1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması

KARACA, ERDEM

1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması

Erdem KARACA (Bitlis Eren Üniversitesi, Bitlis, Türkiye)

Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi

25 4

Yıl: 2014 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 77 - 104 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması

Öz:

I.Dünya Savaşının öncesinde Ermeni Patrikhanesi ve partileri, 1914 yılında ya pılacak seçimlerin nisbî temsil esasına göre gerçekleşmesini talep etmişlerdir. Durumu yakından takip eden Rumlar da benzer bir yaklaşım sergilemişlerdir. Ayrıca Ermeniler, bu şekilde yapılması ön görülen seçimlerden kendilerine yirmi milletvekili çıkarma hakkının verilmesi konusunda da ısrarcı olmuşlardır. Meseleyi diyalog yoluyla çözmeye çalışan iktidardaki İttihat ve Terakki Partisi, Ermenilerin istenen sayıda milletvekili çıkarabileceklerini, fakat bunun nisbî temsil esasına göre olamayacağını; siyasi, sosyal ve hukuki gerekçelerle açıklamaya çalışmıştır. Ermeni patrikhanesinin boykotuna rağmen İttihat ve Terakkiden aday gösterilen birçok Ermeni kökenli aday milletvekili seçilmiştir. Rumlar ise, nisbî temsil ısrarından vazgeçerek seçimlerden avantaj elde etmeyi başarmışlardır. Araştırmamıza konu olan zorlu seçim süreci, basına yansıyan boyutlarıyla ele alınarak irdelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

The Union and progress Party's compromise Attempts over Armenians in the course of the 1914 elections and its reflections on the Ottoman press.

Öz:

Before the First World War Armenian patriarchate and pa rties called for the making of the 1914 elections in accordance with the principle of proportional representation Closely interested in the issue, the Rums were also of the similar approach. Moreover,Armenians also insisted on having right to hold twenty congressmen from the elections estimated to be made in this fashion. Settling the issue with dialogue, the Union and Progress Party strived for explaining political, social and legal grounds that the Armenians could give forth the requested number of cong ressmen. However, this could no t have happened according to the principle of proportional representation. In spite of the Armenian patriarchate s boycott, Union and Progress Party nominated many Armenian origin candidates as the congressmen. On the other s ide, by giving up their demand for proportional representation the Rums succeeded in enjoy ing some advantages. The subject of this study is the tough election process in the light of the press.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Gazeteler
İkdam (1913) 5 Haziran, 1 Kanun - ı Evvel (Aralık), 26 Kanun - ı Evvel, (1914) 14 Şubat 1914, 19 Şubat, 24 Şubat, 25 Şubat, 5 Mart, 18 Mayıs.
Peyam (1914) 28 Şubat, 8 Mart.
Tanin (1914) 23 Kanun - ı Sani (Ocak), 25 Kanun - ı Sani, 31 Kanun - ı Sani, 1 Şubat, 3 Şubat, 7 Şubat, 10 Şubat, 11 Şubat, 21 Şubat, 23 Şubat, 5 Mart.
Tasfir - i Efkâr (Tasvir - i Efkâr) ( 1914) 14 Mart, 23 Mart.
Tercüman - ı Hakikat (1913) 25 Nisan, 22 Teşrin - i Sani, 18 Kanun - ı Evvel, (1914) 4 Şubat, 5 Şubat, 28 Şubat.
Diğer Kaynaklar
ABALIOĞLU Yunus Nadi (1914) İntihabat ve Ermeniler, Tasfir - i Efkâr, 8 Şubat, s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1913) İntihabata Dair, Tercüman - ı Hakikat, 20 Teşrin - i Evvel (Ekim), s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1913) Garip Bir İddia, Tercüman-ı Hakikat, 22 Teşrin -i Sani (Kasım), s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1913) Bir İtiraz Münasebeti ile, Tercüman- ı Hakikat, 11 Kanun - ı Evvel, s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1913) Patrik Efendinin Yeni Bir Takriri, Tercüman- ı Hakikat, 29 Teşrin - i Sani, s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1913) Anlaşmak Kabil Olmayacak mı?, Tercüman - ı Hakikat, 22 Kanun - ı Evvel, s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1914) İntihabat ve Boykotaj, Tercüman-ı Hakikat, 22 Kanun- ı Sani, s. 1.
AĞAOĞLU Ahmet (1914) İntihabat ve Meclis-i Mebusân, Tercüman-ı Hakikat,7 Mart, s. 1.
AHMAD Feroz (1971) İttihat ve Terakki 1908-1914, Çev. Nuran Ülken, İstanbul.
ATALAY Bülent (2001) Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin Siyasi Faaliyetleri (1908- 1913), TATAV Yay., İstanbul.
AVAGYAN Arsen (2005) Ermeniler ve İttihat ve Terakki İşbirliği nden Çatışmaya, Çev: Ludmilla Denisenko, İstanbul.
BABACAN Hasan (2010) Mehmet Talat Paşa 1874 - 1921, 1. Baskı, İstanbul.
BAYUR Yusuf Hikmet (1998) Ermeni Meselesi, Cilt I - II, Cumhuriyet Gaz. Yay., İstanbul.
BİRİNCİ Ali (1990) Hürriyet ve İtilâf Fırkası, Dergâh Yay., İstanbul, 1990.
DEMİR Fevzi (2007) Osmanlı Devletinde II. Meşrutiyet Dönemi Meclis -i Mebusân Seçimleri 1908-1914,1. Baskı, Ankara.
Ermeniler: Sürgün ve Göç (2010) Haz. Hikmet Özdemir vd., TTK Yay., Ankara.
HOCAOĞLU Baran (2010) II. Meşrutiyett e İktidar-Muhalefet İlişkileri 1908- 1913,1. Baskı, İstanbul.
İSLAMOĞLU Abdullah (2004) II. Meşrutiyet Döneminde Siyasal Muhalefet( 1908 - 1913), İstanbul.
KARACA Erdem (2010) Hüseyin Cahit Yalçının Kaleminden Şarki Anadolu Islahatı, Gazi Akademik Bakış, Cilt 4, Sayı 7 (Kış/Aralık), Ankara, s. 170-171.
KARACAKAYA Recep (2001) Kaynakçalı Ermeni Meselesi Kronolojisi (1878- 1923), T.C. Başbakanlık Dev. Arş. Gen. Müd. Yay., İstanbul.
KARPAT Kemal H. (2011) Türk Siyasi Tarihi, TİMAŞ Yay., İstanbul.
LEWY Guenter (2011) 1915 Osmanlı Ermenilerine Ne Oldu?, Çev. Ceren Elitez, TİMAŞ Yay., İstanbul.
Mehmed Selahaddin Bey (1989) İttihat ve Terakkinin Kuruluşu ve Osmanlı Devletinin Yıkılışı Hakkında Bildiklerim, Sadeleştiren: Ahmet Varol, İnkılâp Yay., İstanbul.
Mithat Şükrü Bleda (2010) İmparatorluğun Çöküşü, Editör: Elmas Tünay, Destek Yay., İstanbul.
MMZC (Meclis - i Mebusan Zabıt Ceridesi) (1914), Devre 3, Cilt 1, İçtima Senesi 1.
ÖZGÜL Bülent (2002) Seçim ve Seçim Sistemleri, Türkiyedeki Seçim Sistemi Uygulamaları v e Bir Model Önerisi, Süleyman Demirel Ü. Sosyal Bil. Enst. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) , Isparta.
Talât Paşanın Anıları (2011) Haz. Alpay Kabacalı, 6. Baskı, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
TUNAYA Tarık Zafer (1984 - 1986) Türkiyede Siyasi Partiler, C. I. (İkinci Meşrutiyet Dönemi 1908 - 1918), 2. Baskı, İstanbul.
URAS Esat (1976), Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Belge Yay., İstanbul.
YALÇIN Hüseyin Cahit (1913) Ermeni Patrikhanesinin Takriri, Tanin, 21 Teşrin - i Sani, s. 1
YALÇIN Hüseyin Cah it (1913) İntihabat Meselesi, Tanin, 24 Teşrin - i Sani, s. 1.
YALÇIN Hüseyin Cahit (1913) İntihabatta Ermenilerin Nokta - i Nazarı, Tanin, 11 Kanun - ı Evvel, s. 1.
İnternet sayfaları
http://tr.wikipedia.org/wiki/1914 - 1918_Osmanl%C4%B1_Meclis - i_Mebusan%C4%B1 (Erişim Tarihi: 18/04/2014)
http://www.tbmm.gov.tr/eyayin /GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/246 9_1998_1999_0065_0000/0021.pdf (Erişim Tarihi: 21/04/2014) http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi - 67 - 68 - 69/istanbulda - ermeni - faaliyetleri - ve - alinan - tedbirler - 1914 - 1918 (Erişim Tarih i: 28/05/2014)

APA	KARACA E (2014). 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. , 77 - 104.
Chicago	KARACA ERDEM 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. (2014): 77 - 104.
MLA	KARACA ERDEM 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. , 2014, ss.77 - 104.
AMA	KARACA E 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. . 2014; 77 - 104.
Vancouver	KARACA E 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. . 2014; 77 - 104.
IEEE	KARACA E "1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması." , ss.77 - 104, 2014.
ISNAD	KARACA, ERDEM. "1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması". (2014), 77-104.

APA	KARACA E (2014). 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 10(19), 77 - 104.
Chicago	KARACA ERDEM 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 10, no.19 (2014): 77 - 104.
MLA	KARACA ERDEM 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol.10, no.19, 2014, ss.77 - 104.
AMA	KARACA E 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2014; 10(19): 77 - 104.
Vancouver	KARACA E 1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2014; 10(19): 77 - 104.
IEEE	KARACA E "1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması." Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 10, ss.77 - 104, 2014.
ISNAD	KARACA, ERDEM. "1914 Seçimleri Sürecinde İttihat ve Terakki Partisi'nin Ermenilerle uzlaşma çabalarının Osmanlı Basınına yansıması". Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 10/19 (2014), 77-104.