Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi
Yıl: 2014 Cilt: 50 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 123 - 144 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi
Öz: Günümüzde insanları güldürmek adına stand-up türü eğlence tarzları yaygınlık kazanmıştır. Kişilerin alay konusu edildiği ve amiyaneifadelerin kullanıldığı böylesi eğlence tarzlarının ahlaki sınırlarının belirlenmesi gerekmektedir. Gülmek ve güldürmek beşerî yapımızdan kaynaklanan ihtiyaçlardandır. Bu iki ihtiyaç, Hz. Peygamber tarafından cevapsız bırakılmamışve ölçülü olmak şartıyla caiz görülmüştür. Nitekim Hz. Peygamber, zaman zaman yaptığı şakalarla gülmeye ve güldürmeye olumlu yaklaştığını göstermiştir. O, bazı hadislerinde de insanları güldürenlerin dikkatetmeleri gereken ahlaki kuralları ifade etmiştir. İşte bu rivayetlerdenbazıları, çalışmamızın konusunu teşkil etmektedir. İnsanları güldürmekiçin yalan söylenilmemesi gerektiğini vurgulayan bu rivayetler, makalemizde hem senet hem de metin tenkiti açısından incelenecektir.
Anahtar Kelime: Konular:
Textual and Sanad Criticism of Narrations regardingthe Art of Humor
Öz: Today, various humor types like stand-up comedy have been popular. Since people are taken as the topic of mockery and vulgar expressions are used in such funs, the moral limits must be determined for them.Laughing and making people laugh are needs which arise from ourhuman nature. These needs have not been left unanswered by the Prophet(pbuh) and they are permitted provided that measured and temperate. TheProphet Muhammad (pbuh) who had a cheerful character drew the boundaries of laughing and making people laugh by making many jokes in hislife. He also set up several moral rules which humoristic people should becareful about. Some narrations regarding the issue is the subject of this article. These narrations which emphasize not to lie for making people laughwill be examined in terms of both textual and sanad criticism.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdulah b. el-Mübârek, Ebû Abdurrahman, Kitâbüz-zühd ver-rekâik, thk. Ahmed Ferîd, Dârul-mîrac, Riyad 1415/1995.
- ---------- Müsned, thk. Subhî el-Bedrî es-Sâmerrâî, Mektebetul-meârif, Riyad 1407/1987.
- Ahmed Muhammed Şakir, el-Bâisul-hasîs şerhu ihtisârı ulûmil-hadis, Dâru kütübil-ilmiyye, Beyrut, ts.
- Altınay, Ramazan, İslâm Mizahının Ortaya Çıkışı ve İlk Örnekleri I, Nüsha- Şarkiyat Araştırmaları Der- gisi, Yıl: IV, Sayı: 15, 2004.
- ---------- İslâm Mizahının Ortaya Çıkışı ve İlk Örnekleri II, Nüsha-Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: V, Sayı:16, 2005.
- Azîmâbâdî, Ebut-Tayyib Muhammed Şemsul-Hakk, Avnul-mabûd şerhu süneni ebî Dâvûd, thk. Abdur- rahman Muhammed b. Osman, el-Mektebetus-selefiyye, Medine 1388/1969.
- Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmius-sahîh, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
- ---------- et-Târîhul-kebîr, thk. es-Seyyid Hâşim en-Nedvî, Dârul-fikr, Beyrut, ts.
- Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, et-Terbî vet-tedvir, Resâilul-Câhız, nşr. Abdusselam Muhammed Hârun, el-Mektebetul-hancî, Mısır 1399/1979.
- Çağrıcı, Mustafa, Gülme, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara 1999.
- Darimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
- Doğan, Yusuf, Hz. Peygamber ve Mizah, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 2, Sivas 2004.
- ---------- Raşit Halifelerin Mizah ve Nükte Anlayışları, Nüsha-Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: VI, Sayı: 22, 2006, ss. 95112.
- Ebû Dâvûd, Suleyman b. el-Eşas es-Sicistânî, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
- Ebû Hâmid Muhammed bin Muhammed, Gazâlî, İhyâu ulûmid-dîn, çev. Ahmet Serdaroğlu, Bedir Yayı- nevi, İstanbul 1989.
- Elbânî, Muhammed Nâsiruddîn, Ğâyetul-merâm fî tahrîci ehâdîsil-helâl vel-harâm, el-Mektebul- islâmî, Beyrut 1400/1980.
- ---------- Sahîhu Süneni Ebî Dâvûd, Mektebetul-meârif, Riyad 1419/1998.
- ---------- Sahîhu Sünenit-Tirmizî, Mektebetul-meârif, Riyad 1420/2000.
- ---------- Sahîhut-Terğîb vet-Terhîb, Mektebetul-meârif, Riyad 1421/2000.
- Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed, el-Müstedrek ales-sahihayn, thk. Mustafa Abdulkadir Atâ, Dârul-Kütübil-ilmiyye, Beyrut 1411/1990.
- Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit, Târih-u Bağdad, Dârul-kütübil-ilmiyye, Lübnan, ts.
- Hennâd b. es-Serî b. Musab et-Temîmî ed-Dârimî, Kitâbuz-zühd, thk. Abdurrahman b. Abdulcebbâr el- Firyevâî, Dârul-hulefâ lil-kitâbil-islâmî, Kuveyt 1406.
- İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf, el-İstîâb fî marifetil-ashâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Dârul-cîl, Beyrut 1412.
- İbn Ebid-Dünya, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ubeyd, Kitâbus-samt ve âdâbil-lisân, thk. Ebû
- İshak el-Huveynî el-Eserî, Dârul-kitâbil-arâbî, Beyrut 1410/1990.
- İbn Ebî Hatim er-Râzî, Ebû Muhammed Abdurrahman Muhammed b. İdrîs, Kitâbul-cerh vet-tadil, Dâru ihyaut-turasil-arabî, Beyrut 1372/1952.
- İbn Hacer el-Askalânî, Şihâbuddin Ebul-Fazl Ahmed b. Ali, el-İsâbe fî temyîzis-sahabe, thk. Ali Muham- med el-Becâvî, Darul-cîl, Beyrut 1412/1992.
- ---------- Takrîbut-tehzîb, thk. Muhammed Avvâme, Dârur-reşîd, Haleb 1986.
- ---------- Tehzîbut-tehzîb, Dârul-fikr, Beyrut 1404/1984.
- İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, Çağrı Yayınları. İstanbul 1992.
- İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebû Hâtim el-Bustî, Kitâbus-sikât, thk. es-Seyyid Şerefuddin Ahmed, Dârul-fikr, y.y., 1975.
- ---------- el-Mecrûhîn, thk. Mahmud İbrahim Zâyed, Dârul-vay, Halep, ts.
- İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
- İbn Manzûr, Ebul-Fadl Cemâlüddin Muhammed b. Mükerrem el-Ifrıkî el-Mısrî, Lisânul-arab, Dâru sadr, Beyrut 1375/1956.
- İbnus-Salâh, Ebû Amr Osman.b. Abdirrahman eş-Şehrezûrî, Ulûmul-hadîs (Mukaddimetu ibnus-Salâh), Matbaatus-seâde, Mısır 1326.
- İbn Teymiyye, Ebul-Abbâs Takiyyüddîn Ahmed b. Abdulhalim, Mecmûatül-fetâvâ, haz. Amir el-Cezzâr- Enver el-Bâz, Dârül-vefâ, Mansûra 2005.
- İbn Vehb, Ebû Muhammed Abdullah b. Vehb b. Müslim el-Kureşî el-Mısrî, el-Cami fil-hadis, thk. Musta- fa Hasan Hüseyin Muhammed Ebül-Hayr, Dâru İbnil-Cevzî, Suudi Arabistan 1416/1996.
- el-İsbehânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdullah (ö.430/1039), Hilyetul-evliyâ ve tabakâtul-asfiyâ, Dârul- kütübil-arabî, Beyrut 1405/1985.
- Kasapoğlu, Abdurrahman, Gülme Davranışıyla İlgili Ayetler Hakkında Psikolojik Bir Değerlendirme, Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Cilt: I, Sayı: 2, Malatya 2008, ss. 6176.
- Koçyiğit, Talât, Hadis Istılahları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1985. Mubârekfûrî, Ebul-Alâ Muhammed b. Abdirrahman b. Abdirrahîm, Tuhfetul-ahvezî bi şerhi camiit-
- Tirmizî, thk. Abdurrahman Muhammed b. Osman v.dğr., I-X, Dârul-Fikr, Beyrut, ts. Münâvî, Muhammed Abdurraûf, Feydul-kadîr şerhi camius-sağîr, Mektebetut-Ticâriyyetil-Kübrâ, Mı- sır 1356.
- Müslim, Ebul-Huseyn Muslim b. Haccac el-Kuşeyrî, Sahîh-u Müslim, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
- Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, Kitâbus-sünenil-kübrâ, thk. Hasan Abdulmenâim Şelebî, Müessesetur-Risâle, Beyrut 1421/2001.
- Rağıb el-Isfahânî, Ebul-Kasım el-Hüseyin Muhammed, el-Müfredât fi garîbil-Kuran, thk. Safvân Adnan Dâvudî, Dârul-kalem, Beyrut 1412.
- ---------- ez-Zerîa ilâ mekârimiş-şerîa, thk. Ebul-Yezîd Ebû Zeyd el-Acemî, Dârus-selâm, Kahire 1428/2007.
- Rûyânî, Ebû Bekir Muhammed b. Harûn, Müsned, thk. Eymen Ali Ebû Yemânî, Müessesetü kurtuba, Ka- hire 1416.
- Sehârenfûrî, Halil Ahmed b. Mecîd, Bezlul-mechûd fî halli ebî Dâvûd, talik: Muhammed Zekeriyya b. Yahya el-Kandehlevî, Dâru kütübil-ilmiyye, Beyrut, ts.,
- Sehâvî, Muhammed b. Abdurrahman, Fethul-muğîs bi şerhi elfiyyetil-hadîs lil-ırâkî, thk. Abdulkerîm b. Abdullah b. Abdurrahman el-Hudayr ve Muhammed b. Abdullah b. Fuheyd Âli Fuheyd, Mektebetü dâril-minhâc, Riyad 1426.
- Taberânî, Ebul-Kâsım Suleyman b. Ahmed b. Eyyûb, el-Mucemul-evsât, thk. Abdulmuhsin b. İbrahim el-Huseynî, Dârul-harameyn, Kahire 1415.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992. Zehebî, Şemsuddîn Ebû Abdillah Muh. b. Ahmed b. Osman, Mîzânul-itidâl fî nakdir-ricâl, thk. Ali Muhammed Muavvız ve Adil Ahmed Abdulmevcut, Dârul-kütübil-ilmiyye, Beyrut 1995.
- ---------- el-Muğnî fid-duafâ, thk. Nurettin Itr, İdâretu ihyâit-türâsil-islamî, Katar 1987.
- ---------- Siyeru alâmin-nubelâ, thk. Şuayb el-Arnavut ve diğerleri, Müessesetur-risâle, Beyrut 1413.
- Zemahşeri, Ebul-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer b. Muhammed, Esâsul-belâğa, thk. Muhammed Basil Uyûnuss-Sûd, Dârul-kütübil-ilmiyye, Beyrut 1419/1998.
APA | AKYÜZ H (2014). Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. , 123 - 144. |
Chicago | AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. (2014): 123 - 144. |
MLA | AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. , 2014, ss.123 - 144. |
AMA | AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. . 2014; 123 - 144. |
Vancouver | AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. . 2014; 123 - 144. |
IEEE | AKYÜZ H "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi." , ss.123 - 144, 2014. |
ISNAD | AKYÜZ, HÜSEYIN. "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi". (2014), 123-144. |
APA | AKYÜZ H (2014). Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi, 50(3), 123 - 144. |
Chicago | AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi 50, no.3 (2014): 123 - 144. |
MLA | AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi, vol.50, no.3, 2014, ss.123 - 144. |
AMA | AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi. 2014; 50(3): 123 - 144. |
Vancouver | AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi. 2014; 50(3): 123 - 144. |
IEEE | AKYÜZ H "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi." Diyanet İlmi Dergi, 50, ss.123 - 144, 2014. |
ISNAD | AKYÜZ, HÜSEYIN. "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi". Diyanet İlmi Dergi 50/3 (2014), 123-144. |