Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği

KORUKLU, Nermin; Totan, Tarık; Sağkal, Ali Serdar

Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği

Nermin KORUKLU, (Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Aydın, Türkiye)

Tarık TOTAN, (Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Aydın, Türkiye)

Ali Serdar SAĞKAL (Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Aydın, Türkiye)

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

4 0

Yıl: 2015 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 17 - 32 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği

Öz:

Öz Okullardaki artan şiddet olaylarıyla birlikte öğrenci- ler arasındaki anlaşmazlıkları en başından sorun ol- madan çözmek ya da anlaşmazlıkları önlemek ama- cıyla, çatışma çözme becerilerini geliştirmeye yönelik, önleyici ve gelişimsel rehberlik hizmetleri gün geçtikçe artmaktadır. Her ne kadar çatışma çözme alanyazı- nında yayın sıklığı artsa da öğrencilerin çatışma çöz- me becerilerini farklı bakış açılarıyla değerlendirmeye yönelik psikometrik niteliği kanıtlanmış ölçme aracı sıkıntısı bulunmaktadır. Bu sebeple de araştırmada iki parçadan oluşan Çatışma Çözme Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması kapsamında geçerlik ve güvenirlik çalış- malarıyla ölçek parçalarının psikometrik özellikleri- nin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Aydın ili merkezindeki üç farklı ortaokulda 2011-2012 eğitim öğretim yılının bahar döneminde eğitim gören 175i kız (%45,10), 212si erkek (%54.60) olmak üzere cin- siyet sorusunu yanıtlamayan 1 öğrenciyle 388 öğrenci katılmıştır. Araştırma verilerinin toplamasında ölçekle birlikte kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada betimleyici faktör analizi, paralel analiz, doğrulayıcı faktör analizi, Cronbach alfa, McDonald omega, mad- de toplam korelasyonlarıyla %27lik alt üst gruplar için bağımsız örneklemler t-testi analizleri kullanılır- ken araştırma istatistikleri SPSS, LISREL ve R paket programları kullanılarak yapılmıştır. Araştırma kap- samında yürütülen geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonrasında Çatışma Çözme Ölçeğinin çatışma çözme becerilerine yönelik ihtiyaç düzeyini belirlemeye yö- nelik birinci kısmının ve çatışma öncesiyle çatışma sı- rasında çatışmayı yönetme becerilerini değerlendiren ikinci kısmının çatışma çözme becerilerini ve sürecini değerlendirmede kullanılabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

The Validity and Reliability of Conflict Resolution Skills Needs Assessment and Conflict Management Skills Scales

Öz:

With the increasing violent in schools, with the purpose of resolving conflicts among students before those conf- licts are escalating or preventing conflicts, preventive and developmental guidance services towards develo- ping conflict resolution skills are increasing day by day. Although, the number of researches increases in conflict resolution literature, psychometrically validated ins- truments which evaluates students conflict resolution skills from different perspectives are rarely available. Therefore, in the research, adaptation of Conflict Re- solution Scale consisting of two parts and validity and reliability studies of scale parts psychometric properties were aimed to investigate. The research was carried out with the participation of students who are registered in three different middle schools located in the center of the Aydın province at 2011-2012 academic year. Re- search sample was composed of 175 girls (45.10%), 212 boys (54.60%), 1 student who did not answer sex question and in total 388 students. Scale and personal information form were used to collect research data. While exploratory factor analysis, parallel analysis, confirmatory factor analysis, Cronbach alpha, McDo- nald omega, item total correlations and independent sample t-test for lower/upper %27 groups were used, research statistics were calculated by using SPSS, LIS- REL and R package programs. Validity and reliability studies of this research indicated that Conflict Resolu- tion Scale s first part which determines needs level to- wards conflict resolution skills and a second part which evaluates conflict management skills before and during conflict can be used to evaluate conflict resolution skills and process.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akbalık, F. G. (2001). Çatışma çözme ölçeğinin üni- versite öğrencileri formu geçerlik ve güvenirlik ça- lışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Der- gisi, 2(16), 713. Arslan, C. (2005). Kişilerarası çatışma çözme ve prob- lem çözme yaklaşımlarının yükleme karmaşıklığı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversi- tesi, Konya. Astor, R. A. & Meyer, H. A. (2001). The conceptuali- zation of violence pron school sub contexts. Urban Education, 36 (3), 374-399. Basilevsky, A. (1994). Statistical factor analysis and re- lated methods: Theory and applications. New York, NY: John and Wiley Sons, Inc. Benson, A. J., Benson, J. M. (1993). Peer mediation: Conflict resolution in schools. Journal of School Psychology, 31, 427-430. Bodine, J. R., Crawford, K. D. (1998). The handbook of conflict resolution education: A guide to building quality programs in schools. San Francisco: Jossey Bass Publishers. Blake, R. R., Mouton, J. S. (1964). The managerial grid. Houston: Gulf Publications. Bowen, N. K. ve Guo, S. (2012). Structural equation modeling. New York; NY: Oxford University Press. Brown, T. A. ve Moore, M. T. (2012). Confirmatory factor analysis. İçinde R. H. Hoyle (Ed.). Handbo- ok of structural equation modeling. (syf. 361-379). New York; NY: The Guilford Press. Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. Basic concepts, applications, and program- ming. (2. Baskı). New York, NY: Routledge. Denno, D. W. (1990). Biology and violence: From birth to adulthood. Cambridge: Cambridge University Press. Deutsch, M. (1973). The resolution of conflict: Cons- tructive and destructive processes. New Haven, CT: Yale University Press. DeVellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme. Kuram ve Uy- gulamalar (Çev. Ed. T. Totan). Ankara: Nobel Aka- demik Yayıncılık. Dodge, K. A. & Frame, C. L. (1982). Social cognitive biases and deficits in aggressive boys. Child Deve- lopment, 53, 620-635. Dökmen, Ü. (1986). Yüz ifadeleri konusunda verilen eğitimin duygusal yüz ifadelerini teşhis becerisi ve iletişim çatışmalarına girme eğilimi üzerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Duru, E. (2005). Amerikada lisansüstü öğrenim gören Türk öğrencilerinin yalnızlık düzeylerinin Türkiye örneklemi ile karşılaştırılması ve yalnızlık düzeyi- nin bazı psiko sosyal değişkenler açısından ince- lenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 30, 16-26. Eunson, B. (2007). Communicating in the workplace. Brisbane: John Wiley & Sons. Farrington, D. P. (1991). Childhood aggression and adult violence: Early precursors and later-life out- comes. İçinde D. J. Pepler & K. H. Rubin (Ed.), The development and treatment of childhood aggression (syf. 5-29). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. Fisher, R., Ury, W., & Patton, B. (1991). Getting to yes: Negotiating agreement without giving in (2nd ed.). NY: Penguin. Follett, M. P. (1940). Constructive conflict. İçinde H. C. Metcalf & L. Urwick (Eds.), Dynamic administrati- on: The collected papers of Mary Parker Follett (syf. 3049). New York, N.Y.: Harper & Row. Goldstein, S. B. (1999). Construction and validation of a conflict communication scale. Journal of Applied Social Psychology, 29(9), 1803-1832. Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1996a). Conflict reso- lution and peer mediation programs in elementary and secondary schools: A review of research. Revi- ew of Educational Research, 66(4), 459-506. Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1996b). Cooperation and the use of technology. İçinde D. H. Jonassen (Ed.), Handbook of Research for Educational Com- munications and Technology (syf. 1017-1044). NY: Macmillan Library Reference. Johnson, D. W., Johnson, R. T., Mitchell, J., Cotton, B., Harris, D., and Louison, S. (1996). Effectiveness of conflict managers in an inner-city elementary school. Journal of Educational Research, 89 (5), 280-285. Hurley, A. M. Y. E., Scandura, T. A., Chester, A., Bran- nick, M. T., Seers, A., Vandenberg, R. J., & Willi- ams, L. J. (1997). Exploratory and confirmatory factor analysis: Guidelines, issues, and alternatives. Journal of Organizational Behavior, 18, 667683. Jandt, F. E. & Pedersen, P. B. (1996). Constructive conf- lict management: Asia-Pacific cases. Newbury Park: Sage Publications. Kaymak Özmen, S. (2006). İlköğretim öğrencileri- nin maruz kaldıkları şiddetin türleri ve sıklığı: Kars ili örneği. 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu. İstanbul: 28-31 Mart 2006. MEB & UNICEF. Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equations modeling. New York, NY: Guilford. Koruklu, N. (1998). Arabuluculuk eğitiminin ilköğretim düzeyindeki bir grup öğrencinin çatışma çözme dav- ranışlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Ankara. Lulofs, R. S. & Cahn, D. D. (2000). Conflict from theory to action (2. baskı). Boston, MA: Allyn and Bacon. Maurer, R. E. (1991). Managing conflict: Tactics for school administrators. Boston, MA: Allyn & Bacon. Noaks, J. & Noaks, L. (2000). Violence in school: Risk, safety and fear of crime. Educational Psychology in Practice, 16 (1), 69-73. OConnor, B. P. (2000). SPSS and SAS programs for determining the number of components using pa- rallel analysis and Velicers MAP test. Behavior Re- search Methods, Instrumentation, and Computers, 32, 396-402. Philips, E. & Cheston, R. (1979). Conflict resoluti- on: What works? California Management Review, 21(4), 76-84. Pişkin, M. ve Ayas, T. (2005). Lise öğrencileri arasında yaşanan akran zorbalığı olgusunun okul türü ba- kımından karşılaştırılması. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulmuş bil- diri (21-23 Eylül). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul. Putman, L. L. & Wilson, C. E. (1982). Communicati- on strategies in organizational conflicts: Reliability and validity of a measurement scale. içinde M. Bur- goon (Ed.), Communication Yearbook, 6, (syf. 629- 652). Beverly Hills: Sage Publications. Rahim, M. A. (1983). A measure of styles of handling interpersonal conflict. Academy of Management Jo- urnal, 26 (2), 368-376. Rahim, M. A. (2002). Towards a theory of managing organizational conflict. The International Journal of Conflict Management, 13(3), 206-235. Rahim, M. A. & Bonoma, V. T. (1979). Managing or- ganizational conflict: A model for diagnosis and intervention. Psychological Reports, 44, 1323-1344. Rahim, M. A., Garett, J. E., & Buntzman, G. F. (1992). Ethics of managing interpersonal conflict in orga- nizations. Journal of Business Ethics, 11, 423- 432. Sağkal, A. S., Türnüklü, A. , & Totan, T. (2012). Kişi- lerarası barış için empati: Barış eğitimin empati becerilerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1447-1460. Sarı, S. (2005). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine ça- tışma çözümü becerilerinin kazandırılmasında akademik çelişki, değer çizgisi ve güdümlü tartış- ma yöntemlerinin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Schrumph, F., Crawford, D. K. & Bodine, R. J. (1997). Peer mediation. Illinios: Research Press. Smith, P. K. (2003). Violence in schools: An overview. İçinde P. K. Smith (Ed.), Violence in schools: The response in Europe (syf. 1-14). London: Routledge Smith, S. W., Daunic, A. P., Miller, M. D., & Robinson, T. R. (2002). Conflict resolution and peer mediati- on in middele school: Extending the process and outcome knowledge base. The Journal of Social Psychology, 142(5), 567-586. SPSS (2009). PAWS statistics 18 core system users guide. Illinois: SPSS Inc. Stommel, M. & Wills, C. E. (2004). Clinical research. Concepts and principles for advanced practive nurses. Philadelphia, PA: Lippincontt Williams & Wilkins. Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using multi- variate statistics (5. baskı). Boston, MA: Allyn and Bacon. Taştan, N. (2004). Çatışma çözme ve akran arabulucu- luğu eğitimi programlarının ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin çatışma çözme ve akran arabulucu- luğu becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Thomas, K. W. (1976). Conflict and conflict manage- ment. İçinde M. D. Dunnetre (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (syf. 889- 935). Chicago: Rand McNally. Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis. Understanding concepts and appli- cations. Washington, DC: American Psychological Association. Tillett, G. & French, B. (2006). Resolving conflict: A practical approach (3. baskı). South Melbourne, Australia: Oxford University Press. Toch, H. (1993). Good violence and bad violence: Self- presentations of aggressors through accounts and war stories. In R. B. Felson & J. T. Tedeschi (Eds.), Aggression and violence: Social interactionist pers- pectives. Washington, DC: American Psychological Association. Totan, T., İkiz, E. F., & Karaca, R. (2010). Duygusal Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanarak tek ve dört faktörlü yapısının psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 71-95. Totan, T. & Kabasakal, Z. (2013). Sosyal-duygusal Öğrenme Ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 203-224. Totan, T. & Yaşar, Y. (2009). Westside sınav kaygısı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 95-109. Türnüklü, A. ve Şahin, İ. (2002). Ilköğretim okulların- da öğrenci çatışmaları ve öğretmenlerin bu çatış- malarla başa çıkma stratejileri. Kuram ve Uygula- mada Eğitim Yönetimi, 8(30), 283-302.

APA	KORUKLU N, Totan T, Sağkal A (2015). Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. , 17 - 32.
Chicago	KORUKLU Nermin,Totan Tarık,Sağkal Ali Serdar Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. (2015): 17 - 32.
MLA	KORUKLU Nermin,Totan Tarık,Sağkal Ali Serdar Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. , 2015, ss.17 - 32.
AMA	KORUKLU N,Totan T,Sağkal A Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. . 2015; 17 - 32.
Vancouver	KORUKLU N,Totan T,Sağkal A Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. . 2015; 17 - 32.
IEEE	KORUKLU N,Totan T,Sağkal A "Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği." , ss.17 - 32, 2015.
ISNAD	KORUKLU, Nermin vd. "Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği". (2015), 17-32.

APA	KORUKLU N, Totan T, Sağkal A (2015). Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 17 - 32.
Chicago	KORUKLU Nermin,Totan Tarık,Sağkal Ali Serdar Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15, no.2 (2015): 17 - 32.
MLA	KORUKLU Nermin,Totan Tarık,Sağkal Ali Serdar Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.15, no.2, 2015, ss.17 - 32.
AMA	KORUKLU N,Totan T,Sağkal A Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 15(2): 17 - 32.
Vancouver	KORUKLU N,Totan T,Sağkal A Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 15(2): 17 - 32.
IEEE	KORUKLU N,Totan T,Sağkal A "Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, ss.17 - 32, 2015.
ISNAD	KORUKLU, Nermin vd. "Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15/2 (2015), 17-32.