NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları
Yıl: 2015 Cilt: 12 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 101 - 119 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları
Öz: Türkiye NATOya 60 yıl aşkın bir süredir üyedir. Bu sürede güvenliğin hedefleri ve araçlarındaki değişime koşut olarak Türkiyenin NATOnun kolektif güvenlik sistemine katkısı da nitelik ve nicelik olarak değişim göstermiştir. Türkiyenin katkıları bağlamında süreklilik gösteren iki unsur göze çarpmaktadır. Bunlardan birisi coğrafi konumudur. NATOnun tehdit algılarının yoğunlaştığı bölgelere komşuluğu Türkiye ittifak açısından emlak değerini artırmaktadır. Bir diğer konu ise Türkiyenin diğer müttefiklere oranla mukayeseli üstünlüğü sayılan, düşük maliyetle büyük bir orduyu silahaltında tutabilmesidir. Soğuk Savaşta Türkiyenin ittifaka katkıları bu iki eksende değerlendirilmiştir. Soğuk Savaş sonrası dönemde, alan dışı kolektif güvenlik görevlerine talip olan NATOnun evrilen gereksinimleri doğrultusunda Türkiye de katkısını dönüştürüp nicelikten niteliğe ağrılık verdi. Ancak NATOnun Balistik Füze Savunma Sistemi örneğinde olduğu gibi yünümüzde Türkiyenin ittifaka temel katkısı bir kez daha coğrafi konumunun bir fonksiyonu olarak gündeme gelmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
NATO s Evolution and Turkey s Contribution to the Transatlantic Security
Öz: ABSTRACT Turkey has been member of NATO for more than six decades. Turkey s contributions to NATO s collective defense have evolved in quantity and quality in step with changes in the ends and means of security. In terms of its contributions to the alliance, two elements of continued stand out. The first one is Turkey s location. Its proximity to zones of risks and threats in NATO s assessments has turned Turkey into an asset. The other element is Turkey s ability to raise and maintain a large army at a relatively low cost. This has been considered Turkey s competitive edge in NATO. Its real estate value and its large army constituted the two main pillars of Turkey s contribution to NATO during the Cold War. Turkey has shifted its emphasis away from quantity to quality to meet NATO s evolving requirements for post-Cold War out-of-area collective security missions. Nevetheless, Turkey s real estate value has come a full circle for the alliance with Ankara s decision to host an radar site as part of NATO s Anti- Ballistic Missile Defense System.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik
- 2003 Report to Congress on Turkish Contributions to Common Defense, 23 Aralık 2002, http://wikileaks. org/cable/2002/12/02ANKARA9080.html. ABDden Nakit Yerine Askeri Malzeme, Hürriyet, 27 Kasım 2012. Alexander, Joseph H. ve Merril L. Bartlett, Sea Soldiers in the Cold War: Amphibious Warfare, 1945-1991, Anna- polis, Naval Institute Press, 1995. Arkin, William M. ve Richard W. Fieldhouse, Nuclear Battlefields: Global Links in the Arms Race, Cambridge: Ballinger Publishing Company, 1985,. Baghdad Pact, Bristol, John Wright & Sons. Ltd., 1957. Batur, Nur, 4 Filodan Nükleer Silahları Söktük, Milliyet, 10 Mart 1990. Bilge Criss, Nur, Türkiye-NATO İttifakının Tarihsel Boyutu, Uluslararası İlişkiler 9(34), Yaz 2012, s. 1-28. Bilge Criss, Nur, Strategic Nuclear Missiles in Turkey: The Jupiter Affair, 1959-1963, Journal of Strategic Studies 20(3), 1997, ss. 97-122. Bilge Criss, Nur, U.S. Forces in Turkey, Simon W. Duke ve Wolfgang Krieger (der.), U.S. Military Forces in Europe: The Early Years, Boulder: Westview Press 1992 içinde, s. 331-350. Bilgin, Pınar, Clash of Cultures? Differences between Turkey and the European Union, Ali L. Karaosmanoğlu ve Seyfi Taşhan (der.), The Europeanization of Turkeys Security Policy: Prospects and Pitfalls, Ankara: Foreign Policy Institute, 2004, s. 25-52. Bölme, Selin M., Soğuk Savaşta NATO-ABD-Türkiye Üçgeninde Askeri Üsler: Süreklilik ve Değişim, Ulusla- rarası İlişkiler 9(34), Yaz 2012, s. 51-71. Bölme, Selin M., İncirlik Üssü: ABDnin Üs Politikası ve Türkiye, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012. Bölükbaşı, Süha, The Johnson Letter Revisited, Middle Eastern Studies 29(3), Temmuz 1993, s. 505-525. Carter Bizi Tehdit Etti, Milliyet, 24 Aralık 1990. Cohen, Mihael J., From Cold to Hot War: Allied Strategic and Military Interests in the Middle East after the Second World War, Middle Eastern Studies 43(5), Eylül 2007, s. 725-748. Cohen, Michael J., Strategy and Politics in the Middle East, 1954-1960: Defending the Northern Tier, Londra, Frank Cass, 2005. Completion and Announcement of IRBM Agreement with Turkey during Khruschev Visit, 16 Eylül 1959, Digital National Security Archives. Çandar, Cengiz, Diplomaside Özeleştiri, Sabah, 4 Temmuz 1998. Değer, Saadet, The Economic Costs and Benefits of US-Turkish Military Relations, Jane M. O. Sharp (der.), Europe after an American Withdrawal: Economic and Military Issues, Oxford, Oxford University Press, 1990 içinde, s. 243-273.. DePorte, A. W., Europe between Superpowers: The Enduring Balance, ikinci basım, New Haven, Yale University Press, 1986. Disciminate Detererence: Report of the Commission on Integrated Long-Term Strategy, Washington: US Govern- ment Printing Office, 1988. Duke, Simon, US Military Forces and Installations in Europe, Oxford: Oxford University Press, 1989. En Büyük Katkı Türkiyeden Milliyet, 23 Mart 2011. Esenyel, Ömer, Günümüzde Türk Ordusu ve Dünya Orduları Arasındaki Yeri, Kuruluşundan Günümüze Türk Ordusu, On İkinci Askeri Tarih Sempozyumu Bildirileri I (20-22 Mayıs 2009), Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, 2009 içinde, s. 621-658. Evriviades, Eur. L., US-Turkey Contingency Planning and Soviet Reaction, Athens: Defense Analyses Institute, 2001, ss. 25-43. 117 ULUSLARARASIİLİŞKİLER / INTERNATIONALRELATIONS Frankel, Max, High Noon in the Cold War: Kennedy, Khruschev, and the Cuban Missile Crisis, New York, Ballantine Books, 2005. Friedman, Norman, Fifty Year War: Conflict and Strategy in the Cold War, Londra, Chatham Publishing, 2000. Gaddis, John Lewis. The Cold War: A New History, New York, The Penguin Press, 2005. Gavin, Francis J., The Myth of Flexible Response: The United States Strategy in Europe during the 1960s, International History Review, Cilt 23, (4), Aralık 2001, ss. 847-875. Gerard, Gary C., Force Component Bases and Resources, NATOs Sixteen Nations, Special Issue, 1995, ss. 18-20 Güldemir, Ufuk, Çevik Kuvvetin Gölgesinde Türkiye (1980-1984), İstanbul, Tekin Yayınevi 1986. Günlük-Şenesen, Gülay, Türkiyede Savunma Harcamaları ve Ekonomik Etkileri: 1980-2001, İstanbul, TESEV, 2002. Gürer, Mahmut, 1949dan 2008e NATO, Cumhuriyet, 11 Nisan 2008. Gürkan, İhsan, Implications of New Military Technologies and Doctrines for the Evolution of National Defen- se Strategies in Relation to NATO: A Turkish View, The International Spectator 22(1), Ocak-Mart 1987, ss. 36-47. Güvenç, Serhat, ve Soli Özel, NATO and Turkey in the post-Cold War World: between Abandonment and Entrapment, Journal of Southeast European and Black Sea Studies 12(4), Aralık 2012, s. 533-553. Güvenç, Serhat, ABD Askeri Yardımı ve Türk Ordusunun Dönüşümü, 1947-1960, Evren Balta Paker ve İsmet Akça (der), Türkiyede Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010 içinde, s. 255-284. Hallams, Ellen ve Benjamin Schreer, Towards a post-American Alliance? NATO Burden-sharing after Libya, International Affairs 88(2), 2012, s. 313-327. Irondelle, Bastien ve Frederic Merand, Frances Return to NATO: The Death Knell for ESDP? European Secu- rity 19(1), Mart 2010, s. 29-43. Kaplan, Lawrence A., A Community of Interests: NATO and the Military Assistance Program, 1948-1952, Washing- ton, DC., Office of the Secretary of Defense, Historical Office, 1980, Kaymaklı, Hulusi, Havacılık Tarihinde Türkler, Cilt 4, Ankara: Hv. K.. Gen. Sek. Tarihçe Şubesi Yayını, [2004].. Kışlalı, Mehmet Ali, Afganistanda ISAF Komutanlığı, Radikal, 4 Nisan 2002. Konyaya NATO Uçuş Eğitim Üssü, Milliyet Haftaya Bakış, (10), 10-21 Aralık 1986, s. 16-18. Kuniholm, Bruce R., Turkey and NATO: Past, Present and Future, Orbis 27(2), Yaz 1983, s. 421-445. Leffler, Melvyn P., Strategy, Diplomacy, and the Cold War: the United States, Turkey and NATO, 1945-1952, The Journal of American History 71 (4), Mart 1985, s. 807-825. Lemke, Bernd, Crisis Management in Turkey and the Problem of Escalation, Atlantic Voices 3(9), Eylül 2013, s. 2-11. Makovsky, Alan, Turkey, R. S . Chase, E. Hill ve P. Kennedy (der.),The Pivotal States: A New Framework for US Policy in the Developing World, New York: W. W. Norton & Company, 1999 içinde, s. 88-119. Menon, Anand, European Defence Policy from Lisbon to Libya, Survival 53(3), Haziran-Temmuz 2011, s.75-90. NARA, NND 816034 RG330/03/20, Report on the Effectiveness of Forces as of 31 December 1953: Turkey. NARA NND 853009 RG 330/18/78, 091T.37.220.686 Turkey 1951. Nash, Philip, The Other Missiles of October: Eisenhower, Kennedy, and the Jupiters, 1957-1963, Chapel Hill: Uni- versity of North Carolina Press, 1997. Norris, Robert S., William Arkin ve William Burr, Where They were, Bulletin of the Atomic Scientists, Kasım/ Aralık 1999, 26-35. National Security Council, U.S. Policy toward Turkey, NSC 6015/1, 5 Ekim 1960, Digital National Security Archive. National Security Council, U.S. Policy on Turkey, NSC 5708, 26 Şubat 1957. Digital National Security Archive. National Security Council, U.S. Policy on Turkey, NSC 5510/1, 28 Şubat 1955. Digital National Security Archive. 118 NATOnun Evrimi ve Türkiyenin Transatlantik Güvenliğe Katkıları NATO, The Alliances New Strategic Concept, 7-8 Kasım 1991, http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_ texts_23847.htm. NATO, The Alliances New Strategic Concept, 24 Nisan 1999, http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_ texts_27433.htm. Oğuzlu, Tarık, Turkey and Europeanization of Foreign Policy, Political Science Quarterly 125(4), 2010-2011, s. 657-683. Okman, Cengiz, NATO Stratejileri ve Türkiye Bakımından Sonuçları, Türkiyenin Savunması, Ankara: Dış Po- litika Enstitüsü, 1987 içinde, s. 83-108. Orkunt, Sezai, Türkiye-ABD Askeri İlişkileri, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1978. Response to National Security Study Memorandum #9 Review of the International Situation as of 20 January 1969 (00323) Digital National Security Archive. Ripley, Tim, Deny Flight, Aircraft Illustrated, Sayı 8, Ağustos 1993, s. 32-35 Rasmussen, Anders Fogh, NATO after Libya: the Atlantic Alliance in Austere Times, Foreign Affairs 90( 4), 2011, s. 26. Sarı, Gülten, Türkiye Afgan Barış Gücü için Para Arıyor, Zaman, 14 Aralık 2001. Saygın, Ergin, Türk Ordusuna Balyoz, İstanbul: Kaynak Yayınları, 2012. Schwartz, William A., Charles Derber, et al, The Nuclear Seduction: Why the Arms Race Doesnt Matter--And What Does, Berkeley: University of California Press, 1990, s. 37. Shapiro, Walter, No Peacekeepers, then no Peace to Keep, USA Today, 1 Mart 2012. Sharp, Jane M. O., Arms Control and Alliance Commitments, Political Science Quarterly 100, Kış 19851986, s. 649-667. Starr, Barbara, Learning Zone Janes Defence Weekly, 27 Mayıs 1998, s. 24-26. Şen, Faruk, Egenin İki Yakasında Ekonomi, çev. Ayşe Oya, Ankara, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, 1987. Tağma, Halil Emin Mustafa, Meltem Müftüler-Baç ve Ezgi Uzun, The Path to an Entrenching Alliance: Utili- tarianism and Historical Institutionalism in Commiting to NATOs Missile Defense System, Uluslararası İlişkiler, Cilt 9 (36), Kış 2013, s. 75-100. Tassinari, Fabrizio, Avrupa Komşularından Neden Korkuyor? Figen Dereli (çev.), İstanbul, İnkilap Kitapevi, 2011. Thibault, George E., The Military Implications for NATO of a US Withdrawal from the Southern Region, Jane M. O. Sharp (der.), Europe after an American Withdrawal: Economic and Military Issues, Oxford, Oxford University Press, 1990 içinde, s. 369-399. Tirandaki Havaalanı Mehmetçiğe Emanet, Hürriyet, 25 Nisan 1997. Transatlantik Eğilimler: Temel Bulgular 2012, GMF, 2012, s. 42. http://trends.gmfus.org/files/2012/09/ TT2012KFR_Turkish.pdf. Tunçkanat, Haydar, İkili Anlaşmaların İçyüzü, Üçüncü Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları, 2001. Tural, Cemal, Kara Orduları ve Hedefleri, Ankara, KKK Basımevi, 1964. Turkeys Contribution to NATO: Modernization of Forces, The Times, 7 Nisan 1953. Turkish Brigade in Bosnia Helping Lay the Foundations for Peace, Turkish Daily News, 26 Şubat 1996. Türk-Yunan Askeri Sorunları ve NATO, İzmir, Güneydoğu Avrupa Müttefik Kara Kuvvetleri Komutanlığı, 1995. Türkiye için Savaşmayız, Cumhuriyet, 23 Ocak 1991. Türkiyenin Nükleer Silah Korkusu Güvensizliği, Milliyet Haftaya Bakış, Sayı 6, 23-30 Kasım 1986, s. 12. US Department of Defense, The security and defense agenda (future of NATO), speech by Secretary of Defense Robert Gates, Brussels, 10 June 2011, http://www.defense.gov/speeches/speech.aspx?speechid=1581. Wörner, Manfred, Significance of new Strategic Concept, NATO Review, Cilt 39, (6), Aralık 1991, s. 7. Yetkin, Murat, Afganistana Türk Komutası Önünde Üç Sorun, Radikal, 23 Şubat 2002.
| APA | Guvenc S (2015). NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. , 101 - 119. |
| Chicago | Guvenc Serhat NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. (2015): 101 - 119. |
| MLA | Guvenc Serhat NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. , 2015, ss.101 - 119. |
| AMA | Guvenc S NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. . 2015; 101 - 119. |
| Vancouver | Guvenc S NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. . 2015; 101 - 119. |
| IEEE | Guvenc S "NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları." , ss.101 - 119, 2015. |
| ISNAD | Guvenc, Serhat. "NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları". (2015), 101-119. |
| APA | Guvenc S (2015). NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. Uluslararası İlişkiler, 12(45), 101 - 119. |
| Chicago | Guvenc Serhat NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. Uluslararası İlişkiler 12, no.45 (2015): 101 - 119. |
| MLA | Guvenc Serhat NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. Uluslararası İlişkiler, vol.12, no.45, 2015, ss.101 - 119. |
| AMA | Guvenc S NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. Uluslararası İlişkiler. 2015; 12(45): 101 - 119. |
| Vancouver | Guvenc S NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları. Uluslararası İlişkiler. 2015; 12(45): 101 - 119. |
| IEEE | Guvenc S "NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları." Uluslararası İlişkiler, 12, ss.101 - 119, 2015. |
| ISNAD | Guvenc, Serhat. "NATO'nun Evrimi ve Türkiye'nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları". Uluslararası İlişkiler 12/45 (2015), 101-119. |
