PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ
Yıl: 2015 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 153 - 176 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ
Öz: Performans esaslı bütçeleme, 1980 sonrası kamu mali yönetimi reformlarında önemli bir yere sahiptir. Etkinlik, verimlilik, tutumluluk ilkeleri aracılığıyla kamu yönetimine ekonomik bir anlam katmaktadır. Bu bütçe türünün en önemli yararı, girdi ve süreçlerden çok çıktı ve sonuçlara odaklanmasıdır. Bu durum kamu harcamalarında rasyonel tercihler yapılmasını, mali saydamlık ve hesap verebilirliğin artmasını sağlamaktadır. Performans esaslı bütçeleme, stratejik planlamayla kamu kurumlarına geniş bir bakış açısı kazandırmaktadır. Sayısal verilere dayalı performans programı ve göstergeleriyle kamu sektöründe kaynak kullanımını kontrol altına almaktadır. Çok yıllı bütçeleme, analitik bütçeleme, tahakkuk esaslı muhasebe ise maliyet/fayda analizlerine imkân tanımaktadır. Faaliyet raporları aracılığıyla da kamu mali yönetiminin şeffaflığı sağlanmaktadır. Çalışma kapsamında, performans esaslı bütçeyi başarılı kılan faktörler değerlendirilmiştir. Bunun için ülke örnekleri incelenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Performance Based Budget: The Cases of USA, UK and Turkey
Öz: Performance-based budget has an important place in the post-1980 reforms of the public administration. It adds an economic meaning to the public administration through effectiveness, efficiency and economy principles. The most important benefit of this budget type focuses output and outcomes more than input and processes. This situation provides the rational choices made in public spending and to enhance fiscal transparency and accountability. Performance based budget brings a wide range of public institutions through strategic planning. It keeps under control the use of resources of the public sector through based on numerical data performance programs and indicators. Multi-year budgeting, analytical budgeting, accrual based accounting also allow to cost/benefit analysis through activity reports providing transparency in public financial management. In the study, the factors that make a successful performance-based budget are evaluated. For this purpose, the country samples were examined.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKTAN, Coşkun Can (2006), Türkiyede Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Uygulanabilirliği-Eleştirel Bir Perspektif, Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.323-327.
- AKTAN, Coşkun Can ve Kamil Tüğen (2006), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi, Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.205-217.
- AL, Hamza (2008), Yeni Kamu Yönetimi: Ülke Deneyimleri, İstanbul: Değişim Yayınları.
- ATEŞ, Hamza ve Dilek Çetin (2004), Kamuda Performans Yönetimi ve Performansa Dayalı Bütçe, Muhittin Acar, Hüseyin Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi II, Ankara: Nobel Yayınevi, ss.255-289.
- BOEX, Jameson, Jorge Martinez-Vazquez ve Robert Mcnab (2001), Çok Yıllı Bütçeleme: Uluslararası Uygulamaların İncelenmesi ve Gelişmekte Olan Ülkelerle Geçiş Aşamasındaki Ülkeler İçin Dersler, Çev. Ayşe Günay ve Ersan Öz, Maliye Dergisi, Sayı: 138, Eylül-Aralık, ss.91-112.
- BÜMKO (2004), Performans Esaslı Bütçeleme Rehberi-Pilot Kurumlar İçin Taslak, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara.
- ÇELEBİ, Kemal ve Birol Kovancılar (2012), Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Teorik ve Pratik Sorunları, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss.1-18.
- ÇİLDİR, Melih (2010), İngilterede Uygulanan Performans Esaslı Bütçe Sisteminin Değerlendirilmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), ss.217-228.
- DEMİRCAN, Esra (2006), Yeni Ekonomik Düzende Bütçe Sistemlerindeki Değişim Süreci ve Türk Kamu Maliyesinin Uyumu, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:13, Sayı:2, ss.47-61.
- DPT (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı Kamu Harcama ve Kontrol Sistemlerinin İyileştirilmesi, Kamu İhaleleri Özel İhtisas Komisyonu Raporu, ÖİK No:7, Ankara.
- DIAMOND, Jack (2003), From Program to Performance Budgeting: The Challenge for Emerging Market Economies, IMF Working Paper, WP/03/169, Fiscal Affairs Department.
- EDİZDOĞAN, Nihat (2007), Kamu Bütçesi, Bursa: Ekin Kitabevi.
- EFE, Şeref (2012), Kamuda Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Yönetimi: Türkiye Uygulaması ve Sorunlar, Sayıştay Dergisi, Sayı:87, ss.121-142.
- EGELİ, Haluk, Ahmet Akdeniz, Mehmet Aksaraylı, Kâmil Tüğen, Ahmet Özen (2007), Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiyedeki Kamu Kurumları Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 22/1, ss.27-47.
- EKER, Aytaç, Temel Gürdal ve Cahit Şanver (2006), Analitik Bütçe Sistemi ve Yerel Yönetimlerde Uygulanması, Deniz Yıldızı Matbaacılık, Ankara.
- ERÜZ, Ertan (2005), Yeni Mali Yönetim Yapısında Performans Esaslı Bütçeleme, XX. Türkiye Maliye Sempozyumu, Pamukkale, 23-27 Mayıs, ss.61-74.
- ERÜZ, Ertan (2006), 5018 Sayılı Kanuna Göre Performans Esaslı Bütçeleme, Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.217-237.
- GAO (1997), Performance Budgeting: Past Initiatives Offer Insights for GPRA Implementation, United States General Accounting and Information Management Division, GAO/AIMD-97-46, Washington D.C.
- GÜRDAL, Temel, Nurullah Altun, Metin Küçük (2006), Yerel Yönetimlerde Mali Yönetim, Denetim ve Tahakkuk Esaslı Muhasebe Uygulamaları, Ankara: Deniz Yıldızı Matbaacılık.
- HAGER, Greg, Alice Habson and Ginny Wilson (2001), Performance-Based Budgeting: Concepts and Examples, Legislative Research Commission, Committee for Program Review and Investigation Report, Report No:302, Kentucky.
- HORTON, Sylvia and David Farnham (1999), The Politics of Public Sector Change, in Sylvia Horton and David Farnham (Ed.), Public Management in Britain, London: Macmillan Press, pp.3-25.
- KALMIŞ, Halis (2006), Kamuda Tahakkuk Esaslı Muhasebe Sistemi ve Türkiyede Kamu Muhasebe Sisteminde Nakit Esasından Tahakkuk Esasına Dönüş Çalışmaları, Nihat Falay, Mehmet Şahin, Ahmet Kesik (Ed.), Kamu Maliyesine Yeni Bakış: Teori ve Uygulama, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.233-247.
- KARACAN, Ercan (2013), ABDde Performans Bütçe Yönetimi, Sayıştay Dergisi, Sayı:89, ss.61-90.
- KESİK, Ahmet (2005), Yeni Kamu Mali Yönetim Sisteminde Orta Vadeli Program ve Mali Plan Çerçevesinde Çok Yıllı Bütçenin Uygulanabilirliği, XX. Türkiye Maliye Sempozyumu, Pamukkale, 23-27 Mayıs, ss.43-60.
- KIZILTAŞ, Emine (2003), Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi, Bütçe Dünyası, Sayı:16, ss.13-18.
- KÖSEOĞLU, Özer (2007), Türk Kamu Yönetiminde Değişen Denetim Anlayışı ve Performans Denetimi, Bilâl Eryılmaz, Musa Eken, Mustafa Lütfi Şen (Ed.), Kamu Yönetimi Yazıları, Ankara: Nobel Yayınevi, ss.309-339.
- MANNING, Nick and Neil Parison (2004), International Public Administration Reform: Implications for the Russian Federation, Washington D.C: The World Bank.
- MELKERS, Julia and Katherine Willoughby (1998), The State of The States: Performance Based Budgeting Requirements in 47 out of 50, Public Administration Review, Vol.58, No.1, pp.66-73.
- MELKERS, Julia and Katherine Willoughby (2001), Budgeters Views of State Performance Budgeting Systems: Distinctions across Branches, Public Administration Review, Vol.61, No.1, pp.54-64.
- MOYNIHAN, D. P. (2008), The Dynamics of Performance Management: Constructing Information And Reform, (Ed. B. A. Radin), Public Management and Change Series, Washington D.C: Georgetown University.
- MUTLUER, Kamil, Ahmet Kesik, Erdoğan Öner (2005), Bütçe Hukuku, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Nangır, Esin (2006), OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçe Uygulamaları, Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.291-313.
- ORAL, Esin (2005), Bazı OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamaları, Gelişimi ve Türk Mali Sistemi Açısından Bir Değerlendirme, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara.
- OECD (2004), Public Sector Modernisation: Governing for Performance, OECD Observer Policy Brief, October, http://www.oecd.org/dataoecd/52/44/33873341.pdf, (5.3.2012).
- ÖZEN, Ahmet (2008), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiyede Uygulanabilirliği, Maliye Bakanlığı Strateji Gelişme Başkanlığı, Yayın No: 2008/382, Ankara.
- POISTER, Theodore (2010), The Future of Strategic Planning in the Public Sector: Linking Strategic Management and Performance, Public Administration Review, 70 (1), pp.246- 254.
- POSNER, Paul and Dense Fantone (2007), Performance Management and Budgeting: How Governments Can Learn from Experience, (Ed. F. Stevens REDBURN, Robert Shea, Terry F. Buss), M. E. Sharpe Inc., Routledge, pp.92-113.
- SCHICK, Allen (2009), Evolutions in Budgetary Practice, OECD, Paris.
- SHAH, A. and C. Shen (2007), A Primer on Performance Budgeting, (Ed. A. Shah), Budgeting and Budgetary Institutions, The World Bank Public Sector And Accountability Series, Washington DC.
- ŞAHİN, Özcan (2007), Türkiyede Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Değerlendirmesi ve Uygulama Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- TOSUN, Ertan (2006), Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçelemenin Alt Yapısı Olan Mali Yapıya İlişkin Bir Değerlendirme, Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.237-255.
- ULUDÜZ, Batuhan (2008), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- USTA, Erhan (2010), 2000 Yılı Sonrası Türkiyede Uygulanan Kamu Sektörü Reformları: Mali Disiplin ve Verimlilik Açısından Değerlendirilmesi, DPT, Ankara.
- ÜNAL, Mesut (2007), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiyede Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- YENİCE, Ebru (2006), Kamu Kesiminde Performans Ölçümü ve Bütçe İlişkisi, Sayıştay Dergisi, Sayı: 61, ss.57-69.
- YILMAZ, Hakan (1999), Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması: Dünya Bankası Orta Vadeli Harcama Sistemi, DPT Yayınları, Ankara.
- YILMAZ, Sibel (2007), Performans Esaslı Bütçelemenin Gelişimi ve Uygulanması, Bütçe Dünyası, Cilt:3, Sayı:27, ss.35-43.
- ZIFCAK, Spencer (1994), New Managerialism: Administrative Reform in Whitehall and Canberra, Open University Press, Buckingham, Philadelphia.
| APA | DEMİREL D (2015). PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. , 153 - 176. |
| Chicago | DEMİREL Demokaan PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. (2015): 153 - 176. |
| MLA | DEMİREL Demokaan PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. , 2015, ss.153 - 176. |
| AMA | DEMİREL D PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. . 2015; 153 - 176. |
| Vancouver | DEMİREL D PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. . 2015; 153 - 176. |
| IEEE | DEMİREL D "PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ." , ss.153 - 176, 2015. |
| ISNAD | DEMİREL, Demokaan. "PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ". (2015), 153-176. |
| APA | DEMİREL D (2015). PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 153 - 176. |
| Chicago | DEMİREL Demokaan PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8, no.1 (2015): 153 - 176. |
| MLA | DEMİREL Demokaan PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.8, no.1, 2015, ss.153 - 176. |
| AMA | DEMİREL D PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015; 8(1): 153 - 176. |
| Vancouver | DEMİREL D PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015; 8(1): 153 - 176. |
| IEEE | DEMİREL D "PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ." Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, ss.153 - 176, 2015. |
| ISNAD | DEMİREL, Demokaan. "PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ". Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/1 (2015), 153-176. |
