ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ

TELKENAROĞLU, M. Rahmi

ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ

M. Rahmi TELKENAROĞLU (Gümüşhane Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Hukuku Anabilim Dalı, Gümüşhane, Türkiye)

Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

14 3

Yıl: 2012 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 303 - 333 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ

Öz:

Zileli Muharrem Efendi, X/XVI. yüzyılda yaşamış saygın Osmanlıâlimlerinden birisidir. Halvetiyye tarikatına mensup bir mürşid ol- masının yanı sıra iyi bir fakih ve dil bilimcidir. Arapça ve Türkçekaleme aldığı kitapları halkı irşada yönelik çok değerli eserlerdir.Tokat/Zilede doğmuş ve orada vefat etmiştir.Muharrem Efendiye ait Hediyyetüṣ-ṣu lûk ismini taşıyan kitap,Zeynüddîn er-Râzînin Tuḥfetü'l-mülûk adlı muhtasar metninşerhi niteliğindedir. Fürû-i fıkıh sahasıyla ilgili olan eser, Hanefîmezhebi ictihadlarına dayanmakta, fakat diğer mezhep görüşlerinide nakletmektedir. Kitap, on bölümden müteşekkil olup ağırlıklıolarak ibadet konularını işlemektedir. Aynı zamanda hükümleri il- let ve delilleri ile beraber zikretmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Muharrem Afandi az-Zi liand His Book Hadeyyatu ṣ- ṣu lu k

Öz:

Muharrem Afandi az-ZiliHis book titled Hadeyyatu ṣ-ṣu lûk is a commentary of Toḥfetu'lmulu k that is written by Zaynuddi n ar-Razi. This book is about fu- rui fıqh and based on Hanafi sect ijtihads, but it mentions viewsof the other sects. The book consists of ten chapters and mainlycovers the issues of worship. At the same time it says the provi- sions by their reasons and evidences. a respected scholar of the Ottoman Statewho lived in X./XVI. century. In addition to being murshid of theorder of Halvatiyya is a good jurist and linguist. His enlighteningbooks which he wrote in Arabic and Turkish are very valuableworks. He was born in Tokat/Zile and died there.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bağdâdî, İsmâîl b. Muhammed b. Mîr, Îzâhu’l-meknûn fi’z-zeyli ‘alâ Keşfi’z-zunûn, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-‘Arabî, Beyrut ts.
Bağdâdî, İsmâîl b., Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve âsâru’l-musannifîn, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-‘Arabî, Beyrut ts.
Bursalı, Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Amire, İstan- bul 1333.
Çelik, Abbas, “Bir Eğitimci Olarak Zîlî”, Ekev Akademi Dergisi, C.1, Sy.3 (Kasım 1998)
Çınar, Fatih, “İsmail es-Sivâsî ve Sûfîlerin Raks/Deveranı Hakkın- da Verdiği Bir Fetvası”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Der- gisi, XIII/1, Sivas 2009.
Esterebâzî, Rüknüddîn Hasen b. Muhammed, Şerhu Şâfiyeti İbn Hâcib, Mektebetü’s-sekâfeti’d-dîniyye, by. 1425/2004.
Feyyûmî, Ahmed b. Muhammed b. ‘Alî, el-Mısbâhu’l-münîr fî ğarîbi’ş-Şerhi’l-kebîr, el-Mektebetü’l-ilmiyye, Beyrut ts.
Gündoğdu, Cengiz, Bir Türk Mutasavvıfı Abdulmecîd Sivâsî: Hayatı, Eserleri ve Tasavvufi Görüşleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.
http://www.yazmalar.gov.tr/
http://www.zile.gov.tr/default_B0.aspx?content=199 (Erişim: 15.10.2012).
http://www.zilesitesi.com/yazarayrinti.asp?id=90 (Erişim: 04.06.2012).
http://www.zileweb.com/dokumanoku.asp?id=204 (Erişim: 08.06.2012).
Kahraman, Abdullah, “Zile’li Muharrem Efendi ve ‘Umdetü’n-Nisâ’ Adlı Kadın İlmihali” (Basılmamış Tebliğ Metni), Tarihi ve Kültürüyle II. Zile Sempozyumu Programı, Zile 6-9 Ekim 2011.
Kâtip Çelebi, Mustafa b. ‘Abdillâh, Keşfü’z-zunûn ‘an esâmi’l-kütübi ve’l-fünûn, Mektebetü’l-müsennâ, Bağdat 1360/1941.
Kehhâle, Ömer b. Rızâ, Mu‘cemü’l-mü’ellifîn, Dâru İhyâi’t-türâsi’l- ‘Arabî, Beyrut ts.
Kuraşî, Muhyiddîn ‘Abdülkâdir b. Muhammed, el-Cevâhiru’l- mudiyye fî tabakâti’l-Hanefiyye, Karaçi ts.
Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, Haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
Nevizâde Ataî, Şekâik-ı Nu‘mâniyye ve Zeyilleri, Çağrı Yayınları, İs- tanbul 1989.
Osmanzâde Hüseyin Vassâf, Sefîne-i Evliyâ (Haz. Mehmet Akkuş ve Ali Yılmaz), Kitabevi Yayınları, İstanbul 2006.
Özel, Ahmet, Hanefi Fıkıh Âlimleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2006.
Râzî, Ebu ‘Abdillah Zeynüddîn Muhammed b. Ebibekr b. ‘Ab- dülkâdir, Tuhfetü’l-müluk fî fıkhi mezhebi’l-İmâm Ebi Hanîfe en-Nu‘mân (thk. Abdullah Nezîr Ahmed), Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1. Baskı, Beyrut 1417/1996.
Receb Sivâsî, Necmü’l-hüdâ fî Menâkıbiş-Şeyh Şemseddîn Ebi’s-Senâ, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Lala İsmail Kitaplığı, Nr. 694/2.
Serkîs, Yûsuf b. İlyân, Mucemü’l-matbûâti’l-‘Arabiyye ve’l-mu’arrabe, Matbaatü Serkîs, Mısır 1346/1928.
Türer, Osman, Anahatlarıyla Tasavvuf Tarihi, Seha Neşriyat, İstanbul 1998.
Yılmaz, H. Kamil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatler, Ensar Neşri- yat, İstanbul 2007.
Zîlî, Muharrem b. Ebi’l-Berakât Muhammed b. el-‘Ârif b. el-Hasan ez-Zîlî es-Sîvâsî, Risâle-i Şükriye, Milli Kütüphane-Ankara, Arşiv Numa- rası: 60 Zile 153/1.
Zîlî, Muharrem b. Ebi’l-Berakât Muhammed b. el-‘Ârif b. el-Hasan ez-Zîlî es-Sîvâsî, Menâkıbu Ebî Hanîfe ve E’immeti’l-Mezâhib, Milli Kü- tüphane-Ankara, Arşiv Numarası: 06 Mil Yz A 7911/1.
Zîlî, Muharrem b. Ebi’l-Berakât Muhammed b. el-‘Ârif b. el-Hasan ez-Zîlî es-Sîvâsî, Zelletü’l-kârî bi ‘inâyeti’r-Rabbi’l-Bârî, Milli Kütüphane- Ankara, Arşiv Numarası: 06 Hk 2820/4
Zîlî, Muharrem b. Ebi’l-Berakât Muhammed b. el-‘Ârif b. el-Hasan ez-Zîlî es-Sîvâsî, Tenbîhü’l-ğâfilât, Milli Kütüphane-Ankara, Arşiv Nu- marası: 60 Zile 153/2.
Zîlî, Muharrem b. Ebi’l-Berakât Muhammed b. el-‘Ârif b. el-Hasan ez-Zîlî es-Sîvâsî, Hediyyetü’s-su‘lûk fî şerhi Tuhfeti'l-mülûk, Matbaa-i Hızâne, Kazan 1290/1873.
Zirikli, Hayreddin, el-A’lâm, Dâru’l-‘ilm li’l-melâyîn, by. 1423/2002.
Zorlu, Cihat, Ebu’l-Leys Muharrem Bin Muhammed ez-Zîlî’nin Hub- bu’l-Mesâil Adlı Eseri Bağlamında Fıkıh-Tasavvuf İlişkisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas 2010.

APA	TELKENAROĞLU M (2012). ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. , 303 - 333.
Chicago	TELKENAROĞLU M. Rahmi ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. (2012): 303 - 333.
MLA	TELKENAROĞLU M. Rahmi ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. , 2012, ss.303 - 333.
AMA	TELKENAROĞLU M ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. . 2012; 303 - 333.
Vancouver	TELKENAROĞLU M ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. . 2012; 303 - 333.
IEEE	TELKENAROĞLU M "ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ." , ss.303 - 333, 2012.
ISNAD	TELKENAROĞLU, M. Rahmi. "ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ". (2012), 303-333.

APA	TELKENAROĞLU M (2012). ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(2), 303 - 333.
Chicago	TELKENAROĞLU M. Rahmi ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16, no.2 (2012): 303 - 333.
MLA	TELKENAROĞLU M. Rahmi ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.16, no.2, 2012, ss.303 - 333.
AMA	TELKENAROĞLU M ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2012; 16(2): 303 - 333.
Vancouver	TELKENAROĞLU M ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2012; 16(2): 303 - 333.
IEEE	TELKENAROĞLU M "ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ." Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, ss.303 - 333, 2012.
ISNAD	TELKENAROĞLU, M. Rahmi. "ZİLELİ MUHARREM EFENDİ (X./XVI. ASIR)VE HEDİYYETÜ'ṣ-ṣU LÛK ADLI ESERİ". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/2 (2012), 303-333.