TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ  OLARAK AŞK‐I MEMNU'

YAZICI, HİLMİ; GÖKBUDAK, Z. Seçkin

TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'

Hilmi YAZICI, (Selçuk Üniversitesi, Dilek Sabancı Devlet Konservatuvarı, Konya, Türkiye)

Z. Seçkin GÖKBUDAK (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Müzik Eğitimi Bölümü, Konya, Türkiye)

Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi

15 0

Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 213 - 237 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'

Öz:

İnsanlık tarihine bir bütün olarak bakıldığında en eski zamanlardan bugüne kadar sürekli bir devinim ve evrimleşmenin var olduğu görülmektedir. Bugün içinde bulunulan modern toplum kavramının oluşup gelişmesi de elbette bu evrimleşmenin bir parçası ve sonucudur. Bu tarihsel süreç içerisinde güç kazanan pek çok ideolojiden biri olarakulusalcılık kavramı ise modern toplum kavramının oluşmasından sonra etkinlik kazanan ve pek çok alanda olduğu gibi kültürel alanda da etkili olan siyasi temelli bir akım olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş sürecinde de siyasi ve kültürel alanda temel alınan ideoloji olarak dikkat çekenulusalcılık düşüncesinin, kurulması hedeflenen ulusal müzik anlayışına nasıl yön verdiği, ilk dönem eserlerinden bugüne ne şekilde değiştiği Aşk‐ı Memnu adlı opera eseri özelinde değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda nitel araştırma modelinde Doküman İncelemesi tekniği kullanılarak elde edilen veriler yorumlanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Kültürel Çalışmalar Müzik Sanat

NATIONALIST MUSIC IN TURKEY AND AŞK‐I MEMNU AS AN OPERA WORK

Öz:

When the history of man is considered as a whole, it is seen that a continuous evolution and movement have been present from ancient times so far. Thus,the formation and development of the concept of modern society is the result of such an evolution that we experience today. However,the concept of nationalism as one of the ideologies coming forth within this historical process draws attention as a political‐based stream which gained its effectiveness after the formation of the term of modern society and which is effective in cultural areaslike in many fields. In this study, how the ideology of nationalism considered as a primary ideology for political and cultural fields in the construction of The Republic of Turkey affected the understanding of national music has been investigated, and in what way it has changed since the first‐period works has been evaluated as to the opera of Aşk‐ı Memnu. Thus, the collected data has been interpreted via the Document Analysis Method in the model of qualitative research.

Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Kültürel Çalışmalar Müzik Sanat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıksöz, Fulya. Türkiyede Ulus‐Devlet Modeli ve Müzik Üzerine Etkileri. 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu. Samsun, 23‐25 Eylül 2009
‐ Altar, Cevad Memduh. Opera Tarihi (Cilt 4). Pan Yayıncılık. İstanbul 2001.
‐ Anderson, Benedict. Hayali Cemaatler (6. Baskı). Metis Yayınları, İstanbul 2011.
‐ Aracı, Emre. Adnan Saygun Doğu Batı Arası Müzik Köprüsü. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001.
‐ Aydın, Yiğit. Repercussions of Nationalist Thought on Music during the Early Rebuclican Period in Turkey, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2000.
‐ Balkılıç, Özgür. Cumhuriyet, Halk ve Müzik Türkiyede Müzik Reformu 1922‐1952, Tan Kitabevi Yayınları, Ankara 2009.
‐ Bohlman, Philip Vilas. Music, Nationalism, and the Making of the New Europe (2. Baskı), Routledge, New York 2011.
‐ Calhoun, Craig. Milliyetçilik (3. Baskı), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2012.
‐ Connor, Walker. Ethno‐Nationalism: The Quest for Understanding, Princeton University Press. Princeton 1994.
‐ De Koven, Reginald. Nationalism in Music. The North American Review, Vol. 189, No. 640, Iowa 1909, ss. 386‐396
‐ Demiralp, Oğuz. , A. Hamdi Tanpınar, Modern Türkiyede Siyasi Düşünce ‐ Modernleşme ve Batıcılık (3. cilt), (4. Baskı). İletişim Yayınları 2007, İstanbul, ss. 24‐35
‐ Durak, Nuran Savaşkan. Non‐Muslim Minorities And Turkish National Identity: A Research Through Armenian And Greek Literary Works. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi. Ankara 2004.
‐ Ergun, Doğan. 100 Soruda Sosyoloji El Kitabı. İmge Kitabevi, Ankara 2006.
‐ Ersoy, İlhan. Türkiyede Uluslaşma Sürecinde Bir Simge Olarak Bağlama Uluslararası Halk Müziğinde Çalgılar Sempozyumu, Kocaeli, 14‐16 Aralık 2007.
‐ Everett, William A. National Opera in Croatia and Finland,18461899. The Opera Quarterly, Vol. 18, No 2, 2002, ss. 183‐200.
‐ Everett, William A. Opera and National Identity in Nineteenth‐Century Croatian and Czech Lands. International Review of the Aesthetics and Sociology of Music, Vol. 35, No 1, 2004, ss. 63‐69.
‐ Finkelstein, Sidney. Besteci ve Ulus, Pencere Yayınları, İstanbul 1995.
‐ Fought, Carmen. Language and Ethnicity. Cambridge University Press, New York 2006.
‐ Fowkes, Ben. Ethnicity and Ethnic Conflict in the Post‐Communist World. Palgrave, Wiltshire 2002.
‐ Gat, Azar. Nations ‐ The Long History and Deep Roots of Political Ethnicity and Nationalism, Cambridge University Press, New York 2013.
‐ Gellner, Ernest. Thought and Change. Weidenfeld & Nicolson, London 1964
‐ Gellner, Ernest. Nations and Nationalism, Basil Blackwell Publisher Limited, Oxford 1983.
‐ Gellner, Ernest. Encounters with Nationalism. Blackwell Publishing, Massachusetts 1994.
‐ Georgeon, François. Osmanlı‐Türk Modernleşmesi 1900‐1930. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
‐ Gezgin, Mehmet Fikret. Cemaat Cemiyet Ayırımı ve Ferdinand Tönnies. Sosyoloji Konferansları Dergisi, sayı 22, 1988, ss. 183‐201.
‐ Gilbert, Henry F. Folk‐Music in Art‐Music‐‐A Discussion and a Theory. The Musical Quarterly, Vol. 3, No. 4. 1917, ss. 577‐601.
‐ Goethe, J. W. Von. Noten und Abhandlungen zu besserem Verständnis des West‐Östlichen Divans in Sämtliche Werke, Band 11. 1.2. pp. 129282. (ed. K. Richter) Carl Hanser Verlag, Munich 1998.
‐ Grew, Sydney. National Music and the Folk‐Song. The Musical Quarterly, 7, No. 2. 1921, ss. 172‐185.
‐ Kahramankaptan, Şefik. Atatürk, Saygun ve Özsoy Operası. Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları, Ankara 2005.
‐ Kedourie, Elie. Nationalism. Hutchinson University Library, Hutchinson & Co, London 1961.
‐ Küçüköncü, Yılmaz. Türkiyede Genel Müzik Kültürüne Etkileri Bakımından Cumhuriyet Döneminde Müzik Eğitimi Ve Müzik Öğretmenleri . 1924‐2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştirme Sempozyumu. Isparta, 7‐10 Nisan 2004.
‐ Lewis, Bernard. The Emergence Of Modern Turkey (2. Baskı), Oxford University Press, London 1968.
‐ Levi‐Strauss, Claude. Irk, Tarih ve Kültür. Metis Yayınları, İstanbul 1995.
‐ Lourie, Arthur ve Pring, S. W. The Russian School. The Musical Quarterly, Vol. 18, No. 4. 1932, ss. 519‐529.
‐ Özkırımlı, Umut. Milliyetçilik ve Türkiye‐Avrupa Birliği İlişkileri, Tesev Yayınları, İstanbul 2008.
‐ Özkişi, Zeynep Gülçin. 20. Yüzyılda Opera; 20. Yüzyıl Modernizminin Operaya Etkileri Ve Modernist / Postmodernist Estetik Bağlamında Opera, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2007.
‐ Öztürk, Okan Murat. Türkiyede müzik olgusunun müzik olarak anlaşılmasında ve eğitim alanındaki önyargıların aşılmasında bütüncül yaklaşım gerekliliği üzerine tespit ve öneriler. 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu. Samsun, 23‐25 Eylül 2009.
‐ Perin, Cevdet. Atatürk Kültür Devrimi. Anka Ofset, İstanbul 1987.
‐ Refiğ, Gülper. Özsoy Operası Atatürk ve Saygun. Boyut Yayıncılık, İstanbul 2012.
‐ Ringmar, Erik. Nationalism: The Idiocy of Intimacy. The British Journal of Sociology, Vol. 49, No. 4. 1998, ss. 534‐549.
‐ Sağlam, Atilla. Türk Musıki/Müzik Devrimi. Alfa Aktüel Yayınları, Bursa 2009.
‐ Saygun, Ahmed Adnan. Yalan‐Sanat Konuşmaları. Doğuş Matbaası, Ankara 1945.
‐ Shaw, Stanford. History Of The Ottoman Empire And Modern Turkey, Volume I: Empire Of The Gazis: The Rise And Decline Of The Ottoman Empire, 1280‐1808. Cambridge University Press, Cambridge 1976.
‐ Smith, Anthony D. Nations and Nationalism in the Global Era. Polity press. Cambridge 1995.
‐ Smith, Anthony D. Nationalism and Modernism. Routledge. London and Newyork 1998
‐ Smith, Anthony D. Myths And Memories Of The Nation. Oxford University Press, Newyork 1999.
‐ Smith, Anthony D. Milli Kimlik. İletişim Yayınları, İstanbul 1999.
‐ Smith, Anthony D. The Cultural Foundations of Nations ‐ Hierarchy, Covenant, and Republic. Blackwell Publishing, Oxford 2008.
‐ Stokes, Martin. Türkiyede Arabesk Olayı. İletişim Yayınları, İstanbul 1998.
‐ Stokes, Martin. The Republic of Love ‐ Cultural Intimacy in Turkish Popular Music. The University of Chicago Press, Chicago 2010.
‐ Şenel, Alâeddin. İlkel Topluluktan Uygar Topluma Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1982.
‐ Tekelioğlu, Orhan. Modernizing reforms and the Turkish music in the 1930s. Turkish Studies, Vol:2, no:1. 2001, ss. 93‐108.
‐ Tönnies, Ferdinand. Community and Civil Society (Editör: Jose Harris). Cambridge University Press, Cambridge 2001.
‐ Tunçay, Çağlar. Atatürk Döneminde Müzik Alanında Yapılan Çalısmalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2009.
‐ Turan, Namık Sinan ve Komşuoğlu, Ayşegül. From Empire To The Republic: The Western Music Tradition And The Perception Of Opera. International Journal of Turcologia, Vol. II. No 3. 2007, ss. 5‐29.
‐ Tüter, Mustafa. Amerikadaki Milliyetçilik: Amerikan Misyonundan Beyaz Ulusalcılığa. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2009.
‐ URL 1: http://www.tdk.gov.tr, Tarih: 21.10.2014.
‐ Ülken, Hilmi Ziya. Millet ve Tarih Şuuru. Dergâh Yayınları, İstanbul 1976.
‐ Woolf, Stuart. Nationalism In Europe‐1815 to The Present. Routledge, London 1996.
‐ Yavuz, Hilmi. Osmanlılık, Kültür, Kimlik. Boyut yayıncılık, İstanbul 1996.
‐ Yazıcı, Hilmi. Özsoy: The First Turkish Opera That was Desired by Ataturk. International Conference on Social Sciences. Amsterdam 08‐09 Mayıs 2013.
‐ Yazıcı, Hilmi. Selman Adanın Aşk‐ı Memnu Operasının Ulusalcılık Açısından İncelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya 2015.
‐ Yöre, Seyit. Ahmed Adnan Saygunun Çoksesli Müzikte/Türk Çoksesli Müziğinde Ulusalcılık Görüş Ve Yönlerinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora tezi, Konya 2010.
‐ Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları. Ankara 2006.
‐ Yıldız, Burcu. Music Politics In The Process of FoundingTurkish Nationa

APA	YAZICI H, GÖKBUDAK Z (2015). TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. , 213 - 237.
Chicago	YAZICI HİLMİ,GÖKBUDAK Z. Seçkin TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. (2015): 213 - 237.
MLA	YAZICI HİLMİ,GÖKBUDAK Z. Seçkin TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. , 2015, ss.213 - 237.
AMA	YAZICI H,GÖKBUDAK Z TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. . 2015; 213 - 237.
Vancouver	YAZICI H,GÖKBUDAK Z TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. . 2015; 213 - 237.
IEEE	YAZICI H,GÖKBUDAK Z "TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'." , ss.213 - 237, 2015.
ISNAD	YAZICI, HİLMİ - GÖKBUDAK, Z. Seçkin. "TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'". (2015), 213-237.

APA	YAZICI H, GÖKBUDAK Z (2015). TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 0(14), 213 - 237.
Chicago	YAZICI HİLMİ,GÖKBUDAK Z. Seçkin TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 0, no.14 (2015): 213 - 237.
MLA	YAZICI HİLMİ,GÖKBUDAK Z. Seçkin TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.0, no.14, 2015, ss.213 - 237.
AMA	YAZICI H,GÖKBUDAK Z TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015; 0(14): 213 - 237.
Vancouver	YAZICI H,GÖKBUDAK Z TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015; 0(14): 213 - 237.
IEEE	YAZICI H,GÖKBUDAK Z "TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'." Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 0, ss.213 - 237, 2015.
ISNAD	YAZICI, HİLMİ - GÖKBUDAK, Z. Seçkin. "TÜRKİYE'DE ULUSALCI MÜZİK VE BİR OPERA ESERİ OLARAK AŞK‐I MEMNU'". Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 14 (2015), 213-237.