Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması

BOLAT SALMAN, Bengül; DEMİRASLAN, Tekin

Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması

Bengül BOLAT SALMAN, (Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kırşehir, Türkiye)

Tekin DEMİRASLAN (Boş)

ATATÜRK YOLU DERGİSİ

107 1

Yıl: 2013 Cilt: 13 Sayı: 53 Sayfa Aralığı: 29 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması

Öz:

Türk Milli Mücadelesi sırasında, 23 Nisan 1920de açılan Türkiye BüyükMillet Meclisi, vatanın kurtuluşu ve milletin bağımsızlığını kendine temel amaçedinmiş milletvekillerinden oluşmakla birlikte, gerçekte bu milletvekilleri çok farklıgörüş ve fikirlere sahiptiler.Özellikle, Türk Milli Mücadelesinin zaferle sonuçlanmasından sonra, bu görüşayrılıkları daha net olarak ortaya çıkmış ve hemen her konuda fikir tartışmalarıgiderek artmıştır. Bu durum Meclis çalışmalarını yavaşlatmış ve Mustafa KemalPaşanın hemen her alanda hedeflediği amaçlara ulaşmasını zorlaştırmayabaşlamıştır. Bu nedenle, kurtuluş ve kuruluş aşamalarında hızlı karar almak veuygulamanın hayati öneme sahip olduğu bir dönemde, Mustafa Kemal Paşa dahahızlı kararlar almak ve Türkiyeyi hedeflediği noktaya biran önce ulaştırmak adına10 Mayıs 1921de I. Grup da denilen, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i HukukGrubunu kurmuştur. Buna karşın, muhalefette kalanlar, Erzurum Mebusu HüseyinAvni Bey liderliğinde bir araya gelmişlerdir.Bu oluşum ise II. Grup olarakadlandırılmıştır.İki grup arasında hemen her konuda yaşanan tartışmalar özellikle bellikonularda yoğunlaşmıştır. Bunlardan birisi de Lozan Barış Görüşmeleri olmuştur.İki grup arasındaki bu tartışmalar, görüşmelerin başlaması ve heyet başkanı olarakİsmet Paşanın gönderileceği kararından başlayarak, görüşmelerin kesildiği 4Şubat- 23 Nisan 1923 tarihlerine kadar yoğun olarak devam etmiştir. Bu tartışmalaryoğunlukla Musul Meselesi ile iktisadi ve mali meseleler üzerinde olmuştur.Tartışmalar devam ederken, her iki grubunda onayı ile 1 Nisan 1923te Meclisseçimlerinin yenilenmesi kararı alınmış ve seçimlerin sonucunda bağımsız olarakseçimlere katılan II. Grup üyeleri başarısız olmuştur.Bu çalışmada, Lozan Barış Görüşmeleri devam ederken, Türkiye tarafı ile İtilafDevletleri arasındaki anlaşmazlıklar veya müzakerelerin TBMM yankıları ilebasındaki tartışmaları ele alınmıştır. TBMM tutanakları ve dönemin basınındanörnekler verilerek konu aktarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

II. Group opposition that sprang in the council during the lausanne negotiations and Its reflection on the press

Öz:

The Turkish Grand National Assembly, which was established during theTurkish National Struggle on 23rd April 1920, consists of parliamentarians who relyon the main objective of the salvation of motherland and independence of the nationand who actually have very different views and opinions. Especially following the victory of the Turkish National Struggle, thesedivergences became more apparent and discussions about views graduallyincreased on almost every subject. This condition decelerated the Council works andstarted to disable Mustafa Kemal Pasa to achieve his goals in almost every area.Thus, Mustafa Kemal Pasa established the Anatolian and Rumelian Law Group ofDefence, which is also called the I. Group, on the 10th of May, 1921 in order tomake more rapid decisions and bring Turkey to the ideal point as soon as possibleduring a period, when making and applying rapid decisions had vital importance inthe phases of independence and establishment. On the other hand those who were inthe opponent came together under the leadership of the representative of Erzurum,Hüseyin Avni Bey. This formation was called II. Group.The opposition that was observed between the two groups on almost everysubject became more intensive especially on certain subjects, one of which was theLausanne Peace Negotiations. These discussions between the two groups startedwith the onset of negotiations and decision of assigning İsmet Pasa as the head ofthe committee, and continued intensively until 4th February23rd April 1923, whenthe negotiations were terminated. These discussions were mainly about the Issue ofMosul, as well as economic and financial issues. While the discussions were beingsustained, a decision was made to renew the Council elections with the approval ofboth groups on the 1 stThis study approached the reflections of disagreements or negotiationsbetween the Turkish side and Allied Powers on the Turkish Grand NationalAssembly and relevant discussions in the press while the Lausanne Peace of April, 1923 and as a result of elections, the members ofII.Group who attended election as independent were failed. Negotiations were still continuing. The subject was tried to be conveyed by givingexamples from the TGNA reports and press of the period.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Kitap ve Makaleler
TBMM Gizli Celse Zabıtları, Devre I, Cilt 34.
Arar, İsmail, Atatürkün İzmit Basın Toplantısı 16/17 Ocak 1923 , Yenigün Yayınları, İstanbul 1997.
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1997.
Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal 19221938, Remzi Kitabevi, Cilt: 3, İstanbul 1999.
Demiraslan, Tekin, 1923 Milletvekili Seçimleri ve Basın ( Hâkimiyet -i Milliye, Tanin, Tevhid-i Efkâr ) , (Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi), Kırşehir 2013.
Demirel, Ahmet, Birinci Mecliste Muhalefet İkinci Grup , İletişim Yayınları, İstanbul 2011.
Goloğlu, Mahmut, Milli Mücadele Tarihi IV 19211922 Cumhuriyete Doğru, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010.
, Milli Mücadele Tarihi V 1923 Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011 .
Güneş, İhsan, I. TBMMnin Düşünce Yapısı (19201923), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2009.
, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinden Halk Fırkasına Geçiş , Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.III, Sayı 8, Ankara 1987, s.427442.
Kürkçüoğlu, Erol,1923 Seçimleri , Atatürk Üniversitesi Atatürk Dergisi, Cilt: I, Sayı: 3, Erzurum 1989, s.121145.
Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar, Belgeler, C.14, 3. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1993.
Temiz, Ahmet, Velid Ebuzziyanın Mektuplarına Göre Lozan , ( Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Tarihi Anabilim Dalı, Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi)
Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin Kuruluşu ve Siyasi Karakteri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXIII, Sayı 3 4, 1958 s. 227247.
Tunçay, Mete, Türkiye Cumhuriyetinde Tek Parti Yönetiminin Kurulması 19231931 , Cem Yayınevi, İstanbul 1992.
Gazete Yazıları
Aradaki Ruh Hapis , Hâkimiyet -i Milliye, 27 Şubat 1923.
Büyük Millet Meclisinin Katiyyen Kabul Etmeyeceği Mesail Hangileridir, Tevhid-i Efkâr , 1 Mart 1923.
Erzurum Mebusu Hüseyin Avni Beyin Beyanatı Tevhid-i Efkâr, 30 Nisan 1923.
Hakimiyet- i Milliye ve Havi Celseler Hâkimiyet-i Milliye ,, 5 Mart 1923.
İkinci Bir Müzakereye Doğru, Hâkimiyet -i Milliye , 8 Nisan 1923.
İkinci Grubun da Gayesi Misak- ı Millidir Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
Mebuslarımız Sulh Akdinden İstiklalimizin Tamamen Muhafazasını Düşünüyorlar Tevhid-i Efkâr, 6 Mart 1923.
Meclisin Feshi Hakkında, Tan , 5 Nisan 1923.
Millet Meclisinde Bugünkü Mühim Müzakerat,Tevhid-i Efkâr , 2 Mart 1923.
Millet Meclisinde Yeni İntihabat,Tanin, 2 Nisan 1923.
Sulh İşleri Tan, 1 Mart 1923.
Sulhün İmzasını Beklerken Tevhid- İ Efkâr, 23 Temmuz 1923 .
Sulh Meselesi Hakkında Ankarada Münteşir Gazetelerin Neşriyatı , Tevhid-i Efkâr, 6 Mart 1923 .
Taninin Neşriyatı Ankarada Fena Tesir Etti Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
Türkün Azim ve Himmetine Mağlup Oldular , Tevhid-i Efkâr , 30 Temmuz 1923.
Türkiye - Lehistan Muahedesi Nasıl İmzalandı?, Tevhid-i Efkâr, 29 Temmuz 1923.
Vatan Yolunda Birlik Tan, 28 Şubat 1923 .
Vüzuha Doğru, Tan, 7 Mart 1923.
Yeni İçtima Senesi Münasebetiyle, Tan, 1 Mart 1923.
Cahit, Hüseyin, iktisadi ve Mali Mesailler, Tanin, 27 Şubat 1923.
......., İntizar Devresi, Tanin, 28 Şubat 1923.
.. ., Millet Meclisinde Tanin, 1 Mart 1923.
...., Son Haberlere Göre, Tanin, 2 Mart 1923.
... , Lord Cruzon ve Sulh, Tanin, 7 Mart 1923.
..., Cevabi Nota,Tanin, 2 Nisan 1923.
................... ......, İntihabat ve Sulh , Tanin, 4 Nisan 1923.
Ebuzziya,Velid, Sulhün Sağlam Olması Lazımdır!, Tevhid- i Efkâr, 1 Mart 1923
...., İşleri Yine Karıştırdılar, Tevhid- i Efkâr, 6 Mart 1923.
., Sulh Misakımıza Doğru Tevhid-i Efkâr, 7 Mart 1 923.
.. ., İyi mi fena mı? Tevhid- i Efkâr, 2 Nisan 1923 .
... ., Yeni İntihabat , Tevhid- i Efkâr, 3 Nisan 1923.
... ., Büyük Millet Meclisi, Tevhid- i Efkâr , 4 Nisan 1923.
, Grupların Fevkinde Vatan Vardır Tevhid-i Efkâr, 7 Nisan 1923.
... ., Yeni İntihabatta Umde - i Esasiyemiz Ne Olmalıdır, Tevhid-i Efkâr , 8 Nisan 1923.
... ., Sulh İşi Ne Oluyor Tevhid- i Efkâr, 9 Nisan 1923 .
...., Sulhten Ziyade Sulhe Muhtacız Tevhid- i Efkâr, 15 Nisan 1923.
...., Davamızı Nasıl Müdafaa Edebiliriz? Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
Nadi,Yunus, Mesele Mecliste Anadolu da Yenigün, 27 Şubat 1923.
Gazeteler
Anadoluda Yenigün
Hâkimiyet- i Milliye
Tan
Tanin
Tevhid-i Efkâr

APA	BOLAT SALMAN B, DEMİRASLAN T (2013). Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. , 29 - 60.
Chicago	BOLAT SALMAN Bengül,DEMİRASLAN Tekin Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. (2013): 29 - 60.
MLA	BOLAT SALMAN Bengül,DEMİRASLAN Tekin Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. , 2013, ss.29 - 60.
AMA	BOLAT SALMAN B,DEMİRASLAN T Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. . 2013; 29 - 60.
Vancouver	BOLAT SALMAN B,DEMİRASLAN T Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. . 2013; 29 - 60.
IEEE	BOLAT SALMAN B,DEMİRASLAN T "Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması." , ss.29 - 60, 2013.
ISNAD	BOLAT SALMAN, Bengül - DEMİRASLAN, Tekin. "Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması". (2013), 29-60.

APA	BOLAT SALMAN B, DEMİRASLAN T (2013). Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 13(53), 29 - 60.
Chicago	BOLAT SALMAN Bengül,DEMİRASLAN Tekin Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. ATATÜRK YOLU DERGİSİ 13, no.53 (2013): 29 - 60.
MLA	BOLAT SALMAN Bengül,DEMİRASLAN Tekin Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.13, no.53, 2013, ss.29 - 60.
AMA	BOLAT SALMAN B,DEMİRASLAN T Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2013; 13(53): 29 - 60.
Vancouver	BOLAT SALMAN B,DEMİRASLAN T Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2013; 13(53): 29 - 60.
IEEE	BOLAT SALMAN B,DEMİRASLAN T "Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 13, ss.29 - 60, 2013.
ISNAD	BOLAT SALMAN, Bengül - DEMİRASLAN, Tekin. "Lozan görüşmeleri sırasında mecliste ortaya çıkan II. grup muhalefeti ve basına yansıması". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 13/53 (2013), 29-60.