DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA

Yıl: 2014 Cilt: 33 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 22 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA

Öz:
Denetim çalışmalarında kullanılan uzman sistemler, kural tabanlı karar destek sistemleridir. Uzman sistemler, denetim çalışmalarının etkinliğini ve verimliliğini arttırmayı hedefler. Denetim süreci, denetim kanıtlarına dayalı olarak, denetçinin bir denetim görüşü oluşturmasını temsil eder. Matematiksel kanıt kuramı, karar alıcıların, ilgili problemle alakalı mevcut kanıtların sunduğu bilgiyi, bir araya getirmesine yardımcı olur Matematiksel kanıt kuramı, uzman sitemler için denetim çalışmalarında kullanışlı bir yaklaşım olup, denetçilerin karşılaştıkları gerçek dünya problemlerine uygun bir perspektif sunar. Bu çalışmada, bir üretim işletmesindeki alıcılar ve satıcılar hesap denetimleri için matematiksel kanıt kuramı kullanımı gösterilmeye çalışılmıştır. Çalışma üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci bölümde, uzman sistemler ve denetimde matematiksel kanıt kuramı kullanımına ilişkin uluslararası literatür incelenmiştir. İkinci bölümde, matematiksel kanıt kuramının kullanımına yönelik bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Son bölümde, çalışma sonuçları ile çalışmanın kısıtları tartışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Mathematical Evidence Theory in Auditing: An Application of Customers and Suppliers Accounts Auditing in a Manufacturing Company

Öz:
Expert systems which are used in auditing are rule based decision support systems. Expert systems aim to improves audit activities effectiveness and efficiency. Auditing process represents creating audit opinion by the auditors based on audit evidences. Mathematical theory of evidence helps decision makers for aggregating evidence s information which is related to the problem. Mathematical theory of evidence is a useful approach in expert systems for the audit work and gives a perspective which is suitable to the real world problems.In this study, mathematical theory of evidence was tried to be shown for auditing of accounts receivable and accounts payable. This study consists three sections. In the first section, international literature about expert systems and mathematical theory of evidence in auditing were examined. In the second section, an application in mathematical theory of evidence was implemented. In the last part of the study, results of application and study limitations were discussed.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arens Alvens A., ve Loebbecke, James K. (1997), Auditing:An Integrated Approach, Prentice Hall, USA.
  • Brown, Carol E. ve Phillips, Mary E. (1991), Expert Systems For İnternal Auditing, The Internal Auditor, 48(4), 23-28.
  • Chen, S.C. ve Huang, M.Y. (2011), Constructing Credit Auditing and Control Management Model with Data Mining Technique, Expert Systems With Applications, 38, 359–365.
  • Dempster, A. P.(1967), Upper and Lower Probabilities Induced by a Multivalued Mapping, The Annals of Mathematical Statistics, 38(2), 325–339.
  • Dillard, Jesse F. ve Yuthas, A Kristi (2001), Responsibility Ethic for AuditnExpert Systems, Journal of Business Ethics, 30(4), 337-359.
  • Fukukawa, H, Mock, T. J. ve Srivastava R. P. (2014), Assessing the Risk of Fraud at Olympus and Identifying an Effective Audit Plan, The Japanese Accounting Review, 1, 1-39.
  • Liping, Liu ve Shenoy, Prakash P. (2004), Representing Asymmetric Decision Problems Using Coarse Valuations, Decision Support Systems, 37(1), 119- 135.
  • Omoteso, Kamil (2012), The Application of Artificial Intelligence in Auditing: Looking Back to the Future, Expert Systems with Applications, 39, 490– 495.
  • Peecher, Mark E., Schwartz, Rachel ve Solomon, Ira (2007), It’s All About Audit Quality: Perspectives On Strategic-Systems Auditing, Accounting, Organizations and Society, 32(4), 463-485.
  • Popescu, Gheorghe, Popescu, V.Adriana ve Popescu Cristina R. (2007), Expert Systems for Auditing Management Information Systems, Manager, 5, 68- 72.
  • Rao, Sunita (2012), Corporate Sustainability Reporting: Investigation of Assurance Process, Assurance Characteristics and Assurance Frameworks Used, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kansas University, Kansas.
  • Richardson, A.J. (2009), Regulatory Networks for Accounting and Auditing Standards: A Social Network Analysis of Canadian and International Standard-Setting Accounting, Organizations and Society, 34(5), 571–588.
  • Rittenberg, Larry E., Schweiger, Bradley J. ve Johnstone, Karla M. (2008), Auditing: A business Risk Approach, Thomson South-Western, Mason USA.
  • Shafer, Glenn (1976), A Mathematical Theory of Evidence, Princeton University Press, USA.
  • Shafer, Glenn (1987), Probability Judgment in Artificial Intelligence and Expert systems, Tutorial offered at 6.th National Conference on Artificial Intelligence, AAAI-87, Seattle, WA.
  • Shafer, Glenn, Shenoy, Prakash P. ve Srivastava, Rajendra (1988), Auditor’s Assistant:A Knowledge Engineering Tool For Audit Decisions, Touche Ross/University of Kansas Symposium on Auditing Problems, May, Kansas USA.
  • Shen, Y.Cheng ve Hue, C.Wei (2007), The role of Information Presentation Formats in Belief Updating, International Journal of Psychology, 42(3), 189-199.
  • Shenoy, Prakash P. (1992), Using Possibility Theory in Expert Systems, Fuzzy Sets and Systems, 52(2), 129—142.
  • Srivastava, Rajendra (1995), The Belief-Function Approach to Aggregating Audit Evidence, International Journal of Intelligent Systems, 10(3), 329-356.
  • Srivastava, Rajendra (2011), An Introduction To Evidential Reasoning For Decision Making Under Uncertainty: Bayesian and Belief Function Perspectives, International Journal of Accounting Information Systems, 12(2), 126- 135.
  • Srivastava, Rajendra , Dutta, Saurav K. ve Johns, Robert W. (1996), An Expert System Approach to Audit Planning and Evaluation in the Belief-Function Framework, International Journal of Intelligent Systems in Accounting, Finance and Management, 5(3), 165-183.
  • Van den Acker, Carine (1999), A Belief-Function Model for the Representation and the Combination of Uncertain Audit Evidence, International Journal of Intelligent Systems in Accounting Finance & Management, 8(3), 215- 224.
  • Zadeh, L. A. (1965), Fuzzy Sets, Information and Control, 8, 338–353.
  • Zadeh, L. A. (1978), Fuzzy Sets as a Basis For a Theory Of Possibility, Fuzzy Sets and Systems, 1, 3–28.
  • Zadeh, L. A. (1979), A Theory of Approximate Reasoning, in Ayes, J. E., D. Mitchie, and L. I.Mikulich (eds.), Machine Intelligence, 9, Ellis Horwood, Chichester, U.K., 149–194.
  • Zebda, A. ve McEacham, M. (2008), Accounting Expert Systems and The Treatment of Uncertainty, The Business Review, 11(1), 1–13.
APA karavardar a (2014). DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. , 1 - 22.
Chicago karavardar alper DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. (2014): 1 - 22.
MLA karavardar alper DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. , 2014, ss.1 - 22.
AMA karavardar a DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. . 2014; 1 - 22.
Vancouver karavardar a DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. . 2014; 1 - 22.
IEEE karavardar a "DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA." , ss.1 - 22, 2014.
ISNAD karavardar, alper. "DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA". (2014), 1-22.
APA karavardar a (2014). DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 1 - 22.
Chicago karavardar alper DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 33, no.2 (2014): 1 - 22.
MLA karavardar alper DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.33, no.2, 2014, ss.1 - 22.
AMA karavardar a DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2014; 33(2): 1 - 22.
Vancouver karavardar a DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2014; 33(2): 1 - 22.
IEEE karavardar a "DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA." Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, ss.1 - 22, 2014.
ISNAD karavardar, alper. "DENETİMDE MATEMATİKSEL KANIT KURAMI KULLANIMI: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDEKİ ALICILAR VE SATICILAR HESAP DENETİMLERİ İÇİN BİR UYGULAMA". Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 33/2 (2014), 1-22.