Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması

Yıl: 2015 Cilt: 3 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 91 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması

Öz:
Bu çalışmada, derin yapı yüzey yapı ilişkileri bağlamında, ana dili eğitiminde temel dil becerileriolarak kabul edilen dinleme, konuşma, okuma ve yazma kavramları analiz edilmiştir. Birincibölümde, ilk kez Port Royal Gramer Okulu tarafından ortaya konan ve 1960larda Noam Chomskytarafından Üretimci Dönüşümsel Dil Bilgisi kuramıyla tekrar gündeme getirilen derin yapı ve yüzeyyapı kavramları hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise derin yapı ve yüzeyyapı ilişkileri çerçevesinde dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerileri analiz edilmiştir.Çalışmanın amacı, dilin iki temel boyutu olan anlam ve biçim ilişkileri bağlamında, temel dilbecerilerinin eğitimi sürecinde belirleyici olan unsurları tespit ederek, sürecin programlanmasınayönelik öneriler geliştirmektir. Çalışma çerçevesinde yapılan analizlerde boğumlama, bürünolguları, beden dili, üretici kelime hazinesi, alıcı kelime hazinesi, akıcılık, metin türü, yazım venoktalama, bağdaşıklık, tutarlılık, ön bilgi, kelime tanıma, kelime ayırt etme, edinilmiş bilgi,önvarsayım, sezdirim kavramlarının derin yapı yüzey yapı ilişkileri bağlamında temel dilbecerilerinin geliştirilmesinde süreci etkileyen unsurlar olduğu tespit edilmiştir. Bu kavramlararasında boğumlama, bürün olgusu, beden dili, akıcılık, bağdaşıklık, metin türü, kelime tanıma,kelime ayırt etme, yazım ve noktalama, doğrudan yüzey yapıyla ilgilidir. Üretici kelime hazinesi,akıcılık, alıcı kelime hazinesi, tutarlılık, ön bilgi, edinilmiş bilgi, önvarsayım ve sezdirim kavramlarıise derin yapıyı ilgilendirmektedir. Akıcılık kavramının bütün dil becerileriyle ilgili olduğubelirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

An Analysis Study on Basic Language Skills in Regard to the Relationship of Deep Structure and Surface Structure

Öz:
This study examines the concepts of speaking, writing, reading and listening called as basiclanguage skills in mother tongue education in regard to the relationship of deep structure andsurface structure. The first chapter provides information on the concepts of deep structure andsurface structure originally developed by Port Royal Grammar School and brought to the agendaby the theory of Transformational Generative Grammar put forward by Noam Chomsky in 1960s.The second chapter analysed the skills of speaking, writing, reading and listening in the context ofthe relationship of deep structure and surface structure. The purpose of the study is todetermine the decisive elements in the process of the training of basic language skills within thecontext of meaning and form relationships, which are two fundamental dimensions of thelanguage, and to develop proposals for scheduling the process. In the analyses of the study, it hasbeen revealed that the concepts of articulation, prosody phenomena, body language, productivevocabulary, receptive vocabulary, fluency, text type, spelling and punctuation, coherence,consistency, prior knowledge, word recognition, word discrimination ability, acquired knowledge,presupposition, implication are the elements that have an impact on the development of basiclanguage skills within the context of deep structure and surface structure relationships. The concepts of articulation, prosody phenomena, body language, fluency, coherence, text type,word recognition, word discrimination ability, spelling and punctuation are directly linked tosurface structure. On the other hand, the concepts of productive vocabulary, receptivevocabulary, consistency, prior knowledge, acquired knowledge, presupposition and implicationare related to deep structure. It has been determined that the concept of fluency is related to alllanguage skills.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyol, H., (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Demirci, K., (2013). Türkoloji için dilbilim. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Dilâçar, A., (1968). Dil, diller, dilcilik. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Ergenç, İclâl., (1989). Türkiye Türkçesinin görevsel sesbilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
  • Göğüş, B., (1978). Orta okullarda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
  • Gökşen, E.N., (1967). Noktalama işaretlerinin dünü bugünü. Dil bilgisi Sorunları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 105-113.
  • Günay, D., (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Güneş, F., (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Hengirmen, M., ve Güler, E. (2005). Ses bilimi ve diksiyon. Ankara: Engin Yayınevi.
  • Karadağ, Ö., (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınları.
  • Karataş, T., (2004). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Kaya, A., (2010). İletişime giriş: temel kavramlar ve süreçler. Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
  • Kıran, Z., (2001). Dilbilime giriş. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
  • Korkmaz, Z., (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Onan, B. ve Tiryaki E.N. (2012). Türkçede örtülü anlam oluşturan unsurlar ve ana dili öğretimindeki işlevleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(19), 223-240.
  • Onan, B., (2006). Ses olgusunun denetlenebilirliği bağlamında dil becerilerinin geliştirilmesinde etkili olduğu düşünülen fonolojik yönlendiriciler. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi. 20, 141-163.
  • Onan, B., (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Önen, A., (2004). Türkçeyi Türkçe konuşmak. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Özbay, M., (2009). Türkçe özel öğretim yöntemleri ii. Ankara: Öncü Kitap.
  • Özgür, İ., (2006). Konuşma bozukluğu ve sağlatımı. Adana: Nobel Kitabevi.
  • Rifat, M., (1998). 20. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları i. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
  • Temur, T., (2001). Dinleme becerisi, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Toklu, O., (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Vardar, B., (2003). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multılıngual Yayınları
  • Yalçın, A., (2002). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
APA Onan B (2015). Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. , 91 - 110.
Chicago Onan Bilginer Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. (2015): 91 - 110.
MLA Onan Bilginer Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. , 2015, ss.91 - 110.
AMA Onan B Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. . 2015; 91 - 110.
Vancouver Onan B Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. . 2015; 91 - 110.
IEEE Onan B "Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması." , ss.91 - 110, 2015.
ISNAD Onan, Bilginer. "Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması". (2015), 91-110.
APA Onan B (2015). Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 91 - 110.
Chicago Onan Bilginer Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi 3, no.3 (2015): 91 - 110.
MLA Onan Bilginer Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, vol.3, no.3, 2015, ss.91 - 110.
AMA Onan B Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi. 2015; 3(3): 91 - 110.
Vancouver Onan B Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi. 2015; 3(3): 91 - 110.
IEEE Onan B "Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması." Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3, ss.91 - 110, 2015.
ISNAD Onan, Bilginer. "Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması". Ana Dili Eğitimi Dergisi 3/3 (2015), 91-110.