TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA
Yıl: 2012 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 5 - 16 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA
Öz: Amaç: Uluslararası, çok merkezli, 12 aylık prospektif, gözlemsel bir çalışmanın Türkiye verilerinin analizi ile Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) için reçete edilen tedavi rejimlerini ve hastaların yaşam kalitelerini tanımlamak amaçlanmıştır. Yöntem: Yaşları 6-17 arasında, DEHB nedeniyle tedavi edilen 283 hasta, Çocuk ve Ergen Belirti Envanteri-4 Ebeveyn Formu (ÇBE-4), Klinik Global İzlem - DEHB Şiddet Ölçeği (KGİ-Ş) ve Çocuk Sağlık ve Hastalık Profi li- Çocuk Versiyonu (ÇSHP-ÇV)-Ebeveyn formu kullanılarak değerlendirildi. Hastalar tedavi alan ve almayan gruplandırıldı. Sonuçlar: Çalışmada DEHB tanısı konan çocuk ve ergenlerin %76sının farmakoterapi, psikoterapi veya her iki tedaviyi de aldıkları gözlendi. Geriye kalan %24ü ise ya tedavi almıyordu ya da diğer alternatif bir tedavi alıyordu. Tedaviler karşılaştırıldığında en büyük hasta grubunu başlangıçta sadece farmakoterapi alan hastalar (%37.1) oluşturuyordu ve 12. aydaki değerlendirmede, farmakoterapi ile tedavi edilen hastaların oranı %83.6ya yükselmişti. Çalışma başlangıcında, tedavi grupları arasında demografi k veriler, DEHB şiddeti ve ek tanılar açısından anlamlı bir fark görülmedi. Başlangıçta, hastalarda bütün yaşam kalite parametrelerinin bozuk olduğu ve tedavi grubunda yaşam kalitesinin daha da bozuk olduğu görüldü. Tartış- ma: Türkiyedeki DEHB hastalarının yaşam kalitesi tanı esnasında bozulmuştur ve tedavi kararının verilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma sonuçlarının ileride DEHB tedavi uygulamaları ile ilgili yapılacak çalışmalar için bir temel oluşturacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
ATTENTION DEFICIT HYPERACTIVITY DISORDER TREATMENT PRACTICE AND QUALITY OF LIFE ASSESSMENT IN TURKEYRESULTS FROM A 12-MONTH PROSPECTIVE OBSERVATIONAL STUDY
Öz: Objective: Primary objective was to describe the treatment regimens prescribed for Attention Defi cit Hyperactivity Disorder (ADHD) and the patients quality of life (QoL) via data analyses for Turkey from an international, multicentered, 12- month prospective observational study. Method: 283 patients aged between 6-17 years who were being treated for ADHD were assessed by using the Child and Adolescent Symptom Inventory-4 Parent Checklist, Clinical Global Impressions-ADHD-Severity scale, QoL and Child Health and Illness Profi le-Child Edition (CHIP-CE) parent report form. Patients were grouped as treatment and non-treatment groups. Results: In the study, it was observed that 76% of the children and adolescents diagnosed with ADHD received pharmacotherapy, psychotherapy or both. The remaining 24% received either no treatment or another alternative treatment. When treatment practices were compared, the biggest group of patients consisted of those who had received pharmacotherapy alone at baseline (37.1%) and at the 12th month visit, the percentage of patients being treated with pharmacotherapy had increased to 83.6%. No statistically signifi cant difference was observed between treatment groups for baseline demographics, ADHD symptom severity, and comorbid diagnoses. Baseline QoL of patients was impaired in all parameters and was more impaired in the treatment cohort. Discussion: QoL of ADHD patients in Turkey is impaired at the time of diagnosis and impaired QoL seemed to play a substantial role in giving the decision for treatment. Results of this study will provide a base for future ADHD treatment practice studies.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Dördüncü Baskı (DSM-IV) (Çev. ed.: E Kö- roğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995.
- Aras S, Varol TF, Unlu G. (2007) Medication prescribing practices in a child and adolescent psychiatry outpatient clinic. Child Care Health Dev 33(4):482-90.
- Banaschewski T, Neale BM, Rothenberger A ve ark. (2007) Comorbidity of tic disorders and ADHD: Conceptual and methodological considerations. Eur Child Adolesc Psychiatry 16(Suppl1):5-14.
- Baysal BK, Ercan ES, Rohde LA ve ark. (2011) 3 year longitudinal ADHD and ODD prevalence research in a Turkish sample. 3rd International Congress on ADHD, May 2011,Berlin,Germany.
- Biederman J, Mick E, Faraone SV ve ark. (2002) Infl uence of gender on attention defi cit hyperactivity disorder in children referred to a psychiatric clinic. Am J Psychiatry 159:36-42.
- Coghill D, Danckaerts M, Sonuga-Barke E ve ark. (2009) Practitioner review: Quality of life in child mental health--conceptual challenges and practical choices. J Child Psychol Psychiatry 50:544-561.
- Danckaerts M, Sonuga-Barke EJ, Banaschewski T ve ark. (2010) The quality of life of children with attention defi cit/hyperactivity disorder: a systematic review. Eur Child Adolesc Psychiatry 19:83-105.
- Dünya Sağlık Örgütü (1992) ICD-10 Ruhsal ve Davranışsal Bozukluklar Sınıfl andırılması. (Çev. ed.: MO Öztürk, B. Uluğ, Çev.: F. Çuhadaroğlu, İ. Kaplan, G. Özgen, MO Öztürk, M Rezaki, B Uluğ). Türkiye Sinir ve Ruh Sağlığı Derneği Yayını, Ankara, 1993.
- Ercan ES, Varan A, Deniz U. (2005) Effects of combined treatment on Turkish children diagnosed with attention-defi cit/hyperactivity disorder: a preliminary report. J Child Adolesc Psychopharmacol 15:203-219.
- Erşan EE, Doğan O, Doğan S ve ark. (2004) The distribution of symptoms of attention-defi cit/hyperactivity disorder and oppositional defi ant disorder in school age children in Turkey. Eur Child Adolesc Psychiatry 13:354-361.
- Escobar R, Soutullo CA, Hervas A ve ark. (2005) Worse quality of life for children with newly diagnosed attention-defi cit/hyperactivity disorder, compared with asthmatic and healthy children. Pediatrics 116:e364-369.
- Faraone SV, Sergeant J, Gillberg C ve ark. (2003) The worldwide prevalence of ADHD: is it an American condition? World Psychiatry 2:104-113.
- Froehlich TE, Lanphear BP, Epstein JN ve ark. (2007) Recognition, and treatment of attention-defi cit/hyperactivity disorder in a national sample of US children. Arch Pediatr Adolesc Med 161:857- 864.
- Gadow KD, Sprafkin J (1997) Adolescent symptom inventory 4, screening manual. Stony Brook, NY: Checkmate Plus
- Gadow KD, Sprafkin J (2002) Childhood Symptom Inventory-4 Norms/Manual. Stony Brook, NY: Checkmate Plus
- Gaub M, Carlson CL (1997) Behavioral characteristics of DSMIV ADHD subtypes in a school-based population. J Abnorm Child Psychol 25:103-111.
- Goetz M, Yeh C, Ondrejka I ve ark. (2012) A 12-month prospective, observational study of treatment regimen and quality of life associated with ADHD in Central and Eastern Europe and Eastern Asia. J Atten Disord 16(1):44-59. doi: 10.1177/1087054710381480. Epub 2010 Sep 21.
- Goldman LS, Genel M, Bezman RJ ve ark. (1998) Diagnosis and treatment of attention-defi cit/hyperactivity disorder in children and adolescents. Council on Scientifi c Affairs, American Medical Association. JAMA 279: 1100-1107.
- Guy W (1976) ECDEU Assessment Manual for Psychopharmacology. Rockville, MD: US Department of Health, Education, and Welfare Public Health Service Alcohol, Drug Abuse, and Mental Health Administration.
- Hechtman L (2000) Assessment and diagnosis of attention-defi cit/ hyperactivity disorder. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am 9:481- 498.
- Klassen AF, Miller A, Fine S (2004) Health-related quality of life in children and adolescents who have a diagnosis of attention-defi cit/ hyperactivity disorder. Pediatrics 114:e541-547.
- Martényi F, Treuer T, Gau SS ve ark. (2009) Attention-Defi cit/ Hyperactivity Disorder Diagnosis, Co-Morbidities, Treatment Patterns, and Quality of Life in a Pediatric Population in Central and Eastern Europe and Asia. J Child Adolesc Psychopharmacol 19:363-376.
- Martényi F, ZhengY, Huang YS ve ark. (2010) A prospective observational study of attentiondefi cit hyperactivity disorder in asia: baseline characteristics of symptom severity and treatment options in a paediatric population. East Asian Arch Psychiatry 20:76-86.
- Motavallı N (1994) Kentsel kesimde Türk İlkokul çocuklarında Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Nozolojik bağ- lamda prevalansının araştırılması Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul.
- Ondrejka I, Abali O, Paclt I ve ark. (2010) A prospective observational study of attention-defi cit/hyperactivity disorder in Central and Eastern Europe and Turkey: Symptom severity and treatment options in a pediatric population. Int J Psychiatry Clin Practice 14:116-126.
- Polanczyk G, de Lima MS, Horta BL ve ark. (2007) The worldwide prevalence of ADHD: a systematic review and metaregression analysis. Am J Psychiatry 164:942-948.
- Quinn P, Wigal S. (2004) Perceptions of girls and DEHB: results from a national survey. MedGenMed 6:2.
- Ralston S J, Lorenzo MJ ve ADORE study group (2004) Attentiondefi cit hyperactivity disorder observational research in Europe. Eur Child Adolesc Psychiatry 13 Suppl 1:I36-42.
- Riley AW, Robertson J, Forrest CB ve ark. (2001) Manual for the child health and illness profi le - child edition (CHIP-CE). Baltimore, MD: The Johns Hopkins University.
- Riley, AW, Lyman, LM, Spiel G and ADORE study group (2007). The family strain index (FSI). Reliability, validity, and factor structure of a brief questionnaire for families of children with ADHD. Eur Child Adolesc Psychiatry 16, I/72-I/78.
- Seixas M, Weiss M, Müller U. (2012) Systematic review of national and international guidelines on attention-defi cit hyperactivity disorder. J Psychopharmacol 26(6):753-765.
- Şenol S. (1996) Dikkat Eksikliği yıkıcı davranış bozukluklarının klinik özellikleri, aynı grup ve diğer DSM-IV tanılarıyla birliktelikleri, risklerin ve tedavi eğiliminin belirlenmesi Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul.
APA | ALTIN M, ALEV L, ÖZTÜRK M, ABALI O, PEKCANLAR AKAY A, ZOROĞLU S, VURAL A, GÜRKAN C, ÇUHADAROĞLU F, TOROS F, KILIÇ B (2012). TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. , 5 - 16. |
Chicago | ALTIN Murat,ALEV Levent,ÖZTÜRK Mücahit,ABALI Osman,PEKCANLAR AKAY AYNUR,ZOROĞLU Salih,VURAL AYŞE PINAR,GÜRKAN Cihat Kaan,ÇUHADAROĞLU Füsun,TOROS Fevziye,KILIÇ BİRİM GÜNAY TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. (2012): 5 - 16. |
MLA | ALTIN Murat,ALEV Levent,ÖZTÜRK Mücahit,ABALI Osman,PEKCANLAR AKAY AYNUR,ZOROĞLU Salih,VURAL AYŞE PINAR,GÜRKAN Cihat Kaan,ÇUHADAROĞLU Füsun,TOROS Fevziye,KILIÇ BİRİM GÜNAY TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. , 2012, ss.5 - 16. |
AMA | ALTIN M,ALEV L,ÖZTÜRK M,ABALI O,PEKCANLAR AKAY A,ZOROĞLU S,VURAL A,GÜRKAN C,ÇUHADAROĞLU F,TOROS F,KILIÇ B TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. . 2012; 5 - 16. |
Vancouver | ALTIN M,ALEV L,ÖZTÜRK M,ABALI O,PEKCANLAR AKAY A,ZOROĞLU S,VURAL A,GÜRKAN C,ÇUHADAROĞLU F,TOROS F,KILIÇ B TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. . 2012; 5 - 16. |
IEEE | ALTIN M,ALEV L,ÖZTÜRK M,ABALI O,PEKCANLAR AKAY A,ZOROĞLU S,VURAL A,GÜRKAN C,ÇUHADAROĞLU F,TOROS F,KILIÇ B "TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA." , ss.5 - 16, 2012. |
ISNAD | ALTIN, Murat vd. "TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA". (2012), 5-16. |
APA | ALTIN M, ALEV L, ÖZTÜRK M, ABALI O, PEKCANLAR AKAY A, ZOROĞLU S, VURAL A, GÜRKAN C, ÇUHADAROĞLU F, TOROS F, KILIÇ B (2012). TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 19(1), 5 - 16. |
Chicago | ALTIN Murat,ALEV Levent,ÖZTÜRK Mücahit,ABALI Osman,PEKCANLAR AKAY AYNUR,ZOROĞLU Salih,VURAL AYŞE PINAR,GÜRKAN Cihat Kaan,ÇUHADAROĞLU Füsun,TOROS Fevziye,KILIÇ BİRİM GÜNAY TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 19, no.1 (2012): 5 - 16. |
MLA | ALTIN Murat,ALEV Levent,ÖZTÜRK Mücahit,ABALI Osman,PEKCANLAR AKAY AYNUR,ZOROĞLU Salih,VURAL AYŞE PINAR,GÜRKAN Cihat Kaan,ÇUHADAROĞLU Füsun,TOROS Fevziye,KILIÇ BİRİM GÜNAY TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.19, no.1, 2012, ss.5 - 16. |
AMA | ALTIN M,ALEV L,ÖZTÜRK M,ABALI O,PEKCANLAR AKAY A,ZOROĞLU S,VURAL A,GÜRKAN C,ÇUHADAROĞLU F,TOROS F,KILIÇ B TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2012; 19(1): 5 - 16. |
Vancouver | ALTIN M,ALEV L,ÖZTÜRK M,ABALI O,PEKCANLAR AKAY A,ZOROĞLU S,VURAL A,GÜRKAN C,ÇUHADAROĞLU F,TOROS F,KILIÇ B TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2012; 19(1): 5 - 16. |
IEEE | ALTIN M,ALEV L,ÖZTÜRK M,ABALI O,PEKCANLAR AKAY A,ZOROĞLU S,VURAL A,GÜRKAN C,ÇUHADAROĞLU F,TOROS F,KILIÇ B "TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 19, ss.5 - 16, 2012. |
ISNAD | ALTIN, Murat vd. "TÜRKİYE'DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ UYGULAMALARI VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 12 AYLIK PROSPEKTİF GÖZLEMSEL BİR ÇALIŞMA". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 19/1 (2012), 5-16. |