Yıl: 2011 Cilt: 3 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 29 - 45 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi

Öz:
16. yüzyılın önemli şairlerinden olan Bâkî, divan şiirimizin gelişmesinde ve Osm anlıcoğrafyasında yaygınlaşmasında büyük katkıda bulunmuştur. Bu makalede, şairlerin sultanı olarak daanılan BâkîninBir lebi gonca yüzi gül-zâr dirsen işte senHâr-ı gamda candelîb-i zâr dirsen işte benbeytiyle başlayan gazeli klasik usulle şerh edilmiş, gazelde kullanılan sesler yapısalcı açıdandeğerlendirilmiştir. Bâkî, şiirinde söz ve ses tekrarlarına yer verirken beyitlerin anlamlarıyla daörtüşmesine dikkat etmiştir. Mesela, sert ünsüzler 5. beyitte âşığın zor durumda oluşunun, 6. beyittede sevgilinin acımasızlığının şiddetini hissettirmektedir.Ayrıca divan şiirimizde aşk motifinin kahramanları olan sevgili ve âşıkla ilgili muhtevaunsurları bir araya getirilmiştir. Şair, sen ve ben zamirlerini kullanarak divan şiirindeki sevgili veaşığa ait motifleri bütün özellikleriyle işlemiştir. Âşık ile sevgilinin vasıflarını belirtirken "s en" ve"ben" zamirlerine eşit oranda yer vermiştir.
Anahtar Kelime:

The assesment of Baki s one lyric regarding its comment and alliteration

Öz:
Baki, one of the important poets of the 16th century, contributed a lot to the development ofdivan poetry and its widespread in the Ottoman geography. In this article, Baki s lyric which startswithBir lebi gonca yüzi gül-zâr dirsen işte senHâr-ı gamda candelîb-i zâr dirsen işte benthese couplet has been commented with classical style and the alliterations used in the lyric havebeen evaluated in terms of structure. In his poems, Baki paid attention not only to the repetitions andthe alliteration but also to the associations of the couplets with the meanings. For instance, the s trongconsonants in the fifth couplet give the feeling of the lover s being in a difficult situation, and in thesixth couplet the severity of the lover s mercilessness.Furthermore, in divan poetry the contents regarding beloved and lover who are the heroes ofthe love motifs have been banded together. The poet analyzed the motifs belonging to the beloved andthe lover in divan poetry by using you and me pronouns. While pointing out the features of the loverand beloved, he has equally used the you and me pronouns.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdemir, Rıza, (1990), Güldeste Türk Edebiyatından Seçilmiş Beyit ve Mısralar, Ankara.
  • Aydemir, Yaşar ve Çeltik, Halil, (2005), “Redife Farklı Bir Bakış: Çift/ Çapraz Redifle yazılmış Tek Kafiyeli Şiirler”, Bilig, Sayı: 33, Bahar, s. 167 -188, Ankara.
  • Demirel, Mustafa, (1996), İbn- i Kemâl Divânı Tenkitli Metin, İstanbul.
  • Devellioğlu, Ferit, (2000), Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat, İstanbul.
  • Erdoğan, Mehtap, (2009), “Divan Şiirinde Mahallileşme Kavramı Ve Bâkî Divanı’nda Bazı Mahallî Unsurlar”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/5 Summer, s. 114 - 165.
  • Erdoğan, Murat, (2007), Bâkî Divanı’nda Bitkiler ve Çiçekler , Elazığ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
  • Eren, Abdullah, (2008), “Bâkî Divanı’nda Kırmızı Renk”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 37, s. 31 -68, Erzurum.
  • Gültekin, Gül, (2008), Bâkî Divanı’ndaki Kelime Grupları ve Söz Varlığı, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
  • İpekten, Halûk, (1994), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul.
  • İpekten, Halûk, (2007), Bâkî Hayatı Sanatı Eserleri , Ankara.
  • Koç Keskin, Neslihan, (2007), “Divân Şiirinde Senli Benli Gazeller Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Türkiyat Türklük Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 1, s.159- 182, Ankara.
  • Küçük, Sabahattin, (1994), Bâkî Divânı Tenkitli Basım, Ankara.
  • Macit, Muhsin, (1996), Divân Şiirinde Ahenk Unsurları, Ankara.
  • Mazıoğlu, Hasibe, (2002), Fuzûli ve Türkçe Divânı'ndan seçmeler, Ankara.
  • Öztürk, Furkan, (2006), Bâkî Divanı Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Pala, İskender, (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara.
  • Pekyürek, H. Emre, (2007) Bâkî Dîvânı’nda Maddî Kültür, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal B ilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
  • Saraç, M. A. Yekta, (2002), Emri Divânı, İstanbul.
  • Sevgi, Ahmet, (2009), “Bâkî’nin Ancak Redifli Gazeline Yazılan Tahmis ve Tesdisler”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Hüs eyin AYAN Özel Sayısı, Sayı: 39, s. 385- 393, Erzurum.
  • Tarlan, Ali Nihat, (1997), Necâtî Beg Divânı, İstanbul.
APA aydın a (2011). Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. , 29 - 45.
Chicago aydın abdullah Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. (2011): 29 - 45.
MLA aydın abdullah Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. , 2011, ss.29 - 45.
AMA aydın a Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. . 2011; 29 - 45.
Vancouver aydın a Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. . 2011; 29 - 45.
IEEE aydın a "Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi." , ss.29 - 45, 2011.
ISNAD aydın, abdullah. "Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi". (2011), 29-45.
APA aydın a (2011). Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 29 - 45.
Chicago aydın abdullah Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3, no.6 (2011): 29 - 45.
MLA aydın abdullah Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.3, no.6, 2011, ss.29 - 45.
AMA aydın a Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2011; 3(6): 29 - 45.
Vancouver aydın a Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2011; 3(6): 29 - 45.
IEEE aydın a "Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi." Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, ss.29 - 45, 2011.
ISNAD aydın, abdullah. "Bâkî' nin bir Gazelinin Şerhi ve ses tekrarları açısından değerlendirilmesi". Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3/6 (2011), 29-45.