Yıl: 2012 Cilt: 99 Sayı: 196 Sayfa Aralığı: 173 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine

Öz:
Çuvaş halk edebiyatının hangi dönemi üzerine çalışma yapılırsa yapılsın, incelemede bulunulacak malzemenin gerçek anlamda bir folklor malzemesi olup olmadığı, karşılaşılan en önemli sorunlardan birisidir. Günümüze kadar halk edebiyatının çeşitli alalarındaki birçok antolojide yayımlanan çok sayıda metinde de bu tür sıkıntılar ile karşılaşılmaktadır. Özellikle de epik eserlerin yayınlandığı antolojilerde anılan türdeki metinlerin çokluğu dikkat çekmektedir. Milli kimliklerin en fazla vurgulandığı ve kimlik inşasında önemli işlevleri olan bu tür eserlerin derlemesinde böylesi metinlerin yer alması şaşırtıcı bir durum değildir. Çuvaş halk edebiyatına ait metinlerin yayımlanması esnasında İstanbulu konu alan bir şiir, Çuvaş destanları arasına yerleştirilmiştir. Bu şiirin, ilk yayımlandığı 1915 tarihinden sonra Çuvaş halk edebiyatının destan metinleri arasında yayımlanmış olması, onun önemini daha da artırmaktadır. Çuvaş modern edebiyatının başlangıç dönemi sayılabilecek bir zamanda şair N.İ. Şelepi tarafından yayımlanan bu şiirin folklor malzemelerine dayanılarak yaratıldığı belirtilmektedir. Bu makalede Konstantinapol Huline Tuni (İstanbul Şehrinin Kuruluşu) adlı şiirin kaynağını oluşturduğu belirtilen Çuvaş folklorunda bu konunun işlenip işlenmediği irdelenecektir. Aynı zamanda Folklor ile ilgili bu bağlantının ele alınmasının ardından eserin yaratılışının, dönemin tarihî olaylarıyla ya da Bizans-Rus Ortodoks geleneğiyle ilişkisi sorgulanacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Kültürel Çalışmalar Antropoloji Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri

Poem, named as founding of the City, İstanbul in chuvash literature and about its resources

Öz:
It is one of the most important problem that if the material, on which will be examined, is a real folkloric material or not in any era of Chuvash folk literature. Up to now, same problem confronts about lots of texts, published in many anthologies in various branches of folk literature. It is remarkable that these texts are much more especially in the anthologies, in which the epics had been published. It isn t surprising that these studi- es are in the anthologies, in which the national identities have been emp- hasized mostly and have been important functions in building identity. While publishing the texts about Chuvash folk literatue, a poem about Is- tanbul have been situated in Chuvash epopes. Because this poem had been published within Chuvash folk literature s epic texts after its first publication in 1915, the importance of this poem had increased even mo- re. It is stated that this poem, published by N.İ. Şelepi in the era which can be accepted as the early era of Chuvas modern literature, had been created by consisting folkloric materials. In this essay, it will be scrutini- zed whether the subject, which consists the resource of this poem, named as Konstantinapol Huline Tuni (Founding of the city, Istanbul) , had be- en discussed or not in Chuvash folklore. At the same time, after scrutini- zing this connection about folklore, relationship between creation of this poem and the historical events in that era or Byzantine-Russian Orthodox tradition will be questionized.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Kültürel Çalışmalar Antropoloji Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arhipov, D.A., Konstantinapol’ti Çĭvaşsem, Kazan, 1903.
  • Arık, Durmuş, Hıristiyanlaştırılan Türkler (Çuvaşlar), Aziz Andaç Yay., Ankara, 2005.
  • Aslan, Ferhat, Ayasofya Efsaneleri, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Yayınları, İstanbul, 2011.
  • Baker, G.P., Constantine the Great and Christian Revolution, Kessinger Publis- hing Company, 2003.
  • Coleman, Cristopher Bush, Constantine the Great and Christionity, Columbia University Press, 1914.
  • Gökgöz, Saime, Selenga (Yevfimiy Aleksandroviç Malov İdil-Ural’da İslam Karşıtı Rus Misyon Siyaseti), Köksav Yay., Ankara, 2007.
  • Mészáros, Gyula, “Csuvasok és tatárok között a Volga-vidéken”, (İdil Çevresinde Çuvaşlar ve Tatarlar Arasında) Ethnographia, 19, 227-238, 1908.
  • Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları İle Destanlar), C. 1, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 1993.
  • Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları İle Destanlar), C. 2, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 1995.
  • Özden, Hilmi, “Türklerde Kartal ve Çift Başlı Kartal Tamgaları”, Turan, S. 15, 109-117, 2011.
  • Romanov, Osip, “Çuvaşi v Konstantinapol”, Ottisk iz Jurnala “İstoriçeskiy Vestnik”, 512-526, Kazan, 1903.
  • Rorlich, Azade Ayşe, Volga Tatarları Yüzyılları Aşan Milliyetçilik, (Çev. M. Süreyya Er), İletişim Yay., İstanbul, 2000.
  • Russack, Hans Hermann, Byzanz und Stambul, Sagen und Legenden vom Goldenen Horn, Hans von Hugo Verlag, Berlin, 1941.
  • Sirotkin, M.Y., “N.İ. Polorussov (Şelepi)”, (N.İ. Polorussov-Şelepi), Çĭvaş Sovet Literaturi, Çĭvaş ASSR Kneke İzdatel’stvi, Şupaşkar, 1972.
  • Şirokorad, A.B., Osmanlı-Rus Savaşları, Selenge Yay., İstanbul, 2009.
  • Topsakal, İlyas, Rus Misyoner Kaynaklarına Göre Rus Çarlığı ve Türkler (1552- 1917, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2009.
  • Vasilyev, Dmitri D., “Eski Rus Edebiyatında ‘Hojdeniya’ (Seyahatnameler) ve Çar Şehrinin (Konstantin Şehrinin) Edebi Tanımlamaları”, Tuncer Baykara Armağanı, (hzl. Mehmet Öz), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., 121-126, Ankara, 2011.
  • Yerasimos, Stefanos, Konstantiniye ve Ayasofya Efsaneleri, (Çev. Şirin Tekeli), İletişim Yay., İstanbul, 1998.
  • Yumart, G.F. - İ.G. Trofimova, Çuvaş Halĭh Pultarulĭh Halĭh Epos, ÇĭvaşKnegi İzdatel’stvi, Şupaşkar, 2004.
  • Yur’yev, Mihail, Çĭvaş Pisatelsem (Çuvaş Yazarları), Çĭvaş ASSR Kneki İzd., Şupaşkar, 1968.
APA BAYRAM B (2012). Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. , 173 - 200.
Chicago BAYRAM BÜLENT Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. (2012): 173 - 200.
MLA BAYRAM BÜLENT Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. , 2012, ss.173 - 200.
AMA BAYRAM B Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. . 2012; 173 - 200.
Vancouver BAYRAM B Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. . 2012; 173 - 200.
IEEE BAYRAM B "Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine." , ss.173 - 200, 2012.
ISNAD BAYRAM, BÜLENT. "Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine". (2012), 173-200.
APA BAYRAM B (2012). Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. Türk Dünyası Araştırmaları, 99(196), 173 - 200.
Chicago BAYRAM BÜLENT Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. Türk Dünyası Araştırmaları 99, no.196 (2012): 173 - 200.
MLA BAYRAM BÜLENT Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. Türk Dünyası Araştırmaları, vol.99, no.196, 2012, ss.173 - 200.
AMA BAYRAM B Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. Türk Dünyası Araştırmaları. 2012; 99(196): 173 - 200.
Vancouver BAYRAM B Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine. Türk Dünyası Araştırmaları. 2012; 99(196): 173 - 200.
IEEE BAYRAM B "Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine." Türk Dünyası Araştırmaları, 99, ss.173 - 200, 2012.
ISNAD BAYRAM, BÜLENT. "Çuvaş edebiyatında İstanbul Şehrinin kuruluşu manzumesi ve onun kaynakları üzerine". Türk Dünyası Araştırmaları 99/196 (2012), 173-200.