el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU

Ali KUZUDİŞLİ (Gümüşhane Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Gümüşhane, Türkiye)
Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
14 2
Yıl: 2012 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 131 - 164 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU

Öz:
Bu makalede: İslam literatürünün ilk kaynaklarında sıkça tekrarlananel-Kütüp = Kitaplar kavramının anlamı; el-Kütüb kavramının İslam öncesi dönemden hicri dör- düncü asrın sonlarına kadar olan dönemdeki gelişimi veİsrailiyat kavramıyla yer değişimi; Kitaplardan gelen nakillerin cümle kalıpları ve geneliçerikleri İsrailiyat kavramını ilk kullanan kişinin önceki bazı ça- lışmalarda iddia edildiği gibi Mesûdî olmayıp, Vehb b.Münebbih olduğu konuları incelenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

A HISTORICAL JORNEY OF A CONCEPT FROM AL-KUTUB TO ISRAILIYAT

Öz:
In this article, has been investigated that The meaning of the the word 'al-Kutub = The Books'which is frequently repeated in the first sources of Islam- ic literature Developping of this concept during to the historicalprocess from the pre-Islamic period till the end of thefourth century (AH) and replacing with 'Israiliyat' Sentence patterns and their general contents of thetransmitters from The Books The first person who used the concept of Israiliyat isVahb b. Munabbih, not Masoode as confirmed into someprevious studies.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdurrezzâk b. Hemmâm es-San‘ânî (öl. 211/826), el-Musannef (I-XI), thk. Habîb Abdurrahman el-A’zamî, Beyrut 1983; Tefsir (I-III), thk. Mahmûd Muhammed Abduh, Beyrut 1998.
  • el-Âcurî, Ebû Bekr Muhammed ibnu’l-Huseyn (öl. 360/971), eş-Şeria (I-V), thk. Abdullah b.Ömer b. Süleyman ed-Demîcî, Riyad 1999.
  • el-Bağdâdî, İsmaîl b. Muhammed Emîn el-Bâbânî (öl. 1399/1979), Hediyye- tü’l-Ârifîn Esmâü’l-Müellifîn ve Âsârü’l-Müellifîn (I-II), İstanbul 1951.
  • el-Becelî, Ebu’l-Kâsım Temmâm b. Muhammed (öl. 414/1023), el-Fevâid (I- II), Riyad 1991.
  • el-Beydâvî, Ebû Saîd Abdullah b. Ömer (öl. 685/1189), Envârü’t-Tenzîl ve Esrârü’t-Te’vîl (I-V) Beyrut 1997.
  • el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed ibnu’l-Huseyn (öl. 458/1065), Şu‘abü’l-İmân (I-X) thk. Ebû Muhammed Hacer Zağlul, Beyrut 1990.
  • el-Bezzâr, Ebû Bekir Ahmed b. Amr (öl. 292/905), Müsned (I-XVIII), thk. Heyet, Medine 2009.
  • Bilmez, Bülent, “Begriffsgeschichte’nin Babası Reinhart Koselleck ve Ta- rihbiliminde Yenilik Arayışları”, Tarih ve Toplum, İstanbul 2006, c. 4, Güz, ss. 9-44. Bozkurt, Nebi, “Kitap”, DİA, XXVI, 120-121.
  • el-Buhârî, Ebû Abdillah İsmail b. İbrahim (öl. 256/869), el-Câmiu’l- Müsnedü’s-Sahîh (I-IX), thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Beyrut 2001.
  • el-Cerrâr, Nebîl Sa’düddîn Selîm, el-Îmâ ila Zevâidi’l-Emâlî ve’l-Eczâ (I-VII), Riyad 2007. Cevâd Ali (öl. 1408/1987), el-Mufassal fî Tarîhi’l-Arab Kable’l-İslâm (I-XX), XV, 319.
  • el-Cüzcânî, Ebû Osman Saîd b. Mensûr (öl. 227/842), et-Tefsîrü min Sünen (I-V), thk. Sa’d b. Abdillah, Riyad 1997, III, 830.
  • ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman es-Semerkandî (öl. 255/869), Sünen, thk. Hüseyin Selim Esed ed-Dârânî (I-IV) Ri- yad 2000.
  • Ebû Davud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî (öl. 275/888), Sünen (I-IV), thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamîd, Beyrut 1995; ez-Zühd thk. Ebû Temîm Yasir b. İbrahim, Kahire 1993.
  • Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah İsbahânî (öl. 430/1038) Hilyetü’l-Evliyâ ve Tabakâtü’l-Asfiyâ (I-X), Beyrut, 1967. Ebu’ş-Şeyh el-İsbahânî, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed (öl. 369/979), Kitabu’l-Azame (I-V) thk. Muhammed b. İdrîs el- Mübârekfûrî, Riyad, 1988. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (1361/1942), Hak Dini Kur’an Dili (I-IX), İstanbul 1971. Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı (I-III), çev. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk, İstanbul 1999.
  • el-Ezrakî Muhammed b. Abdullah b. Ahmed (öl. 250/864), Ahbâru Mekke, thk. Abdulmelik b. Abdullah (I-II), 2003. el-Fâkihî, Ebû Abdillah Muhammed b. İshâk (öl. 272/885), Ahbâru Mekke fî Kadîmi’d-Dehri ve Hadisih (I-VI), thk. Abdulmelik Abdullah Dehîş, Beyrut 1993. Fayda, Mustafa, “Abdullah b. Selâm”, DİA, I, 135.
  • Güner, Osman, Resûlullah’ın Ehl-i Kitap’la Münasebetleri, Ankara 1997.
  • el-Hâkim, Ebû Abdullah en-Neysabûrî (öl. 405/1014), el-Müstedrek ala’s- Sahihayn (I-IV), thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut 1990.
  • Halil b. Ahmed, Ebû Abdirrahman el-Basrî (öl. 170/787), Kitabu’l-Ayn Müratteben ala Hurûfi’l-Mu’cem, (I-IV), thk. Abdulhamîd Hendâvî, Beyrut 2003.
  • el-Harâitî, Ebû Bekir Muhammed b. Cafer (öl. 327/939), Hevâtifu’l-Cinân, thk. İbrahim Salih, 2001. el-Hatlî, Ebu’l-Kâsım, İshâk b. İbrahim b. Sinîn (öl. 283/896), Kitâbü’d- Dîbâc, thk. İbrahim Salih, 1994.
  • el-Havlânî, Ebu’l-Ali Abdulcebbâr b. Abdillah (öl. 370/980), Târîhu Dâreyyâ, Dimaşk 1950.
  • el-Heysemî, Nureddîn Ali b. Ebî Bekir (öl. 807/1404), Mecmau’z-Zevâid ve Menbau’l-Fevâid (I-X), Beyrut 1992. Hıdır, Özcan, “Yahudi Kültürünün Hadislere Etkisi İddiası, Hadis Tet- kikleri Dergisi”, İstanbul 2005, c. III, sy. 1, ss. 7-37. Horovitz, Josef, İslamî Tarihçiliğin Doğuşu, çev. Ramazan Altınay, Rama- zan Özmen, Ankara 2002.
  • el-Huttelî, Ebû İshâk İbrahim b. Abdullah (öl. 270/883), Muhabbetullah thk. Adil b. İbn Abduşşakûr, Riyad 2003. İbn Abdi Rabbih, Ebû Ömer Şihâbüddin Ahmed b. Muhammed (öl. 328/940), el-Ikdü’l-Ferîd (I-VIII), Beyrut 1983.
  • İbn Batta, Ebû Abdillah Ubeydullah b. Muhammed el-Ukberî (öl. 387/997), el-İbânetü’l-Kübrâ (I-IX), thk. Osman Abdullah Adem el- Etyûbî, Riyad 1994.
  • İbn Ca’d, Ali el-Cevherî el-Bağdâdî (öl. 230/845), Müsned, thk. Amir Ah- med Haydar, Beyrut 1990. İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed (öl. 235/849), el- Musannef (I-XV), thk. Abdulhalik el-Afganî, Karaçi 1987, VI, 318.
  • İbn Ebi’d-Dünya, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed (öl. 281/894), el-Cû‘, thk. Muhammed Hayr Ramazan Yusuf, Beyrut 1997; el-Yakîn, thk. Yasin Muhammed es-Surs, Beyrut tsz. ; el-İ’tibâr ve A’kâbü’s-Sürûr ve’l-Ahzân, thk. Necm Abdurrahman Halef, Amman 1993; el-Evliyâ, thk. Muhammed es-Saîd Zağlul, Beyrut 1992.
  • İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed (öl. 241/855), Müsned (I-L), thk. Şuayb el-Arnaût ve diğerleri, Beyrut 2001. İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Ali (öl. 711/1311), Lisanü’l-Arab (I-XV), Beyrut 1993.
  • İbn Şebbe, Ömer b. Ubeyde (öl. 262/876), Tarîhu’l-Medîne, thk. Fehîm Mu- hammed Şeltût, Cidde 1979. İbn Vehb, Ebû Abdillah Muhammed (öl. 197/813), el-Câmî fi’l-Hadîs, Ri- yad 1995. İbnü’l Mübârek, Ebû Abdirrahman Abdullah (öl. 181/797), Kitâbü’z-Zühd veyelîhi Kitâbü’r-Rekâik, thk. Habîburrahman el-A’zamî, Beyrut 2004. Kâtip Çelebi, Mustafa b. Abdillah el-Kustantinî (öl. 1067/1656), Keşfü’z- Zünûn an Esâmi’l-Kütübi ve’l-Fünûn (I-II), Beyrut 1992.
  • el-Kettâni, Muhammed Abdulhay b. Abdilkebîr (öl. 1382/1962), et- Terâtibu’l-İdâriyye (I-II), thk. Abdullah el-Halidî, Beyrut 1927, II, 281. Koselleck, Reinhart, Kavramlar Tarihi, çev. Atilla Dirim, İstanbul 2009. Krenkow, F, “Kitap”, İA. VI, 829.
  • Kut, Günay, “Acâibu’l-Mahlûkât” DİA, I, 315-317. Kuzudişli, Ali, “Rivayetlerin Yapısal Analizine Giriş: İbn Sayyad ile İlgili Rivayetler Üzerine Yöntem Uygulaması”, Hadis Tetkikleri Dergisi, İstanbul 2009, c. VII, sy. 2, ss. 85-128.
  • Lehman, Hartmut and Richter, Melvin, The Meaninig of Historical Terms and Concepts New Studies on Begriffsgeschichte, Washington 1996.
  • el-Mes’ûdî, Ebu’l-Hasen İbnu’l-Huseyn (öl. 346/957), Murûcü’z-Zeheb ve Meâdini’l-Cevher (I-II) thk. Muhammed Muhyiddîn el-Hamîd, Bey- rut 1973.
  • el-Mısrî, Ebu’l-Kâsım Abdurrahman b. Abdillah (öl. 257/871), Futûhu Mısır ve’l-Mağrib, Kahire 1994.
  • el-Muhallis, Ebû Tahir Muhammed b. Abdirrahman el-Bağdâdî (öl. 393/1003), el-Muhallisiyyât (I-IV), thk. Nebîl Sa’duddîn el-Cerâr, Ka- tar 2008. Mukâtil b. Süleyman el-Ezdî (öl. 150/167), Tefsir, thk. Abdullah Mahmud Şahhate, (I-V), Beyrut 2002.
  • en-Nesaî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb, (öl. 303/ 915) es-Sünenü’l- Kübrâ (I-X), thk. Hasan Abdülmün’im, Beyrut 2001. Nuaym b. Hammâd el-Mervezî, Ebû Abdillah (öl. 228/843), Kitâbü’l-Fiten (I-II), thk. Semîr Emîn ez-Züheyrî, Kahire 1991.
  • es-Sa’lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed (öl. 427/1035), el-Keşf ve’l- Beyân an Tefsîri Âyi’l-Kur’an (I-X), thk. Ebû Muhammed b. Âşûr, Beyrut 2002. es-Saâlibî, Abdülmelik b. Muhammed b. İsmail (öl. 429/1037), Fıkhu’l- Lüga ve Sirru’l-Arabiyye, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî, Kahire 2002.
  • es-Selefî, Ebû Tâhir Ahmed b. Muhammed (öl. 576/1180) , et-Tâsi’ mine’l- Meşîhâti’l-Bağdâdiyye, ysz. 2004.
  • es-Semerkandî, Ebu’l-Leys b. Muhammed (öl. 373/983), Bahru’l-Ulûm (I- III), thk. Mahmûd Mataracî, Beyrut tsz.
  • es-Sûlî, Ebû Bekir Muhammed b. Yahya (öl. 335/946), Edebü’l-Kitâb, Mısır 1922.
  • es-Suyutî, Celalüddin Abdurrahman b. Ebî Bekir (öl. 911/1505), ed- Dürrü’l-Mensûr (I-VIII), Beyrut 1993.
  • eş-Şafiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdrîs (öl. 204/819), el-Müsned, Bey- rut 1980. et-Taberânî, Ebu’l-Kasım Süleyman b. Ahmed (öl. 360/970), el-Mu’cemü’l- Kebîr (I-XXV), thk. Hamdi Abdulmecid es-Selefî, Mısır1994.
  • et-Taberî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Cerîr, (öl. 310/922), Câmi'u'l-Beyân fî Te'vîli'l-Kur'ân (I-XXIV), thk. Ahmed Muhammed Şakir, Beyrut 2000 Toprak, Mehmet Sait, “İslami Gelenekte Kitabet Aleyhtarlığının Yahudi Menşei İddiası, Dr. M. Sait Toprak, D.E.Ü.İlâhiyat Fakültesi Dergisi, İzmir 2007, sy. XXV, , ss. 147-175.
  • Tottoli, Roberto, “İslamî Literatürde İsrâiliyyât Teriminin Kökeni ve Kul- lanımı”, çev. Mesut Kaya, Marife, Konya 2010, c. X, sy. 2, ss. 201- 215.
  • Türk, Nurdoğan, Kur’an’da Kitap Kavramı (basılmamış doktora tezi), Sa- karya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001. Türker, Ömer, “Mukâtil b. Süleyman”, DİA, XXXI, 134-136.
  • Üzüm, İlyas, “Kitap”, DİA. XXVI, 121-122. el-Vâkidî, Muhammed b. Ömer (öl. 207/822), Futûhü’ş-Şâm (I-II), Beyrut 1997.
  • ez-Zeccâcî, Abdurrahman b. İshâk el-Bağdâdî (öl. 337/948), el-Emâlî, thk. Abdusselâm Hârûn, Beyrut 1987.
  • ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Amr (öl. 538/1143), el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmidi’t-Tenzîl (I-IV), Beyrut 1986.
APA Kuzudisli A (2012). el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. , 131 - 164.
Chicago Kuzudisli Ali el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. (2012): 131 - 164.
MLA Kuzudisli Ali el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. , 2012, ss.131 - 164.
AMA Kuzudisli A el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. . 2012; 131 - 164.
Vancouver Kuzudisli A el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. . 2012; 131 - 164.
IEEE Kuzudisli A "el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU." , ss.131 - 164, 2012.
ISNAD Kuzudisli, Ali. "el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU". (2012), 131-164.
APA Kuzudisli A (2012). el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(1), 131 - 164.
Chicago Kuzudisli Ali el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16, no.1 (2012): 131 - 164.
MLA Kuzudisli Ali el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.16, no.1, 2012, ss.131 - 164.
AMA Kuzudisli A el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2012; 16(1): 131 - 164.
Vancouver Kuzudisli A el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2012; 16(1): 131 - 164.
IEEE Kuzudisli A "el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU." Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, ss.131 - 164, 2012.
ISNAD Kuzudisli, Ali. "el-KÜTÜB'TEN İSRAİLİYAT'A BİR KAVRAMIN TARİH İÇİNDEKİ YOLCULUĞU". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/1 (2012), 131-164.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 21:51

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları