Bu çalışma, erken Cumhuriyet döneminde İzmirde inşa edilmiş ilkokul binalarını oluşumlarında etkili olan ulusal ve yerel kontext içinde ele alarak incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikli olarak ulusal ölçekteki ilköğretim ve okul inşaat politikaları incelenmiş, bu politikaların yerel yansımaları tartışılmış ve bu sürecin okul binalarını nasıl biçimlendirdiği İzmir örneği üzerinde ortaya konmuştur. Araştırma sonuçları, İzmirde erken Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının başarıyla uygulanmış olduğunu ve kalabalık nüfuslu yerleşimlerde inşa edilen çok sınıflı şehir ve kasaba okullarından az nüfuslu yerleşimlerde inşa edilen tek sınıflı köy okullarına kadar birçok farklı ölçek ve nitelikte okul binası inşa edildiğini göstermiştir. Kapsamlı bir arşiv, arazi ve literatür araştırması sonucunda 1923-1950 yılları arasında yaklaşık 500 ilkokul binasının inşa edildiği saptanmış, bunlardan 99 tanesine ilişkin ise daha ayrıntılı görsel ve yazılı bilgi ve belgelere ulaşılmıştır. Bilgi ve belgesine ulaşılan 99 yapı üzerinden ulusal okul inşaat politikalarının İzmirdeki yansımalarını okumak olanaklıdır. Cumhuriyetin ilk yıllarında tüm ülke genelinde olduğu gibi İzmirde de İmparatorluktan kalan projelerin uygulanmasına devam edilmiştir. 1920lerin sonundan itibaren gerek imparatorluk döneminde ve gerekse Cumhuriyetin ilk yıllarında milli mimari üslubunda tasarlanmış tip-projeler, dönemin mimarlık alandaki eğitilimlerine paralel olarak çoğunlukla cephelerimodernleştirilerek uygulanmışlardır. 1930lu yıllarda ise Milli Eğitim ve Bayındırlık bakanlıklarının modern projeleri uygulanmaya başlamıştır. Ancak iki bakanlığın tasarım yaklaşımlarının arasında, inşaaat süreçlerinin ayrışmasından kaynaklanan farklılıklar vardır. Herşeyden önce Bayındırlık Bakanlığı daha çok üst kademelerdeki eğitim yapılarını ele almış, tasarladığı ve inşa ettirdiği ilkokul binaları hem sayıca az olmuş ve hem de kent ve kasaba merkezlerinde yoğunlaşmıştır. Bayındırlık Bakanlığı tarafından hazırlanan tip-projeler ülkenin birçok farklı şehrinde olduğu gibi İzmirde de aynı malzeme ve teknikle inşa edilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı ise şehir ve kasabalar için de tip-projeler üretmiş olmakla birlikte daha çok köy okulu tasarımlarına yoğunlaşmakta ve köyler için hazırlanan tip-projelerde yerellik kaygısı göze çarpmaktadır. 1930lu yıllar boyunca bu kaygı aynı plan şemasının farklı bölgelerde o bölgedeki geleneksel malzeme ve teknikle inşa edilmesi şeklindedir. Ucuzluk, sadelik ve kolay uygulanabilirlik köy okulları tasarımlarında öne çıkan diğer önemli kriterlerdir. Şüphesiz, Milli Eğitim Bakanlığının tasarımlarında öne çıkan bu ölçütler, köylülerin kendi okullarını inşa etmelerinin zorunlu tutulduğu örgütlenme ve finansman modelinin bir gereğidir. Bu nedenle köylülerin anlayabileceği, uygulamada zorluk çekmeyeceği ve ucuza mal edebileceği tasarımlar benimsenmiştir. Bu ilkeler doğrultusunda hazırlanan bir çok farklı tip-proje İzmirde bölgenin geleneksel yapım sistemi ve malzeme seçenekleri doğrultusunda ve köylülerin maddi ve işgücü katkılarıyla inşa edilmiştir. Arşivlerden gelen belgelere göre İzmirde inşa edilen okulların büyük bir çoğunluğu 1930lu yıllara tarihlenmektedir. Nitekim literatür kaynakları da bu bilgiyi doğrulamaktadır. Şehirde 1930lu yıllar boyunca ve özellikle Vali Kazım Dirik döneminde büyük bir okul inşaat seferberliği gerçekleştirilmiş, dolayısıyla 1940lı yıllara gelindiğinde okul binası ihtiyacı büyük oranda çözülmüştür. Bu nedenle 1940lı yıllarda daha az sayıda okul inşa edilmiştir. 1940lı yıllarda inşa edilen yapıların mimari dili deikinci milli mimari üsluba evrilmiş ve özellikle köy okullarında sadece malzeme ve inşa tekniği seçimlerinde değil, plan çözümlerinde de bölgesel farklılıklar göz önünde bulundurulmuştur.