Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine

OSMAN, Fikret

Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine

Fikret OSMAN (Bingöl Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, Bingöl, Türkiye)

Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi

6 0

Yıl: 2014 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 39 - 47 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine

Öz:

Bu çalışmada, Türkçedeki ilk polisiye roman olan Ahmet Mithat Efendinin Esrâr-ı Cinâyât adlı eserindeki mantıksal yapıyı inceledik. Bu doğrultuda ilk olarak, bu kitaptaki belirli akıl yürütmeleri ele aldık. Ardından da, bu akıl yürütmeleri belirtik hale getirdik ve sembolleştirip birer çıkarıma dönüştürdük. Bunun sonucunda Ahmet Mithat Efendinin Esrâr-ı Cinâyâtta kullandığı akıl yürütmelerin, belirgin hale getirildiklerinde, daha çok eksik öncüllü ya da eksik sonuçlu kıyaslar, delilli kıyaslar ve saçmaya indirgemeye dayalı kıyaslar türünden olduklarını tespit ettik.

Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe

Esrâr-ı cinâyât and logic: On some reasonings in the first Turkish crime novel

Öz:

In this paper, we investigated the logical structure of the first Turkish crime novel written by Ahmet Mithat Efendi in 1884. As is known, the writers of crime novels like to use different logical reasonings in their works. These reasonings are usually making up than ordinary language and at first sight they do not appear as reasonings. For this reason we can entitle them as arguments into ordinary language. The differential feature of these arguments is that the result is coming before their premise or premises. So our aim in this paper was to find out certain logica reasonings in Esrâr-ı Cinâyât and to show whether they are valid or invalid and to specify their kind. Therefore, firstly we treated certain reasonings in this first Turkish crime novel. Secondly, we tried to become clear and symbolise these reasonings. Thirdly, we turned these reasonings into inferences. And as a result we ascertained that when the reasonings using by Ahmet Mithat Efendi in Esrâr-ı Cinâyât become clear, it can be seen that they are usually kind of enthymeme, epichereme and reductio ad absurdum.

Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AHMET MİTHAT EFENDİ (2005) Esrâr-ı Cinâyât, haz. Nurullah Şenol, İstanbul: Bordo Siyah.
BEK, Kemal ve ŞENOL, Nurullah (2005) Esrâr-ı Cinâyât, haz. Nurullah Şenol, Esrâr-ı Cinâyât, ss. 18-23, İstanbul: Bordo Siyah.
EMİROĞLU, İbrahim (2011) Klasik Mantığa Giriş, 8. Baskı, Ankara: ElisYayınları.
YILDIRIM, Cemal (1976) 100 Soruda Mantık El Kitabı, İstanbul: Gerçek Yayınevi.

APA	OSMAN F (2014). Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. , 39 - 47.
Chicago	OSMAN Fikret Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. (2014): 39 - 47.
MLA	OSMAN Fikret Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. , 2014, ss.39 - 47.
AMA	OSMAN F Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. . 2014; 39 - 47.
Vancouver	OSMAN F Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. . 2014; 39 - 47.
IEEE	OSMAN F "Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine." , ss.39 - 47, 2014.
ISNAD	OSMAN, Fikret. "Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine". (2014), 39-47.

APA	OSMAN F (2014). Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 0(23), 39 - 47.
Chicago	OSMAN Fikret Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 0, no.23 (2014): 39 - 47.
MLA	OSMAN Fikret Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, vol.0, no.23, 2014, ss.39 - 47.
AMA	OSMAN F Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 2014; 0(23): 39 - 47.
Vancouver	OSMAN F Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 2014; 0(23): 39 - 47.
IEEE	OSMAN F "Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine." Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 0, ss.39 - 47, 2014.
ISNAD	OSMAN, Fikret. "Esrâr-ı cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine". Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 23 (2014), 39-47.