Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi
Yıl: 2015 Cilt: 10 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 47 - 76 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi
Öz: Dış ticaret ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki, ekonominin en önemli araştırma alanlarından birisidir. Çünkü ülkeye ve döneme göre ilişkinin yönü ve önemi değişebilmektedir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye için dış ticaret ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığını araştırmaktır. 2002:Q1 ile 2014:Q2 dönemi üçer aylık ihracat birim değer endeksi, ithalat birim değer endeksi ve ekonomik büyüme (GSYİH) değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkileri VAR modeli oluşturularak incelenmiştir. Granger nedensellik testi sonucuna göre, Türkiye'de ithalat ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi elde edilmiştir. Bu sonuç; ithalat itişli büyüme, büyüme çekişli ithalat yaklaşımlarının Türkiye için geçerli olduğunu desteklemektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Relationship between Foreign Trade and Economic Growth in Turkey: Causality Analysis
Öz: The relationship between foreign trade and economic growth is one of the most important research field in the literature. Because the direction and significance of this relationship may varies from country to country and time to time. In this context the aim of this study is to investigate the causal relationship between foreign trade and economic growth, whether it is valid for Turkey. The causal relationships were investigated between the quarterly data sets of the export unit value indices, import unit value indices and economic growth (GDP) for the period of 2002:Q1- 2014:Q2 by using the VAR model. According to Granger causality test results, it was found bi-directional causality between import and economic growth in Turkey. These results, support import-led growth, growth-driven import hypotheses for the case of Turkey.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abu Shibab, R. ve Abdul-Khaliq, T.S.S. (2014), The Causal Relationship between Exports and Economic Growth in Jordan, International Journal of Business and Social Science, 5(3) 302-308 Agarwal, H. (2012), "Recent Trends in Export Led Growth in India: An Empirical Reinvestigation Of Constraints And Possible Solutions For Inclusive Economic Development", International Journal of Management Research and Review, 2(10): 1864-1874 Agayev, S. (2011), "İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 12 Geçiş Ekonomisi Örneğinde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellik Analizleri", Ege Akademik Bakış, 11(2): 241-254 Ajmi, A.N., Aye, G.C., Balcilar, M. ve Gupta, R. (2015), Causality Between Exports and Economic Growth in South Africa Evidence From Linear and Nonlinear Tests, The Journal of Developing Areas, 49(2) 163-181 Aksu, L. (2014), Türkiyede 1960-2009 Yıllarını Kapsayan Dış Ticaret Politikalarının İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkilerinin Ekonometrik Analizi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1): 363-408 Aktaş, C. (2009), "Türkiyenin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2): 35-47 Alagöz, M. (2009), "İçsel Büyüme Teorisi Çerçevesinde Türkiyede Dış Ticaret ve Büyüme İlişkisi Üzerine Bir Nedensellik Analizi (1980-2006)", Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 46(529): 75-83 Alavinasab, S.M. (2013), "Foreign Trade and Economic Growth in Iran: An Empirical Study", International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(11): 508-519 Andraz, J.M. (2010), "What Causes Economic Growth in Portugal: Exports or Inward FDI?", Journal of Economic Studies, 37(3): 267-287 Awokuse, T.O. (2007), "Causality Between Exports, Imports, and Economic Growth: Evidence from Transition Economies", Economics Letters, 94: 389395 Awokuse, T.O. (2008), "Trade Openness and Economic Growth: Is Growth Export- Led or Import-Led?", Applied Economics, 40: 161173 Aytaç, A. ve Akduğan, U. (2012),"Dış Ticaret Ve Ekonomik Büyüme Üzerine Bir Nedensellik Analizi: 2001-2011 Türkiye Örneği", Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2): 55-70 Bajo-Rubio, O. ve Diaz-Roldán, C. (2012), "Do Exports Cause Growth? Some Evidence for the New EU Members", Post-Communist Economies, 24(1): 125-131 Bilgin, C. ve Şahbaz, A. (2009), "Türkiyede Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1): 177-198 Cetin, R. ve Inguva, S. (2011), "The Impact of Non-Oil Foreign Trade on Economic Growth in UAE", The Business Review, Cambridge, 19(1): 256-264 Chang, T., Simo-Kengne, B.D. ve Gupta, R. (2014), The Causal Relationship Between Imports and Economic Growth in the Nine Provinces of South Africa: Evidence from Panel Granger Causality Tests, Journal of Economic Ccoperation and Development, 35(2), 71-90 Çeştepe, H., Yıldırım, E. ve Bayar, M. (2013), Doğrudan Yabancı Yatırım, Ekonomik Büyüme Ve Dış Ticaret: Toda-Yamamoto Yaklaşımıyla Türkiyeden Nedensellik Kanıtları, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 27: 1-37 Dar, A.B., Bhanja, N., Samantaraya, A. ve Tiwari, A.K. (2013), "Export Led Growth Or Growth Led Export Hypothesis in India: Evidence Based On Time-Frequency Approach", Asian Economic and Financial Review, 3(7): 869-880 Dawson, P.J. ve Sanjuán-López, A.I. (2013), "The Export-Income Relationship in Developing Countries: Evidence From Panel Cointegration", The Journal of Developing Areas, 47(1): 47-62 Değer, M.K. (2006), "Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Deneyimi", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2): 67-86 De Matteis, A. (2004), International Trade and Economic Growth in a Global Environment, Journal of International Development, 16: 575-588 Dikmen, N. (2012), Ekonometri Temel Kavramlar ve Uygulamalar, 2. Baskı, Bursa: Dora Basım Yayın Dağıtım Enu, P., Havi, E.D.K. ve Hagan, E. (2013), "The Impact of Foreign Trade on Economic Growth in Ghana (1980-2012)", International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 2(5): 174-191 Ersungur, Ş. M. ve Doru, Ö. (2014), Türkiyede Dış Ticaret ve Ekonomik Kalkınma İlişkisinin Ekonometrik Analizi: 1980-2010, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3): 225-240 Esfahani, H.S. (1991), Exports, Imports, and Economic Growth in Semi- Industrialized Countries, Journal of Development Economics, 35(1): 93-116 Ferreira, G., Harrison, R.W. ve Garcia-Fuentes, P.A. (2012), "On the Causal Links Between Exports And Economic Growth in Costa Rica", Journal of International Agricultural Trade and Development, 8(2): 213-240 Frankel, J.A. ve Romer, D. (1999), "Does Trade Cause Growth?", The American Economic Review; 89(3): 379-399 Furuoka, F. (2007), "Econometric Analysis of the Export-led Growth Hypothesis: Evidence for BIMP-EAGA Countries", Philippine Journal of Development; 34(2): 25- 42 Genç, M.C., Değer, M.K. ve Berber, M. (2010), "Beşeri Sermaye, İhracat Ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Ekonomisi Üzerine Nedensellik Analizi", Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, V(I): 29-40 Grossman, G.M. ve Helpman, E. (1993), Innovation and Growth in the Global Economy. Cambridge: MIT Press. Guan, J.L. ve Hong, Y. (2012), An Empirical Analysis on U.S. Foreign Trade and Economic Growth, AASRI Procedia 2, 2012 AASRI Conference on Power and Energy Systems: 39-43 Gujarati, D.N. (2004), Basic Econometrics, New York: McGraw-Hill. Guru-Gharana, K.K. (2012), "Econometric Investigation of Relationships Among Export, FDI and Growth in India: An Application of Toda-Yamamoto-Dolado- Lutkephol Granger Causality Test", The Journal of Developing Areas, 46(2): 231- 247 Guru-Gharana, K.K. ve Adhikari, D.R. (2011), "Econometric Investigation of Relationships Among Export, FDI and Growth in China: An Application of Toda- Yamamoto-Dolado-Lutkephol Granger Causality Test", Journal of International Business Research, 10(2): 31-50 Gül, E. ve Kamacı, A. (2012), Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3): 81-91 Helpman, E. ve Krugman, P. (1985), Market Structure and Foreign Trade. Cambridge: MIT Press Hussain, M.A. ve Saaed, A.A. (2014), Relationship between Exports, Imports, and Economic Growth in Saudi Arabia 1990-2011. Evidence from Co-Integration and Granger Causality Analysis, Journal of Emerging Trends in Economics and Management Sciences (JETEMS), 5(3) 364-370 Hye, Q.M.A., Wizarat, S. ve Lau, W.Y. (2013), "Trade-led Growth Hypothesis: An Empirical Analysis of South Asian Countries", Economic Modelling, 35: 654-660 Iqbal, M.S., Shaikh, F.M. ve Shar, A.H. (2010), "Causality Relationship between Foreign Direct Investment, Trade and Economic Growth in Pakistan", Asian Social Science, 6(9): 82-89 Iyer, K.G., Rambaldi, A.N. ve Tanbg, K.K. (2009), "How Trade and Foreign Investment Affect the Growth of a Small But Not So Open Economy: Australia?", Applied Economics, 41: 15251532 Jenkins, H.P. ve Katircioglu, S.T. (2010), The Bounds Test Approach for Cointegration And Causality Between Financial Development, İnternational Trade and Economic Growth: The Case of Cyprus, Applied Economics, 42(13): 1699- 1707 Kaderli, Y. ve Küçükkaya, H. (2012), "2008 Dünya Finansal Krizi Sonrası Türkiye Ekonomisinde Yaşanan Gelişmelerin Bazı Ülkelerle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12: 85-96 Kadılar, C. (2005), SPSS Uygulamalı Zaman Serileri Analizine Giriş, Ankara: Bizim Büro Basımevi. Kaldor, N. (1957), A Model of Economic Growth, The Economic Journal, 67(268): 591-624 Koççat, H. (2008), "Exchange Rates, Exports and Economic Growth in Turkey: Evidence from Johansen Cointegration Tests", International Journal of Economic Perspectives, 2(1): 5-11 Kónya, L. (2006), "Exports and Growth: Granger Causality Analysis on OECD Countries with a Panel Data Approach", Economic Modelling, 23: 978-992 Korkmaz, S. (2014) "Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi", Business and Economics Research Journal, 5(4): 119-128 Kurt, S. ve Terzi, H. (2007), İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 25-46 Kurt, S. ve Berber, M. (2008), "Türkiye'de Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2): 57-80 Krueger, A. (1990), "Asian Trade and Growth Lessons", AEA Papers Proceedings: Lessons For Development From the Experience in Asia, 80(2): 108-112 Lancaster, K. (1980), Intra-Industry Trade under Perfect Monopolistic Competition, Journal of International Economics, 10: 151-175 Li, Y., Chen, Z. ve San, C. (2010), "Research on the Relationship between Foreign Trade and the GDP Growth of East China-Empirical Analysis Based on Causality", Modern Economy, 1: 118-124 Love, J. ve Chandra, R. (2005), "Testing Export-led Growth in South Asia", Journal of Economic Studies, 32(2): 132-145 Mahadevan, R. (2009), "The Sustainability Of Export-led Growth: The Singaporean Experience", The Journal of Developing Areas, 43(1): 233-247 Mangır, F. (2012), "Export and Economic Growth in Turkey: Cointegration and Causality Analysis", Economics, Management, and Financial Markets, 7(1): 67-80 Narayan, P.K., Narayan, S., Prasad, B.C. ve Prasad, A. (2007), "Export-led Growth Hypothesis: Evidence from Papua New Guinea and Fiji", Journal of Economic Studies, 34(4): 341-351 Ndoricimpa, A. (2014), "Heterogeneous Panel Causality Between Exports and Growth in COMESA Countries", The Journal of Developing Areas, 48(4): 349-361 Omotor, D.G. (2008), The Role of Exports in the Economic Growth of Nigeria, the Bounds Test Analysis, International Journal of Economic Perspectives; 2(4) 222- 235 Önder, K. ve Hatırlı, S.A. (2014), Türkiyede İmalat Sanayi İhracatı ve Büyüme İlişkisinin İktisadi Analizi, Journal of Yasar University, 9(34): 5851-5869 Özcan, B. ve Özçelebi, O. (2013), "İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye İçin Geçerli mi?", Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F., 20(1): 1-14 Özer, M. ve Erdoğan, L. (2006), "Türkiye'de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi", Ekonomik Yaklaşım, 17(60-61): 93-110 Öztürk, İ. ve Acaravcı, A. (2010), Testing The Export-led Growth Hypothesis: Empirical Evidence from Turkey, The Journal of Developing Areas, 44(1): 245-254 Paul, B.P. (2011), Revisiting Export-led Growth for Bangladesh A Synthesis of Cointegration and Innovation Accounting, International Journal of Economics and Finance, 3(6), 3-15 Perraton, J. (2011), "Explaining Growth? The Case of the Trade-Growth Relationship", Journal of Economic Methodology, 18(3): 283296 Ramos, F.F.R. (2001) "Exports, Imports, and Economic Growth in Portugal: Evidence from Causality and Cointegration Analysis" Economic Modelling, 18: 613- 623 Rangasamy, L. (2009), "Exports and Economic Growth: The Case of South Africa", Journal of International Development, 21: 603617 Saad, W. (2012), "Causality between Economic Growth, Export, and External Debt Servicing: The Case of Lebanon", International Journal of Economics and Finance, 4(11): 134-143 Sahni, P. ve Atri, V.N. (2012), "Export -Led Growth in India: An Empirical Investigation", International Journal of Marketing and Technology (IJMT), 2(7): 283-298 Saraç, T.B. (2013), "İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindekí Etkisi: Türkiye Örneği", Ege Akademik Bakış, 13(2): 181-194 Seyidoğlu, H. (2013), Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama, Gel. 19.Baskı, İstanbul: Güzem Can Singh, J.P. ve Kónya, L. (2006), "Cointegration and Causality Between Indian Exports, Imports and GDP", Asia Pacific Journal of Economics&Business, 10(2): 20- 35 Şahin, H. (2014), Türkiye Ekonomisi, Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş 14. Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2010), "Türkiyede Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi", C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1): 115-140 Takım, A. (2010), "Türkiyede GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2): 1- 16 Tang, T.C. (2006), Export Led Growth in Hong Kong Empirical Evidence from the Components of Exports, International Journal of Business and Society, 7(1) 30-52 Tang, C.F., Lai, Y.W. ve Ozturk, I. (2015), How Stable is the Export-led Growth Hypothesis? Evidence from Asia's Four Little Dragons, Economic Modelling, 44: 229235 Taştan, H. (2010), Türkiyede İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Spektral Analizi, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1): 87-98 TCMB (2014), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, http://evds.tcmb.gov.tr (erişim: 30/11/2014) Tuncer, İ. (2002), Türkiyede İhracat, İthalat ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980-2000), Çukurova Üniversitesi SBE Dergisi, 9(9): 89-107 TÜİK (2014), Türkiye İstatistik Kurumu Ulusal Hesaplar Veritabanı, http://www.tuik.gov.tr (erişim: 30/11/2014) Uçan, O. ve Koçak, E. (2014), "Türkiyede Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki", Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2): 51-60 Usman, M., Ali, M., Kamran, H.W. ve Khalid, H. (2012), "Impact of Exports on Economic Growth-A Case of Luxemburg", Information Management and Business Review, 4(1): 1-7 Vernon, R. (1966), International Investment and International Trade in the Product Cycle, Quarterly Journal of Economics, 80: 190-207 Yapraklı, S. (2007), "İhracat ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz", ODTÜ Gelişme Dergisi, 34: 97-112 Zeren, F. ve Savrul, B.K.(2013), "Revisited Export-led Growth Hypothesis for Selected European Countries: A Panel Hidden Cointegration Approach", Ekonometri ve İstatistik, 18: 134-151
| APA | KORKMAZ S, AYDIN A (2015). Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. , 47 - 76. |
| Chicago | KORKMAZ SUNA,AYDIN AHMET Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. (2015): 47 - 76. |
| MLA | KORKMAZ SUNA,AYDIN AHMET Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. , 2015, ss.47 - 76. |
| AMA | KORKMAZ S,AYDIN A Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. . 2015; 47 - 76. |
| Vancouver | KORKMAZ S,AYDIN A Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. . 2015; 47 - 76. |
| IEEE | KORKMAZ S,AYDIN A "Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi." , ss.47 - 76, 2015. |
| ISNAD | KORKMAZ, SUNA - AYDIN, AHMET. "Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi". (2015), 47-76. |
| APA | KORKMAZ S, AYDIN A (2015). Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(3), 47 - 76. |
| Chicago | KORKMAZ SUNA,AYDIN AHMET Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 10, no.3 (2015): 47 - 76. |
| MLA | KORKMAZ SUNA,AYDIN AHMET Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.10, no.3, 2015, ss.47 - 76. |
| AMA | KORKMAZ S,AYDIN A Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2015; 10(3): 47 - 76. |
| Vancouver | KORKMAZ S,AYDIN A Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2015; 10(3): 47 - 76. |
| IEEE | KORKMAZ S,AYDIN A "Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi." Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10, ss.47 - 76, 2015. |
| ISNAD | KORKMAZ, SUNA - AYDIN, AHMET. "Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 10/3 (2015), 47-76. |
