vd. "Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler". Afyon Kocatepe Üniversitesi Kocatepe Tıp Dergisi 13/2 (2012), 93-102.