AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI
Yıl: 2015 Cilt: 10 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 107 - 140 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI
Öz: Azerbaycan’ın coğrafi konumu, sağladığı avantajların yanı sıra bir takım güvenlik sorunlarına da sebep olmaktadır. Sahip olduğu enerji kaynakları, Avrasya bölgesinde etkili bir devlet olma zorunluluğunu beraberinde getirmektedir. Azerbaycan’ın güvenliğini tehdit eden temel unsurlar olan Ermenistan’ın saldırgan tutumu ve toprak işgallerinin yanı sıra 1989 yılından bu yana güvenlik tehditlerindeki değişmelerin ve özellikle organize terörist gruplar ve siber terörizmin ortaya çıkması, gerek Azerbaycan’ın gerekse bölgenin barış ve güvenliğini tehdit eden bir durum oluşturmaktadır. Bu makalede Türk tarihi açısından da önemli bir yere sahip olan Azerbaycan’ın tarihi, coğrafi yapısı, ordusu, savunma sanayisi, önemli bazı uluslararası askerî ittifaklarla ilişkileri ile Azerbaycan-Türkiye arasındaki güvenlik anlaşmaları incelenerek, Azerbaycan’ın milli güvenlik algısı anlaşılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
DEFENCE STRUCTURE AND SECURITY POLICY OF THE REPUBLIC AZERBAIJAN
Öz: While the geographical position of Azerbaijan may offer certain advantages, it also leads to some security problems. Due to its energy resources, Azerbaijan illustrates the necessity of an effective state in Eurasia. The main factors threatening the security of Azerbaijan are Armenia’s aggression and territorial occupation as well as the changing nature of security threats since 1989, particularly exemplified in organized terrorist groups and the emergence of cyber terrorism. Such threats endanger not only the peace and security of Azerbaijan but also those of the larger region. In this article, Azerbaijan’s unique history, geopolitical position, and threat perception will be examined in terms of the country’s military, defense industry, international military alliances, and security agreement with Turkey.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AGİT Web Sitesi, “Survey of OSCE Field Operations”, (http://www.osce.org/ secretariat/ 74783?download= true), (Erişim Tarihi: 19 Eylül 2015).
- AGİT Web Sitesi, “Who we are“, (http://www.osce.org/whatistheosce), (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2015).
- Arslan, Ali, “I. Dünya Savaşı Sonunda Nahçivan’da Yapılan Milli Mücadele ve Bugünkü Nahçivan’ın Statüsünün Oluşumu”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 41, 1998.
- Aslanlı, Araz, “Karabağ Sorunu Ve Azerbaycan-Türkiye-Ermenistan İlişkileri “, Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, Sayı: 1, 2014.
- Azerbaijans Web Sitesi, “Ordu kuruculuğu”, (http://www.azerbaijans.com/ content_1690_ tr.html), (Erişim Tarihi:15 Mayıs 2015).
- Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Web Sitesi, “Azerbaijan Turkey Relations”, (http://www.mfa.gov.az/files/file/Azerbaijan__Turkey_relations_17.09.2014.pdf), (Erişim Tarihi: 05 Nisan 2015).
- Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Web Sitesi, “Azerbaijan and UN Relations”, (http://mfa.gov.az/en/content/751), (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2015).
- Azerbaycan NATO Uluslararası Okulu Web Sitesi, “Azerbaijan-NATO 15 Years of Partnership”,(http://www.nisa.az/wp-content/uploads/2014/04/AzNATO_15_years-1eng.pdf), (Erişim Tarihi:16 Mart 2015).
- Azer News Web Sitesi, “Azerbaijan’s Defense İndustry On Non-Stop Rise”, http:// www.azernews.az/azerbaijan/76662.html?utm_medium=referral&utm_ source=t.co), (Erişim Tarihi:27 Ocak 2015).
- BM Web Sitesi, “Birleşmiş Milletler Anlaşması”, (http://www.unicankara.org.tr/ doc_ pdf/chart_turkce.pdf), (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2015).
- BM Web Sitesi, “National.Security”,(www.un.int/azerbaijan/../National_security), (01 Şubat 2015).
- Buniyatov, Ziya Musa, “Azerbaycan”, mad., DİA, Cilt: 4, 1991.
- Bünyadov, Ziya, Stalin Döneminde KGB Arşivlerinde Kırmızı Terör, Çev: Sebahattin Şimşir (İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2004).
- Ceferli, Mübariz, Azerbaycan-Türkiye: Dostluk, Kardeşlik Ve Strateji Ortaklık, (Ankara: Berikan Yayınevi, 2012).
- Ertürk, Yaşar, “Kafkas İslam Ordusu’nun Azerbaycan Ve Dağıstan Harekâtı”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı: 186, 2010.
- Gürel, Şükrü Sina, “Karabağ Sorunu Üzerine Bir Not”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (Prof.Dr. Gündüz Ökçün’e Armağan), Cilt: 47, Sayı: 1-2, 1992.
- Haretz Gazetesi Web Sitesi, “Israel signs $1.6 billion arms deal with Azerbaijan”, (http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/israel-signs-1-6-billionarms-deal-with-azerbaijan-1.414916),( Erişim Tarihi: 03 Nisan 2015).
- Heyet, Cevat, “Azerbaycan’ın Türkleşmesi ve Azerbaycan Türkçesinin Teşekkü- lü”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 2004.
- Hürriyet Gazetesi Web Sitesi, “Azerbaycan ordusuna Türk roketi gidiyor”, (http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/19951274.asp), (Erişim Tarihi:11 Haziran 2015).
- Jandarma Genel Komutanlığı Web Sitesi, “Azerbaycan İle İlişkiler”, (https:// www.jandarma.gov.tr/diger/dis_ iliskiler.htm), (Erişim Tarihi: 14 Kasım 2014).
- Kasım, Kamer, “Azerbaycan-Türkiye-Türkmenistan Üçlüsü: Örnek Bir İşbirliği Modeli”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi (OAKA), Cilt: 9, Sayı: 18, 2014.
- Kaya, Yakup, Görkem Ozan Özalp, Süleyman Şah Türbesi Bir Vatan Toprağı, (Ankara: Atlaskitap, 2015).
- Langton, Christopher, “Azerbaijan”, The Military Balance 2014, 2014.
- Mammadov, Halit, “Bölgesel Politikalar Açısından Azerbaycan-İran İlişkileri”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi (OAKA), Cilt: 8, Sayı: 15, 2013.
- Mardanov, Samir, “Azerbaycan’da ABD İmajı”, Mülkiye Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 273, 2011.
- Mikail, Elnur Hasan, “Atatürk Dönemi Türkiye Azerbaycan İlişkileri (1918- 1923)”, II. Uluslar Arası Kafkasya Tarih Sempozyumu, (Kars, 15-17 Ekim 2008), Ed. Cem Tuysuz, 2009.
- Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Web Sitesi, “Nakhchivan Autonomous Republic”, (http://www.nakhchivan.az/portal-en/index-22.htm), (Erişim Tarihi: 16 Ocak 2015).
- NATO Dergisi Web Sitesi, “Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi’nin On Yılı: Kişisel Düşünceler”, (http://www.nato.int/docu/review/2007/issue2/turkish/art5. html), (Erişim Tarihi: 01 Nisan 2015).
- NATO Web Sitesi, “NATO’s relations with Azerbaijan”, (http://www. nato.int/ cps/en/natohq/topics_ 49111.htm), (Erişim Tarihi:16 Nisan 2015).
- NATO Web Sitesi, “Safe disposal of rocket fuel”, (http://www.nato.int/docu/ update/2005/07-july/e0706c.htm), (Erişim Tarihi: 04 Nisan 2015).
- NATO Web Sitesi, “Sanal İpek Yolu”, (http://www.nato.int/docu/review/2002/ issue1/turkish/ features1.htm), (Erişim Tarihi: 03 Temmuz 2015). Oxforddictionaries Web Sitesi, (http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/american_ english/exclave?q=exclave,), (Erişim Tarihi: 16 Ocak 2015).
- Özalp, Görkem Ozan, Turan Ordusu, (İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları), 2015. Savunma Sanayii Müsteşarlığı, “Savunma Sanayii Gündemi”, Savunma Sanayii Müsteşarlığı Dergisi, Temmuz 2011.
- Savunma Sanayii Müsteşarlığı Web Sitesi, “Savunma Sanayii Müsteşarlığı 2011 Faaliyet Raporu”,(http://www.ssm.gov.tr/anasayfa/kurumsal/yayinlar/ ssmdergi/Sayfalar/default.aspx), (Erişim Tarihi:28.01.2015).
- Seferov, Rehman, “Azerbaycan Nüfusunun Yerleşim Özelliklerine İlişkin Bir İnceleme”, Türkiyat Arastırmaları Dergisi, Sayı: 21, 2007.
- Simmons, Robert F., “Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi’nin On Yılı: Kişisel Düşünceler”, (http://www.nato.int/docu/review/2007/issue2/turkish/art5. html), (Erişim Tarihi: 01 Nisan 2015).
- Sivil Savunma Sanayii Müsteşarlığı Web Sitesi, “Türkiye-Azerbaycan Savunma Sanayii İşbirliği Anlaşması (8.5.2013)”, (http://www.ssm.gov.tr/anasayfa/ hizli /duyurular/etkinlikler/ torenler/ arsiv/ 2013/Sayfalar/20130508_ Azerbaycan.aspx) , (Erişim Tarihi: 28 Mart 2015).
- Stockholm International Peace Research Institute Web Sitesi, “Azerbaijan, The SIPRI Military Expenditure Database”, (http://milexdata.sipri.org/result. php4), (Erişim Tarihi:29 Mart 2015).
- Stockholm International Peace Research Institute Web Sitesi, “SIPRI Arms Transfers Database”, (http://armstrade.sipri.org/armstrade/page/trade_register.php), (Erişim Tarihi:10 Mart 20145).
- Stockholm International Peace Research Institute Web Sitesi, “TIV of arms exports to Azerbaijan 1991-2014, (http://armstrade.sipri.org/armstrade/html/ export_values.php), (Erişim Tarihi: 01 Nisan 2015).
- Sümer, Gültekin, “Stratejik İşbirliği Ve Stratejik Ortaklık Kavramlarına Karşı- laştırmalı Bir Bakış “, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, Nisan 2010.
- Şiriyev, Zaur, “Azerbaycan’ın Askerî Doktrini Ve Dış Politika Yansımaları”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları(OAKA), Cilt:5, Sayı: 9, 2010.
- Şiriyev, Zaur, “Azerbaycan’ın Karabağ Şiriyev,”Azerbaycan’ın Karabağ Politikası Ve Stratejik Viyonu”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi (OAKA), Cilt 6, Sayı: 12, 2011.
- TBMM (2001), “13 Mart 2001 Salı Tarihli Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı”, (https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/Tutanak_B_ SD.birlesim_baslangic_yazici ?P4=4949&P5=B&page1=19&page2=19), (Erişim Tarihi: 19 Eylül 2015).
- TBMM (2010), “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Stratejik Ortaklık ve Karşılıklı Yardım Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ile Dışişleri Komisyonu Raporu (1/979)”, (http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/ donem23/yil01/ss645.pdf), (Erişim Tarihi: 29 Mart 2015).
- TBMM (2013), (https://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-1000.pdf), (Erişim Tarihi: 02 Nisan 2015).
- T.C. Dışişleri Bakanlığı, TİKA Azerbaycan Ülke Raporu: TİKA Yayınları No:12, (Ankara: TİKA Yayınları, 1995).
- TC. İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı, “2007 Faaliyet Raporu”,
- TC. İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı 2007 Faaliyet Raporu, 2007.
- T.C. Resmi Gazete (2009), “Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanlığı İle Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı Arasında Azerbaycan Ali Harbi Tayyareçilik Mektebi’ne Eğitim-Öğretim Desteğine İlişkin Protokol”,(http:// www.resmigazete.gov.tr/main. aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2009/02/20090206.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/02/20090206.htm),(Erişim Tarihi: 15 Kasım 2015).
- T.C. Resmi Gazete (1993), “Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Konsolosluk Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun”, (http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21559.pdf), (Erişim Tarihi: 28 Mart 2015).
- T.C. Resmi Gazete (2005), “Milletlerarası Andlaşma”, (http://www.resmigazete. gov.tr/eskiler /2005/07/20050708-3.htm), (Erişim Tarihi: 05 Şubat 2015).
- T.C. Resmi Gazete (2013), “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Askerî Eğitim İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun”, (http://www.resmigazete.gov. tr/eskiler/2013/07/201307-1-1.pdf), (Erişim Tarihi: 28 Mart 2015).
- T.C. Resmi Gazete (2013), “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında tatbikatların icrasına ve Ev Sahibi Ülke desteğine ilişkin Mutabakat Muhtırası” (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130712-1-1.pdf), (Erişim Tarihi: 28 Mart 2015).
- Türk, Fahri, “Azerbaycan’da Türkçü Ve Turancı Siyasal Partiler”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi (OAKA), Cilt: 8, Sayı: 16, 2013.
- Türk Silahlı Kuvvetleri Web Sitesi, “TSK Askerî Eğitim ve İşbirliği Faaliyetleri”, (http://www.tsk.tr/6uluslararasiiliskiler/tskaskerîegitimveisbirligifaaliyet leri.html), (Erişim Tarihi: 28 Mart 2015).
- Uluslararası Uzay Federasyonu Web Sitesi, “Natıonal Aerospace Agency (Nasa) Of Azerbaıjan Republıc”,(http://www.iafastro.org/societes/nationalaerospace-agency-nasa-of-azerbaijan-republic/), (Erişim Tarihi: 05 Nisan 2015).
- Yel, Selma, “Azerbaycan Cumhuriyeti Devleti’nin Kuruluşunda Türkiye’nin Yardımları İlhak Amacına mı Yönelikti?”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Ensitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt:6, Sayı:24, Kasım 1999-2003.
| APA | ÖZALP G (2015). AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. , 107 - 140. |
| Chicago | ÖZALP Görkem Ozan AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. (2015): 107 - 140. |
| MLA | ÖZALP Görkem Ozan AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. , 2015, ss.107 - 140. |
| AMA | ÖZALP G AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. . 2015; 107 - 140. |
| Vancouver | ÖZALP G AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. . 2015; 107 - 140. |
| IEEE | ÖZALP G "AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI." , ss.107 - 140, 2015. |
| ISNAD | ÖZALP, Görkem Ozan. "AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI". (2015), 107-140. |
| APA | ÖZALP G (2015). AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, 10(20), 107 - 140. |
| Chicago | ÖZALP Görkem Ozan AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları 10, no.20 (2015): 107 - 140. |
| MLA | ÖZALP Görkem Ozan AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, vol.10, no.20, 2015, ss.107 - 140. |
| AMA | ÖZALP G AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları. 2015; 10(20): 107 - 140. |
| Vancouver | ÖZALP G AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları. 2015; 10(20): 107 - 140. |
| IEEE | ÖZALP G "AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI." Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, 10, ss.107 - 140, 2015. |
| ISNAD | ÖZALP, Görkem Ozan. "AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN SAVUNMA YAPISI VE GÜVENLİK POLİTİKASI". Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları 10/20 (2015), 107-140. |
