Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi

BÜYÜKUYSAL, M.Çağatay; ÖZEN BARUT, BANU; ATİK, Levent; EMRE, Ufuk; ŞENORMANCI, ÖMER; SARAÇLI, Özge; GÜDÜL, Serdar; DEMİR AKCA, AYŞE SEMRA; atasoy, nuray; ATASOY, H. Tuğrul

Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi

AYŞE SEMRA DEMİR AKCA, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

Özge SARAÇLI, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikyatri Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

Ufuk EMRE, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji, Bölümü, Zonguldak, Türkiye)

Nuray ATASOY, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikyatri Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

Serdar GÜDÜL, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikyatri Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

Banu Özen BARUT, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji, Bölümü, Zonguldak, Türkiye)

Ömer ŞENORMANCI, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikyatri Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

M.Çağatay BÜYÜKUYSAL, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

Levent ATİK, (Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikyatri Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye)

H. Tuğrul ATASOY (Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Zonguldak, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

43 7

Yıl: 2014 Cilt: 51 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 267 - 274 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi

Öz:

Giriş: Yaşlı hastalardaki bilişsel bozulma, işlevsel kayıp için bir risk faktörü olaraktanımlanmıştır. Bu işlevsel bozukluk; demans, depresyon, anksiyete veya medikalhastalıkların belirtisi olabilmektedir. Bu çalışma; hastanede yatan yaşlı hastalardabilişsel bozukluk sıklığını saptamak ve hastaların bilişsel durumları ile sosyodemografikdeğişkenler, günlük yaşam aktiviteleri, anksiyete ve depresyon arasındaki ilişkininincelenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı özellikteki bu çalışmanın örneklemi Bülent EcevitÜniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde yatarak tedavi gören 65 yaş veüstü 243 hastadan oluşmaktadır. Hastaları değerlendirmek için Sosyodemografik veriformu, Standardize Mini Mental Test (SMMT), Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği, LawtonBrody Enstrumental Günlük Aktiviteler Ölçeği, Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) ve BeckAnksiyete ölçeği kullanılmıştır.Bulgular: Hastaların 106sı (%43,6) kadın, 137si (%56,4) erkektir. Hastalar, SMMT 23/24kesme puanına göre iki gruba ayrılmıştır. Bilişsel işlev bozukluğu; ileri yaş, kadın cinsiyet,düşük eğitim ve sosyo-ekonomik düzey, kırsal kesimde yaşayan hastalarda istatistikolarak anlamlı olarak daha sık bulunmuştur. Bilişsel işlev bozukluğu olan grubun temelve yardımcı günlük yaşam aktivitelerinde ve beslenmelerinde daha çok sorun olduğu,anksiyete ve depresyon puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Çalışmamızda,bilişsel yıkım ve GDÖne göre olası depresyon sıklığı sırasıyla %56 ve %48 olmasınarağmen; hastaların sadece %10,5inin daha önce psikiyatri doktoruna başvurduğu,%9.3ünün psikiyatrik bir tedavi aldığı öğrenilmiştir. Sonuç: Bilişsel işlevler bozuldukça günlük yaşam aktiviteleri gerilemekte, beslenme bozulmakta ve bağımsız iş yapabilme kapasitesi olumsuz yönde etkilenmektedir.İleri yaş, kadın cinsiyet, düşük eğitim düzeyi ve sosyoekonomik düzey, kırsalkesimde yaşamak bilişsel işlevlerde gerileme ile yakından ilişkilidir. Yaşlılardakibilişsel gerileme depresyon ve anksiyete ile de ilişkili olabilir. Çalışmamızınsonuçlarına göre; tıbbi hastalığı olan yaşlılardaki bilişsel sorunlar, depresyon ve diğerpsikiyatrik sorunların fark edilmemesinin, yaşlı hastaların zihinsel sağlığını olumsuzetkileyebileceği kanaatindeyiz. Yaşlı hastalarla karşılaşan tüm hekimlerin taramatestlerini kullanarak bilişsel yıkım ve depresyonu taraması önemlidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Hemşirelik Psikoloji Psikiyatri

Relationship of cognitive functions with daily living activities, depression, anxiety and clinical variables in hospitalized elderly patients

Öz:

Introduction: Cognitive impairment in elderly patients, which may be a sign of dementia,depression, anxiety or medical diseases, has been determined as a risk factor forfunctional loss. In this study, we aimed to investigate the frequency of cognitiveimpairment and to investigate the relationship of cognitive status with sociodemographicvariables, daily living activities, anxiety and depression in elderly inpatients. Method: The sample of this cross-sectional and descriptive study consists of 243patients aged 65 years and older who were hospitalized in Bülent Ecevit UniversityHospital. A sociodemographic questionnaire,, the Mini-Mental State Examination(MMSE), Activities of Daily Living Scale, Lawton-Brody Instrumental Daily ActivitiesScale, Geriatric Depression Scale (GDS) and the Beck Anxiety Inventory were used fordata collection. Results: One hundred and six (43.6%) patients were female and 137 (56.4%) weremale. The patients were divided into two groups according to the Mini-Mental StateExamination (MMSE) 23/24 cut-off score. The cognitive decline was statisticallysignificantly more frequent in patients who were older, female, less educated, lowsocioeconomic status, and living in rural areas. There were more problems in the basicand instrumental activities of daily living and nutrition in patients with cognitive decline.Anxiety and depression scores were higher in this group. In our study, although thefrequency of cognitive decline and depression according to GDS were 56% and 48%,respectively; we found that only 10.5% of patients applied to the psychiatrist, and 9.3% ofpatients received psychiatric treatment.Conclusion: Cognitive decline may cause deterioration in the daily living activities,nutrition and capacity for independent functioning. Older age, female, low education, lowsocioeconomic status and living in rural area are important risk factors for cognitiveimpairment. Cognitive decline in older age may be associated with depression andanxiety. We assume that when cognitive decline, depression and other psychiatricproblems are unidentified, it may contribute to deterioration of mental health in medically ill elderly.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Hemşirelik Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Diker J, Etiler N, Yıldız M, Şeref B. Altmış beş yaş üzerindeki kişilerde bilişsel durumun günlük yaşam aktiviteleri, yaşam kalitesi ve demografik değişkenlerle ilişkisi: Bir alan çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2001; 2:79-86.
2. Göktaş K, Özkan İ. Yaşlılarda Depresyon. Türkiyede Psikiyatri 2006; 8:30-37.
3. Douzenis A, Michopoulos I, Gournellis R, Christodoulou C, Kalkavoura C, Michalopoulou PG, Fineti K, Patapis P, Protopapas K, Lykouras L. Cognitive decline and dementia in elderly medical inpatients remain underestimated and underdiagnosed in a recently established university general hospital in Greece. Arch Gerontol Geriatr 2010; 50:147-150.
4. Yaman M, Demirbas H, Arslan D, Coskuner T, Oruc S. Yatarak Tedavi Gören Hastalarda Bilişsel Profil. Balkan Medical Journal 2012; 29:73-76.
5. Maslow K, Mezey M. Recognition of dementia in hospitilized older adults. Am J Nurs 2008; 108:40-49.
6. Helvik AS, Engedal K, Selbaek G. The quality of life and factors associated with it in the medically hospitalised elderly. Aging Ment Health 2010; 14:861-869.
7. Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. Mini-mental state: a practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res 1975; 12:189-198.
8. Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaşar R ve Ergin F. Reliability and Validity of The Standardized Mini Mental State Examination in The Diagnosis of Mild Dementia in Turkish Population. Turkish Journal of Psychiatry 2002; 13:273-281.
9. Fillenbaum G. Screening the elderly: a brief instrumental activities of daily living measure. J Am Ger Soc 1985; 33:698-705.
10. Yavuz BB. Geriatrik Değerlendirme ve Testler. İç Hastalıkları Dergisi 2007; 14:5-17.
11. Lawton MP, Brody EM. Assessment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist 1969; 9:179-186.
12. Yazgan Ç, Kora K, Topçuoğlu V, Kuşçu K. Huzurevinde kalan demansı olmayan yaşlılarda yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Türk Geriatri Dergisi 2006; 9:143-149.
13. Rubenstein LZ, Harker JO, Salvà A, Guigoz Y, Vellas B. Screening for undernutrition in geriatric practice: developing the Short-Form Mini-Nutritional Assessment (MNA-SF). J Gerontol Bio Sci Med Sci 2001; 56:366-72.
14. Burke WJ, Roccaforte WH, Wengel SP. The short form of the Geriatric Depression Scale: a comparison with the 30-item form. J Geriatr Psychiatry Neurol 1991; 4:173-178.
15. Ertan T, Bugay G, Eker E. Geriatrik depresyon ölçeği kısa versiyonlarının Türk yaşlı toplumunda geçerlik ve güvenilirliği: GDS-15, GDS-10, GDS-4. 5. Ulusal Geropsikiyatri Sempozyumu, 10-12 Haziran 2004, Polat Renaissance Otel, İstanbul Türkiye.
16. Beck AT, Brown G, Epstein N, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. Journal of consultin and clinical psychology 1988; 56:893-897.
17. Ulusoy M, Şahin NH, Erkmen H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. J Cogn Psychother 1998; 12:163-172.
18. Çuhadar D, Sertbaş G, Tutkun H. Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2006; 7:232-239.
19. Naylor MD, Stephens C, Bowles KH, Bixby MB. Cognitively impaired older adults: from hospital to home. Am J Nurs 2005; 105:52-61.
20. Gönen S, Küçükgüçlü Ö, Yener G. Hastanede Yatan Yaşlı Bireylerde Demansla İlişkili Olabilecek İşlevsel Bilişsel Bozukluk Sıklığının İncelenmesi. Journal of Neurological Sciences 2010; 27: 446-456.
21. Tezel CG, İçağasıoğlu A, Karabulut A, Kolukısa Ş, Keskin H. Geriatri Hastalarında Bilişsel Düzey, Depresyon, Fonksiyonel Kapasite Değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi 2004; 7:206-210.
22. Sherwin BB. Estrogen effects on cognition in menopausal women. Neurology 1997; 48: 21-26.
23. Kessing LV. Depression and risk for dementia. Curr Opin Psychiatry 2012, 25:457 461.
24. Huang CQ, Wang ZR, Li YH, Xie YZ, Liu QX. Cognitive Function and risk for depression in old age: a meta analysis of published literature. Int Psychogeriatr 2011; 23:516-525.
25. Starkstein SE, Jorge R, Mizrahi R, Robinson RG. The construct of minor and major depression in Alzheimers disease. Am J Psychiatry 2005; 162:2086-2093.
26. Ayhan FF, Ceceli E, Usta M, Kurultak D, Borman P. Evde Yaşayan Yaşlı Hastalarda Kapsamlı Geriatrik Değerlendirmenin Bilişsel Parçasının Önemi. Turkish Journal of Geriatrics 2010; 13:150-159.

APA	DEMİR AKCA A, SARAÇLI Ö, EMRE U, atasoy n, GÜDÜL S, ÖZEN BARUT B, ŞENORMANCI Ö, BÜYÜKUYSAL M, ATİK L, ATASOY H (2014). Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. , 267 - 274.
Chicago	DEMİR AKCA AYŞE SEMRA,SARAÇLI Özge,EMRE Ufuk,atasoy nuray,GÜDÜL Serdar,ÖZEN BARUT BANU,ŞENORMANCI ÖMER,BÜYÜKUYSAL M.Çağatay,ATİK Levent,ATASOY H. Tuğrul Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. (2014): 267 - 274.
MLA	DEMİR AKCA AYŞE SEMRA,SARAÇLI Özge,EMRE Ufuk,atasoy nuray,GÜDÜL Serdar,ÖZEN BARUT BANU,ŞENORMANCI ÖMER,BÜYÜKUYSAL M.Çağatay,ATİK Levent,ATASOY H. Tuğrul Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. , 2014, ss.267 - 274.
AMA	DEMİR AKCA A,SARAÇLI Ö,EMRE U,atasoy n,GÜDÜL S,ÖZEN BARUT B,ŞENORMANCI Ö,BÜYÜKUYSAL M,ATİK L,ATASOY H Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. . 2014; 267 - 274.
Vancouver	DEMİR AKCA A,SARAÇLI Ö,EMRE U,atasoy n,GÜDÜL S,ÖZEN BARUT B,ŞENORMANCI Ö,BÜYÜKUYSAL M,ATİK L,ATASOY H Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. . 2014; 267 - 274.
IEEE	DEMİR AKCA A,SARAÇLI Ö,EMRE U,atasoy n,GÜDÜL S,ÖZEN BARUT B,ŞENORMANCI Ö,BÜYÜKUYSAL M,ATİK L,ATASOY H "Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi." , ss.267 - 274, 2014.
ISNAD	DEMİR AKCA, AYŞE SEMRA vd. "Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi". (2014), 267-274.

APA	DEMİR AKCA A, SARAÇLI Ö, EMRE U, atasoy n, GÜDÜL S, ÖZEN BARUT B, ŞENORMANCI Ö, BÜYÜKUYSAL M, ATİK L, ATASOY H (2014). Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 51(3), 267 - 274.
Chicago	DEMİR AKCA AYŞE SEMRA,SARAÇLI Özge,EMRE Ufuk,atasoy nuray,GÜDÜL Serdar,ÖZEN BARUT BANU,ŞENORMANCI ÖMER,BÜYÜKUYSAL M.Çağatay,ATİK Levent,ATASOY H. Tuğrul Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 51, no.3 (2014): 267 - 274.
MLA	DEMİR AKCA AYŞE SEMRA,SARAÇLI Özge,EMRE Ufuk,atasoy nuray,GÜDÜL Serdar,ÖZEN BARUT BANU,ŞENORMANCI ÖMER,BÜYÜKUYSAL M.Çağatay,ATİK Levent,ATASOY H. Tuğrul Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.51, no.3, 2014, ss.267 - 274.
AMA	DEMİR AKCA A,SARAÇLI Ö,EMRE U,atasoy n,GÜDÜL S,ÖZEN BARUT B,ŞENORMANCI Ö,BÜYÜKUYSAL M,ATİK L,ATASOY H Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2014; 51(3): 267 - 274.
Vancouver	DEMİR AKCA A,SARAÇLI Ö,EMRE U,atasoy n,GÜDÜL S,ÖZEN BARUT B,ŞENORMANCI Ö,BÜYÜKUYSAL M,ATİK L,ATASOY H Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2014; 51(3): 267 - 274.
IEEE	DEMİR AKCA A,SARAÇLI Ö,EMRE U,atasoy n,GÜDÜL S,ÖZEN BARUT B,ŞENORMANCI Ö,BÜYÜKUYSAL M,ATİK L,ATASOY H "Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi." Nöropsikiyatri Arşivi, 51, ss.267 - 274, 2014.
ISNAD	DEMİR AKCA, AYŞE SEMRA vd. "Hastanede yatan yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, anksiyete ve klinik değişkenlerle ilişkisi". Nöropsikiyatri Arşivi 51/3 (2014), 267-274.