Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması

Yasemin BAKİ, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Rize, Türkiye)
Neslihan KARAKUŞ (Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Türk Dünyası Araştırmaları
50 5
Yıl: 2013 Cilt: 102 Sayı: 203 Sayfa Aralığı: 77 - 108 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması

Öz:
Fıkralar, geçmiş ile gelecek arasında köprü vazifesi görerek toplumun deneyim ve tecrübelerini gelecek nesillere aktaran sözlü kültür elçileridir. Halk edebiyatı ürünlerinden olan fıkralar toplumun sosyal, kültürel ve geleneksel yaşantısı hakkında bilgi vererek milletin kendine özgü niteliklerinin tanınmasını ve toplumun kültürel kodlarının korunmasını sağlar. Zengin bir birikimine sahip olan kültürümüzün seçkin örneklerinden olan fıkralar edebi zevk kazandırmanın yanında mesajı sezdirmeden verme, özlü anlatımı ile sonuca hızlıca ulaşma, okuyan ve dinleyeni eğlendirerek düşünmeye sevk etme gibi özellikleri ile de eğitsel olarak da önemli işlevlere sahiptir. Türkçe dersi, temel kaynakları olan edebî metinler vasıtası ile geçmişin kültürel birikimini gelecek nesillere aktarmayı amaçlayan bir kültür ve beceri dersidir. Fıkralar sahip olduğu niteliklerle Türkçe dersinde amaçlanan hedeflere ulaşmada eğitim-öğretim sürecini hayatla ilişkilendirerek öğrencilere yaşama dair zengin örnekler sunar. Bu çalışmada fıkraların bu özelliklerinden yola çıkarak fıkra türünün Türk edebiyatındaki ve Türkçe eğitimindeki önemine dikkat çekilmiş, ardından Türk kültür ve edebiyatının mihenk taşlarından olan Mevlânânın baş eseri olan Mesnevî de yer alan fıkraların tespiti yapılmış ve bu fıkraların Türkçe eğitiminde kaynak metin olarak kullanılabilirliği üzerinde durulmuştur. Çalışmada; tarama araştırması yöntemiyle literatür taraması yapılmış ve Mesnevîde yer alan fıkralar tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Mesnevîde toplam yirmi
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Kültürel Çalışmalar Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri

Mawlânâ s Mathnawi jokes in the use of Turkish education

Öz:
Jokes, acts as a bridge between the past and the future of society oral culture ambassadors for transmitting to future generations of experience and expertise. So that the products of folk literature, jokes, social, cultural and traditional life of the nation by providing information about the cultural codes of society, the protection of its own and provides recognition of their qualifications. With an accumulation of the rich literary culture jokes to enjoy fine example to enable a message to stalking, concise, quickly achieving results through lectures, reading and thinking about entertaining listeners with features such as referral has important functions as well as educational. Turkish lessons, the main sources of the past by means of literary texts aimed at informing future generations a culture and skills of cultural background in the course. Jokes in achieving its intended objectives Turkish lesson qualifications in relation to life and the process of education and training offers a great selection of students for life. In this study, considering the characteristics of jokes of this clause drawn attention to the importance of its kind in Turkish literature and Turkish education, then the head of Turkish culture and literature, which is the work of the cornerstones of Mevlânâ s Mathnawi, which made the determination of the jokes and in jokes Turkish education focused on the availability of the source text. In this study, the scanning method of research literature and the jokes have been identified Mathnawi. As a result, a total of twentyone jokes Mathnawi determined and concluded that these jokes should be used in Turkish education.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Kültürel Çalışmalar Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akkuş, Metin, “Doğu Kültüründe Nasreddin Hoca Tipinin Benzerleri”, Atatürk Üniversitesi FEF TDEB Nasreddin Hoca Paneli, s. 57-62, Erzurum (15 Mayıs 2002).
  • Aktaş, Hasan, Yeni Türk Şiirinde Mevlânâ Okulu ve Misyonu, Yort Savul Yayınları, Edirne 2002.
  • Armağan, Mustafa, Hilmi Yavuz İle Doğu’ya ve Batı’ya Yolculuk, Ufuk Kitapları, İstanbul 2003.
  • Artun, Erman, Türk Halk Edebiyatına Giriş, Bayrak Matbaası, İstanbul 2009.
  • Artun, Erman, Anonim Halk Edebiyatı Nesri, Bayrak Matbaası, İstanbul 2007.
  • Aslan, Enver, Türk Halk Edebiyatı, Maya Akademi Yayın-Dağıtım, Ankara 2008.
  • Bergson, Henri, Gülme (Le Rire), Çeviren: Mustafa Şekip Tunç, MEB Yayınları, İstanbul 1989.
  • Büyük İslâm ve Tasavvûf Önderleri Ansiklopedisi, Vefa Yayıncılık, İstanbul 1993.
  • Can, Şefik, Mevlânâ Hayatı-Şahsiyeti-Fikirleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2003.
  • Çetişli, İsmail, “Edebiyat Eğitiminde Edebî Metnin Yeri ve Anlamı”, Milli Eğitim Dergisi, 2006; 34 (169), http://dhgm.meb.gov. tr/yayimlar/dergiler/ Milli_Egitim_Dergisi/169/ismail.pdf
  • Çiftçi, Hasan, Klasik Fars Edebiyatında Hiciv ve Sosyal Eleştiri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2002.
  • Çiftçi, Hasan, Klâsik İslâm Edebiyatında Hiciv ve Mizah, Atatürk Üniversitesi, TAED 10, Erzurum 1998.
  • Diyanet İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2007.
  • Durmuşoğlu, Gül, “Karşılaştırmalı Metin Dil Bilimi ve Çeviri”, Dilbilimin Dünü, Bugünü, Yarını 1. Dilbilim Sempozyumu, 1987.
  • Eker, Gülin Öğüt, “Fıkralar”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi III, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2003.
  • Ekici, Metin, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2004.
  • Elçin, Şükrü, Halk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
  • Elitaş, Musa, “Tasavvufta Fıkranın Yeri ve Tasavvufî Fıkralar”, 3. Uluslararası Türk Medeniyetlerinde Sözlü Kültür Geleneği Sempozyumu Bildirileri, Egeli Araştırmacı ve Yazarlar Birliği, s. 67, Denizli 2004.
  • Göker, Cemil, Gülme ve Güldüren Sanat Türleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993.
  • Görkem, İsmail, “Anadolu-Türk Ağıtlarının Mizahî Karakteri Hakkında Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 20, s. 154, (2006/1).
  • Güleç, İsmail, “İsmail Emre ve Nasreddin Hoca’nın Fıkralarına Farklı Bir Yaklaşım”, Yedi İklim Dergisi, Nasreddin Hoca Özel Sayısı, s. 99-105, (Eylül- Ekim 2001).
  • Güzel, Abdurrahman, Dinî-Tasavvûfî Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 2006.
  • Güzel, Abdurrahman - Torun, Ali, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara 2008.
  • Halıcı, Feyzi, “Mevlevî Şâiri Burhaneddin’in Nasreddin Hoca’nın Fıkralarının Şerhi”, II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, s. 235-290, Ankara 1982.
  • Halıcı, Feyzi, Şair Burhaneddin’in Nasreddin Hoca’nın Fıkralarını Şerheden Eseri, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1994.
  • Hoca, Nasreddin, Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler, ed. Kerim Çetinoğlu, Kum Saati Yayınları, İstanbul 2005.
  • Hocaoğlu, Ömer L., Anahtari Bendedur, Ankara 1981.
  • İşeri, Kamil, “Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitabının İlköğretim Türkçe Programının Amaçlarının Uygunluğunun Değerlendirilmesi”, Dil Dergisi, Sayı: 136, s. 58-74, (2006).
  • İçel, Hatice, “Deyimlerin Mataforik Yapısı”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 194, s. 208, İstanbul 2011.
  • Kanık, Orhan Veli, Nasrettin Hoca Hikâyeleri, İstanbul 1970.
  • Karakuş, İdris, “Çocukta Dil Gelişimi”, Türk Dili Dergisi, s. 544, Ankara (1997).
  • Karakuş, Neslihan, Türkçe Öğretiminde Kaynak Metinlerin Temalara Uygunluğu Yönünden Düzenlenmesi ve Değerlendirilmesi, (yayınlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, s. 33-34, İstan- bul 2010.
  • Karasar, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2005.
  • Kavcar, Cavit, Edebiyat ve Eğitim, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara 1994.
  • Kavcar, Cavit ve diğerleri, Türkçe Öğretimi, Engin Yayınevi, Ankara 2004.
  • Kılıçlı, Mustafa, Arap Edebiyatında Şuubiye, İşaret Yayınları, İstanbul 1992.
  • Kırmızı, Fatma, Susar Akkaya, Nevin, “Türkçe Öğretimi Programında Yaşanan Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 25, s. 42-54, (2009).
  • Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, İlköğretim Türkçe Dersi 6, 7, 8. Sınıflar Öğretim Programı, Milli Eğitim Yayınevi, Ankara 2006.
  • Neuman, W. Lawrance, Toplumsal Araştırma Yöntemleri, Yayın Odası Yayıncılık, İstanbul 2008.
  • Oğuz, Öcal, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayıncılık, Ankara 2008.
  • Öngören, Ferit, Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı ve Hicvi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1983.
  • Öz, Fevzi, Uygulamalı Türkçe Öğretimi, Anı Yayıncılık, Ankara 2003.
  • Özbay, Murat, Türkçe Öğretimi Kaynakçası, Öncü Basımevi, Ankara 2008.
  • Özdemir, Ahmet, Bütün Yönleriyle Türk Halk Edebiyatı Bilgileri, Bordo-Siyah Klasik Yayınlar, İstanbul 2007.
  • Özden, Mehtap, Kaynak Türkçe Metinler, Ürün Yayınları, İstanbul 2009.
  • Sakaoğlu, Saim, Türk Fıkraları ve Nasreddin Hoca, Konya 1992.
  • Sakaoğlu, Saim, Masal Araştırmaları, Akçağ Yayınları, İstanbul 1999.
  • Schimmel, Annemarie, İslâm’ın Mistik Boyutları, trc. Senail Özkan, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1999.
  • Schimmel, Annemarie, Ben Rüzgârım Sen Ateş, trc. Senail Özkan, Ötüken Yayınları, İstanbul 2007.
  • Sever, Sedat, “Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Yapısal ve Eğitsel Özellikler”, Abece Dergisi, Sayı: 107, s. 14-15, (1995).
  • Somuncu, Selim, İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Edebî Metinlerin Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi, (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar 2008.
  • Şahin, R., “Fıkraların Edebiyatımızdaki Yeri ve Önemi”, 3. Uluslararası Türk Medeniyetlerinde Sözlü Kültür Geleneği Sempozyumu Bildirileri, Egeli Araştırmacı ve Yazarlar Birliği, s. 193, Denizli (2004).
  • Şimşek, Selami, “Mevlânâ’da Mizah ve Nükte”, Tasavvûf Dergisi, Mevlânâ Özel Sayısı, Yıl: 6, Sayı: 14, s. 525-548, Ankara 2005.
  • Taşdemir, Mehmet, “Eğitsel Bir Materyal Olarak Çocuk Hikâye ve Romanlarının Nitelik Düzeyi”, Milli Eğitim Dergisi, 33 (168), s. 7-29, (2005.)
  • Temizyürek, Fahri, Balcı, Ahmet, Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2006.
  • Topçuoğlu, Fulya, Ana Dili Öğretiminde Beceri Alanları, Kerasus Yayınları, İstanbul 2011.
  • TDK, Büyük Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
  • Tural, H., “Cuhâ”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, VIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2007.
  • Tural, Sadık, Nekre ve Nükte Kavramlarının Kültür İçindeki Yeri ve Fonksiyonları, Edebiyat Bilimine Katkılar, Ecdâd Yayım-Pazarlama, Ankara 1993.
  • Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yayınları, İstanbul 1977.
  • Türkmen, Fikret, “Anadolu Mizahında Bazı İran ve Arap Kökenli Mizah Tipleri”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Sayı: 1, s. 1-4, İzmir 1996.
  • Yalçın, Alemdar ve Aytaş, Gıyasettin, Çocuk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
  • Yavuz, Hilmi, Budalalığın Keşfi, Can Yayınları, İstanbul 2002.
  • Yavuz, Hilmi, “Gülen Düşünce”, Zaman Gazetesi, s. 14, (28 Kasım 1999).
  • Yıldırım, Ali-Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara 1999.
  • Yıldırım, Dursun, “Sözel Eleştiri Türü ve Nasreddin Hoca Bildirileri Üzerine Birkaç Söz”, Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, s. 58, Ankara 1997.
  • Yıldırım, Dursun, “Fıkra Türü”, Türk Bitiği: Araştırma/İnceleme Yazıları, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
  • Yıldırım, Dursun, “Sözel Eleştiri Türü ve Nasreddin Hoca Bildirileri Üzerine Birkaç Söz”, Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 57-59, Ankara 1997.
APA baki y, KARAKUS N (2013). Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. , 77 - 108.
Chicago baki yasemin,KARAKUS NESLIHAN Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. (2013): 77 - 108.
MLA baki yasemin,KARAKUS NESLIHAN Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. , 2013, ss.77 - 108.
AMA baki y,KARAKUS N Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. . 2013; 77 - 108.
Vancouver baki y,KARAKUS N Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. . 2013; 77 - 108.
IEEE baki y,KARAKUS N "Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması." , ss.77 - 108, 2013.
ISNAD baki, yasemin - KARAKUS, NESLIHAN. "Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması". (2013), 77-108.
APA baki y, KARAKUS N (2013). Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. Türk Dünyası Araştırmaları, 102(203), 77 - 108.
Chicago baki yasemin,KARAKUS NESLIHAN Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. Türk Dünyası Araştırmaları 102, no.203 (2013): 77 - 108.
MLA baki yasemin,KARAKUS NESLIHAN Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. Türk Dünyası Araştırmaları, vol.102, no.203, 2013, ss.77 - 108.
AMA baki y,KARAKUS N Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. Türk Dünyası Araştırmaları. 2013; 102(203): 77 - 108.
Vancouver baki y,KARAKUS N Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması. Türk Dünyası Araştırmaları. 2013; 102(203): 77 - 108.
IEEE baki y,KARAKUS N "Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması." Türk Dünyası Araştırmaları, 102, ss.77 - 108, 2013.
ISNAD baki, yasemin - KARAKUS, NESLIHAN. "Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde yer alan fıkraların Türkçe eğitiminde kullanılması". Türk Dünyası Araştırmaları 102/203 (2013), 77-108.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 20:50

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları