Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 8 Sayfa Aralığı: 1 - 11 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI

Öz:
Sözlü ve yazılı ürünler birbirlerinden farklı yaratmalar olsalar da çağdaş/yazılı ürünlerin sözlü kültürden etkilenmesi kaçınılmazdır. İlk olarak dini ayinlerde görülen, isteğini bedensel hareketlerle anlatma nın kültürel bir miras olarak toplumsal hafızada korunduğu ve çağdaş tiyatronun temelinin de ilkel insanın ritüellerinde var olan kültürel hazineden beslendiği düşünülmektedir. Axel Olric, toplumsal hafızada saklanan bu ve benzeri kültürel verilerinsage lerde (halk masalı, mit, efsane, halk şarkısı vb.) bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde korunduğunu göstermek için halk anlatılarının epik kuralları nı on beş maddede sistematize etmiş ve bu tespitlerini birçok eser üzerinde deneyimleyerek ispatlamaya çalışmıştır. Haldun Tanerin, bir gecekondu mahallesinde yaşananlardan kesitler sunduğu Keşanlı Ali Destanı nda, Bertolt Brechtin epik tiyatro anlayışıyla, Geleneksel Türk Tiyatrosundan (halk tiyatrosu) izler bulunmakla birlikte, halk söylemi, duyuş ve düşünüşünden de yararlanılmıştır. Bu makalede, Olricin halk anlatılarından yola çıkarak oluşturduğu epik kuralları, Keşanlı Ali Destanı na tatbik edilecek, söz konusu eser, bu yasalara uyan ve uymayan yönleriyle değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Kültürel Çalışmalar

HALDUN TANER S THE EPIC OF ALI OF KESHAN AND AXEL OLRIC S EPIC RULES

Öz:
Although oral and written literary products differ from each other, modern/written literary production is inevitably affected by oral culture. It is generally thought that the expression of one s wishes through bodily gestures, which first appeared in religious ceremonies, has been preserved in the social memory as a cultural heritage and that contemporary theatre also has its roots in the rituals of primitive man. In order to demonstrate that these and similar cultural data, which have been preserved in the social memory, were handed down in conscious or unconscious form as Sagen (folk tales, myths, legends, folk songs etc.), Axel Olric systematized the rules of epic folk narratives in fifteen categories and then substantiated his theory by applying these classifications to many literary products.The Epic of Ali of Keshan in which Haldun Taner presented aspects of life in a slum quarter, while displaying influences from Bertolt Brecht s concept of the epic theatre and from Traditional Turkish Theatre (folk theatre), also draws on folk speech, feeling and thought. This article will apply to The Epic of Ali of Keshan the epic rules that Olric established on the basis of folk narratives and will attempt to evaluate whether or not this work abides with Olric s rules.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anamur H. (1989). “Keşanlı Ali Destanı Üzerine Bir İnceleme”, Eskişehir: Tiyatro Anadolu Dergisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları: 92-107.
  • And, M. (1985). Geleneksel Türk Tiyatrosu-Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
  • Aykaç, Ö. (2010). “Güngör Dilmen’in Deli Dumrul ve Haldun Taner’in Keşanlı Ali Destanı Adlı Oyunlarında Destan Motifleri”, “Ortaq Türk Keçmişindən Ortaq Türk Gələcəyinə”, “Türk Epik Ənənəsində Dastan” VI Uluslararası Folklor Konferansı. Bakü: 371-375.
  • Bayrak, Ö. (2001). Haldun Taner`in Hikâyeleri ve Hikâyeciliği Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
  • Brecht, B. (1997). Epik Tiyatro. Çev. Kamuran Şipal. İstanbul: Cem Yayınları.
  • Doğan, A. (2009). “Türk Tiyatrosunda Brecht Etkisi”. Turkish Studies, [4]:409- 422.
  • Miyasoğlu M. (1988). Haldun Taner. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Olric, A. (2006). “Halk Anlatılarının Epik Yasları”, Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri 1, Çev. Metin Ekici, Ankara: Geleneksel Yayıncılık: 98-111.
  • Taner, H. (2011). Keşanlı Ali Destanı. Ankara : Bilgi Yayınevi.
  • Yüksel, A. (1995). “Modern Türk Tiyatrosunda Arayış ve Gelişmeler”, Ankara: Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Ankara Üniversitesi D.T.C. Fakültesi Yayınları: 123-130.
APA AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç (2012). HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. , 1 - 11.
Chicago AKYÜZ ÖZTOKMAK ÇİĞDEM HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. (2012): 1 - 11.
MLA AKYÜZ ÖZTOKMAK ÇİĞDEM HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. , 2012, ss.1 - 11.
AMA AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. . 2012; 1 - 11.
Vancouver AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. . 2012; 1 - 11.
IEEE AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç "HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI." , ss.1 - 11, 2012.
ISNAD AKYÜZ ÖZTOKMAK, ÇİĞDEM. "HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI". (2012), 1-11.
APA AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç (2012). HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 0(8), 1 - 11.
Chicago AKYÜZ ÖZTOKMAK ÇİĞDEM HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 0, no.8 (2012): 1 - 11.
MLA AKYÜZ ÖZTOKMAK ÇİĞDEM HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, vol.0, no.8, 2012, ss.1 - 11.
AMA AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 2012; 0(8): 1 - 11.
Vancouver AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 2012; 0(8): 1 - 11.
IEEE AKYÜZ ÖZTOKMAK Ç "HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI." Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 0, ss.1 - 11, 2012.
ISNAD AKYÜZ ÖZTOKMAK, ÇİĞDEM. "HALDUN TANER'İN KEŞANLI ALİ DESTANI VE AXEL OLRİC'İN EPİK YASALARI". Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 8 (2012), 1-11.