Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi

Yıl: 2014 Cilt: 50 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 123 - 144 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi

Öz:
Günümüzde insanları güldürmek adına stand-up türü eğlence tarzları yaygınlık kazanmıştır. Kişilerin alay konusu edildiği ve amiyaneifadelerin kullanıldığı böylesi eğlence tarzlarının ahlaki sınırlarının belirlenmesi gerekmektedir. Gülmek ve güldürmek beşerî yapımızdan kaynaklanan ihtiyaçlardandır. Bu iki ihtiyaç, Hz. Peygamber tarafından cevapsız bırakılmamışve ölçülü olmak şartıyla caiz görülmüştür. Nitekim Hz. Peygamber, zaman zaman yaptığı şakalarla gülmeye ve güldürmeye olumlu yaklaştığını göstermiştir. O, bazı hadislerinde de insanları güldürenlerin dikkatetmeleri gereken ahlaki kuralları ifade etmiştir. İşte bu rivayetlerdenbazıları, çalışmamızın konusunu teşkil etmektedir. İnsanları güldürmekiçin yalan söylenilmemesi gerektiğini vurgulayan bu rivayetler, makalemizde hem senet hem de metin tenkiti açısından incelenecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Textual and Sanad Criticism of Narrations regardingthe Art of Humor

Öz:
Today, various humor types like stand-up comedy have been popular. Since people are taken as the topic of mockery and vulgar expressions are used in such funs, the moral limits must be determined for them.Laughing and making people laugh are needs which arise from ourhuman nature. These needs have not been left unanswered by the Prophet(pbuh) and they are permitted provided that measured and temperate. TheProphet Muhammad (pbuh) who had a cheerful character drew the boundaries of laughing and making people laugh by making many jokes in hislife. He also set up several moral rules which humoristic people should becareful about. Some narrations regarding the issue is the subject of this article. These narrations which emphasize not to lie for making people laughwill be examined in terms of both textual and sanad criticism.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdulah b. el-Mübârek, Ebû Abdurrahman, Kitâbü’z-zühd ve’r-rekâik, thk. Ahmed Ferîd, Dâru’l-mîrac, Riyad 1415/1995.
  • ---------- Müsned, thk. Subhî el-Bedrî es-Sâmerrâî, Mektebetu’l-meârif, Riyad 1407/1987.
  • Ahmed Muhammed Şakir, el-Bâisu’l-hasîs şerhu ihtisârı ulûmi’l-hadis, Dâru kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, ts.
  • Altınay, Ramazan, “İslâm Mizahının Ortaya Çıkışı ve İlk Örnekleri I”, Nüsha- Şarkiyat Araştırmaları Der- gisi, Yıl: IV, Sayı: 15, 2004.
  • ---------- “İslâm Mizahının Ortaya Çıkışı ve İlk Örnekleri II”, Nüsha-Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: V, Sayı:16, 2005.
  • Azîmâbâdî, Ebu’t-Tayyib Muhammed Şemsu’l-Hakk, Avnu’l-ma’bûd şerhu süneni ebî Dâvûd, thk. Abdur- rahman Muhammed b. Osman, el-Mektebetu’s-selefiyye, Medine 1388/1969.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmi’u’s-sahîh, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
  • ---------- et-Târîhu’l-kebîr, thk. es-Seyyid Hâşim en-Nedvî, Dâru’l-fikr, Beyrut, ts.
  • Câhız, Ebû Osman ‘Amr b. Bahr, et-Terbî’ ve’t-tedvir, Resâilu’l-Câhız, nşr. Abdusselam Muhammed Hârun, el-Mektebetu’l-hancî, Mısır 1399/1979.
  • Çağrıcı, Mustafa, “Gülme”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara 1999.
  • Darimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
  • Doğan, Yusuf, “Hz. Peygamber ve Mizah”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 2, Sivas 2004.
  • ---------- “Raşit Halifelerin Mizah ve Nükte Anlayışları”, Nüsha-Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: VI, Sayı: 22, 2006, ss. 95–112.
  • Ebû Dâvûd, Suleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
  • Ebû Hâmid Muhammed bin Muhammed, Gazâlî, İhyâu ulûmi’d-dîn, çev. Ahmet Serdaroğlu, Bedir Yayı- nevi, İstanbul 1989.
  • Elbânî, Muhammed Nâsiruddîn, Ğâyetu’l-merâm fî tahrîci ehâdîsi’l-helâl ve’l-harâm, el-Mektebu’l- islâmî, Beyrut 1400/1980.
  • ---------- Sahîhu Süneni Ebî Dâvûd, Mektebetu’l-me’ârif, Riyad 1419/1998.
  • ---------- Sahîhu Süneni’t-Tirmizî, Mektebetu’l-me’ârif, Riyad 1420/2000.
  • ---------- Sahîhu’t-Terğîb ve’t-Terhîb, Mektebetu’l-me’ârif, Riyad 1421/2000.
  • Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed, el-Müstedrek ale’s-sahihayn, thk. Mustafa Abdulkadir ‘Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 1411/1990.
  • Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit, Târih-u Bağdad, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Lübnan, ts.
  • Hennâd b. es-Serî b. Mus’ab et-Temîmî ed-Dârimî, Kitâbu’z-zühd, thk. Abdurrahman b. Abdulcebbâr el- Firyevâî, Dâru’l-hulefâ li’l-kitâbi’l-islâmî, Kuveyt 1406.
  • İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf, el-İstî’âb fî ma’rifeti’l-ashâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Dâru’l-cîl, Beyrut 1412.
  • İbn Ebi’d-Dünya, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. ‘Ubeyd, Kitâbu’s-samt ve âdâbi’l-lisân, thk. Ebû
  • İshak el-Huveynî el-Eserî, Dâru’l-kitâbi’l-arâbî, Beyrut 1410/1990.
  • İbn Ebî Hatim er-Râzî, Ebû Muhammed Abdurrahman Muhammed b. İdrîs, Kitâbu’l-cerh ve’t-ta’dil, Dâru ihyau’t-turasi’l-arabî, Beyrut 1372/1952.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Şihâbuddin Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali, el-İsâbe fî temyîzi’s-sahabe, thk. Ali Muham- med el-Becâvî, Daru’l-cîl, Beyrut 1412/1992.
  • ---------- Takrîbu’t-tehzîb, thk. Muhammed Avvâme, Dâru’r-reşîd, Haleb 1986.
  • ---------- Tehzîbu’t-tehzîb, Dâru’l-fikr, Beyrut 1404/1984.
  • İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, Çağrı Yayınları. İstanbul 1992.
  • İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebû Hâtim el-Bustî, Kitâbu’s-sikât, thk. es-Seyyid Şerefuddin Ahmed, Dâru’l-fikr, y.y., 1975.
  • ---------- el-Mecrûhîn, thk. Mahmud İbrahim Zâyed, Dâru’l-va’y, Halep, ts.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
  • İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddin Muhammed b. Mükerrem el-Ifrıkî el-Mısrî, Lisânu’l-arab, Dâru sadr, Beyrut 1375/1956.
  • İbnu’s-Salâh, Ebû Amr Osman.b. Abdirrahman eş-Şehrezûrî, ‘Ulûmu’l-hadîs (Mukaddimetu ibnu’s-Salâh), Matbaatu’s-seâde, Mısır 1326.
  • İbn Teymiyye, Ebu’l-Abbâs Takiyyüddîn Ahmed b. Abdulhalim, Mecmûatü’l-fetâvâ, haz. Amir el-Cezzâr- Enver el-Bâz, Dârü’l-vefâ, Mansûra 2005.
  • İbn Vehb, Ebû Muhammed Abdullah b. Vehb b. Müslim el-Kureşî el-Mısrî, el-Cami’ fi’l-hadis, thk. Musta- fa Hasan Hüseyin Muhammed Ebü’l-Hayr, Dâru İbni’l-Cevzî, Suudi Arabistan 1416/1996.
  • el-İsbehânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdullah (ö.430/1039), Hilyetu’l-evliyâ ve tabakâtu’l-asfiyâ, Dâru’l- kütübi’l-arabî, Beyrut 1405/1985.
  • Kasapoğlu, Abdurrahman, “Gülme Davranışıyla İlgili Ayetler Hakkında Psikolojik Bir Değerlendirme”, Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Cilt: I, Sayı: 2, Malatya 2008, ss. 61–76.
  • Koçyiğit, Talât, Hadis Istılahları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1985. Mubârekfûrî, Ebu’l-Alâ Muhammed b. Abdirrahman b. Abdirrahîm, Tuhfetu’l-ahvezî bi şerhi camii’t-
  • Tirmizî, thk. Abdurrahman Muhammed b. Osman v.dğr., I-X, Dâru’l-Fikr, Beyrut, ts. Münâvî, Muhammed Abdurraûf, Feydu’l-kadîr şerhi camiu’s-sağîr, Mektebetu’t-Ticâriyyeti’l-Kübrâ, Mı- sır 1356.
  • Müslim, Ebu’l-Huseyn Muslim b. Haccac el-Kuşeyrî, Sahîh-u Müslim, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
  • Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, Kitâbu’s-süneni’l-kübrâ, thk. Hasan Abdulmenâim Şelebî, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut 1421/2001.
  • Rağıb el-Isfahânî, Ebu’l-Kasım el-Hüseyin Muhammed, el-Müfredât fi garîbi’l-Kur’an, thk. Safvân Adnan Dâvudî, Dâru’l-kalem, Beyrut 1412.
  • ---------- ez-Zerî’a ilâ mekârimi’ş-şerî’a, thk. Ebu’l-Yezîd Ebû Zeyd el-‘Acemî, Dâru’s-selâm, Kahire 1428/2007.
  • Rûyânî, Ebû Bekir Muhammed b. Harûn, Müsned, thk. Eymen Ali Ebû Yemânî, Müessesetü kurtuba, Ka- hire 1416.
  • Sehârenfûrî, Halil Ahmed b. Mecîd, Bezlu’l-mechûd fî halli ebî Dâvûd, ta’lik: Muhammed Zekeriyya b. Yahya el-Kandehlevî, Dâru kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, ts.,
  • Sehâvî, Muhammed b. Abdurrahman, Fethu’l-muğîs bi şerhi elfiyyeti’l-hadîs li’l-ırâkî, thk. Abdulkerîm b. Abdullah b. Abdurrahman el-Hudayr ve Muhammed b. Abdullah b. Fuheyd Âli Fuheyd, Mektebetü dâri’l-minhâc, Riyad 1426.
  • Taberânî, Ebu’l-Kâsım Suleyman b. Ahmed b. Eyyûb, el-Mu’cemu’l-evsât, thk. Abdulmuhsin b. İbrahim el-Huseynî, Dâru’l-harameyn, Kahire 1415.
  • Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992. Zehebî, Şemsuddîn Ebû Abdillah Muh. b. Ahmed b. Osman, Mîzânu’l-i’tidâl fî nakdi’r-ricâl, thk. Ali Muhammed Muavvız ve Adil Ahmed Abdulmevcut, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 1995.
  • ---------- el-Muğnî fi’d-duafâ’, thk. Nurettin Itr, İdâretu ihyâi’t-türâsi’l-islamî, Katar 1987.
  • ---------- Siyeru a’lâmi’n-nubelâ, thk. Şuayb el-Arnavut ve diğerleri, Müessesetu’r-risâle, Beyrut 1413.
  • Zemahşeri, Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer b. Muhammed, Esâsu’l-belâğa, thk. Muhammed Basil Uyûnus’s-Sûd, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 1419/1998.
APA AKYÜZ H (2014). Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. , 123 - 144.
Chicago AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. (2014): 123 - 144.
MLA AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. , 2014, ss.123 - 144.
AMA AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. . 2014; 123 - 144.
Vancouver AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. . 2014; 123 - 144.
IEEE AKYÜZ H "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi." , ss.123 - 144, 2014.
ISNAD AKYÜZ, HÜSEYIN. "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi". (2014), 123-144.
APA AKYÜZ H (2014). Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi, 50(3), 123 - 144.
Chicago AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi 50, no.3 (2014): 123 - 144.
MLA AKYÜZ HÜSEYIN Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi, vol.50, no.3, 2014, ss.123 - 144.
AMA AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi. 2014; 50(3): 123 - 144.
Vancouver AKYÜZ H Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi. Diyanet İlmi Dergi. 2014; 50(3): 123 - 144.
IEEE AKYÜZ H "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi." Diyanet İlmi Dergi, 50, ss.123 - 144, 2014.
ISNAD AKYÜZ, HÜSEYIN. "Peygamberimizin Mizahla İlgili Hadislerinin Senet ve Metin Yönünden Tenkidi". Diyanet İlmi Dergi 50/3 (2014), 123-144.