El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar)

Ömer Soner HUNKAN (Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Edirne, Türkiye)
Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
21 3
Yıl: 2015 Cilt: 5 Sayı: 9 Sayfa Aralığı: 1 - 17 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar)

Öz:
el-Kand fî Zikri Ulemâi Semerkand , Türk Hakanlığı (Karahanlılar) devrinde yazılmış dinî-biyografik bir Arapça eserdir. Eserin müellifi Ebû Hafs Necmüd-Dîn Ömer b. Muhammed en-Nesefî(1068 -1142), M â verâ ünnehrin Müslüman Araplar tarafından fethinden itibaren yaşadığı döneme kadargelen Semerkand, Nesef, ve Buhârâda yaşamış veya bulunmuş muhaddisler ve meşhur ulemanın haltercümelerini ilm-i ricâ l kapsamında alfabetik bir sıra ile ele almıştır. Eserde dini bilgilerin dışında, TürkHakanlığının tarihine, idarî, askerî, sosyal yapısına dair orijinal bilgiler ihtiva eder. Dolayısı ile bumakale de, Nesefînin hakanlık hakkındaki kayıtları ele alınarak, analiz edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat

Turkic khanate in El- Kand Fî Zikri Ulemâi Samarkand (Qarakhanids)

Öz:
al-Kand fî Zikri Ulam âi Samarkand is an Arabic religiousbiographical work writtenduring the reign of the Turkic Khanate (Qarakhanids). The author of this work, Abû Hafs Nacmu d-DînOmar b. Mohammad an-Nasafî (1068 -1142) alphabetically examined the life history o f renown ulema wholived or settled in Sama rkand, Nas af and Buk hara from the conquest of Transoxiana by Muslim Arabsuntil the period he lived. Apart from religious information, the work contains original data about thehistory and the social, administrative and military structure of Qarakhanids. Therefore, this article triesto examine and analyze the records of Nasafi on the khanate (Qarakahanids ).
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmed b. Mahmûd, Selçuk- Nâme, (Hzr. E. Merçil), II, İstanbul, 1977, s.52.
  • Aslantürk, Ayşe Humeyra, Ebû Hafs Ömer en- Nesefî’nin ‘et-Teysîr fi’t-Tefsîr’ Adlı Eserinin Tahlili ve Bakara Suresi’nin Tenkitli Neşri, (Basılmamış doktora tezi), MÜSBE, İstanbul, 1995.
  • Aslantürk, Ayşe Humeyra, Ayşe Humeyra. “Nesefî, Necmeddin”, Dİ A, C.32, 2006, s.571.
  • Avfî, Tezkiretü Lübâbi’l-Elbâb, (Nşr. M. Abbâsî), I, Tahran, 1361, s.42.
  • Aslantürk, Ayşe Humeyra, Cevâmiü’l-Hikâyât ve Levâmiü’r -Rivâyât, (Nşr. V. Barthold), Turkestan, I, Petersburg, 1898, s.84.
  • Aydınlı, Osman, Nesefî’nin el-Kand fî Zikri Ulemâi Semerkand’ı I -XII, (Nşr. M. Fâryâbî), es -Suudiyye, Mektebetü’l-Kevser, 1991., İLAM, Araştırma Dergisi, c.3, sa.1, 1998, s.230.
  • Barthold, W., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, (Hakkı Dursun Yıldız), Ankara, 1990, s.17.
  • Bundârî, İrak ve Horasan Selçukluları Tarihi, (Trc. K. Burslan), İstanbul, 1943, s.249.
  • Curfâdekânî Ebu’ş - Şeref Nâsıh. Tercüme -i Târîh- i Yemînî, (Nşr. C. Şiâr), Tahran, 1374, s.139.
  • Fasîh el-Havâfî, Mücmel-i Fasîhî, (Nşr. V. Barthold), Turkestan, I, Petersburg, 1898, s.160. Frye , R. N, Ortaçağın Başarısı Buhara, Ankara, Tarihsiz, s.205.
  • Hunkan, Ömer Soner , Türk Hakanlığı (Karahanlılar), İstanbul, 2007, s.34.
  • Hunkan, Ömer Soner , “Ortak ve Farklı Yönleriyle Orta Asya’da Devletler Üzerine Eleştirel Değerlendirme”, TÜEFD, C.4, sa.7, 2014, s.75 -85.
  • ------------------- , “Türk Hakanlığı (Karahanlılar)’nda Hanedan ve Bürokrat -Ulema Çatışması: İlk Bürokrat Ulema İhtilali”, Türk tarih Kongresi, Ankara, 11 -15 Eylül, 2006, Selçuklu Devleti ve Beylikler Dönemi tarihi, Ankara, 2010, s.653 -666.
  • Hüseynî, Ahbarü’d- Devleti’s -Selçukiyye (Trc. N. Lügal), Ankara, 1943, s.66.
  • İbn Mâkûlâ , e l- İkmâl fî Ref‘i’l-İrtiyâb ani’l- Mütelif mine’s -Semâ ve’l- Künâ ve’l- Ensâb, (Nşr. A. Yemânî), I- VI, Haydarâbâd, 1962- 1967; Raşîd Efendi ktp. No: 903 vr.77a – b.
  • İbn Miskeveyh, Kitâbü Tecâribi’l-Ümem, (Nşr. H. F. Amedroz), I- II, (Zahîrü’d- Dîn Ruzrâverî) Zeylü Kitâbi Tecâribi’l-Ümem, III, Kıt‘atü min Târîhi Ebi’l Hüseyn Hilâl b. el- Muhsin b. İbrâhîm es - Sâbî el-Kâtîb, IV, Kahire, Dârü’l-Kitâbi’l-İslâmî, s. 373 - 374.
  • İbnü’l-Esîr , e l-Kâmil fi’t- Târîh, (Çev. Ahmet Ağırakça), VIII, s.460.
  • Karşî, Cemal Mülhakâtü’s - Surâh, (Nşr. V. Barthold), Turkestan, I, Petersburg, 1898, s.130. K avakçı, Yusuf Ziya. XI ve XIII. Asırlarda Karahanlılar Devrinde Maveraünnehr İslam Hukukçuları, Ankara, 1976, s.89.
  • Koca , Ferhat, “Merginânî”, DİA, C.29, s.182.
  • Koçnev B. D., Karahanidskie Monety: İstoçnikovedçeskoe i İstoriçeskoe İssledovanie, Moskova, 1993, s.24.
  • Koçnev, B. D. “Svod Nadpisey na Karahanidskih Monetah: Antroponimy i Titulatura (Çast 2)” vostoçnoe İstoriçeskoe İstoriçnikovedenne i Spetsialnie Distsipliny Vıpusk 5, Moskova, 1997, s.259.
  • Kureşî, Cevâhirü’l- Mudiyye fî Tabakâti’l-Hanefiyye, (Nşr. el- Hulv), I, Kâhire, 1978, s.215.
  • Menînî Şeyh., eş -Şerhü’l-Yemînî el-Müsemmâ bi’l-Fethi’l-Vehbî alâ Târîhi Ebî Nasr el- Utbî, I, Kahire, 1286, 240-241;
  • Mu‘ inü’l- Fukarâ , Târîh- i Mollâzâde der Zikr -i Mezârât- ı Buhârâ, (Nşr. A. G. Me‘ânî), Tahran, 1339, s.74.
  • Müneccimbaşı, Câmiü’d-Düvel (Karahanlılar Fasikülü), (Trc. N. Lugal), İstanbul, 1940, s.9.
  • Mercânî Şehâbü’d-Dîn, Gurfetü’l-Hevâkîn li Urfeti’l-Havâkîn, 1864, Kazân (1941’de yazılan yazma nüshası: Taşkent El- Bîrûnî Şarkşinaslık Ens. Ktp. No: P.N. 5741), 1941, s.39.
  • Nerşahî, Târîh-i Buhârâ, ‘Tercüme -i Ebû Nasr el-Kubâvî ve Telhîs - i Muhammed b. Zufer’, (Nşr. M. Radavî) , Tahran, İntişârât-ı Tûs, 1363, s.20.
  • Nesefî, Ebû Hafs Necmü’d-Dîn Ömer, Kitâbü’l- Kand fî Târîhi Semerkand, (Nşr. W. Barthold), Turkestan, I, Petersburg, 1898.
  • -------------------, el-Kand fî Zikri Ulemâi Semerkand, I- XII, (Nşr. M. Fâryâbî), es - Suudiyye, Mektebetü’l-Kevser, 1991.
  • -------------------, e l-Kand fî Zikri Ulemâi Semerkand, (Nşr.Yûsuf el-Hâdî), Tahran, 1999. Öngül, Ali, “Âl-i Burhân”, DİA VI, 1002, s.430.
  • Pritsak, Omeljan, “Âl-i Burhân”, Der İslam, XXX, sa.1, Berlin, 1952: 81 – 96.
  • Semʻânî, el-Ens âb, (Nşr. Ekrem Bûşî), C.12, Beyrut, 1984, s.80.
  • Tezkire - i Satuk Buğra Han (Molla Hâcı, Buğra Hanlar Tezkiresi, (Nşr. Abdurrahim Sabit), Kaşgar, Kaşgar Uygur Neşriyatı, 1988, s.68.
  • Togan, Z. Velidi, Tarihte Usul, İstanbul, 1985, s.192; Usta , Aydın, Türklerin İslamlaşma Serüveni Sâ mâ nîler, İstanbul, 2013.
  • Yakût el-Hamevî, Mucemü’l- Buldân, (Nşr. F. A. el-Cundî), II, Beyrut, Dârü’l- Kütübi’l- İlmiyye, 173.
APA HUNKAN Ö (2015). El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). , 1 - 17.
Chicago HUNKAN Ömer Soner El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). (2015): 1 - 17.
MLA HUNKAN Ömer Soner El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). , 2015, ss.1 - 17.
AMA HUNKAN Ö El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). . 2015; 1 - 17.
Vancouver HUNKAN Ö El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). . 2015; 1 - 17.
IEEE HUNKAN Ö "El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar)." , ss.1 - 17, 2015.
ISNAD HUNKAN, Ömer Soner. "El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar)". (2015), 1-17.
APA HUNKAN Ö (2015). El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(9), 1 - 17.
Chicago HUNKAN Ömer Soner El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 5, no.9 (2015): 1 - 17.
MLA HUNKAN Ömer Soner El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.5, no.9, 2015, ss.1 - 17.
AMA HUNKAN Ö El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2015; 5(9): 1 - 17.
Vancouver HUNKAN Ö El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar). Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2015; 5(9): 1 - 17.
IEEE HUNKAN Ö "El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar)." Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5, ss.1 - 17, 2015.
ISNAD HUNKAN, Ömer Soner. "El-Kand Fî Zikri Ulemâi semerkand'da Türk hakanlığı (Karahanlılar)". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (2015), 1-17.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 11:48

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları